장음표시 사용
881쪽
3. 1 . π TNDE etiam liquet , sive membrana haec ue .
I primo ipsa inflammetur , sive a corrupta prius m dulla contagio suscepto laesa sit, eundem brevi oriri morbum OL sis cariosi a medulla putrefacta, vix unquam curabilem.
Perlostrum enim internum concavam ossium superficiem tegit, & membranae communi, quae medullae folliculos collectos ambit, contigua est. Unde faelicipatet, inflammato Periosteo interno , brevi debere medullam assici. Si enim hae inflammatio in abscessiim vel gangramam terminetur , evidens est , pus vel ta. niem debere tenerrimam medullae fabricam erodere 3, adeoque illam corruptam fore brevi, & secutura esse omnia illa mala, quae , . 1 i6. recensita fuerunt. Di Dficultas curationis patebit ex illis, quae in Commentariis ,. 113. dicta sunt. N que facile credo quis distinὴuete pollet, an membrana medullam ambiens, aut medulla ipsa, an vero Periosteum internum inflammatum sit ; cum in utroque casu signa profundae inflammationis adsint, neque attactu rudiori augeatur dolor , atque effectus similis sit, nempe caries ossis, & medullae pessima putredo. Unde & eadem medela requititur, uti statim dicetur.
S. 14s. COGNOSCITUR id malum, quando in inflamma-
tione subsistit hactenus: r. a signis inflammationis generalibus f 3 82,); 2. a loco profundo : 3. a dolore obtuso, fixo , diuturno, nulli remedio externo cedente , nec ad attactum aucto ι . sed post motus musculare increscente.
Cum plerumque sero tantum cognoscatur hoc malum, ex pessimis nempe effectis, sedulo investigari debent illa fgna, quibus hoc detegi in ipso initio pollit : quod tamen satis dissicile videtur. i. Cum pleraque signa inflammationis , numero hic citato descripta , in locis
externis corporis tantum observari possint; solus tantum calor , & dolor , atque febris inflammationis plerumque comes, si alicujus momenti suerit, tanquam sugna hujus mali considerari poterunt. Pulsatio enim in loco tam profundo vix per cipietur , imprimis , quia vascula Periostet interni tenerrima sunt.1. Si jam haec inflammationis signa adsint , neque tamen in externis partibus
aliquid mali percipiatur , magna suspicio est in inuinis ossium recessibus haeiere
3. Solent tales aegri conqueri , quod sentiant ossa ab interioribus extrorsum qua ii ditandi. Dolor ille fixus in eodem loco manet , obtusior quidem , sed molestissimus, cum nec mutato partis dolentis situ, neque ullis fomentis, catapla Lmatibus &c. mitigetur; interimque attactu quamvis rudiori non exasperetur. R tio facile ex ante dictis patet. . Patuit ex illis, quae in Commentariis 6. 11 . dicta fuerunt, oleum m dullare ex cavis ossium transire poste in articulorum cava ostium mobilium e tremis & ligamentis articulorum inungendis & lubricandis inserviens. sicque consumi per auctos motus corporis. Unae ergo per hos motus stagnantia in Oilium
882쪽
3. s s. s s. 147. DE MORBIS OSSIUM. ec,
sum cavis deducuntur in motum , 5 tardius mota celerius agitantur. Proinde si dolor adsit ab inflammatione in Periosteo interno , vel & in membrana medullari . evidens est, accelerato per has partes humorum motu , illum debete auia geri. Istud doloris augmentum semper aegri ab hac causa senestini, uti etiam si vini vel aromatum copioso usu incaluerint.
g. 1 6 AN ATUR tum : I. curatione ad Inflammationem generali l l 3ys. ad 4oi.) deinde, simulac apparuerint reso utionis incipientis signa 386. J. a. methodo propositas 119.ὶ stricte satis observata.
x. Illa inflammationis curatio, quae per resolutionem fit , omnium maxime optabilis est , semperque quaerenda vide j. oi. ὶ: verum in hoc casu dissicillume obtineti potet it . Raro enim primis diebus talis morbi Medici consuluntur, cum obtusus dolor & profundisii me haerens vel negligatur saepe in initio, vel externis remediis, vix p. Osuiuiis , tent tur. Quantum autem eo Aducat at resoluistionem inflammationis, ut morbus recens sit, patuit ex illis, quae ad F. 386. diacta sunt. Praeterea fomenta, frictiones, balnea &c., quae tanti usus sunt in hac inflammationis curatione, ad partem aflectam minime pertingere poterunt. Unde
nihil hic superest , quam venae sectione & purgantibus antiphlogisticis impetum S copiam liquidi arietiosi minuere , & victu tenui, remediiique diluentibus de
1. Si symptomata inflammationis post haec remedia adllibita minuantur quidem , neque tamen integre cessent, non licet acquiescere , sed omni artis molimine tentandum est , ut integra curatio fiat. Minimem enim in hoc loco rei ctum malum pessimorum & incurabilium saepe morborum origo postea esse pol rit. Adeoque licet sedata fuerit inflammatio , praestat tamen methodum illam ata hibere, quae j. 119. explicata fuit , ut minimae etiam prioris mali reliquiae tollantur. Cum autem in hac methodo , repleto prius per decocta lignorum coriapore , febris artificialis excitetur , patet facile, hanc tentari non polle , priusia quam cura inflammationis praegressa fuerit, aliter enim omnia in pejus ruerent.
f. 3 7. I vero suppuratio hic, vel gangraena acciderit, &o per praegre ita inflammationis internae signa t 1 I. ὶ
valida, tum ex dolore fixo, profundo, obtuso noscitur, vel me
thodus 319.ὶ, vel nihil sanat.
Ubi autem remedia, inflammationi per resolutionem curandae propria, vel non adhibita fuerunt, vel sero ; aut tam valida fuerit inflammatio , ut omnibus his , licet tempestive a1hibitis , resolvi non potuerit, exspectandi sunt alii inisilammationis exitus, suppuratio nempe vel gangraena, Cum vero puri vel ganis graenoso tabo , hic collecto , nullus aetur exitus, patet fatis , quanta mala m tuenda sint. Cognoscitur , hos inflammationis exitus adesse, ubi signa resoluti nis abfuerint, & dolor fixus , profundus, & obtusus adsit. Unica tunc curae spes superest in methodo illa ε. 319. descripta , ut nempe abluatur omne corrupiarum. Si vero neque sic curari possit malum, de incisione incumbentium partium Rrrrg
883쪽
tuto possit fieri via ad os affectum , terebra illud perserandum erit in cavum . usque, ut exire possit corrupta sanies. Felici cum successu hoc factum fuisse alia quando , patet ex illis quae ad 1 3 o. dicta fuerunt. Tentata fuit aliquoties s
livatio, per argentum vivum excitata, in his casibus nunquam tamen illam profuisse vidi: adeoque satis patet, ab aliis . remediis nihil boni exspectandum esse.
g. 1 8. U M enim putrefacta tota mole ossi interna, tu me facto, inflammato, carioso interno Osse, Periost eum
externum inflammatur ,. distrahitur a tumore , eroditur ab acri , incumbentia, lento contagio corrupta, spongiosa sunt, tument, dolent, totum membrum perit: sola Exstirpatio sanat.
Pss enim in loco clauso calido retentum attenuabitur, putrescet, acre fiet vide 3. 4o6. . Gangraenosus inbus , .si adfuerit, longe citius adhuci in pessimam indolem degenerabit. Oleum medullosum, corrosis vesiculis illud continentibus, inusium stagnabit, & aerimoniam rancidam , qua nuIla pejor est , acquiret. Ade que brevi totum ossis cavum putridissima sanie & acerrima replebitur. In caluillo, in Commentariis 1 3 o. memorato, dum trepano perforabatur tibiae Os , . putridissima sanies exibat, re apparuit evidenter , totam medullam sie corruintam fuisse. Concava ergo ossis superficies ab acri hoe ichore erodetur, vascula inter lamellas ossis meaia inflammabuntur , lamellae antea contiguae separabum tiar, fiet rumor in ossis sibstantia, laridemqne erodentur. Dum autem haec fiunt, novi dolores oriantur : Corruptis enim omnibus partibus, quae ossis affecti cavo continentur, dolor, qui prius aderat, cessat saepe , vel saltem admodum iobtusus manet. Verum ubi periostem externum , quod adeo sensile esse novimus, incipit distrahi a tumore ossis, vel erodi ab acri sanie hue usque jam p netrante, acerbissima tormenta patiuntur aegri : incipiunt tunc partes molles ossi 1
incumbentes inci, & lento eontagio corrumpi. Oriunturque tumores harum ι,
partium , dc imprimis in panniculo adi pota , satis magni, ita spongiosi , & in.
i cedentes. Sensim sic versus exteriora malum propagatur ; corrumpuntur om- nia, & totum membrum perit. Ultimo enim omnibus, una cum osse ipso , mo
tuis verus adest sphacelus, quem sola exstirpatio sanat. In gangraenis pessimis . . validissimisque contusonibus, licet plurimae parte1 destructae forent , semper seret aliqua adhuc spes aderat, sub mortuis 'partibus haerere viva vasa , quorum o corruptum separari, & perditum regenerari posset. In hoc vero casu non a ciuntur partes molles, nisi ossa supposita prius omnino corrupta fuerint.
g. 1 9. OUA L LT A S venerea , scorbutica , rachitica , est in causa frequens: inde intelligitur, quid sit gummi.
zophus, nodus, exostosis, abscessus, caries, spina ventosa in osse γLicet autem inflammatio periodii interni , membranae medullam ambientis . εe folliculorum medullosum oleum continentium , possit nasti ab omnibus fere inusis , quae inflammationem in aliis locis corporis producere valent ; tamen , cum adeo tuto defenis lateant hae partes , rarius a. communibus catas hic t flammatio oritur. Sed observatum fuit, in quibusdam Morbis natam in sanguine Cacochrmiam versus ossa potius deponi, atque illorum fabricam corrumpere. T
884쪽
Frequentissimis Obsetvationibus constitit . uti postea latius in Luis Historia dicetur, subtilissimum illud contagium, sanguinimistum , dein ad varia corporis loca deponi. atque ibi sensim erodere omnia ;smulque tali praeditum elle efficacia, ut humores sanos corrumpat, & in luam naturam convertat sic , ut ab illis iterum similia mala , in vicinia loci affecti non tantum , sed dc in dii sitis partibus, oriantur. Patebit etiam postea , virus illud
oleo sis de mucosis nostri corporis humoribus quam maxime intricari : non mirum
ergo erit, si pingui oleo , live per ossium lubstantiam disperso , sive in illorum
cavis collecto , se insinuet, Ac deinde lenta erosione , ut solet. corrumpat O nia. Omnium pessimi olsum morbi a Lue Venerea frequentissime nasci obse vantur e imprimis si diu in corpore jam haeserit, altasque radices fixerit ἔ rarius enim a recenti hoc malo ossa inficiuntur. Oriuntur tunc dolores illi pertin cissimi, saepe nullis remediis cedentes; aliquando tamen. post curam per saliuvationem , vel per decoctum Gu aci, mitiores facti, recrugescunt postea. Quo ι modo ipsa olsum metalla a Venerea Lue corrupta fuerit, patuit ex illo casu. cujus in Commentariis f. 1 3 o. mentio facta fuit. Innumeris autem fide digni iasimorum Auctorum Observationibus confirmari eosset, ossa pessime a Lue affici sepissime. Cinax, sternum, claviculas inde exesas vidi. Vertebras colli erosas ab ulcere Venereo pha Cyngem depascente , totam tabulam exteriorem ossis bre-gmatis dextri cariosam factam cecidit Ie memini Aec. Haec sufficient, ut probetur . Veneream Luem satis frequentem causam dare ossium morbis.
SCOR BUTICA. Prima fere Scotbuti inna circa gingivas Ec dentes apparent , notissimumque est, ab hoc morbo cariosos dentes factos frustillatim excidere non tantum , velum etiam maxillam ipsam in parte sua ossea pessime aliquando inci. Ulcera illa pertinacissima crurum , quae scorbuticis adeo se quentia sunt, saepe ossium cariem comitem habent. Quin imo in resima scoris buti specie, omnia ossa cariosa inventa fuerunt sco In magno Mimum ab hoe morbo defunctorum numero invenit Petitus c b) periosteum in plurimis corporis
a locis integre solutum fuisse ab ossibus, atque iis periosteo haesiste lympham suo
cam , vel dc nigrieantem foetotis intolerabilis. Unae saris patet, quiam funestum ossibus malum lcot rus sit, imprimis si inveteratus fuerit morbus; tune enim de dolores ossium nocturnos imprimis , dc plurima alia signa cum Lue Venerea comis unia habet.
RACHITICA. Quando postea de Rachitide peculiari Capitulo dicetur .
patebit, illum morbum masnam cum scorbulo affinitatem habere, de laepe Moncarere suspicione lenis tabis Venereae admistae r omnium frequentissime enim infestat tales infantes, qui geniti sunt ex parentibus Labi Venereae de itera in Gonorrhoeis olim obnoxiis. Videmus autem, ossa in hoc morbo pessime assicit dentes enim nigrescunt, dc cariosi excidunt, epiphyses protuberant, & levi ulsolvuntur ab ossibus , quibus cohaerent, de in pejori hujus morbi gradu Cepe caries ossium dc spina ventosa observantur.
Ex hactenus dictis tutelliguntur sequentes ossium Morbi. G U M MI. Sic solet vocati Tumor . ex ipsa ossis substantia enatus ; talis tenacitatis dc mollitiei , ut digitis cedat . fere uti solent gummi ex arboribus
885쪽
stillantia , & eone reta , dum radiis solaribus mollescunt, vel nondum peris
tam duritiem acquisiverunt. In Lue Venerea laborantibus satis frequentet tales tumores in capite , uti etiam in media & solidissima parte majorum ossium , observantur. Videntur autem hi tumores fieri, quando valcula inter lamellas , ossium substantiam constitaentes, decurrentia , obstructa vel inflammata dii tantur , & lamellas incumbentes elevant. Forte etiam in his tumoribus ipsa ossis substantia proprie dicta, naturaliter adeo dura , in mollitiem praeternaturalem& morbosam degenerat. Docuerunt mirabilia obsiervata , a latentibus saepe caulis ossium compagem sic mollescere posse. In Commentariis β. sis. ex Petili ob servatione dictum fuit, femoris ossis captat , & ossis ischii cavum in carneam molem mutata fuit se, quae levi etiam tactu sanguinem funderet. Apud eundem
Auctorem plures alii catus habentur AE , quibus probatur, olla sic emolliri quai
doque cartilagines autem , quibus olla haec emollita tegebantur . naturalem duritiem retinuerant j. In omnibus his casibus tamen ossa tantum in quibusdam corporis locis amiserant suam consistentiam : mirabilis autem observatio docuit , omnia sic mollescere polle. Fc ina viginti dc duos annos nata , post febrim incepit validos dolores per totum corpus pati, deinde pedibus insistere non potuit amplius , & optime formari corporis figura mutabatur, senesque cor potis statura sic decrescebat, ut novem1ecim mensium spatio integro pede bie vior facta fuerit. Non poterat misera loco moveri, quin ossa incurvarentur : tu mebat toto corpore', cutisque dara longe crassior lolito , fiebat i interim avide manducabat. Post mortem inventa fuerunt omnia corporis ossa deutibus solis exceptis, mollitie ceram superare , poterantque facilius scindi , quam carnes. Nulla erat in ossibus his emollitis cavitas , neque medullae vestigium. Reliquae omnes partes corporis naturaliter se habebant b ). Patet ergo ex his omnibus.
posse in 'iorbis emolliri olla , atque frequenter observatum simul suisse, osIa se emollita in quibusdam locis , a topico malo, simul intumuisse , unde origo ho
Simul constat ex dictis, ossium illam mollitiem aliquando post abscessiis vucinarum partium sequi, quandoque in ipsa ossium substantia mali hujus otiginem
esse, & 4mprimis dum Lues Venerea ossibus haeret. Interim tamen etiam simile malum in ossibus observatuin fiat, licet nulla causa detegi potuefit. An acida sanguinis cacochymia ossium mollitiei causa aliquando esse posset Videmus ita debilibus pueris , quorum victus pro maSima parte ex acescentibus constat, in terimque vires valorum 8c viscerum tam debiles sunt, ut chyli, ex ing stis nati, indolem superare nequeant, Rachitim toties nasci, & ossium nimiam flexilit tem. Dum liquor , in quo servabat foetum humanum mustatio, acidior justo factus erat, costae sic emcillitae fuerunt, ut illas vario modo flectere non tantum , verum funiculi instar in nodum torquere potuerit sc . TOPHUS, Non υ s. Quando tumor talis in osse natus durior est, quam Immi, mollior tamen adhuc , quam os ipsum, cui adhaeret, tophus vel no.
as vocatur. Solebat Celeberrimus Borrhaavius tophos comparare cornu bus vitulorixum , dum adhuc sub cute haerent , nodos vero iisdem, quando jam extra cu-
886쪽
tim prominebant, de tamen nondum cornu duritiem habebant. Unde patet, tophum & nodum non dister re a gummi, nisi tantum majori firmitate. EXOSTOSIS. Sic solet vocari tumor ossium , qui duritie os ipsum aequat, vel de t uperat. Aliquando totum os, in omni sua parte mole auctum, facie exosto , quod in ossibus carpi & metacarpi , raria & meta tarsi , de in digiatorum Phalangis quandoque obicrvatur. In majoribus ossibus hoc ratissime ac cidit , ted plerumque quaedam tantum horum pars in talem tumorem elevaturis Ossum nutritio & incrementum, & restitutio perditae ossiuin substantiae, de quibus in Vulnerum capitis & fracturarum historia dictum fuit, probant, ex humoribus sanis, debita copia & impetu delatis per vasa bona, oueant i planx duram substantiam renasci polle. Quin etiam in fracturarum curatione toties o servatum fuit, renatum callum, in junioribus. imprimis , attolli ultra ossi ς reliqui superficiem, & postea saepe tota vita tumorem durum , & osseum, relii quere. Verum illa suostantia, quae ossa fracta unit de consolidat, & restituit perditum, primo mollis est, δc sensim tantum olleam duritiem acquirit vides. 29 .). Si ergo quacumque de causa dilatentur vascula, quae adferunt m teriam , ex qua os nutritur , & perdita restituuntur, poterit fieri augmentum molis de tumor in olla ipso. Cumque inter lamellas, quarum variis stratis ossa
majora constant, talia vascula distribui admodum probabile sit vide Commentaria 9. 111. , poterit Sc in his interstitiis augeri ossis moles , & lamellae a scimutuo distenes; adeoque augeri quam plurimum ossis crassities.
Prout nunc tumores hi in ossibus nati versus exteriora vel interiora protub rant , pro vario loco ossis, quem occupant, pro diversitate partium vicinarum . quae ab his tumoribus laeduntur , pro varia denique talium tumorum mole refigura, diversa mala sequi polle, & satis saepe mirabilia, in corpore humano, docet Historia Medica. Iruush aὶ ossis tibiae partem , exostosi affectam . serra divisit secundum
longitudinem, atque tunc invenit, exostosin cavernosam ex interna superficie ossis enatam, atque medullae cavum angustantem. Patet facile, quanta mala
fieri possint a tali exostosi , cum medulla inde comprimi & laedi debeat, ade que metuenda sint omnia illa , quae S. 116. enumerata fuerunt. Exostoses italae, quae in media & solidissima ossium majorum parte nascuntur , plerumque sitis durae sunt in tota sua mole: illae autem quae prope juncturas haerent, aliis
quando exterius tantum durae inventae fuerunt.& sub hac erusta mollium partium inter secedentes hie lamellas osseas haerentium, mirae degenerationes in carnem pungosam , Pus se saniem ,. mucum &c. fuerunt observatae b, Si interior cranii ears in talem tumorem attolleretur , patet evidenter a compresso ei cephalo epilepsiam . paralysim , a poplexiam &c. metuenda esse. Dum vero ex osse temporis emergeoat exosiosis, per quindecim annos sine magno malo illam toleravit miles. licet sensim aucta mole tandem melonem minorem magnia tudine aequaret: Dumque in homine , post Lithotomiam in ipso factam mortuo , serra dividebatur exostofis, candore Sc duritie internae suae substantiae ebutreferebat se . Cum autem exostoses, in externa ossium superficie natae , pe-xiusteum incumbens lenta distractione assiciant ,molestissimi & diuturni aliquando
887쪽
dolores iliae fiunt, omniumque acerrimi ; sed citius tamen cessantes , si acutam figuram tales tumores habuerint. Vidit Pelissu a P in osse tibiae emergentem exostosin, apophysi styloideae similem , quatuor lineis Geometricis ultra ossis 1 per fietem prominentem, quae acutissimos dolores in initio fecerat, sensim minu los , tandemque indolens talis tumor osseus remansit. Solent jam osset hi tumores exicinas laesones aliquando sequi; pariterque o setvantur fieri ab internis causis; & nunquam frequentius quam a Venerea Lueris pessimo scorbulo crurum ulcera , rcbellia toties ad omnia remedia, ostium cariem saepe , aliquando & exostosin, comitem habenti Exostoses, ab externis causis ortae , plerumque benignioris indolis. esle solent, sed & diffieulter curati possunt: quae internis vero causs originem debent, tibellatis his morbis , alia quando cedere solent, vel saltem plurimum minui; quod in Exostosibus vene reis frequenter observatur. A levibus etiam coiuusionibus exostoses nasci posse constat, imprimis in illis locis, ubi olla paucis tantum incumbentibus teguntutet unde toties tales tumores in spina ossis tibiae observantur: cumque satis frequentibus laesionibus soleat offendi haec pars , mouuit Petitus c b in , raro inveniri h mines, qui aliquam taltem non trabeant inaequalitatem in hujus ossis superficie.
. Quam enormes autem osset tumores validas conrufiones aliquando sequantur, patebit ex sequenti casu. Juveni sedecim annorum sexto aetatis anno sinistra manus valide contusa fuerat, integre inde curatus fuisse videbatur. Parvo tamen te pore elapso incipit manus tumere, sensimque mole augeri per decem annos conistinuos, ptque Oninium maximum Iuta oris augmentum observabatur ulthno bie
nio. Quanta vero moles fuerit partis affecta , facile intelligitur, cum sex libraa pondere suo excederet. Exstirpatione facta supra carpi articulum, apparuit, potilicem. & indicem illaesos fuisse, reliquorum autem digitorum phalangas in maxu. mam molem excreville , & feci illa tres distinctas exostoses, quarum maxime di meter septem circiter pollices , mediae sex , minimae-quatuor aequabat e . . Exostoses, quae a laesone externa factae fuerund , raro curantur, nisi manuum, opera tolli possint; at cum plerumque benignae satis indolis esse soleant, vix suaderi potes , .ut periculosa saepe, .& temper fatis difficilis, cura, tentetur, nus mole , figura , aut stri, magna mala facianta Illae vero, quae causis internis originem debent, ablatis his, saepe sanantur, .el plurimum saltem mole minuuntur: si vero, sanatis morbis, maneant tamen exostoses t quod in Venera Lue quandoque observatur j incisis integumentis, se ro vel igne tolli possunt,'si magnum an his relictis malum metuatur : plurimos tamen casus vidi, ubi post curatam Luem manserunt exostoses, & quidem per plurimm annos , sola tantam deformitate partis affectae nocentes. Quanam autem
methodo commodissime tolli possint tumores illi osset, apud modo laudatum Aa torem videri potest d). ABSCESSUS. Quid hoc nomine intelligatus in partibus corporis mollibus dictum fuit in Commentariis l. oz.; patuitque ex antedictis F. 116. ossa similin morbos pati posse. Ex . plurimis etiam obtervatis , quorum in hoc capitulo mentiosa fuit, constitit. in cellulosa. ossium parte prope juncturas , & in mediis oc
d petit, Tinite des Malacies des os
888쪽
DE MORBIS OSSIUM. 37sium maiorum cavis inflammationem natam transivisse in abscessum. Praeterea etiam ipta ossis proprie dicta substantia abscedere dicitur, quando una vel pi res lamellae, A tuarum adunatione olla constituuntur, mortuae & corruptae a v ss vivis suppositis solvuntur ec separantur; atque deinde regeneratur similis i
mellis his separatis substantia ; cui nova periostet textura increscit, sicque integre restituitur illud , quod perierat. Videantur illa, quae de hac re in Commentariis 3. L, 1. dicta fuerunt: ubi simul notatum fuit, Hinocratem jam in capitis vulneriabus notasse, quod os nudatum ,. vel teli vestigium in osse relictum, plerumque abscederet ab alio osse vitam & sa uinem habente. An non etiam ad absces lusossis referri possent mirae illae Ru aianae observationes, de quibus l*. 1 xx. &1 3. dictim fuit Quando nempe in medio majorum ossum cavo teres fistula ollea separata a reliquo osse inveniebatur. CARIES. Gravius omnino, de distinctum penitus ab ossium abscessu, m lum. Ubi enim .os abscedit, cohaesonem suam adhue retinet, Se plerumque I mellae forma separari solet In carie vero adeo corrupta de exesa est ossis substantia , ut in pulverem fatiscat. Majorem ergo longe corruptelam ossis designat, de
difficiliorem curationem. Quomodo cognoscatur caries osssis, integumentis de carnibus incumbentibus tecti, dicetur 3. 113. Ubi vero oculis patet os affectum vel specillo tangi potest , facile cognoscitur. Unde Celsus H daxit: In carie quidem expedita cognitio est , si specillum tenue in foramina demittitur , quod magis minu eintrando, vel in summo cariem esse , vel altius descendisse, tesatur. Illo enim in loco, , ubi os carie corrumpitur , nullam fere soliditatem habet, sed specillo cedit; ubi vero ad sanam ossis partem usque specillum adigitur, resistentia percipitar. Undoe Celsus bin , postquam ad curationem horum malorum ossa radi iusserat, addite Finis est , cum veι ad album os , vemd solitam, veniam s. Albo finiri ex nigritie vitium ; soliditate quadam ex carie, manifes um est.
SPINA v ENetos A. Quae est caries ossis pessima, quando ab interno m lo corrupta medulla Os erodit ; videantur illa, quae ad finem S. 1 16. dicta sunt.1 1 o. π π INC novimus. cur os cariosum colorem suum tam
X X varie mutet ex subcceruleo candido in album pinguem , flavum, cineritium , lividum, nigrum & quem corruptelae gradum singuli denotent
Ubi in Vulnerum capitis historia agebatur de illis signis, quibus cognoscitur .eranium male assectum esse s vide f. 1 9. 3. 161. θ , notatum fuit, ossium san rum in vivo homine colorem esse subtusellum , vel dc subcaerulescentem; priamumque sgnum vitiati ossis esse mutatum colorem, in album , flavum , iustum , ni frum. Idem etiam in reliquis ossibus verum est, & eo major plerumque corruptelae gradus significatur , quo magis a paturali colore in nigredinem vergant. Prima color is mutatio est, dum os albescit, & incipientem quasi mortem in osse denotat unde etiam , dum arte Bellostiana minimis terebris perforaretur calva via sic assecta, primum fgnum felicis eurationis erat . si ossis superficies alba inciperet rubescere. Cum autem demonstratum is in Commentariis f. 12 . oleum.
889쪽
εν, DE MORBIS OSSIUM. rio. 1 sic
medullosum per poros stibi mutuo incumbentium lamellarum transite ad superficiem externam oliis usque, ibique forsan venulis periostei recipi & sanguini mis ceri, patet evitenter, destructa vitali tu olle fabrica . oleum i- hue delatum accumulari, stagnare, & corrumpi; ideoque os pingue fiet, & vivescet. Quos& pulcherrime notavit Celsus, dicens, ubi de ollium vitiis agit: Id, quod viti tum est, primo fere pinguem, dein vel nigrum, vel cariosum G. a . Aucto malo , color cinereus, lividus, laudemque niger nascitur , Perfectam mortem in osse, & pessimam eius corruptelam indicans. Successiva haec colorum mutatio in dentibus Pariter observatur, quando incipiunt corrumpi: ptimo enim flaves.
eunt, fusci nunt, dein nigrescunt, & cariosi facti frustillatim cadunt.
S. 11 i. V X iisdem liquet, cur os cariosum inaequale, asperum, spongiosum , friabile, molle, fragile ; evadat arteriae
externae , dc internae , lamellas ossis non plus comprimunt. Patuit ex illis , quae quinque prioribus patagraphis hujus Capituli dicta sunt,on ex lamellis sibi mutuo applicatis conitare , inte: que has valcula decurrere, quae vitales humores, ad vitam de nutrimentum ossium i equi litos . advehunt; omnium maxime in illa ostium parte, ubi majora inter has lamellas interstitia reli quuntur. Arteriolae ergo, inter extimam ossis lamellam Sc proxime sequentem mediae , in omni fere puncto , dum in diastole sunt. lamellam externam et vare nituntur. Verum per periosteum dispersae arterio , dum dilatantur, aequali, vel & majori, vi resiliunt hujus lamellae elevationi. Ubi ergo a quacumque demum causia periosteum corrumpitur , praevalebit actio arteriolarum inter lamellas onas flecurrentium , de elevabitur exterio amella: patet autem facile , idem in omnibus lamellarum ossis interstitiis sic contingere possie. Minor forte videri possiet arIeriotarum harum actio, quam ut duram lamellam osseam elevare, & a
subjectis separare posset : sed si coasideretur, has arteriolas in omnia fere puncista talis lamellae quater millies horae spatio repetitis ictibus agere , forte non adeo mirum videbitur, parvam vim , toties applicatam . tales effectus facere possi Ubi in Vulneribus capitis nudae pericranio calvariae superficies ab aere , pi fuibus applicatis &c. male affecta fuit, harum arteriolarum vi separabaturaepe paucis Liebus squamula corrupta; uti latius in Commentariis S. 1 9. di tum fuit. Apparet ergo ratio , quare arteriae internae , id est, inter lamellas decurrentes, has elevent extrorsuin, funes ac deficit presso arteriarum , quae in exteriorem harum lamellarum superficiem agere poterant: Os itaque, quod corru itur, ob hanc causam inaequalem sueerficiem accipit, asperumque iit, & , ob lamel, las a se mutuo sic secedentes' spongiosum de magis fragile, plurimumque de naturali sua soliditate amittit. In ostibus enim sanis omnium firmis ima pars est illa, ubi lamellae osseae contiguae sunt, quod in media Parte ostium majorum fieri solet; & contra longe magis spongiosa, mollia , de fragiliora sunt ossa circa extrema, ubi lamellae ossieae plurimum distant a se mutuo. Friabilitas autem ossium catiosorum plurimum augetur , quia humores stagnantes, & acriores md
890쪽
diti, erodunt ossium substantiam ; atque omnium maxime hoc fit ab oleo corru to , uti F. 1 16. dictum fuit. Praeterea ossium cohaeso ab oleo , glutinis instar terrestribus partibus interposito , pendere videtur: fragilissima enim fiunt olla, uti antea monitum fuit , ubi igne aperto omne pingue expellitur, atque olla talia diuturna calcinacione fragili si ima reddita , si oleo iterum immergantur , firmius coliaerent. Dum ergo putredine attenuatum oleum perit, & acribus simul humoribus eroditur os , patet iacile, quare offa cariosa penitus friabilia reddantur, sic ut a levi etiam . specilli attactu in cucem collabantur.
s. 1 11. I T E M , cur foetorem singularem rancidi lardi exhalet 3
Fortor ille adeo distinctus est , ut petiti Chirurgi hoc solo praedicere audeant .
ulceri cariem ossis subesse: expedit ergo cognoscere hunc scutorem , qui verbis describi nequit , verum quam proxime a1 lardi corrupti Jc rancidi abominabulam odorem accedit. Ubi caries ossis ad medullam usque pervenit, facilis ratio . hujus sectoris pateret; tamen similis percipitur. licet supernciaria tantum corruptela in osse fuerit. Dictum fuit in Commentariis f. si ., oleum medullare per poros lamellarum transire , & inter lamellarum interstitia deferri, ad extimam ossis superficiem usque ; licet ergo exteriores tantum lamellas caries occupa Verit, oleunt medullo lum huc versus delatum stagnabit, corrumpetur, S pesumum hunc foetorem faciet.
I. I 3 3. T E C non cur in loco viceroso a Lbjecta carie caro superincumbens mollis, flaccida, fungosa, inflata , tumens , labia ulceris inversa I sanies clara, subtilis, vix flutinosa , foetida , parvis squamulis nigris referta ; recrudescentia sine causa,
pertinax rebellio contra medicamenta optima ad alia omnia ulcera Considerantur jam illa symptomata, quae eariem ossis comitari solent, & quois Tum prassentia latens tale malum peritis Chirurgis saepe demonstrat.
CUR IN LOCO ULCERoso &c. Quando prius affecto osse corrupto , incumbentes partes assciuntur, & ulcerantur, sentim sic exedi solent, & in motilem flaccidumque tumorem e lavari, uti constans omnium Chirurgorum obse
uatio est . & in spina ventosa apparet; cui inde hoc nomen datum fuisse vid tur. Putredo enim ossis suppositi pessimam mephitim per vicina omnia dispe sit : cumque panniculus acii posus adeo facile tumere soleat, inflatur brevi : n que tamen instam maioria tunc duritie turget, sed mollis & laxus apparet, &iattactus quasi sub digitis vacillat. Unde periti Chirurgi, dum antiqua ulcera lustrant, semper digitis explorant, an firma quidem appareant omnia in ambitu
loci ulcerosi. Ossi enim corrupto non adhaerent partes incumbentes, neque ulula arte fieri poterit, ut accres cant, nis prius omne corruptum separatum rit: Dum dentes carie assiciuntur, gingivae secedunt, neque postea unquam ad
loca haec cariosa accrescunt. Notatum fuit in Commentariis j. f 9. a pessimo Disiti reo by Corale