장음표시 사용
61쪽
si DISQVIS. CENE R. sit, sit toto in corpore magna adsit perturbatio, &potissimum in facie, in qua velut in nitidissimo
lpeculo intimiores omnes affectiones elucescui,&propterea etiam macilentia,sio conuersis hum ribus. De hac ipsi turbatione in foetu,impende te, non modo praesenta partu,locutus est Hipp. ab
initio statim lib. de Octim. parti ubi causas indagat , cur talis emissio vitalis non fiat, sed semper
octauo mense editus serim emoriatur, quantum uis circa partium delineationem,ac perfectionem absolutus undequaque sit; Reserens enim hoc ad duas maxime causas, nimirum, ut ipse ait per imterpretem, in duas sibi inuicem succedentes Mi-Gones,quas serre cum nequeat infaus, necesse est deperdaturarasce binas aulichiones esse vult,quod septimo mense exire tetans vehe nier colluctatus est, & eundem postea conatum in octauo r petens,nondum resectis sut is censet ; nam Vatilesius miratur, quomodo vianis mensis interuallo pristinum robur non aquisierit viribus,succubat, dum ad mala, quae in utero perpessus est, tentati, sed irriti partus,aut exitus occasione,dolores sunt-liter partionis accedunt. Vnde constat prope pa tum magnopere,Vt dicebam,alterari, plurimumque laborare puellum, quemadmodum dc nat ra aegrotantium in morbis,quibus instat & qua
tocyus facienda prae foribus est iudicatio. Qirum
commotionem tare non valens Foetus prςsens ex. nimia
62쪽
nimia virium eius imbecillitate mortuus est,antequam nasteretur. Opinio autem, ut unde egressi unde uteri
reuertamur, vel potius siuspicio de victi angustia confirmari quodammodo posse videtur, quod in hypogastrij regione, sub qua viems, nulla eleua
tio, aut extuberantia potuit animaduerti ; attolli enim debebat aliquo pacto venter; ut hinc maior. taminarum pars crederet hane utero minime ge- avii sertasse etia causa motionis foetus in M. rceptibilitas. Nunquam enim motum digno scere valuit,sive sermo sit de motu vitae, ut aiunt, u: via hemanifestatiuo,siue etiam de prodromo aut indi--i'ce partus. Quorum quidem monium primus stalet in omnibus esse admodum obseurus, ptuagesimoq; dio incipit fieri , iuxta mentem Hippocr. x.Epidem,seci. 3 & lib. de Alim: licet 1.de Morrumul. tertium mensem in maribus, quartum ve-
in flaminis primum statuerii motus initium , istasse quia manifestior tunc est, imb & aspectabilis intuenti ,& manum hypogastrio admouem. ii tractabilis. Sed in non ta Adolescentula obscuri motus omnes & abditi prorsis, vel lii, qui pro- ' .pe pariendi tempus concitatiores esse solent. At hanc uteri an stiam omnino deneganti non disti felle erit haec ipsa ad infirmum , & extenuatuni inimis Iritum ex alimenti subtractione leserro . Contra quam etiam eoniecturam arquere posset Obii ct ος. aliquis, nostram Puerperam hoc ider Vitio care
63쪽
solutio . Nepae valde amplum qui nam habeat. Vetriculi pusilli apudGal.& Forestanti Η ppo. loeus
enarratus cuphilotheo,nocum Galeno.
re,quoniam optimum Vndecunque prςsefert corporis habitum, Visteraq; omnia illaesa, & recte se habentia obtinere videtur,& consequenter etiam uterum. Quae tamen obiectio non ςst apud momagni admodum momenti, quia ut in corporubus nostris dantur inaequales viscerum dyscrasiae, adeo ut e visceribus iptis alterum quide frigidam, prorsias, alterum vero omnino calidam obtineae intemperaturam,sic pariter contingere interdum posse putauerim, ut aliquis valde amplum habeat hepar,ut de helluonibus ait Auic.ventriculum vero valde paruum. Vnde Gal. 2. Art. Par. meminit pusilli ventriculi, rotundiq; velut etiam Forestus lib. 18.Obser. 3 3.Hoc idem ergo aliquoties in aliquibus mulieribus circa uterum euenire cur non potestὶ Ut videlicet uterus vitiata conformatione seu insita,seu ascititia longe disserat ab alijs stipe nis visceribus i. Quinimo constat omnibus hanc Puerperam non multis ab hinc mensibus, de ipse grauidationis tempore,crassioris multum,&o - 1ioris factam esse habitus. Quo sane habitu praeditas mulieres volebat Hipp. i. Aphor. 6.ad conmceptionem esse ineptas,nec ante concipere, quam sint redditae graciliores. QIm sermonem pos cim ego interpretari non cum Gal. de pingusdine omenti os uteri comprimente, ut aditu ad uterum semen viri prohibeatur, sed de pinguedine utero ipsi adnata cum Philotheo,metaphorice ρb
64쪽
Hippoc. sib omenti nomine comprehensa, quod omentum adiposum sit: Prae qua quidem uterus
crassior & ipse euaserit, & consequenter secundum cauitatem angustior,Win eo conceptus pro be, de undequaque, iuxta saltem omnem dimensionem, incrementum capere, & motum ciere' non potuerit. Ita similiter apud Hippocratem e. de Morb. mul. ter. r . describitur pinguedo, & una Eeauis crassities osculi uteri, quae maxime impedit conceptionem , licet diuersa ex causa, nimirum quia
semen non excipitur, qua de re agit etiam lib. de Aere, m.& l . cum de Scythiae populis loquitur; Id quod cognouit Arist. qui lib. . cap. 3. de Hist.
anim. ait Nec vero si crassa sunt oris uteri labra, commodum praestant usum ad conceptionem e ' mobrem, ut mulier, dum pinguior euadit, uteri osculo crassiori reddito, sisten non excipit, lim; se conceptionis impedimentum,ita exce8to iam semine, retento, & inde inchoata Letus si matione,si interim ampliorem assequatur corporis molem,&obesitatem, di consequenter in partibus quoque ad vaeruin pertinentibus, equidem non video cur iam concepti laetus progressio abutero crassitiei causa angustato p pediri nequeat. Iam enim receptum apud omnes est,uteri constitutionem sequi ut plurimum constitutionem tintius corporis, ut tenui existente corporis substantia, tenuis quoque sit uterus ipse, contra illa cras
65쪽
sior, dc pinguior dum fit, talem quoque & vwrum euadere. Doctissimus Vallesius Comm. ad lib.Epidem 2.sech. 3.tex. as. Esst, inquit,quoddam
genus sterilium sui Hipp. ipse libello de sterilibus
dicit) quae concipere quidem possunt,tamen non 'γssunt deinde retinere, propter crassitiem, aut humiditatem, aut ob exiguitatem uterorum, aut quod omnino dilatari pro istuum magnitudi-An Vlerian. ne non possunt . Qimd enim uteri angustia sum- ad ebrium. mopere Valeat ad impediendum si non omnino. PςRdum fodi conceptum, fallem progressiim illius, ita aperte docuit Hipp. cui de ratio a natura rei deprompta quam maxime fauet,ut mirer de quibusdam ni
gni alioquin nominis Medicis id ipsum tanquam tessim oppugnantibus. Nam dato etiam,quod libri de Superficet. & de Steril. germani non essent, in quibus hoc meridiano Sole clarius elucet,& de utero per medica auxilia extendendo, ac dilata do agitur, an idem sensus erit de lib. Morborum muL quos tanquam gen*nox & Hippocraticovvel ipse Galen. adducti Z In primo itaque libro de Morb.mul .apertis verbis askrtur dinstrina b c de uteri angustia ad fortum deperdendum. Dum etenim uterus est iusto minor,iditatus ad quandam magnitudinem perductus nequit amplius ob ut ' ri paruitatem augescere, necesse est, ut perdatur,nem peNel ut abortus tunc fiat, vel, si ad debitum Vsque tempus in utero gestetur , tandem nihilo-
66쪽
minus tabidus, & instar abortus neutiquam vita- , lis edatur; Attamen non desunt qui uteri angistiam posse uuidem auferre incrementum & ma- liorum quo. gnitudinem foetus, sed minime Vitam Conten admittitue.
dant,ut supra de nanis,atque pygmaeis dicebatur, eo quod loci angustia nihil aliud faciat, nisi quod
prohibet dilatationem carnis,iuxta eum modum, quo nonnulli, vel assertore Philosepho in Probi. a conseruare solent catellos paruae molis, quos, sta- . tim ac nati sunt, in angustis vasculis concludunt; bunde illis aiunt praepediri quidem auctionem, at vitam minime auferri. Contra ego existimo, si uterus iusto angustior in Adolescentula concedatur, ad eum redigi quoque posse causam cunia adeo male nutriti Foetus, tum internecionis eius dem,quoniam ubi paruus, & angustus uterus est, parua similiter exiliaque in eo adesse vasa concedere oportet, sed ubi talia vasa Cint, illuc paruum nutrimentum deuehatur necesse est ex quo fit,n scelus alimento orbatus ante tempus iuguletur;
Nec exemplum de catellis quidquam in oppositum probat, parcant mihi Mercurialis manes, quem etiam notare in eo possem, quod scripsi Galenum nunquam de hac uteri paruitate locutum fuisse quoniam licet illi angusto loco concludantur, prae cuius angustia di coare atione, secundum Carnem,non valde amplam molem o tinere valent,robore tamen non indigent pro a I 1 tr
67쪽
Prohac de Vieri paruitate vitali coceptui inepta comproban.
da opinione duo testimo. nia eouenientissima Alterum Ga laai.
tractione, & magna admodum elaboraisone at menti,quoniam id prompte extrinsecus illis osse
tur mire conueniens,ut in vita conseruentur,adeo
ut in hoc dici summa cum ratione possit Physi cum illud axioma;Naturalia differre ab ijs,quq arte fiunt. Possum denique doctrinam hanc de ut riparuitate,vitali, saltem pro hac prima vice,comceptui formando inepta magnopere confirmares conuenieritissimo Gileni testimonio ex lib. i . de Usu pari. cap. . cum ait ; Vterorum opus, neque dum augentur adhuc animalia, neque iam sensebus fictis, contingit probe fieri : in sinescentibus enim propter imbecillitatem virtutis non coquutur bene alimentum, ut amabile sit eis, si ad propriam utilitatem construi sitsficit in eis vero,quae augentur,virtus quidem est fortis,& propter hanc benignum, & concoctum nutrimentum plurimum, sed conuenienter natura in duas actiones eo nutrimento utitur,scilicet nutritionem,& auῖ mentationem,nihil dimitten; superfluum. In s lis igitur storentibus & vigentibus, ceu augme to iam cessante, & virtute adhuc forti existentia benigni nutrimeti copiosa est abundantia.Et prinpter hoc natura quidem in ijs animalibus maxumos essicit utero in imperfectis verbra illis,quae senuerunt, paruos . Quem Galeni locum referta etiam Mathaeus Curtius suis in Comm.ad Mund. Mat. ubi di haec addit Medicus ille & Anatomia
68쪽
aus percelebris: Ex quibus verbis facile cognosci potest, quam minime mirum sit,si viro & kemi
na adolescentulis existentibus, scelus imperfecti producuntui. Et paulo post,Hac de causa cauet dum cit, ne tam cito nutant, praecipue mulieres , quae materiam conserunt ad generationem . Hactenus de Utero. Demum ratione Retus,imbecillitas eidem, tabefactio, de mors ipsa conti gere potuit. Vbi enim facta est in utero conceptio, quae postrema actio eius est, cessat ab omni opere uterus ipse, praeterquam quod statum conmonet, conseruat, fouetque, iuxta illud: Locus locati esst conseruatio ; & ideo tota agendi vis,nimiarum sormandi, nutriendi, & augendi sectui re
linquitur,qui, si a primordi, genitus sit imbeciL
lis , praefatas operationes integre exercere neuti
quam valet. An aliquem hic locum habere potuit quod ab astris, eorumque adspectibus promit
Ptolemaeus lib. 3. Praedis astri cap. 9. De natis qui nutriri non possunt,sed mox extinguuntur Post multa enim Astronomae peritis quam notissima haec aducit : Si autem duae fuerint oppositiones, ita ut in cardinibus sint lumina, & maleficae efficiant trigonum duorum aequalium laterum, nascuntur vel mortua, vel semiuiua. paulo ante dixit euenire, quia tunc nutricatioicetui de est. Chaldaeus ego non sum, nec caeli signa ita sautem exacte cognoseo,. ut putem illis tantam ha
trinsecus, &an ab astrora adipectibus. Ptolemaei l
69쪽
hiusdem di.ctum de erroribus Astronomorum.
Qugna Astronomia de me te Auctoris damnati st. Taciti loca duo in Astronomos. Contra eos de Ilaiae veroba.
bendam esse fidem, quantam vel hodie passi liraestari obseruo, cum tot in dies secus ac dicta uni cadere animaduertam & in aegris, dc in alijs, licet cum eode Ptolemaeo dixerit aliquis,iniquum esse arti adscribere errata, quae ab imbecillitate prosetarum oriuntur. Sane alud eundem praeclara admodum, & fere sepra captum humani ingenij extant huiusce disciplinae documenta, a quorum tamen intimiori studio me aliquando deterrere non dicam illa Taciti verba lib. i. Histor. Genus hominum & loquitur de Astrono
misin potentibus in fidum,sperantibus fallax,quod
in ciuitate nostra & vetabitur semper, & retinebitur,nec non χ. Annal. Itaque Chaldaeos hac fallaci lyderum interpretatione metidacij quaestum comparantes Urbe pellendos censuit, nempe Senatus , sed multo magis verba Sacrarum paginarum, praesertim vero Isaiae cap. 7. Qui contemplabantur sydera, di supputabant menses t ex eis annuntiarent sutura tibi, ecce facti sunt quasi stipula, & ignis combussit eos. Absit nihilominus dici a me haec de illa Astronomiae parte, qua Hippocrates lib.de Aere,aq.& loc.non minimuna ad Medicinam conferre tradit, sed valde plurimum, & quam aliqui non temeia Astrologia potius Vocandam censent, quod non de iudicijs ad vitam atque fortunam attinentibus, ut Astronomia, sed de motu tantummodo syderum agat. Haec
70쪽
Haec enim crisimorum dierum rationes ostendit, salubres & insilubres cauta praenoscere docet, temporumq, mutationes aperit, cum quibus mutari solent hominum ventriculi & corpora tota, quia,Continens contentum in suam crasim facit lime mutat . Qui propterea diuinus senex eodem iij citii, in libro oportere ait astrorum exortus considerare, praecipue canis, deinde arcturi, & pleiadum occasum, imo & ambo solstitia,ac utrumq; aequinoctia, quoniam videlicet morbi in his maxime diebus iudicantur, alijq; perimunt, alii vero desi- mint, aut in aliam speciem,aliumq; statum trans
mutantur Quare etiam praecipit, ut, cum magnet tunc fiant temporum mutationes,neque medicinas libentes exhibeamus, neque vramus quae . circa ventrem, neque secemus priusquaru praetoreant dies decem, aut plures, & non pauciores. Ideo quoque Haliabbas I.Theoretices est,ta un- Haliabbatis, dum planetarum adspectus,&Lunae cursum,id neos ad sanguinis misssionem humorumque pur gationem dies eligere Medicum debere onge t men, adderem ego,absente morbi acutie, hum rumq; gasmo, nec 'secus agere in veloci occasi ne nos coVnte necessitate. Tunc enim cum Ma-
nardo & ipse libenter dixerim ; QNastra cunia astris eum lotioῖSed ad Retum reuertamur,& ad causas pr- ,2 pinquiores imbecillitatis eius, circa quas Medici versari magis cons reuerunt igitur potissimum