De pictvra : praestantissima et numqvam satis laudata arte : libri tres

11쪽

s DE PICTVRAdistenta . Ea in tres diuisa est . Nam alia uniformis c plana alia tuberoa se,c sphaerica alia incurua,c concaua dicitur . Quarto loco his addendae sunt superficies , quae ex praedictis compositae sunt. De his postea, nunc de primis . Plana superficies ea est, quam in quavis parte sui recta super ducta regula aeque cotingat,huic per similis erit supficies purissime et quieescentis aquae Sphaerica superficiesviutra dorsum sphers imitatur Sphaera diffi

niunt corpus rotundia, in omne par

te uolubile,cuius in medio punctum inest,a quo extremae omnes illius corporis partes,aeque distant. Concaua- concha supficies ea est,que interitus extremusub ultima, ut sc dixeriimcute sphae rae subiacet,utidiunt in testis ovoru incomposita timae superficies. Coposita uero superficies ea est, quae una dimensione planitie,altera aut concaua, aut sphaerica superficiem imitetur,quales sunt interiores fistularu c exteriores colume

12쪽

LI BIR si se imbitu cedorso inheretes qualitauti S, cognometa superficiebus ut diximus inposueruet. At uero qualitates quae non alterata sit perficie, ii tamen semper eunde aspem de se exhibent, duae item sunt. Nam aut loco aut I minibus mutatis,uariatae intuetibus uidentur. De loco prius dicendu postea de luminibus . Ac perstrutanduquidem est,quonam pacis mutato loco,ipsae superficiei in herentes qualitateS,immutate esse uideantur. Equide hec ad uim oculorum spectant. Nam interuallo situ ue mutato aut minores aut maiores,aut omnino no eiusdem, quam hactenus fuerant,fimbriae, aut item colore aueri uel fraudatae superficies appareant necesse est. Quas res omnes intuitu metimur. Id quidem,

qua ratione fiat,perscrutemur. Exorrudiamurcp a Philosophorum sentetia, qui metiri superficies affirmant radi squibusdam quas uisendi ministris,quidcirco uisi uos nuncupant, quod per eos reru simulachra sensui impriman

13쪽

M DE Ic TvRA, Vir . Nam ipsi ijdem radia inter oculii am uisam superficiem, imentis, apieui,ac ra quadam subtilitate pernis eissime congruut Aera,corporas huiusinodi rara cluce peruia penetranges,quoad aliquod densum o non penitus opacum oriendantiquo in loco cuspide ferientes, euestigio haereant. veru non minima fuit, apud priscos disceptatio, a superficie, an ab oculo ipsi radi erumpant. Quae disceptatio sane difficilis,atcpapud nos admoduinutilis praetereatur . Ac imaginari quidem deceat radios quasi filaqua, dam prorsus tenuiuima, uno capite quasi in manipulum reetissime colligata. Una simul per oculum interius ubi sensus uisus considear,recipi: quo

in loco non secus ais truncus radio Radiorum rum adstent, a quo quidem exeuntes

Frentia in longum lassati radi j,ueluti reeti stiis mauirgulata, ad oppositam super ciem etfluant. Sed hos inter radios nonnulla differentia emquam tenuisse per cesserit arbiuor. Disserunt

quide

14쪽

quide uiribus ae officio. Nam aliis Smhrias superficieria contingenteS,totraquantitates superficiei metiutur. Hos aut quod quidem ultimas partes i-hrando uolitent,extremos radios ap*pellemus. Alij quidem radi ab omnidorib superficiei,seu recepti,seu fluentes intra eam pyramide,de qua paulo post,suo loco dicemus, seu quos sncium peragunt. Nam coloribus vluminibus imbuuntur 1 sdem, quibus ipsa supficies refulgeat. Hos ergo medios radios nuncupemus . Est quos ex radris quida, qui similitudine quadam centricae, de qua diximus ineae, dicatur centricus, quod in supficie ita perstet,ut circa se aequales Utringangulo reddat.Itas tres radior species renis sunt extremoru,medioru et centrici. Perscrutemur igit quid quis radi ad uisendu conferant ac primo de extremis, postea de medins, tu decentrico dicendu erit. Radns quidem extremiS,qualitates metiutur. Est enim

qualitas macium inter duo disiuncta

radior .

15쪽

DE PICTURA puncta fimbriae,transiens per supersicaena,quod oculus,quasi circino, quodam instrumento,his extremis radijs metitur Sunis tot in superficie qualitates,quot sunt disiuneta in fimbri sese orespicientia puneta Nam pro ceritatem quae inter supremure infimum,seu alitudine quae inter dextruc sinistru,seu crassitudine quae inter propinquius e remotius,seu caeteras quasvis dimesones aspeetu recognorum scimus, his tantura dijs extremis utiamur. Ex quo illud dici solitum est:ui-ium per trianguluseri,cuius basis, uisa quantitas,cuiusue latera sunt ijdem ipsi radij,qui a punetis quantitatis ad oculum protenduntur. At illud quidem certissimu est, nisi per huc ipsum

triangulu,quantitate nullam uideri. Latera ergo trianguli uisiui,patent.

Anguli quidem in hoc ipso trianguelo duo sunt, alterutra illa quantitatis capita Tertius Vero ais primarius

angulus est,is qui basi oppositus, in tra oculu consistit. Neq; hoc loco di sputandu

16쪽

LIBER 'L Msputandu est, utrum in ipsa functura interioris nerui uisus, ut aiunt, qui stat, an in ea superficie oculi, quasi in speculo animato imagines figuretur Sed ne omnia quidem oculor ad ui sendum,hoc loco munera referenda sunt: statis enim erit his commentarijs succincte, quae ad rem pernecessaria sint demostrasse Cum igitur in ocuIo primarius consistat angulus uisuus, regula deducta est haec: quo uidelicet acutior sit in oculo angulus, eo quantitatem breuiorem apparere, ex quo plane discitur cur sit quod multo interuallo, quantitas ad punctum usq; extenuata esse uideatur . Verum haec cum ita sint,fit tamen nonnullis in superficiebus, ut quo illi propinquior sit uisentis oculus, eo minorem, qU remotior,co longe plurimam illius superficiei partem uideat, quod ipsum in sphaerica superficie ita esse discitur.

Quantitates ergo pro interuallo masiores,ac minores intuentibus nonun

quam uidentur, Cuius rei qui probe

ratioru

17쪽

id. V IIc TvRArationem tenuerit, minime dubitabae medios radios aliquando fieri extro

mos extremOST interuallo mutato

item fieri medios Aic idcirco intelliget ubi medr radi j sint facti extrem

ilico quantitatem breuiorem appar re. Contras cum extremi radi intra fimbriam recipiantur, quo magis illi quidem a fimbria distent,eo maiorem quantitate uideri Hic igitur solitus sum apud familiares regulam expoenere,quo plures radiorii uidendo occupentUr, eo quantitate prospectam grandiore existimari quo autem pauciores,eo minorem Caeterum hi radri extremi dentatim uniuersam fimbria superficiei comprehendentes, ipsam totam superficiem,quasi cauea circu- ducunt. Vnde illud,aiunt,uisum, Per ramidem radiosam fieri. Dicenda dramis est idcirco pyramis quid sit Pyramis est figura corporis oblongi aD Uius has omnes lineae rectae sursum pro tracis, ad unicam cuspidem conter Bab minent Bassis,pyramidis uisa super

18쪽

uisiui, quos extremos nuncupari doximus. Cuspis pyramidis illic intra oculum considet,ubi in unum anguli quantitatu conueniunt. Hactenus de extrinsecis radijs, ex quibus pyramis cocipit qua omni ratione constat, multu interessie quae interualla, inter superficie,ais oculum interiaceant Sequitur ut de medi s radῆ dicen Resqnim dumis t. Radi j medi j sunt ea multitu do radiorum,quae ab radi j extremis, septa intra pyramidem continetur.

Alcaer quidem radij id agunt, quod

aiunt, Cameleonta animal, vatiis modi feras metu coterrita S,solere propinquarum reru colores suscipere, ne a uenatoribus facile reperiantur. Hoc

ipsum medi radr exequutur. Nam dcolae ii superficiei, usq; ad cuspidem

pyramidis,toto traetu ita colorinae Iumini; reperta uarietate inficiutur, ut quouis loco rumperetur, eodem loco ipsum inhaustu lumen, atq eundere color ein expromerent. Ac dehis mo

19쪽

centricu radius,

Pic TvRAdijs radijs re primu ipsa cognitum eriti eos multo interuallo deficere,aciemq3 hebetiorem agere: dem id cur ita siliratio reperta est. Nam cum idem caeteris omnes radi uisiui luminibus et coloribus imbuti, at graues aerem pervadant,sit saer ipse nonulla cras litudine suffusus,fit ut multa pars oneris,dum aerem percurrunt, fessos raedios dericiat. Idcsrco recte aiunt, quo maior distantia sit, eo superficie subobscuriorem cumagis fuscam uideri. Restat ut de centrico radio dicamus. Centricum radium dicimus, eum qui solus ita quantitatem feriat, ut pares uiri n* anguli,angulis sibi cohaerentibus respondeant. Equidem ae quod ad hunc centricum radium attinet, uerissimu est hunc esse omnia radiorum acerrimu&uiuacissimu. Neq; negandum est, quantitate nunquam uideri

maiorem, quam cum centricus in eam

radius institerit. Possent plura de centrici raditu oc officio referri. Tantu hoc non Praetermittatur, hunc unicii radium,

20쪽

radium,quasi unita quadam congression a caeteris radns constipatu fove ri, ut merito dux radior in plane ac princeps dici debeat. Reliqua uero quae ad ostentandu ingenium perti nutilent magis quana ad ea,de quibus dicere instituitnus praetereane. Multa etia de radi j suis locis accomodatius dicentur. Hoc at tem loco sit,quantii comentarioru breuitas postulat, satis ea retulisse, ex quinus dubitet nemo hoc ita esse,quod tu idem satis demonstratum puto,imerti allo scilicet centricis radr positione mutatis,ilico superficiem alterata uideri. Nam ea quidem ut minor, alat maior, aut deni*pro linearu v anguloru inter se concinnitate immutata apparebit Cen centri itrici ergo positio,distantias ad certi positio. tudinem uisus plurimu conserui Est quo* tertium aliquid, ex quo stipe thies ditarmes cutiori inruentibis exhibeantur. Id quidem est lumi iri mreceptio. Nam uidere licet in sphaeri ea alci concaua superlicie, si iam cum