De pictvra : praestantissima et numqvam satis laudata arte : libri tres

111쪽

vos DE J IIcTTRA quaereret ea non modo proprio ingenio non posse,sed ne a natura quidem petita, uno posse in corpore reperiri. Idcirco ex omni eius urbis iuuentute

delegit uirgines quini forma prae stantiores, ut quod in quas esset formae muliebris laudatii simu , id inpictura referret Prudenter is quidem: nam pictoribus nullo proposito exemplari,quod imitentur,ubi ingenio tantum pulchritudinis laudes captare enitutur,facile euenit, ut eo labore non quam debet,aut que runt pulchritudinem assequantur,sed plane in malos, quos uel uolentes uix possunt di . mittere,pingedi usus dilabantur. Qui uero ab ipsa natura omnia suscipere

consueuerit, is manum ita exercitata

reddet, ut semper quicquid conetur naturam ipsam sapiat Qtiae reS,in piri uris, bdit optanda uidetinus . Nam

in historia si adsit facies cogniti alicuius hominis,lametsi nonullae praestantioris artisich emineant, cognitia ta men vultus omnium spectanti ocu

los ad

112쪽

ros ad se rapit Tantam in se quod lita natura sumptum e gratiam cuimhabet. Ergo sem quae pieturi sumus, ea a natura sumamus,semperct ex his quaec pulcherrima re dignissima dolsgamuS. Sed cauendum ne quod plerio faciunt, ea minimis tabellis pingamus. Grandibus enim imaginibus te uelim assuefacias, quae quide quam proxime magnitudine,ad id quod uelis efficere, accedant . Nam in paruissimulachris maxima uitia maxime latent. In magna effigie etiam minima errores Ospicui sunt. Scripsit Galienus uidisse se in anulo sculptu Phaebcontem qUatuor equis uectum,quora frena vinanes pedes c pectora distinete uidebanL. Concedant pie ores hanc laudem sculptoribus gemmarus ipsi uero maioribus in campis laudis uersentur. Nam qui magnas figuras fingere aut pingere nouerit, is perfacile ais optime unico tractu eiusmoeliminuta poterit. Qui ucro pusillis his inovilibus nonum o ingeni affue- fecerit,

113쪽

fecerit facile in maioribus aberrabiti Sunt qui alioru pictarum opera emulentur, ais in ea re sibi laudem quaerant,quod Camat idem sculptorem fecisse ferunt, qui duo pocula celavit,in

quibus enodorum ita aemulatus est ut nullae in operibus disterentia agno secretur. At pietores maximo in errore uersantur, si non intelligunt,eos

qui pinxerint conatos fuisse tale simulachrum repraesentare, quale nos ab ipsa natura depictum, in uel intuemur: Vel si iuuat opera aliorum imitari, quod ea ffirmiore,quam uiuentes patientia ad se ostedendam praestent, malo mediocriter sculpta,quam egregie pictam rem imitadam proponas. Nam ex pie is rebus,solum ad aliqua rimilitudinem referendam,manu assuefacimus. I x rebus uero sculptis, ecflanilitudinem c uera lumina deducere discimus . In quibus quidem luminibus colligendis,plurimum conflfert, pilis palpebraru aciem intuitus

subopprimere, quo illic lumina sub/fusca

114쪽

ii ista,cu cras intercisione depim uideantur. Ac fortassis conducet fingendo exerceri,quam penniculo. Certior enim v facilior est sculptura,quam pietura . Neq; unqua erit quispicam qui recte possit eam rem pingere,cuiUS omnes prominentias non cognoscat. Prominentiae uero facilius reperiun/rur sculptura,quam pictura Etenim sit hoc ad rem no mediocre argumentum, quod uidere liceat, quam omni fere in aetate mediocres aliquos fuisse sculptores inuenias: picstoreS Uero pene nullos non irridendo , ac prorsus

imperitos reperies. Denis sine pieturae studeas siue sculptur semper tibi proponendu est elegans ae singulare aliquod exemplar,quod cuspe es re miteris, in eos imitando diligetiam celeritati coluneta ta adhiberi opor

tere censeo,Ut nunquam penniculum

aut stilum ad opus admoueat Pictor, quin prius mente, quid factarrus, cuquomodo id perses urus sit, optime constitutum habeat Tutius est enim

errores

115쪽

errores mente leuare,quam ex opere abradere. Tum etiam dum ex composito agere omnia cosueuerimus,fit ut

Asclepiodoro longe proniores artifices reddamur,quem quidem omniuuelocissim pingendo fuisse ferunt. Nam reddit ad rem peragenda promptum, accincstum, expeditums ingenium, id quod exercitatio agitatum calet Eas manus uelocissima sequi eur,quam certa ingeni ratio duxerit.

Si qui uero sunt pigri artifices,lii profecto idcirco ita sunt , quod dente aemorose eam rem tentent, qUam non

prius menti suae, studio perspicua ei

fecere . Dums inter eas erroris tene-hra Uersantur, meticulosi ac ueluti Obcaecati penniculos ut arcus bacillo ignotas uias. v exitus,praetentant ac

Perquirut Ergo nunquam nisi praeis uio ingenio, ais eodem bene erudoto,manu ad opus admoueat. Sed cum sit summum pictoris opus historia: in qua quidem omnis rer copia re elegantia adesse debet,curandum est, Ut non modo

116쪽

hon modo homine,uerum ae equum c canem, cui ha animalia, cre Omnes uisu dignissimas,pulchre pingere quoad per ingenium id liceat, disca-mUS NUo uarietas copia rerum vi ne quibus nulla laudatur historia, in nostris rebus minime desideretur . Magnum id quidem ais uix ulli an liquorum concessum, ut omni in re non dico praestaret sed uel mediocriter esse doctus , tamen omni studio enitendum censeo , ne nobis neglie gentia nostra, ea desiit, quae v au dem assertit per magnam si assequantur, vultuperatione ii negligantur.

Nicias Atheniensis pic tor, diligentiissime pinxit mulieres. At Zeus minuliebri in corpore pingendo, Pluerimum alths praestitisse ferunt. Era clides nauibus pingendis claruit S

rapion nequibat hominem pingere, caeteras plane res pulas,errime pingehat Dionysius nihil nisi homines o ferat Alexander,is qui Pomper por

117쪽

11 DE Ic TVRAticum pinxit, quadrupede omnes, maximec canes, egregie faciebar. Aurelius, quod semper amaret, soludeas in earum in simulachris amatos UUt US,exprimere gaudebat Phydias in deorum maiestate demonstranda,

quam in hominum pulchtitudine elaborabat Euphranori dignitatem Heroum simulare cordi admodum erat, in eam re caeteros antecelluit. Itaque

cuiusq; non aequa facultas fuit Pro Prias enim dotes natura singulis tib genijs elargita est, quibus non usque adeo contenti esse debemus, ut quid ultra possimus intentatum relinquae mus, sed e naturae dotes, industria,

studia at, exercitio colendae aUgenedsi sunt. Praeterea nihil,quod ad laudem pertineat, negligetia praetermissum a nobis uideri debet . Caeterum cum historiam picturi sumus, prius diutius excogitabimus, quonam redine, cu quibus modis eam compon

re pulcherrimum sit modulosin in chartis

118쪽

LIBER III. Is Uiartis conincientes, tum totam hist riam, tum singulas eiusdem historiae

partes comentabimur, amicOST omeneS,in ea re,consul cmus Deni LonMnia apud nos ita praemeditata eL elahorabimius,ut nihil in opere futurum sit, quod non optime qua id sit parte, locandum, intelligamus . Quoue id certius teneamus, modulos in parato telo diuidere iuvabit, ut in publico opere cunc sta, ueluti ex priUaris com mentariis ducta suis sedibus collocentur . In opere uero perficiendo eam diligetiam adhibebimus,quo sit coniuneta celeritati agendi, quam ne taedium a prosequendo deterreat,ne que cupiditas perficiendi praecipiter. Inter laxandus interdum negoti labor est, recreandus cp animuS, neque id agendum quod plericli faciunt, ut plura opera assu nant, hoc ordian-tUr,h inchoatum ais imperfectum ahijciant. Sed quae coeperi opera, ea omni ex parte piacta reddenda sunt.

119쪽

DE PICTURA Cuidam cum imagine ostenderet docenti lanx modo pinxi . Respondit Apellestate quidem tacente id sane perspicuum est , quin re miror, non plures huiuscemodi abs te esse pictas. vidi ego aliquos tum pictores atque sculptores, tum Rhetores C Poetas, si qui, nostra aerate, aut Rhetore aut Poetae appellandi sunt, flagranti studio aliquod opus aggredi, qui postea dum ardor ille ingeni j de rhuit, in

ta ac cupiditate aliud agendi ad nouissima sese conferunt: quos ego homines profeeto uitupero. Nam omnis qui sua posteris grata, c accepta fore Opera cupiunt, multo ante meditari opus oport*t, quod multa diligentia perfectu reddant. Siquidem non paucis in rebus ipsa diligentia grata,non minus est, quam omne ingeniUm. Sed uitanda est superflua illa, et ita loquar, superstitioseorum qui dum omni uitio sua penitus carere, cu nimis

politae

120쪽

LIBER II i. si Tpolita esse uolunt, pritas contritum opus uetustate efficiunt, quam absolutum sit Prothogenem soliti erant uituperare antiqui picia res,quod nesciret manum a tabula amouere Merito id quidem: Nam conari sane Oportet, ut pro ingeni uiribus, quantum sat sit diligentia rebus adhibeatur. Sed in omni re plus uelle quam uel possis,uel deceat,pertinacis est in

geni non diligentis. Ergo moderata diligentia rebus adhibenda est, amicis consulendi sunt quin e in ipso

opere exequendo omnes passim spe- Statores recipiendi cu audiendi sunt. Sic enim pi oris opus multitudini gratum futurum est. Ergo multitudinis censuram viudicium tum non aspernetur,cum adhuc satisfacere opinionibus liceat Apellem aiunt post tabulam solitum latitare, quo u Uitentes liberius dicere, cu ipse honeestius uitia sui operis recitanteS a Udiret. Nostros ergo pictores palam ret, audire