Casparis Achatii Beckii ... De nouellis Leonis Augusti et philosophi earumque vsu et auctoritate commentatio prolusoria. Praemissa est dissertatio De prouida Dei cura in dispensandis iurisprudentiae fatis itemque laudati imperatoris vita

31쪽

IN DIIpENSANDI IVRNPRUDENTIAE FATII. syluminibus, Italia, inter varias. exterarum nationum incursiones iam pridem oblita sui, respexit tandem re Europa re

ipsa sese, inque tuis legibus vetustam Imperii maiestatem recognouit, recepitque per eas, in toto subiecto sibi olim terrarum orbe, non quidem imperium, at nian . saltem nominis auctitritatem, quaeve vires dominati nis amiserat, ratione in posterum imperauit. Romanis enim legibus omnes propemodum populi . . spontaneo cultu submiseresiastes, quique vel ab Imperio destiuerunt Romanorum, vel nunquam fuerunt subiecti, eorundem sapientiae parere nulli d

bitarunt. Namque vix restituta erat intermissa

multis seculis Romanarum legum disciplina, & statim illius celebritas incredibili docentium discenis ' . tiumque multitudine increbescere coepit, tantaque continuo, per totam sere Europam, iuris ciuilis, eorumque qui hoc profiterentur, auctoritas inualuit, ' .ut & Gymnasia passim constituta, S praemia propo- csta suerint, cum his, qui Iurisperiti essent, atque iu- diciis, arbitriis, aut consiliis, hominum inter se controuersias finire ac decidere possent, tum vero illis, qui publice Iurisprudentiam profiterentur. Im- mo hoc demum tempore exuberantiam diuinae benignitatis vere experta est Iurisprudentia, per tot secula prouide conseruata, quando quidem, superati, Alpium iugis, in Germaniam, Galliam, Hispa- , niam, Angliam, Scotiam, Hyberniam, Hungariam, Poloniam, Porussiam, Sueciam, Daniam, Belgium, aliasque terras, felici successii penetrauit. In quibus etsi non pari hodie per omnia censeatur auctois

32쪽

ritate, optimis tamen reipublicae institutis, legibusque domesticis praesare constituendis, iustam sane, ob singularem aequitatem ae praestantiam suam, ubique praebuit occasionem. . f. XVI. De ortu σ Sed speetatim in alma litterarum matre, Germa- is Rumisis. ni nostra , inligniter luculenta sese offerunt diuinae simiarii illius prouidentiae, propen que voluntatis in vete- an Germania. rem iusti rectique disciplinam, argumenta. Vix enim splendore pleno exortum in Italia, & ab homine Germano, I R N E R I Ο, optimis artibus ac iuris quoque scientia Constantinopoli erudito, in publicas scholas productum erat nouum iuris lumen, subinito radios suos trans Alpes sparsit quoque in Germaniam, multasque incertarum opinionum, atque ab elegantioris non modo philosophiae cultu, sed& ipsis rectae rationis dictamine alienarum quandoque traditionum, tenebras dissipauit. Paullo post integro suo iubare non inferiora duntaxat repleuit iudicia, sed suprema etiam totius nationis no I irae

illustrare coepit tribunalia. Nimirum quos Romani Imperii legitimos esse dominos iussit supremum illud & quod omnia moderatur Numen, eis quoque selicitam Romanarum legum iniunxisse vid batur curam atque custodiam. Hinc plura fere in

sola

33쪽

m DIspEMANDIs NRISAEUDENTIAE FATI . aer ista Germania, gloriolis imperatorum nosti orum auspiciis, extructa videmus sanctioris Mineruae deis lubra, quam uniuersa monstrare nobis poterit Europa ; atque in illis innumerabilia propemodum sulcitata suerunt Romanae Themidos oracula.

g. XUII.

Quin etiam hoc apertissimum est, ae euidenter De Linis'mmonstrari potest, salutari Resormationis beneficio, demia per Min Germania primum exorto, Iurisprudentiae quo- me ορ tio mque harbaram faciem magna ex parte abstersam, eandemque multis in capitibus ad meliora & germana principia suisse reuocatam. Cessit quoque huic rei insigni emolumento, quod exteri etiam summique nominis Iureconsulti, ex Italia atque Gallia exules voluntarii Celestis amore veritatis fusti, operas suas ad illam studiorum iuris instaurationem conferre certaintim allaborarent; quodve deleta iisdem sepe temporibus Turearum tyrannide Academia Constantinois politana, optimos omnis generis libros doctrinarumque instrumenta, quod iam supra diximus, Graeci homines nobis attulerint. Nimirum sicuti riuus longius a sonte discurrens venam obliuiscitur suam, imis

buiturque terrarum sapore, qua perfluit: ita procula suo capite per aliorum, & quidem lutulenta quandoque ingenia, traducta veritas, affectiones imbibit

detrimentosas, exutoque splendore natiuo, colores D et me . Specimen huius res in memoriam Iubilaei ab reformata religione II. Ao. MDC cxvii. meo ductu, edidit vir no

ei soceri mii, prisca Guditione Ic. Miuti

34쪽

asDE PROVIDA DEI COAmentium atque opinionum suscipit alienarum , eiusque lumen, veluti solis radius de una rerum facie in aliam saepius remissus, crebris incisionibus ac iteratis casibus elanguescit. Quam meliora fata nobis reliquam secere elegantioris Iurisprudentiae lucem, ea immanibus voluminibus priuatorum interpretum, Accursianae inprimis ac Bartolinae scholae, opinionumque, quas vocant, communium plaustris, Oppretia penitus atque obruta suisset, nisi DEI munere aseque concessu, perinde ut alia omnia sere humani

ra studia, illo, quod diximus, salutam doctrinae plenissima tempestate, ex inueterata barbarie emer serunt, sic & vera Iurisprudentia respirare & caput erigere coepisset.'' Nam cum reflorescentibus me- Iioribus litteris non modo ipsum Ius Iustinianeum diligentius Iuuenes Studiosi in manibus haberent, sed& alia quaedam veluti ex parietinis fragmenta nacti essent, δc plura indies Romanae in omni genere di- stiplinae vetusti moris, historiarumque & antiquitatis monumenta, itemque verae illius nec simuIatae iuris philosophiae placita, prodirent, eaque illi diligentius colerent; his demum subsidiis non conseruata duntaxat, sed pristino etiam germanoque splendori restituta fuit nobilissima illa disciplina, quam celebratissimarum ab orbe condito gentium sapientia, incommunem veluti utilitatem totius mortalium generis, constituisse videtur. f. XVIII.

videat, qui volet, in simili ita disserentem GRAv NAM,

' Compara Naco L. cis N Est v M, in plenissima rectiorum doctrinarum epistola, Tomo IL D v ARENI Operum Pr

35쪽

f. XVII LAtque haec quidem, in praecipuis saltem capi- μα---tibus, est singularis illa DEI Optimi Maximi, cuncta prouisu sapientissimo complectentis ac dirigentis, Gisy, seisis

in dispensandis Iuris prudentiae nostrae satis, cura. Hinc transse . vero etiam monemur, non tantum diuinissimam rem

esse iustitiam, proptereaque religiosissimo cultu nobis usque prosequendam , adeoque flagitio & grandi scelere obstringi, quicunque aduersus sanctitatem eius vel minimum admittere non libi duxerit piaculo e sed & spernenda nobis haudquaquam, quin gratapotius mente manuque accipienda esse Iustinianea illa veteris legum prudentiae volumina, operamque praeterea dandam, ut quaecunque conducere ad pleniorem elegantissinaae eius disciplinae cultum ac intelligentiam possunt, ea pro virili quisque parte, solicite contribuamus. Quae cum ita se habeant, & vero Nouellae Constitutiones LEONis PHILOSOPHI Imperatoris tandem enim ad propositum nostrum paullo propius accedendum est haud ignobilem conis ficiant iuris Graeco.Romani portionem, multumque bonae frugis adserre queant legum ciuilium doctrinae; de Harum auctorat.rte atque usu, boni ac benevoli Lectoris iudicio quaedam subiicere animus est. Dignum namque putauimus argumentum hoc, in quo

curatius expendendo operae nonnihil poneremus :non quod eruditos illa adiuuari posse superba ingenii ae studiorum fiducia speraremus ; sed ut communi velut errore liberentur in ea uti, inutilem plane corporis Iuris nostri appendicem Leoninas illas

36쪽

DE PROVIDA DEI CVRΑ : . . Constitutiones esse, opinantes. Ne autem sub primo ingressu in praecipitem sorte quorundam cens ram impingamus, ac si super rebus antiquatis nulliusque valoris occuparemur in vanum ; hos primum rogatos cupimus, ut iudicium suum tantisper suspendere, perspectoque prius toto, quod meditamur opere, sententiam deinde suam candide dicere velint, num plane frustraneum nos nulloque a sorivia commendabilem susceperimus laborem. Nihil enim frequentius est, maxime apud hos, qui cum ad iustas methodi leges integram iuris disciplinam ordine suo legitime contextam , comprehendere

nunquam, vel potuerunt, vel voluerunt, praxeos autem nescio cuius notitiam, ante alios se habere

putant, quam Vt Vel perpetua inter leges scriptas,& usum sori, atque adeo inter theoriam & praxiniuris, discrimina fingant, vel magna pronuntiandi

temeritate abrogata, nulliusque usus esse crepent, quaecunque suis exercitationibus non quotidie o struant ii ita MSumenta atque capita quasi ab ν-nius aut alteriuiliommis experientia i omnis 'vigor δe usus iuris unice suspenderetur, aut saltem nullius pretii esset, quod Titius aut Meuius ille non

vidit apud suos irequentari. Eo magis vero consultum est, iudicia isthaec praevertere, quo notius, non solum inter vulgares, ut ita Ioquar, interpretes constanter asseri, Novellarum Leonis nullami orsus apud nos esse auctoritatem , sed & viris qui dam eruditioribus talia subinde excidere dicta, quae eandem sententiam vel plane confirmare, vel

quod

37쪽

IN DISPANsANDII IURI PRUDENTIAE FATIs. 3I.quod ad aliquam saltem sui partem iuuare videantur. Deinde monitos eosdem velim, solam quidem sorensium rerum trituram artem nostram boni aequive nequaquam conficere, quin potius haud pa ca requiri ad eius persectionem, quae a pragmaticis hominibus tuto ignorantur; nec vitio dari debere defensionem Imperatoris, quem tot clarissima Iurisconsultorum nomina oppugnatum luere. Ad la ae quod appellamus Araxin, non est nuda ac circumforanea straxis, cuius mod2 es ρrocuratorum forensium ; sed iuris mentiam aulicare negotiis: quae sunt verba Io. FABRI. Praeterea, ut facti alicuius species existere non possit, est tamen ratio iuris, non secus atque anima per totum corpus, per singulos iuris articulos diffusa, &semper sibi similis, & ubi libet efficax atque negotio-la. Ad extremum, incurrunt multiplices circumstantiarum decisiones, quae generali insormationi iuris, & casibus similibus saepenumero magnam adfundunt lucem: hinc non raro videmus, viros eru- diros ad stiarum rerum probationes ex omnibus

materiis, etiamque ex Leoninis illis constitutionibus, optimi generis adferre iundamenta.

CAP. in Commenta ad s. s. Inst. de Legatis. ' Λdd. κvLras Ius, de inopi. Emanc. Prisc. S. I.

38쪽

CAP. LLEONE PHILOSOPHO AUGUSTO

Nouella ex , Juellarum denominationem quod attinet, tra- ita incantμ , latitium , OMπτώ- eas ita vocari, subin tellecta videlicet voce Constitutionum, Decisionum, vel etiam Legum , quemadmodum Graeci, Nια- plenius appellant. Sortitae autem id nominis sunt, non quod noua semper atque a veteribus distincta iura contineant, sed quod sint leges posteriores, prioribus superadditae, illisque. vel obrogantes, vel derogantes, aut saltem confirmantes eas, renouantesque. Quandoquidem vero varii generis Novellarum in nostro iuris systemate mentio fit,

commode eas, ad exemplum uniuersie Iuri rudentiae ciuilis, eiusdemque historiae, diuidere licet, in Λnte. Iustinianeas, Iustinianeas, ac Post-Iustinianeas. Quarum illae propterea sic appellantur, quod post dicem Theodosianum, ab ipso iuniore Theodosio, Valentiniano, Martiano, Maioriano, Seuero, Leone,& Anthemio, Imperatoribus, editae, augendique magnam partem excerpta sua Iustinianei Codicis compilatoribus materiam praebuerunt. Istas autem post repetitae praelectionis Codicem ab Imperatore, cuius

ipsum nomen iusti ac iustitis studium indicare

39쪽

EivsDEMQUE NOVELLIS GENERATIΜ. 3Iquodammodo videtur, tigillatim editas, ab homine priuato deinceps collectas, seu potius in unum volumen coniectas, atque recentiore demum aeuo quibusdam nouis accellionibus, doctissimorum virorum solerte inuestigatione, locupletatas esse, satis constat : quas constitutiones communiter ab inter

pretibus in ordinarias, & extraordinarias, quibus etiam x m. Iustiniani edicta accensentur) itemque in glossatas, & non- glossatas, diuidi videas. Hae denique, siue post- Iustinianeae Nouellae sunt, quae ab excessu Iustiniani, a variis Imperatoribus rerum in Oriente potitis, pro reipublicae necessitatibus fuerunt conditae: quam in rem laudari inprimis merentur, Iustini iunioris, Tiberii, Zenonis, Mauritii, Heraclii, Basilii, Leonis, Alexandri, Constantini Porphyrogeniti, Michaelis, utriusque Romano rum, senioris & minoris, Nicephori, Isaaci, Alexii& Manuelis Comneni, aliorumque principum augulta

nomina.

f. II. In hisce omnibus Iustiniani successoribus priores De Lgoue

extra omnem controuersiam partes, tum quod'ad PM opho nouellarum legum promulgationem, tum quod ad Iuris prudentiae cultum ac resormationem Vniuersim ribis a s 2 attinet, meritissime debentur LEONI VI. id nomi-ptis. Dis Imperatori. Hic patre usus est Basilio Macedone, Augusto, a quo etiam legitimo successionis iure, gu-Ε berna. id quod etiam ex desectu prooemii, quo reliqui iuris libri

muniti sunt, ataucti

40쪽

bernacula reipublicae accepit. In adoleucente adhue mira effulgebat indoles, atque excitatissimi lumen ingenii , eiusque praestantiam in optimarum litterarum & sapietitiae studiis tam gnaviter excoluit, Vt, secundum M. Aurelium Antoninum, PHILOSO. PFlus inter Augustos, nuncupari meruerit: Cui tamen noster non solum Christianae fidei ae religionis dignitate, sed & rarissimo inter principes eruditionis exemplo, ea propter est anteponendus, quod illius quidem tempore floruerint adhuc omnes Graecae philosophiae Sectae ; huius autem aetas in te reum, ut ita loquar, atque sterile quodammodo sapientiae seculum inciderit. Illum Stoicae inprimis

philosophiae studio incubuisse, & ipsemet in libris, de vita sua, patefacit, & historiae augustae scriptores obseruarunt; ideoque Iustinianus eum pruden/UDanum principem, F nil ophia plenum fuisse dicit, in

lege penuit. Cod. De his, quis. vi mdgn. hereae aufertur & in Novella LX. cap. I. Φιλοσοφωτατον appellat. Audiuit prae ceteris Stoicos istos: Nuome em Apollonium, Iunium rasticum , nec non Sextum Cha

nensiem, quem pariter Stoicis, post Capitolinum, adserit PAGANI Nus GAvDENT Ivs. In Iurisis prudentiae autem disciplina praeceptorem habuit M. rium Volusiuin mianum IC; cuius ut & reliquorum magistrorum imagines aureas in Iarario habere, ac

mortuorum sepulchra, adhibitis hostiis & floribus,

semper ornare solebat. LEONEM autem ri strum

de Philosophia apud Romanos, eap. CXXX. Vid. - NH. A vet I a. i v a in vita L. Vol si Meriam.