장음표시 사용
21쪽
MENOPvLI, iudicis Thessalonicensis Προχπιζον, siue Promtuarium Iuris. Sed haec pluribus exsequi, nec tempus, nec instituti ratio permittit. g. IX. Propius ad scopum nostrum pertinet disquirere, Na, quib-s quibus ex caussis, & quonam effectu, suscepta fuerit secunda illa Iurisprudentiae resormatio. Illas veri, 'plerosque scriptorum ab inuidiose contentione, salintemque intempestiua laudis ac gloriae, Iustiniano delatae, aemulatione, repetere videas. At, sicut malum hoc omnibus fere rebus humanis adfert diuturnitas, ut longaevo usu reddanstir deteriores, speciatimque iura ciuilia regnis ac rebus publicis nutantibus, convelluntur ac alterantur ι bene autem illi de genere mortalium mereri videntur, qui rebus ad interitum properantibus succurrunt, & quasi ruentibus vetustate
aedificiis nouas supponunt columnas i prout antea temporis cum augusto Iurisprudentiae templo, ut sartum hoc tectumque conseruaretur, haud sine immortali
nominis decore secisse constat Iustinianum: ita quoque' hac in re benignior haud dubie sententia sedebit, cogitare volentibus, ingens illud temporis interuallum, quod imperium Iustiniani, & Basilla Macedonis, filiorumque eius distinxit, trecentis videlicet triginta, & quod . . ,
exclarrit, annis constans, non potuisse non multum
obscuritatis & confusionis adferre ciuilium legum disciplinae, adeoque ipsam necessitatem quandam veluti medicinam eidem flagitasse. Non alio quippe comsilio leges usu desuetas, antiquatas, vel abrogatas, pe-
22쪽
tis formam redacta, a Gracis resti
16 DE PROVIDA DEI CHAnitus dispungere, atque utiles tantummodo seruare, repurgare autem earum multitudinem , animo suo decreuisse videntur laudati Imperatores. Testatur etiam hoc GEORG. CEDRENUS, non inserior ZΟ-I: ARA scriptor, cum de Basilio Macedone ait: Sed F Guιles leges videns, multum habere confusionis
atque obscuritatis, πολλην ἀσαφειαν - συγχυ ν, operam dedu, ut iis conuenientem faceres med isnam e itaque abrogare inmites, iisque ampusia is multitudinem bonarum expurgare intendis. Sed mors eius soc institutum intercepit, res a fi lio deinde perfecta est. Seruit vero etiam hoc reformationis istius de sensioni, culpave eam vacare facit, quod ubique rationibus optimis munita sit 3 petitis quidem illis partim ex philosophia morali, partim vero ex melioribus ecclesiae reique publieae institutis. Sane enim haud temere in nouis his iuris restauratoribus siue iudicii acrimoniam, in constituendis rebus necessariis, liue in tuendis subditorum sortunis egregiam voluntatem, ues in legibus ipsis sapientiam & aequitatem. quisquam desiderauerit. g. X. Ceterum nos luculentum Diuinae Prouidentiae, In disipenandis Iuris prudentiae nostrae satis, merito hinc arcessimus argumentum, quod non solum Iuris Romano-Iustinianei, in nouas quidem, quas diximus, formas mut)ti, apud Imperii orientem solem spectantis subditos, per nouem integra, & quod excurrit,' in Anna e Compend. Hi sum ras Bostio Imperviore.
23쪽
m DIspENIANDII IURISPRUDENTIAE FATI .I currit, secula, continuus fuerit usus; nimirum indea temporibus Iustiniani, ad annum usque cII cccc LIII, quo, sub Constantino Palaeologo, capta est a. Multam mede Constantinopolis : verum etiam, quod in te
ritu atque ruinis huius Imperii adeo non oppressa fuerit nobilissima disciplina, ut potius hinc in nostro Occidentis Imperio noua crescendi initia sumserit. Nam quo tempore tota Italia & Germania. Omnique Hesperia, a septingentis fere annis, bona studia tetra barbarie laedata & sugata suerant, hac dein
mum occasione renasci, vel excoli ac reuiuiscere coeperunt, quod Graeci , augescente continuis successibus potentia Turcarum, immanitatem eorum pertimescentes, in Italiam secederent, & Musis nouas seis des quaererent. Ita litterae simul unacum viris illis doctis solum verterunt, & maria cum Alpibus trans uolarunt , ubi paullatim felix omnis eruditae litteraturae, adeoque & elegantioris Iuris prudentiae, secuἀIum exortum, lucis suae fulgorem in vicina regna Ionge lateque sparsit & diffudit. Inter hos exules Graecos primi fuerunt Emanuel Chrasoloras Byzantianus, Theodorus Gaza, Georgius Trapezuntius, Conissantinus Lasicaris , Marulus, aliique homines nobilissiimo genere, utriusque linguae, Philosiophiae & Iurisprudentiae doctissimi. Propemodum ut hac in re illud accidisse videri possit, quod de Iudaeis & Graecis' C ApO-
24쪽
DE PROVIDA DEI CURA: Apostolus dicit : Illorum defractione ac diminutione hos esse locupletatos: ita occulto Dei iudicio, timui & immenso in nos beneficio, arti una Igniculi in Graecia extincti , in Latium traducti &transportati sunt. Quos etiam doctrinarum instrumenta sunt insecuta, optimi omnis generis inprimisque etiam Basilicorum libri, a Graecis hominibus ma-iximo studio, vigiliis, impentis, scripti, nostrorum vero illuc commeantium solertia & aere redemti &- allati. Quod ipsum sine bonae fortunae acceptum ferendum, & has litterarum reliquias, vi, clam, aut precario, preci ove a barbaris sidruatas & recollectas, cuiuis gaZae ex illo orbe petitae, adeoque vel mediocria hus insulis ex hostico recuperatis praeserendas, Verirerum aestimatores, homines prudentes, iudicant. f. XI. 'Romanis le- Linquamus ergo tantisper Graeciam, ubi ipsimaei θρη e se e parentem, altricem, ac nouercam habuit Iu-
is potis dentia: argumenta, et E inca consierita neri eius in Germanisi. Italia pariter, ac uniuerso Imperio Romano Geraranico conspiciuntur, breuiter eamus consideratum. isto autem loco non immerito habemus, quod antiqui Germanaae populi, Orbe Romano ad occidentem solem subacto, una Elim imperio etiam leges Romanas, tanquam eius instriari ventum accipiendas, illi que ceu freno quodam, ad deuictas prouincias regendas, utendum este censuerunt. Namque & in Legia
25쪽
Legibus mili-Gothorum, Ostr Gothorum, Francorum, Alemannorum, Vandalorum, Burgundionum, Longobardorum, aliarumque Germanici sanguinis gentium, praeter id, quod Latino utcunque sermone scriptae sunt, quaedam etiam veluti vestigia & ductus, a Romanis derivatae sapientiae, non oscitanter legentibus occurrimTl Quemadmodum Agathias, Francos Germanosque statis candide describens : R manae eos politiae non omnino exsortes esse, Romanasque inter se leges, re eosdem in contractibis connubiisque mores feritate, testatur. Cui adde sis GREGOR.
ex quibus discimus, etiam publici status cbnstitutionem, in magistratibus praesertim omnium ordinum, Romanae prae se tulisse reipublicae faciem. Ceterunt vestigia haec iuris Romani, quoties in praediistorum
Iegibus populorum apparent, non ex iure Iustinianeo, utpote tum temporis vel plane non composito, vel salteriri ad illam occidentis partem nondum delato, sed ex Gregoriano, Hermogeniano, ac Tlaeodois
sano Codicibus, desiunata esse,liquido constat. Hoste enim libros omnes, ut & Iurisconsultorum, Cati, Pauli, Ulpiani, Papiniani, aliorumve scripta, victores ilialos populos ea tempestate habuisse, argumento nobis certissimo est, quod & Alaricus, Gothorum, &Theodoricus, Francorum reges, suas exinde descri-C E pserint
. Lib. I. de Rebus Iustimam Iin'. - Libo II. I soν. Franc. cap. XXXIII.
26쪽
u nianeum ius in Ocendente quoque obtinus.
so DE PROVIDA DEI CVRApserint leges. Sed de hisce Iurisprudentiae Ante-Iustinianeae reliquiis, speciatimque de Corpore Iuris Alariciano, doctissimae aliorum obseruationes consu Iendae sunt. . . .
Nobis porro in Iurisprudentia Iustinianea, atque mirabili eius per tot secula conseruatione, initaquc multarum etiam cum gentium, alio plane sole ca Ientium institutis ciuilibus, amicissima coniunctiones diurnam benignitatem ac prouidentiam contempla ri, iucundum ac delectabile suerit. Quemadmodum vero ex supra dictis mani semim est ad intelligendum, graui eos seduci errore, qui opinantur, in Orientis Imperio tam tristia Imperatoris nostri legi Stationem excepisse sata, ut lucem illa, quam Vix ad spexerat, statim amiserit, eodemque fere, cum Iustiniano, sunere elata fuerit: ita non minus falluntur atque fallunt, qui sibi aliisque persuasium eunt, Iustiniani libros vel plane nunquam in Uete m v
bem Romam, ullamve Italiae partem, nedum in ceteras prouincias Latinas, excepto solum Illyrico, illaios, ibidemque ad obieruandum, ante Lotharii axonis tempora, propositos suisse; vel saltem in Occidentis Imperio statim ab auctore suo intercidisse, atque vix parenti supersuisse. Expediant enim huius sententiae auctores aut desenseres, qua ratione
27쪽
eonstitutiones suas, de Consirmatione lurorum Iuris ad Senatum cae omnes populos, inscribere, legesque suas omnibus Imperii sui iudicibus, pro cuiusque iurisdictione suscipiendas, praecipere potueris Iustinianus, si non & urbem Romam, & omnem Occidentem includere voluisset Expediant illi, quo pacto conciliare inter se velint opinionem suam, &ipsius Imperatoris pragmaticam sanctionem quamis, deuictis per Italiam Gothis, circa Annum Domini DLI v. inter alios etiam Antiocho, Hiro magnifico, Praefecto per Daliam, inscripsit; cuius initium est:
Pro petitione Vigilii, venerabitis antiquioris Roma Opiscopi quadam disponenda esse censuimus, ad utilitatem omnium pertinentia, qui per occidentales partes batitare noscuntur. Capitulo autem eius undecimo sequentia subiiciuntur verba : Iura insuper vel leges, Codicibus nostris insertas, quas iam siub edictasi pro- grammate in Daliam dudum misimus, obtinere sanomus. Sed fae eas, quas postea promulgauimus consita tutiones, rubemus sius edictah propositione vulgari, s ex eo tempore, quo sub edictis Programmare euulgata fierint, etiam per partes Italia obtinere s ut una, Deo volense, facta republica , legum etiam nostrarum ubiaque prolatetur, auctoritas. Quibus ex verbis luculenter apparet, leges Iustinianeas non solum prio
. vid. Constit. Tanta, & Constit. Dedu nobis Deus, circa finem iuncta I. I. Prooem. Drs. . istam ex interpretatione Novellariim IvLIANI Patricii ae Antecessoris CPolitani, in Cozu. X. inter alias eoiniis tutiones, Novellas LEOMI praemium videmu .
28쪽
as DE PROVIDA DEI Curaribus temporibus vim & auctoritatem in occidentis Imperio obtinuisse ; sed & plenissimum constitutionum principalium robur sanctione illa pragmatica denuo accepisse. Sed pluribus hanc veritatem in tuto collocarunt, simulque usum Iuris Romano-Iustinianei per Longobardorum quoque & Francorum
tempora in regno Italiae explicatum dederunt, SI Μ. v A NI I. E si π E M in Historia Iuris ciuilis Rσmani. CONRINGIus, de Origine Iur. German. cap. XX. DN. ITRUVIus, in Histin Iur. cap. V. nos itaque
nunc reliqua exsequemur ; quippe quibus suffecerit,hreuiter modo indicasse, hoc ipsum etiam in acceptis serendum esse diuinae benignitati, quod prisca illa omnium seculorum sapientia rexerit quodammodo populos, priscorum quamlibet rectorum suorum imperio subductos. g. XIII. Ceterum quod aliis errandi occasionem dedit,
hoc ipsum nobis contra' Norium caelestis proliideripiat,
iri dispensendis Iurisprudentiae satis conspiciendae, praebeat argumentum. Nimirum hoc ire aduersus testatim main historiarum fidem nequimus inficias, Pandectarum nostrarum volumina, maiorem quippe atque meliorem veteris sapientiae partem complexa, sepulta propemodum illis temporibus iacuisse, seu, ut alii de uniuerso Iure Iustinianeo incaute loquuntur, intercidisse; atque non solum in Rauennae diatione, sinibusque Illyricla, Graecorum licet Imperio parentibus, sere unice ex Codicis do Nouellarum
29쪽
constitutionibcs ius redditum suillς , . sed ita primis etiam in ceteris regionibus, quas, expulsis a Iustiniano inostro Gothis, Longobardi primum, deinde Frans, Saxonesque tenuerunt, ex Digestorum iure non aliud superfuisse, quam id, quod moribus adhaeserat Italorum, quodque ipsum ciuile commercium, usitataque contrahendi ratio retinuerat. Quam ob rein singulari prorsus D EI munere laetum esse censeri
debet, quod paullo post initium seculi duodeciest
auspicatillimum hoc Iuris prudentiae nostrae sidus illuxerit,ivi, inter medios quasi armorum strepitus, sorte fortuna reperta fuerint pacis praesidia, hoc est, pulcherrima illa, ex immensis veteris prudentiae voluminibus consecta, atque ad perpetui ordinem edicti concinnata boni aequive artis excerpta.
Iuuat occasionem exortae notiae huius lucis He- oso seu in gantissime, ut solet, ex si GoNIo destribentena, lucran Pisaudire IANUM VINCENTIUM GRAvINAM
Eo, inquit ille, tempore iniustis perturbatisque coismitiis lacerarat ecclesiam falsus Pontifex, Anactetus secundus nuncupatus ab sita se one: cuius duxerat Rogerius, Apuliae ac Siciliae comes, regis nomine a salso Pontifice donatus. Aduersus Anactetum creatus rite ac sollenniter suerat Innocentius secundus, cui favebat Imperator Lotharius Saxo, summa
30쪽
virtute atque prudentia princeps. Quo bellum gerente aduersus Rogerium, Amalphi, urbe Salerno proxima quam perperam aliqui Iocant in Apulia, Melphiam cum Amalphi eonfundentes) inopinato reperti fuerunt Digestorum libri: quos Pisiani, qui
classe Lotharium contra Rogerium adiuuerant, prae mio bene nauatae operat sibi exorarunt. Pisiis vero . post lon*am obsidionem anno MCCCC vl. a Ca- pomo, militiae duce strenuo, expugnatis, translatimere Florentiam, ubi, pro augusta Mediceae domus' magnificentia, in Musito magni Ducis conseruantur. Hine promiscua Pisianarum, & Florentinarum apud scriptores Pandectarum, appellatio. Iisdem temporibus repertum Rauennae suit constitutionum Imperialium volumen, quod Codex appellatur: indeque ceteros libros iuris, immo & Digestorum aliud exemplar, in lucem aliqui rediisse putant: Nec mirum, cum ea Vrbs longo tempore Romanis legibus
cupido recipiens Romani iuris, agniti potius suere,
quam reperti: nam & aliquot ante Lotharium an- .nis, ius ciuile Iustiniani commemorauit ivo Caris notensis, & libros Pandectarum e cum antea si occurrerent, forsan socordia & obliuione, praetermitis
g. XV. Superatis A Restitutis hoc pacto eunctis Iustinianei Iuris vo-
vixerit, & orientali Romanorum Imperio diu obtea per Italiam vagabantur: utque mea fert opinio, multi iuris ciuilis libri, postquam incessit homines