장음표시 사용
71쪽
is eode Foe. tu intrinse. Cus. idest, ab utroque se.
mum cuilibet sectui tunc accedunt,& incomin6dant,cum semen vel patris, vel matris, vel utriusique,aut non probe elaboratum & cococtum fuerit , aut alio graui modo vitiatum, qua ex cauia saepe etiam abortum fieri volebat Galenus 3. de Facult.Nat. cap. 2. 3. & 1 2. Tradit enim Hippocrates lib. I. de Diaeta tum animalia reliqua, tum hominem ex igne & aqua constitui, sed aqua nutriri,& igne moueri, quia stilicet ignis omnia, Aper omnia mouere potest. Quae verba non ignoro varijs posse modis explicari, at impresentiarum probabilis admodum mihi ille sensiis videtur, ut per ignem intelligat semen,per aquam vero singuinem, quae duo sunt generationis nostrae primordia, ut cum alibi, tum i .de Sanit.tuen. as. firmat Galenus,& illud quidem opificis rationem obtinens, hic ceu materies quaedam apta conci
naque, de opifici ad quodlibet sequax, inter quae illud inest discriminis, quod in semine genitali
plus inest igneae substantiae, atque aereae, in sanguine vero aqueae,terreaeque. Vnde de illo stribit Hippocrates,omnia per omnia mouere posse, innuens sperma vim omnium partium efformatricem in se continere, seu quam vocant organiet tionem, partiumq; formationem, scuti complexionem , temperiem, & naturam generantis, ut infra dicetur. Quare & in libro de Sacro morbo in ideo sanos a lanis gigni, morbososq; a morbosis
72쪽
sis ἰ quia semen sita ille censet) a toto corpore de semen atomciduum est,a sanis sanum,a morbose morbosum, επω & idcirco epilepticos epilepticos, podagricos po- Hippo Mq dagricos, & phthisicos phthisicos gignere adiuu-git.Alludens vero Lucretius ad semen toto e com :pore deciduu in cum Hippocrate, ita lib. scri--ἰ
Semen adulta aetas cum primum roborat artus, i ri Per membra atque artus decessit corpore toto . Praetereas
Ex homine humani semetiet mna hominis etsis, uod simulati suis eiectum de sedibus exit ,
Per membra atque artus decedit corpore toto In loca et nveniens neruorum certa, cistic ontinuὸ partes genitales corporis ipsas. Lyricus autem vates ad vim iaminis parentum respexit, dicens: Fortes creantur fortibωs s bonis . Horat. lota,
Est in ruuencis, Ut in equis patrum Odς Virtus, nec imbellemfroces Progenerant aquila columbam.
Opinionem vero de semine ab uniuerse corpore Aristotelis deciduo Arith amplectitur .sei t. Probi. 1 1. licet '' 'eandem resutet lib. t. de Generat. anim. cap. I p. ubi haec est illius sententia, semen non esse natu ra aptum ex omnibus recedere, sed ad omnia a
cedere, quod perinde est ac si diceret, semen non decidi ex membris omnibus, verumtamen Vim K la
73쪽
habere omnium membrorum effectricem. Probabilior opini utpote acutissimis sigilla rationibus, mirum in modum placuit Galeno,qui propterea in hoc Aristotelem magis quam Hippocratem sequ
Coepiatoris, Voluit.COnciliator tamen putat cum Hipp.siemen ἱ-recedere materialiter,a testi S.Iormaliter,
Wiis, quod in illis Armam seminis accipiat, fiatq; prin melli obies lificum . Femelius, Semen, inquit, defluit a toto, stio 4 -- sed vitibus, sermaliter, non materiali ter, & negat posse tam paucum semen, quod una excernitur concubitu, a dolo promanare, quae nuhilominus obiectio nota obstare videtur,quia corpus seminit; similare est,& unaquaeque pars qua tumuis exigua, easdem, licet non pares, obtinet vires cum toto. Vtut vero est,insulsi undequaque,.&in uniuersalioribus axiomatis,fine quorum cognitione praxis ipsa elaguet,parum versati hi muni videntur esse, qui in hoc dc consimili calu negligunt ea quae a natura seminis parentum promatonis piae manare possisnt. Q re & apud Platonem Dial. 6.HT'u; ini' perpulchra extant praecepta pro matrimonio ori m tib iunctis, & liberis operam dantibus , ut nimirum solidi,& stabiles conceptus int, non inaequales,& obliqui tam membris, quam moribus, ideoq; ait:Q mobrem Per totam quidem vitam,& m xime quandia generationi vacat, abstinebit quis- ue, cavebitq; ne faciat,vel quae strapte natura, de onte morbos inducunt,uel quae ad petulantiamini
74쪽
iniuriamque declinant. Haec enim in animos &Corpora nascentium necessario translata, illic imprimuntur, peioresq; inde nascuntur. Et Damascenus in Aptaorismis ait, quod/parentibus ad prolem descendere consueuerunt non selum corporis lineamenta, dyscrasiae, & morbi, sed & animi vitia. At unde sesecro haec in prolem, nisi a nostro imprimis semine,quod virtute est id,a quo decidit Z Nam potestate creditur animatum, non rationali Anima, quia antequam haec forinsecus
deueniat, hoc est, e Caelo, corpus integre sorm tum,seu organizatum esse supponitur, sed anima, . aut potius iacultate vocata vegetabili, quae secundum Hippocratem atque Galenum cu formatrice una S ieadem esse videtur, ita ut parentes propriis seminibus vegetandi vim communicent,nimirum proaeandi, alendi Maugendi. Primai namq, seminis natura ab initio tribus instructa est facultatibus naturalibus vocatis, quq Vnius sui eiusdemq; animae naturalis & vegetatiuae nuncupatae, viventibus omnibus communis, quae quidem facultates proprijs se operibus, ac functionubus explicant, ac expromunt, & sint procreatio, nutritio, & accretio, tempore scelus in utero una -in commune idemq;opus conjirantes,quibus,& praecipue nutrici aliae quatuor subministrant, vi- delicet attrae rix, retentrix, concoctrix,& expul- arci . Inter primas verb quae procreatrix dicitur,
semen qua anima dic tur Mimatii. Prima semionis narum quot, & qui-Dusnam coninstet faculta itibus. Proereatio, nutritio , ac cretio.
75쪽
dum utero geritur, principatum ficile obtinet . Earundemia Confert haec enim imprimis seruante speciei, λ . z. I cut altrix, & auctrix indiuiduo, unde etiam pro p dicitur esse motus sermae, nutritio autem materiae,& accretio quantitatis. Sed a partu edito languescere incipit,disparetq; , aut ad tempus delitescit, quia si non ad specim primis annis vim suam reseri,saltem dc ipsa indiuiduo aliquo pacto subministrat, quatenus dentes profert, fracta ossa
callo obducit, nec non venae, aut cutis portionem abscissam rei faurai,cessans ad tempus a prosecreatione similis , tum quia angustiora sunt vasaspermatica, tum quia semen aut nullum, aut mi nime prolificum Dum vero haec procreandi tacultas otiatur, interim alia viget quam maxim cui augendi corporis virtus inest,usque ad certum constitutumii , magnitiadi is illius modum,atque terminum , quia in natura cerii sunt, ac praefiniu
os ultra uetra, e nequis consisiere rectum rvelut reliquum vitae tempus in sellus nutricis est potestate,quae in primis vitae aetatibus, & in utero praesertim, caeterarum tantummodo est auxili ria, ut & auctrix ibidem procreatrici ins uit, &suffragatur, quia videlicet res sitas natura faciliabterata primum, deinde consormata materia. Ad quam quidem conErmationem pertinere figmram, cauitatem, asperitatem, laeuitatem nemo
76쪽
ignorat. Sola vero nutrix nobiscum remanet, se-laq; ad extremum usque diem conseruat opus na- . turae,ab lute I; necessaria est, aliae vero potius ad certum tempus. Animal enim sine alimento diu vivere non potest, licet possis non procreare, pos sit & non augeri. Ita ergo se res habet circa tres facultates animae vegetantis parentum seminibus inditae. Quare audiendus nonaest Archangelus Arctiar. Pie. Piccholominem,qui animae vegetatiuς efformandi vim messe minime posse autumat, quod bruta sit, atque insipiens , Vnde si formatrix virtus talis non foret, sed sapiens, & rationalis, sequeretur quod haec esset utique Anima nostra rationalis, quae tamen ab ea nihilominus distat, quam diuinae res,atque caelestes a terrenis hisce, caducisque.
Pace enim tanti philosephi dichim sit, ad actum
conformationis asserunt sere omnes sufficere animam, seu facultatem vegetabilem, quae licet, comparatione facta cum rationali Anima, omnino sit insipiens, ac bruta, attamen in sua actione
sapiens rationalisque & ipsa existit. Non me quidem latet varias esse hac de re sententias, imo Ga, lenum in ea decernenda sibi parum constantem a multis iudicari, sed haec viderint qui de form trice facultate in utero data opera di utant. Illud tantummodo non silebo, quod ab hac doctrina minime aliena esse videtur nostrorum Theologorum sententia, cui meam semper de undequaque
77쪽
opinio Diui que subijcio,& praesertim D.Thomae par. r.quaesLII 8. art. I. Vbi ait materiam a foemina ad conce-
ptum praestitam statim a principio actu esse antima vegetativa donatam, non tamen esse in actu secundo,sed in aetii primo ; Q d sane aliquibus cum ratione, ut arbitror; de semine utriusque pMrentis intelligi posse videtur, ita ut semen utero comprehensum mox actus secundos efficiat, di-' ' sponens, ac delineans futuri tatus membra, educensq;de potentia materiet animam vegetabilem, ea deinceps satur, nec non de sensitivam, donec rationalis introducatur. Insint itaque parentum seminibus facultates pridietae,a quibus primus fit
Perpulchra ad generationem motus. An non perpetua est
tua λα Aristoti sententia, in semine animam inesse, quae sibi corpus fabriceti Semen,inquit, diuinae Philosophiae, est sicut artifex. Habet autem artifex formam in sua potestate ; unde & alibi dixit, ex domo immateriali seri materialem domum. Et
lib. 8. in semine statuit principium mouens. etiam iuxta eundem sensum 2. de Gener ani m. cap. I. dixit semen habere motum,& principium tale,ut motu peracto,pars existat quaeque,eadem Eiusdem opi que sit animata. ini Peripateticorum princeps 2 ἡ-'2 defenditur acerrime ab Auerroe Contra eo quo-tra Galenu, Gal. i. de Semine in putant semen
foetus partem fieri, aliJ vero,ut Avicenna, partem quidem scutus esse admittunt,sed putem sermae,
78쪽
non partem materiar.Ariss an lib.de Generiani lcap. 3.corpus ait geniturae ditatui,versumq)n spiritum evaneseere,cum naturam humidam aquosamq; habeat ; & Aviceni scribit de Nat.anim. semen vel calorem esse innatum, vel conuerti in calorem naturalem in nutu ipse Probabilius,puto , existimant, qui stant pro Gal. parte, quique, Auctori m. concepto in utero semine,genitorem illum devivificum spiritum totum in centrum concurrere asseuerant,ut inde, tanquam Deus, cum Pythago- Pythaeo ieiricis in medio mundi , toti facilius prouideat,non ratis ri, autem quod totum semen vertatur cum Arist. ita 'spiritum. Quare cum Medicis modus conformationis ita fieri incipit,vi externa crassiorq; pars se minis uteri calor: non aliter in tunicam concre- si at, quam panis, aut placenta furni calore incru-
statur ; quod quidem fit, ne spiritus ille dissietur. De qua similitudine primus omnium Hipp. I.de Morb.mul.qui sensibilibus exemplis mire cuncta confirmat. idquid autem sit cum de alijs differenti js circa vim & naturam' seminis,nec non circa modum generationis, & conformationis inter Medicos agitatis,tum vero etiam de postrema hac controuersia, quam tamen pro Arist. sedat Auer- roes praeadducto loco de Generat. anim. virisque
diuersὰ opinionis placitis, quantum fieri ab ipse
potuit,reiectis,quae omnia a me hic obiter magis, quam serio, sane constat ex hactenus praefatis, Ve lut
79쪽
lut ex subsequentibus adhuc euidentius unicuique patebit, minime irridendos esse eos,qui,cum de vitiato foetu agitur, ad parentum semina, inter caeteras causas, mentis quoque aciem Intendunt, imo potius,qui secus agunt,contemnendos, semen potρο cum semen ipsum potestate omnino sit id, unde isdὀιζial: defluit, ratione videlicet spirituum per arterias spermaticas delatorum . qui, cum ignei, aereique sint, per uniuersum corpus oberrantes, singularum partium ideam in se continent,& ideo quoque secum deuehunt ; in quo propterea etia latuitant virtutes illae parentum protius admirandae dico imprimis procreatrix, dc Armatrix, quae vel summis viris tam Medicis, quam Philolbphis de selis Dei thei auris & secretis prodire posse iudica- An altu se ture, Cum quo quidem animalium semine mire quinetiam congruit reliquorum seminum natu-
quis semini' i a ; Ita namque constat in melonum semine po-niat. tentialiter inesse truncum, ramos, sella, flores, fructus, formam , colorem, odorem, saporem, semenque. Q d item censendum est de alijs seminibus, quorum haec est insita proprietas, ut gignentis vim, naturam, atque temperiem sequan-cu interdta tur, ut ob id sanis sani, & morbosis sere morbosi edantur, nisii sertasse alterutrius e parentibus sanioriamur sani, semen alterius vitiosi vim,& morbificam impressionem emendauerit, vel forte etiam uterus temperatus , ac sanus benigno veluti situ suo ad
80쪽
meliorem Hiram redegerit.Debet autem semen sen A Maad sinat prolis generationem, isticemq; sc un- 2bi;
ditatem idoneum plures habere conditiones, & ς0ndui eminter alias,ut probe coctum sit,ut copuisum, dei sum,ac crassum,albicans perpetuo,& in manibus, tum quia a testibus, ct spermaticis vasis elabora- ttur, tum quia aeris in se habet plurimum, ut merito irrideatur ab Aristot. Graecae historiae parens Herodotiisia Herodotus, qui in Thalia, seu lib. 3.AEthiopes ge- Inituram atro colore suffusam emittere prodidit;*irituq; vitali maxime reserium,qui quidem vitalis geniturae spiritus a corde decisus,testium viri tute gignitiuus fit, ex quibus in viris ad penis fi-istulam, in foeminas autem ad vulvae sinus per latera, vulgo cornua dicta,delabituri Et ut denique utrumque, idest, maris & foeminae exacte in ut ro vel statim,vel non ita post commisceatur,turata illud Hippocratis lib. i. de Diaeta ; Si quis ani- Η . lneriniam animae permisceri negat, amens esto. Vbi per animam semen ipsum intelligit,quod passim Vocat,hoc est,animatum , Et in lib.de Nati pueri ; si genitura, ait,ab utrisque permanserit in utero mulieris,primum simul miscetur. Ad prili ficum vero semen, ac sanae prolis, ut mox dice batur,ferax efiiciendum multa concurrant oportet, quae an in casu nostro in hoc primo concepta insimul adfuerint, ego sane multum anceps fui,