Belgii confoederati respublica seu Gelriae, Hollan. Zeland. Traject. Fris. Transisal, Groning, chorographica politicaque descriptio. J. de Laet Lugd. Batav. ex officina Elzeviriana, 1630

41쪽

. a 2 B C r c Agemendare ; de alienationibus aut obtrugationibus publicis cognoscere, eorum aute sententiae a Gildaemagistris ad M sistratus reseruntur. Horum electio eodem modo se habet quo superiori . VII. Provincia ipsius regimen Olim in

hodie.

GEtriae status publicus in tria mem, bra dividitur. Quibus praesaere post

tempora Caroli M. primum haereditarii Advocati sive Tutores: deinde Comites: hinc Principes: tandem excusso Hispani jugo Proprincipes. Comitum titulus de gubernaclo originem sumsit ab Ottone Comite Nastavio, anno C I a Lxx I X. Ducum a Rhe oldo II, anno cI cccxxxix. Principum a Carolo Burgundo , anno cI o cccc LXx ii. Sed Dpso defuncto, unica tantum filia Maria superstite quae Maximiliano nupsit, Or dines Gelliae Carolum Egmontanum Adolphi F. Arnoldi N. e Gallia revoc, eum inmo cIa cccc xc I I in Getriae Ducem A Ziphaniae Comitem inaugur runt. Huic super provinciae jure ab Imperatore Carolo V. Philippi Burgundi F. Maximiliani dc Mariae N. controveriscia fuit mota: quae pndem inter eos per

42쪽

acta est, ea condicione , ut, si Carolus Egmontanus sine legitima sebole decederet,haec ditio ad Carolum Caesarem ex vetere jure reverteretur. Sed ipQ adhuc superstite ac consentiente , Guillelmus Clivensium princeps ab Ordinibus ascitus de inaugaxatus fuit. Carola deinde Eginondano anno xxxi x Kal. Aug. sine legitimis liberis vita sancto, orta est contentio inter Caesarem,Lotharingue Prii cipem , Caroli ex sorore nepotem, ac Clivensem. Allegabat Caesar venditiones, cessiones, renuntiationes atque investiaturas sibi suisque majoribus factas: insuper si quid in hanc ditionem Guilletimo Gethardi principis filio juris competiisset,sibi atque Imperio id commisium,

primum quidem ob non desideratam investiturae renovationem , deinde quia sine prole scula vel agnatis, filia duntaxat relicta, Guillelmus decessisset. Lo. tharingus ab Carolo haereditariam in hanc ditionem successionem sibi delata asserebat, idque jus ex conventibus quibusdam juvare nitebatur. Clivensis Econtra scripto in Comitiis Francos tensibus per legatos exhibito explicabat. quo jure Getriam possideret: se tanquam verum ac legitimum haeredem, matre

43쪽

Maria Guillelmi filia sua jura sibi cedente, ditionis possessore Carolo principe

atque ordinibus volentibus ac consentientibus, nec vi, nec clam, nec precario possidere coepisse. repetebat suorum m jorum jura, investituram ab Imperatore Sigisinivido post obitum Reinholdi Adolpho principi concessam, subjectionis eidem sacramentum ab Ordinibus prςstitum, sententiam ab Imperatore atque Imperii ordinibus pro Adolpho adversus Arnoldum ditionis occupatorem prolatam. ab Adolpho sine liberis mortuo in Gerhardum fratris filium: ab hoc in filium Guillelmum; atque inde in illius filiam unicam Mariam suam matrem, successionis jura derivabat. Adversus cessionem, quam Gerardus Carolo Burgundo fecisse dicebatur, excipiebat, eam pretio nimis modico , atque insuper partim venditionis, partim donationis titulo, factam esse, ejus quasdam reciprocas sponsiones non servatas, ac proinde jure esse invalidam illam cessionem, atque investituras illius praetextu obtentas. Quae exceptiones si cesserent, ex ea tamen cessione utiles tam

tum actiones suisse translatas: dilectis actionibus , quae nullis cessionibus in alios possint transferri, penes majores suos eorumque hiredes permanentibus.

44쪽

Itaque illa cessione non obstante, pos sessionem sibi, apud quem directς erant actiones, potuisse tradi. Itaque si Cae- ω adversus se, qui jure possideret , ex illa cessione quid juris prstendat, petere ipsum debere via juris, se interim possidente. Ad commissi seudi caput primum

de non postulata investiturae renovatione respondebat, eam non scisse nece

sariam dum alii possiderent. Adversus caput alterum de prole Guillelmi mascula deficiente, adducebat privilegia suis majoribus concessa , firmataque ; quibus masculis heredibus atque agnatis deficientibus successio datur filiabus, e rumque liberis. Lotharingi intentioni opponebat Clivensis, Carolo principi, cujus majoribus haec ditio suisset abjudicata, quique numquam fuisset investitus, nullum jus competivisse; negabat ullis conventionibus dari jus Loth imgo, vel suum jus impediri. Orabat it que Clivensis, ut Imperii ordines apud Caesarem intercederent , suamque ipsi causam commendarent : sed Clivensi frustra ad judicium provocante , Cς

sar cum magnis copiis ex Italia descendens eo Clivensem adduut ut in C

stris ad Ventoum supplex a se veniam peteret, dc , quicquid in Getriam ac

45쪽

nuntiaret, subditisque fidem sibi datam

remitteret. atque hinc Caesar ejusque Glius Philippus Hispan. Rex. per Proprincipes Getriam gubernarunt ad annum usque c Io Ia Lxxx; quo provincia haec, ejurata Hispanorum tyrannide , solius Proprincipis ac senatus provincialis, Ordinum suffragiis electi , atque ipsorum ordinum, imperium coepit agnoscere.

Ad ordines quod attinet: sub Principibus semper Primi inter illos fuerunt Barones quatuor , videlicet Bronchor-sticus, Bergensis, Barensis , & wissius.

Alterum membrum constitueruut Principes, Equites ac ministeriales pagani t quorum olim non ita definitus erat numerus , quippe qui pro temporum ratione atq; arbitrio Principum solet mutari , augeti minuique. Deinde autem certae eorum familiae in hoc ordine recenseri coeperunt. tandem etiam isti omdini adscriptae sunt aliae aliquot optim tium , urbanorum atq; extraneorum familiae. Tertium membrum civitates atq; oppida constituunti Ex his componitur

Respublica Geldrorum : in qua singuli communi Principis imperio Ordinumq: in suis partibus cognitioni subditi fuere;& ipse Ordinum Princeps publicis legibus. ac juri stat obnoxius : ut universi Reipublicie unius speciem ex uno atque

46쪽

optimatibus mixtam exhiberent. Horum ordinum comitia quo loco & tempore commodum videretur,indicere Principi jus erat. atq; in his deliberabatur de iis,' quae publicam rem atque universorum

jus spectarent,videlicet de pace,de bello,

de tributo in communes belli sumtus aliasve necessitates imponendo, de se deribus, de sociis, de monetae regimine, de alienatione atque ablegatione juris ditionum, urbium, arcium, redituum ac

praediorum Reipublicae, & de caeteria hujusmodi virus: quaeque hic concludebantur , jussu Principis accedente, rata habebantur ac firma. Quatuor primariae civitates , olim praecipuae dignationis &authoritatis, ac veluti arces dc columina fuere tuendae libertatis publicae,instarque tribunorum plebis suo patrocinio reliqua Oppida ac agrarios contra Principum a tentata & injurias defendebant. Hinc

anno C IaccccxLI, IV Iulii,inter D

cem Arnoldum dc Ordines; ac rursilis, anno cII cccc Lxx I, inter ordinum deputatos & primarias civitates Tetrarchiarum Neo gensis, Zutphaniensis Arinemiensis, fuit conventum: Si Princeps cuipiam subditorum suorum con- . ita jus fasque esset injurius ac molestus,

ut gravatus querelam deserret ad istius Tetrarchiae, cui subjectus degit, civit tem;

47쪽

18 B Ε t o I c AEtem; quae querelam persequi teneretur

apud Principem: &, sit hic spacio duorumensium ab attentatis suis non desist Tet, tunc in omnes reditus & bona dominicii Principis , sita in praedicta Tetrarchia, manus injectio esset, usq; dum Princeps damnum illatum resarciret;&,si d hinc intra mensem laeso satisfacere cessaret, tunc praedicta civitas hoc denunti rei civitati magis vicinae; & sic deinceps aliis: ubi simili modo in dominia manus injiceretur. Hodie supremu totius pr vinciae regimen est penes ordines , qui hodie tantum e duabus classibus coimstant, Nobilibus nimirum, qui veteri co- suetudine jus suffragii habent, & consuetum jusjurandum de tuenda Religione & libertate praestare non abnuunt; re urbium deputatis. Hos autem convΟ- candi cum opus est, Proprincipi ac sen

tui Provinciali jus est. VIII Leges quaedam ct jura peculiaria. IN legibus ac moribus ista sere habent

Geldri memoratu digna. Liberi majorennes peculium suum citra parentis insensum vendendi ac donandi jus habent. Asperrima illa Romanis legibus descripta servituua cQnditio numquam ab illis

recepta

48쪽

recepta fuit. Sunt variae colonorum servilium conditiones, Hofhorighe, ονη- horighe,vol chuldue, urien-D den, glebae ac praediis, quorum partes censentur. adscripti, quibus uberiorem rem comparare permissim, quam tame post ipsorum mortem detondere Domini queant. Extra causam, iatrimonii nullus erat liberos legitimandi modus , licet nunc per rescriptum ordinum legitimatio invaluerit. Romani juris adoptiones, arrogationes , emancipationes penitus igno- Tantur. Est inter conjuges si non aliud in tabulis antenuptialibus fuerit conven-

tum ) omnium Donorum communio, haereditatum, legatorum, donatorum aut quacunque ratione alteri acquisitorum. Dotium jura nulla sunt. Are alieno viri mulier tenetur; ac nomen faciente viro,

non minus obligatur, quam si ipsa quoque fidem obstrinxisset: cum marito se obligans non juvatur S. C. Velleiano; neque habet in mariti bonis tacitam hypothecam. Donare conjux conjugi in- . ter vivos non potest; mortis causa quibusdam locis potest , modo fiat reciproce : reliqui autem nisi inter vivos atque irrevocabiliter donare non posisunt : neque res soli neque bonorum universitas testamentis, fidei commissis, vel legatis tranaseruntur. Non itaque

49쪽

3o B E L c r cyAE hic atteruntur subditorum bona litibus de testamentorum internis vel externis vitiis, vel suorum haeredum de inofficioso testamento, ac praeteritorum liberorum non emancipatorum querelis,nec controversiis de substitutionibus ac fideicommissis, unde alibi patronis forensibus opima est messis. Ex conventionibus antenuptialibus haud secus, quam ab ratestato, successiones bonorum transseruntur. legem ibi semel dictam , is , de eujus actu fuit successione, solus mutare nequit. Mulieres sine auctore non habent personam standi i judicio. Ius dicitur secundum mores atque edicta quae Principes ex subditorum in quaque praefectura desiderio ac consensu per sormulam contractus promulgare solent. D nique habent Geldri consuetudines se deses peculiares, a moribus Longobam dicis multum differentes. quas qui penitius scire desiderat, adeat doctissimum scriptum Frederici a Sande I. C., Commentarium nimirum in Getriae dc Zuωphaniae consuetudines seu lates : e quo potissimam partem eorum quae de Getria diximus & porro dicemus, accepimus.

50쪽

diei a atque Imperia. D controversiarum varietate varia A quoque constituta fuere judicia atq; imperia. Ecclesiasticum videlicet, pr

vincise, item ordinaria in urbibus, opipidis ac pagis : clientelaria, aggerum , fluminum , dominicorum atque adscriaptitiorum colonorum. Ecclesiasticam

habuero jurisdictionem, Coloniensis AGchiepiscopus in urbe atq; Imperio Ne magensi; Trajectensis in reliquis Neo- magensis Tetrarchiae partibus,atq; etiam in Tetrarchia Arnhemiensi; Leodiensis in Tetrarchia Rure mundana; Monasteriensis in Sulphanico Comitatu. his jussuit cognoscenidi de legatis ad pias causas, de matrimoniis,de beneficiorum E clesiasticorum, praebendarum ac face dotiorum jure. in reliquis causis Romani Pontificis atque Episcoporum ii Peria , comminationes ac sulmina semper insupet .habita suere. hinc illud in di- . plomate Arnoldi Ducis, dato an. I 32:V belοουα alie bannen en de la linghevt Onsen lande te siseren , Deli,ch onsemorvaderen dat Ooch gedaen ende ut Προέ eer hebben. Id est: Promittimus , nos balana Omnia omnesque evocationes e . nostris