De pictvra : praestantissima et numqvam satis laudata arte : libri tres

101쪽

res porrigantur. Caetera quidem sa-hroru ornamenta, quae pieturae adnaciuntur, ut scilicet circum sculptae co/Iamnae, cu bases viastigia, non sane uituperabo, si ex ipso argento atT auro solido, uel admodum puris imo fuerint. Nam v gemmarum quo Ornamentis, persee xc absoluta historia dignis lima est. Hactenus picturae partes tres breuissime transacte ariobis sunt. Diximus de circumscriptione minorum ae maiorum super-ncierum. Diximus de compositione membrorum, ais corporum. Dixiamus de coloribus, quantum ad pictoris usum pertinere arbitrabamUr.

Omnis igitur paetura a nobis exposita est,quam quidem in tribus his reobus consistere praediximus circumscriptione, compositione v Iuminum

receptione.

102쪽

DAE ALBERTIS, LIBER III. PICTOR INCIPIT.

riorem mitituendia, ut Iiana es quas recensuimus

laudes, assequi post linorum nulla etia superlunt,qus

his commentarps minime praetereunda censeo ca quam breuisii me resera- .mus pictoris ossiciu est, quaevis data Pistoris corpora ita inlii pertacie lineis vcocos uim loribus conscribere at pingere, ut certo interuallo, certa centrici radi positione constititia, qt Ia Cp picta Uideas, eadem prominentia ae datis corporibus persimillima uideantur. Finis pictoris laudem, gratiam cube nevolentia, magis quam diuitias ex opere adipisci. Id quidem assequetur, dum eius pictura oculos, ae animos speetantium tenebit atquc modebit. Quae res quonam argumento fieri post int, diximus a de compositione , a s

103쪽

- DE PIAE TvR Aat uminum receptione supra disco Ptauimus. Sed cupio Pictorem, quo haec possit omnia Pulchre tenere lix Primis esse uirum v bonu,e doctum honartim artium. Nam nemo nescit quantum probrias, Vel magis quam omnis industriat, aut artis admiratio, uatiat ad beneuolentiam ciuiu com Parandam. Tum nemo dubitat beneuolentiam multorum artitici pluri/mum os erre ad laudem, atq3 ad opes parandas Siquidem ex ea fit,ut nonnunquam diuites beneuolentia, magisquam artis peritia moueantUr, ac lucra ad hunc potissimum modestum c probum deferant spreto alio peritiore sane, sed fortassis intemperanti Quae cum ita sint, moribus egregie

iii eruiendueri artifici, maxime hiam maniraticu facilitati, q roc beneuo lentiam, Firmiam contra paupertatem praesidium c lucra Optimum ad per Driendam artem, auxilium, asseqUatur. Doctum uaero pictore esse opto,

quoad eius flari solsu, omnibus martihiaa

104쪽

artibus liberalibus, sed in eo praeseratim Geometriae peritiam desidero. Assentior quidem Pamphilo antiquissimo oc nobilissimo pictori,aequo

ingenui adolescentes primo pietu Aram didicere. Nam erat eius sentcntia, futurum neminem pictorem bo-nUm, qui Geometriam igriorarit Nostra quidem rudimenta, ex qUiebus omnis absoluta, perfecta ars picturae depromitur a Geometra facile intelliguntur. Eius uero artis imperitis, nes rudimenta, neqUe Ullas Pieturae rationes, possie satis parere

arbitror Ergo Geometriam piri oribus minime negligendam assirino. Proxime non ab re erit, si poetis at rhetoribus delectabuntur. Nam hi quidem multa, cum pictore, habent

ornamenta communia.

Neq; parum illi quidem multarum

rerum not cla copiosi literati, ad historiae compositionem Pulchre constituendam iuuabui, quae omnis laus Praesertim in inuentione consistit.

105쪽

dem enarrare, minime ab instituto alic num esse cnseo, quo pictores ad moncantur, eiusmodi inuentionibus abricandis ad uigilare oportere. calammae . Erat enim uir unus cuius Urg in Asriptio, gentes extabam, quem circa duae adestabant mulieres inscitia, cuiuspitio. parte alia ipsa Calumnia aduentan cui forma mulierculae speciosae sed quae ipse uultu nixi, is assere altumiis

debatur: manu sinistra facem accensam tenens: alteram uero manu Per

capillos trahens adolescentem. Ulmanus ad coelum tendit. Duxcpiu ins est uir quidam pallore obsitus, deformis, truci aspectu, quem merico compares his, quos in acie longus abor confecei it,hunc Tetiuorem merito dixere Sunt aliae duae Calumniae comites muliereS, ornarmenta

106쪽

menta domin componentes, Insidiscis Fraus. Post has pullacvsordidimi,

ma ueste operta sese dilanians adest Poenitentia Proxime sequente pudiaca dc uerecunda Veritate. Que plane historia, etia si dum recitatur animos tenet, quantum censes eam gratiae oca moenitatis ex ipsa pictura,eximinii/ctoris, exhibuisse et Quid tres illae iuuenculae sorores,quibus Exiodus imposuit nomina: Aglaia, Euphos in alc Thalia, quas pinxere implexis

inter se manibus ridentes, soluta kPerlucida ueste ornatas. Ex quibus ti heralitate demonstrata esse uoluere: quod una sororci det,alia accipiat, tertia reddat beneficium. Qui quidem gradus,in omni perfecta liberalitate, adesse debent Uides quam huiusmodi inuenta,magna artifici laude comparent Idcirco siccosuto,poetis aici rhetoribus caeteriss doctis iteraru, sele pictor studiosus, familiarem attheneuolum dedat. Nam ab eiusmocueruditis ingenijs, cu ornamenta acciet

107쪽

s PICTURA Piet optima, tum in his prosecto inuentionibus iuuabitur quae in pietura non ultimam sibi laudem uendiis cent Phydias egregius picior,fatebatur se ab Homero didicisse, qua potissimum maiestate Iouem pingeret. Nostris, sic arbitror, nos etiam POStis legendis, v copiosiores ocimendatiores futuros, modo discendi studiosiores fuerimus, quam lucri. Sed plerunci non minus studiosos,quam cupidos, quod uiam perdiicendae rei ignorent,magis quam discendi labor frangit. Idcirco quonam paeto in hac

arte nos eruditos fieri oporteat, ordiamur. Caput sit: omnes discendi gradus, ab ipsa natura esse petendos. Artis uero perficiendae ratio, diligentia studio cassiduitate comparetur.

velim quidem eos qui pingendi arte ingrediunt,id agere, quod apud scria

hendi instruetores obseruari uideo, Nam illi quide prius omnes eleme toriae characteres separatim edocent.

Postea uero syllabas, atque subinde dictiones

108쪽

LI MEAE III. ros dietiones componere instruuti Hanc ergo rationem c nostri in pingendo sequantur. Primo ambitu superficie, rum, quasi pieturae elementa, tum , superficierii connexus. Dehinc men broru omnium formas, distinciae ed stant, omnes s quae in membris possint essedit Terentias,memoriae comendent. Nam sunt ille quidem nes m dicae neq; non insignes Aderut quihus sit nasus gibbosus . Erunt qui gerant simas nares, recuruas patulas:

alij buccas fluentes porrigut: alios Ia-hiorum gracilitas ornat, ac deinceps quaei membra aliquid praecipuu habent,quod cum plus aut minus adfuerit,tunc multo totum membrumariet. Quinetiam videmus ut eadem mem-hra pueris nobis rotunda, viii ita dicam,tornata ais leuia,sietatis uero accessu asperiora, dc admodu angulata sint. Haec igitur omnia picturae studiosus, ab ipsa natura accipiet,ac secEipse assiduo meditabitur,quonam paeto quaeq; extent: In eas inuestigag tione

109쪽

tione continuo oculis c mente perm stet. Spectabit nanq; sedentis gremi c tibias,ut dulce in proclivum labantur. Notabit stantis faciem totam, atq;habitudinem. Denis nulla erit pars, cuius ossicium ae symmetria, ut Graeci aiunt, ignoret. At ex partibus omnibus non modo similitudine rerum, uerum etiam in primis ipsam pulchritudine diligat. Nam est pulchritudo

in picitura res non-nimis grata,qUam

expetita Demetrio pictori illi prisco ad summa laudem defuit, quod similitudinis exprimendae fuerit curios

or,quam pulchritudinis . Ergo a pulcherrimis corporibus omnes laudatae

partes,eligendae sunt. Itaq; non in postremis ad pulchritudine habendam, percipiendam atque exprimendam, studio cu industria contedendum est. Quae res tametsi omnium dissicilli, in sit,quod non uno loco omnes pulchritudinis audes comperiantur, sed raraetallae quidem ac dispersae sint, ta

110쪽

r I MEAE tormen in ea inuestiganda ac perdiscem da omnis labor exponedus est. Nam qui grauiora appraehendere, ae uersare didicerit, is facile minora poterit ex sententiata es ulla est usqueadeo

difficilis res, quam non studio dicissi duitate possis perficere . Sed quo sit studium non futile occassum, fugierseda est illa consuetudo multorum, qui suapte ingeniori ad pieturae laudem

contendunt, nullam naturale faciem eius rei oculis, aut mente coram seaequentes . Hi enim non reete pingere

discunt, sed erroribus assuefiunt. Fusit enim imperitos, ea pulchritudinis Idea, quam peritisstim uix discerntiti Zeusis praestantissimus, omnium

doetissimus ae peritissimus pictar, fac sturus tabulam,quam in templo Lucinae apud Crothoniates publice dicaret, non suo confisus ingenio teemere, ut fere omnes hac aetate pictoe res, ad pingendum accessit, sed quod Putabat omnia quae ad uenustatem quaererex