Guarini Veronensis ... Regulae grammatices pristinae lectioni restitutae

21쪽

Argumentor taris latus sutri per alSomentare Rouertον Labitur, & gaudior, proficiscor, atque reuertor. Regrediis Versificor, nugor, quaeritur, contutae lamentor Tricor Conqueror, a tq; lσquor,nec non ratiocinor adde

Haec nullum casum post deponent a poscunt ' Nullum De Verbis Impersonalibus. verb. im- I Erbum est duplex, scilicet personale, & imper- pars exigit V sonale ; Pcrionale est illud, quod variatur per ante se no- tres perlonaS, & duos numeros, & recepit supposi-

minat. tum per nominatiuum casum: vi Ioannes amat vise

tutem . Impersonale est illud quod caret numeris, Verb. aa. atque personis,& recipit suppositiun per obliquum

neutro ut me te det, & a te seruitur . . , - -

trans non T Erbum Impersonale est dupIex scilicet activa sunt imper V vocis, &passure vocis s activae vocis est illud, fons bet quod desinit in i, ut penitet; passiua; vocis est illud, aetusat. quod desinit in tur, ut seruitur, & vult ante se abla- ssa ,s tiuum agentem cum a , vel ab . & post se casum sui eouerrutur verbi personalis nisi veniat ab activis , & a neutris posive, ut transitivis quia tunc non adm ittit accusativum pa- a te ama- tientem : Vt a me amatur, idest ego amo, & a petro rur Osrtus, struitur Christo, idest Petrus servit Christo ι Pl ct ab itio rumq; sine casu ponitur, ut itur, statur, & curritur. uratur ag- mr Erbum impersonale passiuae vocis descendit asor. V verbis desinentibus ino, quae habent ante se nominatiuum agentem & sunt ista verbum actia

Hae verbu uum , ut ab amo amatur. habent tun Neutrum acquisitiuum: ut seruio, seruitur, tum terti Neutrum transitiuum: ut ab aro, aratur. ζpersonam Neutrum absolutum: Vt ab eo, itur . .

Haec verba benefit, Malest, satisfit i volunt ante seur erat ρο- ablatiuum agentem cum a , vel ab , & post se da-nitur item tiuum patientem: ut a Deo benefit hominibus, cum geniti. sint semper impersonalia, fit etiam reperitur im-excvt. mei personale, ut ita fit, & fieri solet. sui. θc. T Nterest, S refert per appartenere,&per importa-tro quibur A re, luado habet post se infinitu sunt impersonalia

22쪽

Petri interest esse bonii no sunt bonis exceptis,mei, tuclai; stri,di vestri loco quoru non inius mea,tua Ponim a sua,nostra,& uectraor mea interest scribere, ἐκ cuia με- δ interest,& cuina &in pluraLquorum.Similiter dic, .cte. cur Mea solius interes,&nostra solarcia r.Interest Dicimus di refert constulitur etiam cum his genitivis magal inatim qui parui,tantiaquati: ut Magni intereri& parui refert, sum prece-α eu multis aruerbi,,ut mulis,plu&,nihil axime, pioru

dic Si autem no habent post se infinitu in hac signi stra qui se ficatione sunt personalia in tertiis personis tantu,& sua discipuvolu t ante se nominat. & post se genitisu exceptis δε .mia vi mei tui sui nostri,& vestiti loco quoru ponimus mea st a discipu

his pronominibus tantu ponimus, videlicet: nimi, riua, ipsum,istud, hoc,& id cum Matiuo quod dicitur tarmer Nihil tua interest,&sermo tuus interest nostra Moenon peνPErtinet, specta SP attinet,quando habet post se tinet ad te infinitu sunt impersonalia,&volui ate seaccidi ius non facitiuum cu praepositione assi ut ad me pertinet leg eissignis. . . re si aut e non habent post se infinitutaut personatha, etia sera di volunt ante is nominatiuu, & eost re accusati re λcu praepositione ad, ut studiu pertinet ad iuueneni . TTAEc verba liquer quod caret praeterito Licet, Condueit 'II Libe Placet, Accidit,Contigit,Couenit,Expe Gonflat dit,Euem Suppetit,vocat,&restat quando habent nupticis post se infin itum fiunt impersonalia,& volui ante se Excidit datiuu,ut militi placer pugnare Si aute non habent obest post se infinitum sunt personalia, & neutra acquisi- Prastat Iriua sunt,& volunt ante se nominatiuu agentem,& Pra str . post se datiuu patientE,ut virtus placet bonis:Libet Satis ostrame accidit,& licet i hac tignificatione praeter ua Succurro in terti3s personis in utroque numero non inuenies. SuscierHAEc verba: Decet, Dedecet, Iuvat, Delecta. OportetHuado habet post se infinitu sunt im-

perlonalia, & volunt ante se accusatiuuet ut bo nos Fauis decet bene vivere.Si autem non habent post se in& Fugit nitum,sunt Rersonalia,& neutra trasitiva,& νolunt Latat ante se nominatiuum agente, & post se accusatiuu Prerrerit.

23쪽

NMerpueri patientem, ut bona verba delectar me. Deret, D eum γem decet. Deleetat, ex Oportet personaliλpesterquam - anites in in tertiis personis viriulcrae numeri in usu n6 1unt .aecus eu- T AEc verba paenitet,Τ edet,Misenet,Piget,& PM- ius penitre La det ismper sunt impelonalia,& volunt ante se in genitius acculatiuum patientem N post se genitivum agen pons . Lem,uel infimtu, ut me pe nitet laboris uel peccasi Pudet inuenitur cum nominatiuo singulari, & Pl Dieuntuν rati, Miseret infinito non iureisue,

semul prae Poenitet, di te der. miseret, piget, ac Pudet ista r

ola in Mod Accusatium Coniungimus , S geniti uis .

nunquam T TAEc verba incipit Desit. Debet, Solet, potest,&Amissis νε- 4 1 vult iuncta eum infinitis impersonalium iut imaum , Personalia, & ν olunt ante se, Si post se illos casus, quos illa infinita , ut bonos viros solet tedere viti , rum, s autem iungantur cum infinitis person alium i sunt personalia, oc volunt illos casus, quos illa in tarn init. est 'nita ut virtus debet placere hominibus Volo tamen

a veνbo per semper est perionale . . De Infinitis . , seu . malim T Nfinita dicuntur,quia n6 habent certos.ac deterripersonali ν I minatos numerDS, nec personas. Infinita verborupersonalium volum ante 1e accusativum eius natuisVeνι m rae, cuius est suppositum sui verbi infiniti, di post seaeendi νου. casus eiusdem, ut Pater gaudet filium incubere stu. fuad. exia clijs bonarum artisi et intelligo te doceri multa a tuo sit. potiuι Praeceptore, qui cupit diicipulit frui felicitate, inta sub quam nitum verbi similium, copulatiui vult simies casus,snfinito a vi miror te esse deformem. Letor te euadere peritu Tu afferius videri sapies haec optauit vivire pauper ἔν verbum di hie cupit esse tuus. Verba famuIitia personaliterfui. careat sumpta cu huiusinodi infinitis utrinq; regut nomia utimur natiuu,ut tu incipis esse prudes,hic desinit apparere hae cireu tristis,& nos ia potiumus vivere illi. Ponitur etia itione e . . itu pro praeterito imperfecto sui verbi indicatiui ut v/l δε- confruitur cu nominatiuo, ta singulari,qua pluisorum, resi,ut inuetuS arma capere, idest capiebar, &ones mihi inuidere, di mordere pro in uidebat & morde.

24쪽

quam passuq seruant eonstructionem suorum ver- m rei

horum,ut credo tua, vel Petri inter esse sequi Chri- qua agitur tam . Gaudemus tibi placuisse studere sacris litte- ad . o quaris&cognosco te tui peccati poenitere. Volo a te patrtur in amari , re a me incipit legi. pas dando De Adverbi)s interogatiuis Iocalibus . est aceus INterogatiua adverbia localia sui sex . Vbi,Quo, Vnde,Qua,Quorsum,&Quousq; Vbi significat in omne ac Ioco,Vt Vbi habitas,&ponitur relatiue,Vt fui ubi tu vers. loc. Et infinite,ut ubi eris te inuenti Quo ad locum, t vel stat M. Quo vadis Unde de loco, ut Unde venis λ Qxia per gnis vel locum, ut Qua transis Quorsum versus Iocum, ut motum.

Quorsum tendis8 Quousq; usque ad locu,Vt quou's ibis, vel Vsque ad tempus. mousque studebiS. . HIE c adverbia significant in loco. Hic,istic,illic, Expositio intuἐ,foris,ibi, ubi,usquam,& nusquam, & co- Hie in hoc posita ab ubi,& ibi,ut alib. nullibi, ibiaem,alicubi, loco. sicubi, cubi,ubique, ubiuis, ubilibet,&Vbicuque. Huc , adHAEc adverbia significant ad locum. Huc, istuc, hunc iacia illuc, intro, foras, alio, aliquo ,& alia composi ta a quo, ut siquo, itequo, quouis, qR0cumqu quolibet, illo, eo & eodem. mne, exHAEc aἀuerbia significiit de loco: Ηine,istine,il- hoc loco linc,intus,seris,superne,& inferne,Celitus,s ditus,inde livde,alicude,& alia coposita ab undes ut sicunde,necunde,Vndecum. ndelibet,Vndeuis. Hue , porHAEc adverbia significant per locum: Hac, istac, hune Iocuis illac, alia, aliqua,Vtraque,illa,ea,& eadem,&composita a qua, ut siqu4, nequa, quacumque,qua uis , & qualibet. mrsum HIE c adverbia significant verssis locum: Horsu, vers .im

istorsu, illorsu, sursum,deorsu dextrorsu,si- locum. nistrorsu,retrorsum,seorsum,aliosSina liquorsum,& caeteris coposita quorsum, ut si quorsum,nequorsu: moufetue,

HAEc adverbia si nificant usque ad Iocii, vel usq; Urue ad ad tepus: Hactenus hucusin istucusque, illuc - hunc locu . usque,eousque,quousque,&quonamusq; Aduerbi

25쪽

Composita duo verba, ut eo quoque veneris, ut ubicum; fit,

x e duobus ris, veniam . .

rectis po- T Omina oppidorum Ninium, & aliorum lac nuntur cu A rum propria primae, vel secundae decIinationis praρU. sis adverbialiter posita in genitivo significat in loco, uteria sivi. Iacobus eli Veronat.Si sunt tertiae vel tantum plura adsuma. liter declinata ponuntur in ablativo sine praepositio Adiectiuu . ne;vi sui Carthagine,studui Veneth, In acculativo i ad locum,ut vado Romana, Patauium, Cartaginem Duos mo- Pisas. In ablativo de Ioco; ut venio Roma, Patavio,

tur idem Cartagine,Pisis.simil iter per iocum,ut Dansiui Ro-

verbu Dpe ma. Patauio,Cartagine,Pisis. versus locum inacc Aenotarive satiuo cu versus postposita,& inclinat ut vado Ro- Macerata mam versus In accusativo vique ad locum cum vi

Hscedam que, ut vado Romam vive. Cum his nosninibus , Anconam . quandoq; piaepositiones inueniuntur, sed raro ut ad Μessanam venerat, & ab Athenis profectus fui . Nomina Prouinciarum . S nomina appellat tua similiter ne mina fluviorum temploru,& ali alburi ar- rum rerum in ablativo significant in loco cum in,vera te, diei- Ego versor in foro. Tu es in Italia' In accusativo mus . Ego ad locum cum ad, vel in. ut ad Urbem vel in urbem μή D. Fνς equito.In ablativo de loco cum de vel a et is,vel e Uri, ades vel ex, ut ex agro, vel ab agro redeo. In acculatiu Temptam significant per locum cum per, ut per viam curseo .H b. pr . . In accusativo versuε locum cum versus, versus prae- εν plur -torium vado. In acusativo usque locum cum usque, μή nin '' & ad, vel in t usquς ad templum,vel viue in tem Gere. In plum vado. Nomina propria viroru similit radmi H.sicut in tunt praepositiones . vi tui ad Antonium cu Fran

possessione sco cenaui, & a Caesere discessi Ista quatuor nomina,Domus Ilum Rus & Milia

ia quamuis appellativa sint; saepe tamen, ut pro- Ruri sum Pria ponuntur, ut Domi tuae 1um, S Rus ibo, nam vel rure . dicimus domi manet, Domum vadat, domo venit, Humi iacet, & humo surgis , Ruri manet, ut vadis , & rure venit ,-in loco tantum dicitur, Militiae

fui inuesitur etiam Ili in loco.

26쪽

ων. mutatur in gerendauum quando ha

Dat. verba acquifferemore adie. Nuorum. Aeeus, non

tantu vera motum ad

etiam qum bis datis adiectiv. Hae verba do mado lo

De Gerundis. Erundiu in di, tam adiectivis, quae regunt Ge

nitivum qua substantivis nominibus adiungitur, & potest regere casum sui verbi, ut si dicas, est tempus legendi sacras litteras cognoui te cupidum discedi christianain veritatem, oe consilio augendi fidem huc venisti,nam & sine easu ponitur,ut causa discendi librum emisti praesertim qua do Passive po-hitui, ut Gratia vidudi vehit mulier idest, ut videatue . De Gerundus alia est ratio: dicimus etiam per gerundium. Amandae virtutis causa.Sic Cicero Tempus omnium seruandorum,& Teren, Dare coinpiam cheldendi nouarum. GErnndium in do absolute ponitur, ut cantando tu illum , scilicet vicisti, quandoque . passive capitu Ut cantando rumpitur anguis idest dum cantatur,nec in passivis tantum,sed in deponentibus ut Medendo aegrescit: ponitur etiam cum praepositionibus,de,e ex,aricum, in,ut de apte dicendo A scribendo vacas, di in opere faciundo . De loco non gerundio, sed nomine utimur, nam dicimus sede a pugna, non a pugnando. Erundium in dum, absolute ponitur, ut legem in dum est,Eundum citc Ponitur etiam cum pre-- positionibus inter,& ad. vi inter coenandum, & adpetendum pacem, nam ad petendam pacem gerun-dium est quemadmodum in legendis libris, & cum verbo substantivo necessitatem signifieat, ut legendum est , idest opus est legere. De supinio . SVpinum in una verbis motimi ad locum significantibus sine praepositione ponitur regitq; calusui verbi, ut Eo auditum ota iovem. Supinum in uadiungitur adiectivus,& palliue capitur, ut in mitabile visu, incredibile die tu .s ut videatur. dicatur. De Patticipijs . . PArticipium est paes orationis declinabilis, qua

pro verbo ponitur. Genus vir calum trabes aci 1i. militia.

27쪽

quatuor militudinem nominis Tempora, & significationes consideran ad similitudine verbi Neutrum,& Figuram ad simido in par- litudinaem utriusq; Participium antele nullum casuticipio. Pollulat sed substantivo praecedeti adhaeret, & post Deriuario se casum sui verbi exigit. Partitipium in ans, oe in Formatιo ens praesentisn praeteriti impersecti temporis

Significa- i n uus praeteriti perfecti,& plusqua perfecti reporis

rio. est,Vt amatus, Visus,amplexuS,& mortuu . In rus,&Resoluitur in dus futuri temporis est,ut am/turus,& amandus, i per relati- Participium in ans,vel in ens sormatur a prima per .usem, is sona praeteriti imperfecti indicatiui movi,ut amaba verbii eius bam in ans,fit amans,sequebar,bar in en-fit sequetidem tempo eo is mutat bam in ens, facit iens euntis, & queo irii, alijs quis quibam facit quiens queuntis. In ria formar

modi1. ab ultimO 1upino, ut amatum amatu, addita rusi fit amaturus, orior facit tamen oriturus, in lus, in ius,& xus formatur ab ultimo supino, ut lectum te tu, -

addita s, fit lectus, visum visu, addita si fit vitis ἀ

Amplexum amplexu, addita s, fit amplexus , a morior tamen fit mortuus cum deberet facere ni9ria rus; quia supinat moritum moritu . In dus formatura genitivo sui praetentis participi , t amanS, amantis tis in diis, fit amandus. . . SAt quada Λ Verbo activo duo descendunt partis ia, unu varba quor o praesentis,& praeteriti imperfecti teinporis i .. licet hab. ans, vel in ens, ut amans, & legens, altetum futuri sup . tamen in rus, ut amaturus, & lecturus. Praeter instascripta particip.in verba , quae solum participium praesentis temporis rus in usu habent, cum careant supinis. no habent Ambigo, compesco, Dilco, Poscoque, Resello. ut cano u. Lambo, vel Lingo, Metuo, Timet, urgeo,Calustuo, nosco , Lingo, Vel Sugo, Renuo, Fugit, Vilo, Ferit' nesaio, orguo, Respuo, cum Cerno proprijs caruere supinis. imbo , isc. Ango, atque Dipesco dipescis , per dispartire .

A Verbo passivo,auo deicendunt participia, Vnupraeteriti persecti, & plusquam perfecti tem

28쪽

le C

YM.AIterum suturi in diis,ut amandus idendus, Sc II Maistro nectendus.Praeter supradicta Verba, quq habent so- temulo ualum principium futuri temporis in diis,ut discor di- Hi scolariscendus,poscor poscendus, quia carent supinis. In-gioua, ctc. ueniuntur quaedam participia,quorum verba in usu non sunt,ut Decursus, Regnatus, & laboratus, nant Resolo alcDecurror , Regnor, Laboror non dicitur. Verba P c. qua quoque netura transitiva cum etiam passiva habeat timne tinem tertis personis in tus, & in diis participia habe- dimotis

hunt, ut aratuS, SI arandus .

A Verbo neutro duo descedunt participia, Vnum Hste carps praesentis,& praeteriti imperrecti temporis in supinis.

ans,Vel in enS,Vt Vapulans,& seruiens. Alterum suturi in rus, ut Vapulaturus, & seruiturus ; praeter Arsino omnia verba desideratiua,ut lecturio,& meditatiua Coi gruo ut horresco, quq ut plurimum 'caret supinis, E pra- Dero ter volo vis, & verba secunde coniugationis,quae si Eleo , faciunt praeteritum in vi, diuisis syllabis raro habet Extollo supinu; ut caleo cales lui pricter illa conte ta in Per- Feraeola sequenti, pla, ta, ne pa, la, me, sunt,oli. ua ca,do. Gestio Hoc est placeo placitum,Taceo tacitum,Noceo no Hemochum, Pateo passum,Lateo latitum, Mereo meritu, Indigeo oleo olitum, Liceo licitum,Valeo valitum, areo, Euceo caritum,Doleo dolitum. Aliqua etiam sunt neutra, Macreoquq habent tria participia, ut coenans s coenatus,& Palleo coenaturus. Vnde versus. FnDeo Nubo placet pareo, suesco, cum prandeo, iuro . Et merco,titubo,corno. Hoc est nubo sacit nupta. Rudo Placeo placitus, pateo passus, suesco suetus. Serpo

Prandeo pransus, iuroni ratiis, mereo meritus. Ste o Titubo titubatus, coeno coenatus. Stri eo

Similiter, & neuro passiva habent tria participia,Vt Sinde a gaudens, gaudiis, & gauisurus. Tranco Vnde Versus . . Remo oc Gaudeo cum fio, soleo, simul audeo, fido. Sed fio notandum est,quod habet tantu sacti:s,3 saciendus nam fiens in vim non e st,nec fiendus. Faciturus a facio futurus a sum, siue a suo verbo antiquo,

29쪽

A erbo comuni descendunt quatuor participi

in activa significatione.Duo vnu in anS,vel in In Eus pas ens,Vt criminas,& largiens. Alteru in rus,Vt crimi flue aium naturus,& laTiturus In passiva duo unum in tus . significat. Vel in xus 3 Vr criminatus, amplexus, Alterum ivdus,ut friminandus,& aniplectendus. Participia vlaro pr terita temporis in utraque significatione sunt, ut Hortatus Paulum, & hortatus a Pδulo.

A Verbo deponeti tria descendui piuticipia, qt

sequens, secutus , & secuturus quandoquetuiscor ,D- participium praeteriti teporis passive capitur, ut fi

euor naseor do comitatus Achate,non oblita mihi pol cum ina υον reost di meditata sunt mihi omnia mea incomm0O,pre- non habone ter ea, quae carent supinis . - . in usu par- Vnum das Vescor, medeor,liquor, & reminiscor, etc. in rus Quinqsse dab 'ηt nil or,metior,geminate supino, Leὸι ab in Faciut enim nixum,& nisum,mensum, re metitu, rus. Quoru nixu, & mensu in frequenti usu inuenies.

A Verbo deponen escendit etiam participium

in dus de usu 'aesertim si habet personam: agentem in sypposito, ut sequendus, Utendus, &adulandus , quia olim communia fuere. ΡΑrtici uni fransit in nomen qu tuor modis co- structione,ut doctus iuris, & abbundans iactis,

Amans pa, Quia non habet casum sui verbi coparatione,quanaria . cio Participium , quod iam in nomine trgnituerit, Patiens comparativum furmat, ut qoctus doctior,& amans inuenia amantior. Comp0sitione, ut inaratus, & indoctus, Fugiens quia composita sunt cum praepositione in, cum quadaberis eorum verba non componuntur, non eum dicitur Consultus inaro, nec indoceor. Temporis amissione,ut Vene iuris randus, id est dignus venerari , vel dignus Venera- Indoctus ti One, quia resoluitur uoia per verbum futuri te .

lox. poris ideli, qqi venerabitur, sed per adiectivum . . SI detur thema per participiu,quod non inueniatur fit latinuper relatiuum,& verbum eius temes potis , ut laterra inHallata dat jangue Troiano ha

30쪽

sanguine tulit mestas segetes,similiter si non habet sis etiam ' ivuvare sut verbi, ut Hermolao battendo It cattiui per partitistoiari, is pussitio di buon precettore. Hermolaus piuis 3. a quo mali discipuli vapulant fungitur officio boni ut Gram.

Preceptoris . Et eriam reIatiuum non cadit in no- quam dominatiuum p ut Ia Grammatica insegnata da me e eendus es. te , tisara ornamento . Grammatica, quam tu do- ρος.

ctus fuisti a me tibi erit ornament . SI vero ponatur in cosequentia, & quod inueni Caue dum tur partaeipium ponitur in ablatipo, ut Legen- ne rim sit do it Maestro , si Scolari odono ; Legente risce- ablat. abseptore, Discipuli audiunt. Venendo Ia Primauera, Iutὸ ponen-rrvecelli cantano. Ueniente vere, aues cantant. dui cu no- Dicitur etiam per nomen substantivum, ut Impera- mrnat ristore Augusto , idest Augusto Imperante , fuit pax ra verbi. iin toto orbe . si autem non inuenitur, resoluitur per dum, donec, & poliquam, venula la Cesilla, o Rondine subito e Ia Primauera . Postquam Hirunis do venit, statim Ver adest. . Posit .s De Comparativis. quatit. φ-Comparat tuu nome est illud,cuod cum positivi fam . vel inrellema, magis adverbium significat, ut al- quat. bior idest magis albus & ulterior idest magis ultra. pluis abs- Coparativa fiunt a nominibus adiecti uis, Quae pos- lutet; signi sunt augeri & minui,ut albus Ubior,deter deterior, ficat, vel Superlativum deterrimus. A participi, , ut amans es id omne amatior. Apr positionibus,ut post polierior. Abad unde eomis uerbib,Vt pridem prior. Quet veniunt a nominibus parserma secunde declinationis formamur a penitauo,addita tur. θ --or, ut clarus,clari,clarior pr*ter habentia vocalem periativo. ante uS,quς auphoni , caula comparativa non for- Comp. vel mant, sta supplent per magis ,& positiuum, ut stre- tollit rem , nuus a quo aeberet fieri strenuior fit magis strenuus vel dep. ct idoneus, magis idoneus,Wpius, magis pius . Et pa- desinit inter bonus, Inesior,malus,peior magnus,maior par- or habetq; Uus,minor,multum,plus,magnificus,magnificetaor, us innent. Diunificus.munificentior inister,sinisterior,dexter, gen. vim dexterior. Que venitit a tertia declinatisne forma- -s mis 3

tura Corale