장음표시 사용
141쪽
num, tanto deterius erit, & contrarium vitae, propterea putresaclantia propter serinam contrari j1simam vitae pessima sunt: omne enim ven num cum inueniat corpus magis dispositum vel per multitudinem his. morum,vel per debilitatem partium, vel per rariorem texturam, compa Einemque, tanto facilius ad necem corpus inducit. unde symptomata subsequentia nobis declarant veritatem,& Avicennas lib.asen. I. cap. q. Ipsa manifestat syncope frequens, occultatio pupillae oculorum, ruborq; ru, incontinentia linguae intra os,casus pullum, sudori; frigidus; haec omnia declarant dissicillimam curationem ipsorum venenorum. Sedadauertendum si cito animaduertantur signa venenorum, & ipsis consider tis diligenter cognoscetur natura veneni, applicitisque remedijs statim
marticis proprijs pro eis debellandis, non impossibileest omne vene. num superari posse,
Vopi, qui inquirendi proponuntur pro debellandis affectionibus verinenosis, atque venenis, derelictis communibus, qui a communi e rum natur direrentijsque nascuntur, & de proprijs loquendo dicerem eos desumendos esse & a causa venefica affectus illos procreante, & a Maean qua haec materia agit, corpusque ad necem inducit . Verum G
enus ungecimo methodi cap. a. notat , quae in occultis extirpandis mo us considerantur, quaedam esse ροὰ curatoria, quaedam exquisite prae ieruatoriacluaedam uero utriusque partis participia,& mixta : Curatoria sunt ill quae a communi ipsorum natura desumuntur, ueluti in intemperie afla sun mala compositione; in soluta unitate consistuntassi occulta uenenata materia eos procreante liberaticonsiderentur: Praeseruatoria exquisita dicuntur, quae extrinsech per earum cognitionem a uenenosa labe nondum inuadente corpus liberatur. Mixtae autem naturae sunt ea,
quae utriusque facultatis sunt participia: unde uel iurulcnta materia viis eius sensibiles procreauito requirit potius curatoria praesidia: uel ab evdemmateria uenefica affectus quisquam genitus non est, sed expectatur in fialidi sic praesidia mixta postulas. Quatenus uero causa agens in corpus
142쪽
pus tum ratione huius sit affectus praeter naturam, praesidium perscimbi potest curatorium. Hoc idcm habemus a Galeno loco citato, quam uis quoque asserat, nos occultis morbis non per indicationes a materia desumptas uenefica, sed pcr experientiam debere mederi: hoc tamen intelligendum est, non ratione morbi occulti, sed ratione qualitatum
manifestarum praeli dia methodica perscribi posse.Itaque quod pertinet
ad indicationes desumptas a materia uenenosa: illa tici corpus inuasit.& morbos, & symptomata pmcreare intendit, antequam ulterius pro-orcdiatur : Galenus I 3. methodi cap. c. notat quamprimum hanc esse eradicandam siue per medicamenta purgantia, siue per attrahentia a centro ad circunferentiam; ubi si non possit eradicari steretur: Alterabitur autem per contraria pravidia, non solum secundum comm nem indicationem in alijs morbis a materia productis non uenenata, sed penes uenenositate, per contraria alterantia mediocria, quae resputiant temperamentum, & formae propraetatem contrariam,& merito iulius spetiei utendum erit remedio ab ipsius sormae proprietate cotrario mediocri nam si frigidum sit doleterium,calid tim debet esse praesidium si calidum frigidumui humidum,siccu; si siccum,humidu, & sic de mise
terantiS,ut non parum, non nimis contribuatur corpori uenenato, nam
in peius terminaret corpus. hoc.cst praeceptum Galeni quinto simpliacium capite decimo octauor itaque hoc est attendendum in manifinis qaalitatibus:In occultis uero ab i psa forma,& occulta proprietate,quae promanat;praesidia debent esse media inter illa,quae isdunt;ac deleteria sunt,& ea, quae iuuant, & corpus alunt. unde si naturalia remedia, & Iesipharmaca non inueniantur artificialia administranda crunt , quae contrariantur,tum manifestis qualitatibus, seu temperamento, tum o culta proprietate rei deleteriae, quanquam etiam contrailiari dicuntur praesidia , quae a similitudine totius substantiae acuant: unde & illa quoque ad extra administranda sitiat.hoc idem notauit Galenus quinto simpliciu capite decimo octauo. Indicationes a loco astecto, quatenus scilicet uel cor,uel cerebrum,uel iecur,pulmonqS, uesica, & aliae partes, venenum sei undum suam spetiem, & naturam striat, & occupat, post cius eradicationem, uel alterationem, sublatisq; plenitudine, obstructioni
143쪽
elonibus,& alijs similibus consequentibus totius; Sc partis particularis. corroborantiora praesidijs secundum naturam partis utendum erit proprijs beZoarticis sic vocatis, & complexionem partis conseruanti hus,& corroborantibus ipsam a proprietate cordiali. siue braciartica. qui diuiduntur, ut ait Galenus quinto simplicium capite decimo octa uo,in deleteriain alexipharmaca praesidia, quarum prima deleteria sic dicta venenatarum belluarum ictus respitiunt, alia venenis assumptis per alexipharmaca medicamenta medentur, quae a proprietate sua re spitiunt cor, ipsumque reparat a viribus venenorum,di Omnium malignorum humorum,qui destruere valerent cordis robur.
IN quacunque occasione medendi, curandique, & morbos veneniatos,& venena et ad extra, vel ad intra corpus ad necem inducentia,cum medicus vocarus fuerit ad patientem, Curationis principalis. scopus ante oculos occurrit, utrum sanguinis missio necessaria sitia curatione morborum venenoserum, & venenorum quoque, nec ne dirui scopo satisfacienti, dicendum erit venae sectionem locum habere in morbis venenatis calidis, & venenis ipsis eiusdem naturae, non a tem in frigidis propter conseruationem virium. unde si corpus fuerit resertum sanguine. qui vi veneni acrior, & feruidior sit redditus, quia etiam funditur sie sanguis, & fusus ampliorem occupat locum , undet venae apparent tumidae. si enim hoc indicans appareat; de vinus vel νcoindicat; vel saltem permittae, sanguis est extratiendus a venis mai ribus,& ratione uirium,& aetatis,& morbi, &. c. illae autem venae res Candae erunt,quae membro principaliter affecto respodentiunde Corde vel iecore affecto a basilica, seu iecoraria vena sanguis erit mitte dus i A sto cerebro cephalica crit secanda; quod si venenum adhuc ad panem praecipuam deductum non sit, ubi ex animalis morsu, aut ictu fuerit infectum, sanguis per venam eius partis, quae lacessita est, vel aliam ei maxivi propinquam mittendus ierit: aut si remotiorem
144쪽
pertundere cogemur, icta pars vinculo prius deliganda erit Ine in cor
venenum statim irruat . Quod si venenum haustum, aut deuoratum inventriculo, aut proximis ductibus eius subsistat, venae infernae, di imuleolorum,uel haemorhoidalium, praesertim ubi ipse fuerint suppressae. aperiendae erunt. Si vires imbecillae venae sectionem non admittant, scarificatis cucurbitulis plet hora tollenda erit, illaeque probantur ab Avicenna revulsionis gratia, & scarificatae, & non scarificatae ignobiaboribus partibus , atque remotis affixae, sicuti & ligaturae dolorificae, frictionesque asperae,& similia: Veruntamen in animalium Ietri, vel morsu Galenus a. de locis affectis septiino laudat panis commorsae tres, aut quatuor digitos, ut aetissime pars illa ligetur, mox illa pars amputetur. Hoc nostro iudiccio non esse faciendum iudicamus, nisi . Prius omesa alia remedia adhibita suere, quo in casu cum illa nihil iuuant, deueniendum est ad hoc remedii nus. Hoc notauit Dioscorides lib. 6 cap. 4o. Itaque pars illa morsa est alliganda, vel si alligari
non possit, medicamentis astringentibus, deflantiuis dictis, utendum pro illis, & tunc deueniendum est ad exugandum ore vulnus partis: hac tamen obseruata methodo, ut non a ieiuno corpore hoc opus fiat, ct os abluatur vino prius generoso, vel in eius ore contineat Oleum. vel tandemconfiicetur os theliaca : sed cum hoc opus a paucis fiat,&ram, loco huius actionis, poterit applicari cucurbitula cum magna flamma, & locus pi ofunde scarificetur. Si autem hoc opus fieri nonia
possit propter aliquem respectum, Ioco huius Dioscorides proponit
pullos Gallinaceos, vel Palumbos vitios accipere conuenit. & eorum podicem deplumatum demorso locoadmotiere, ita ut plures ex his animalibus vivis unum post aliud subinde adhibeatur,donec venenum ex toto fuerit extractum. quam locus apertus per quadraginta saltem dies seruandus erit,apponendaque erunt semper auxilia extrahentia a centro ad circumserentiam venenum ipsum, super vulnus . imo fuit sententia Galent i iade simpi medic. singulare praesiduum esse in omni vulnere vovenosorumanimalium paruinum , quae vulnus inflixerunt,
corri ra illorum trita ipsi vulneri affricarisia applicariaeonsuerunt prPterea medici illi Aegyptij in quorum regione plura animalia verim
D reperruntur,ut notauit Avicennas G quarti tradi.3.cap. I. confugere
ad ignem,qui no tantu venena,sed omnia mala superat,& ad Pyrotica
145쪽
H de modo serro candenae, modosine accenso, modo oleo inme, in aerdum Pyroticis medicamentis curebat . Cauteria quoque pro hauris' ro praeseruatione ante venenum,& Procuratione post v nenudi, temporeque praesertim acris pestilentisin epidemiae. Velicatoria etiam,
spatio trium, vel quatuor horarum venenum superat, & euacuat, sed illa applicanda quamprimum, in diuersisque corporis partibus camosis, s cundumque partem a veneno Occupatam. & primo in partibus ignobilioribus, di extremis, vi veneniun a nobilibus ad partes ignobiles retrahatur .cauendumque in principio principianto administrare praesidia per sanguinis mysortem a uenissed si opu&sit, in principio principiato,
ne ad cor magis venenum impetum faciat per venas,& arterias.
l: a Bevenenosiorum morborum, atque tenensrum curatione ter
. CAPUT DECIM V Μ.NEmini dubium esse debet,quin in venenatis morbis, & uenenis lysis essentialibus, uel assumptis per os, uel applicitis quocunquem per inui uel morsuim animaliu,vel per sagittas,& enses; fine mora uirus inas quam citissime sit exhauriendum p squa inualescat, Mad cor maxime serpat. Duplex autem modus cuin sit uenenum sup randi, regulandiq; unus per medicamenta euacuantia,& per attractoria, a Glcno lib. s.simpl.cap. i8. Epispastica dicta; secundus modus per ait rantiae. Euacuantia autem cum duorum sinr generum valia respitium t tum, siue primas uia cacochymiae sublation ,obstrictiones, &alia similia. Alia quae respiciunt speciem ueneni, quae magis unam parrem , quam aliam i n stat. De curatione utroque modo sumpta est differen dumin quoniam omnia uenena breues inducias pWbent,ut statim irrcor irruant, ad necemque corpus conducant, ut non potanus quemadmodum. ratio remistaret primaeere purgarionem liniuersalem totius, quae quidem fieri deb8ret, Finita istione ad tempe amemum, aetatem
lania sinitoque'respoictu ad naturam, de qtvssita hi ueneni, ut saepe fieti potest in talaeuombus uenenatis;quomam occasio est praeceps, cum ad-2 .. V .. sit
146쪽
sit praesentia indicantis urgentis,& quam maxime hoc omni indu stria,&ingenio quamprimum est de medio tollendum p sertim euacuantibus. acuabitur autem quatuor modis praecipue Vel ore, Vel aluo,Vel inbna, Vel sudore. quapropter primo loco aduertendum,quanam in parte. moretur uenenum, an in primis uiis,an uero in penitiores sese ingesserit partes, & uiscera, ac radices fixerit potiores. si primum uomitoria, si s cundum clysterrassi tertium medicamenta conueniunt. De uomitu priamo attendendum,.ut fiat ipse quam priinum,& mrc omnia alia,medicamentisque placidis,ut ex oleo, buWro, lactis copia, decoctis familiam 8 hus,uel penna,vel digito uncti s oleo communi, uel amygdalino, fiatque remediis, quae uim emplasticam habeant, ut Obtundatur mordacitas ue- . nenorum, ut ex iuribus pinguibus,&c ,praeterea uomitoria habeant uini - incidendi, & attenuandi, ut cum Oxymeliae,ues aceto, insuper,ut in ipsis misceatur aliquod, quod possit resistere ueneno,in mithridatium,pulue . res beχoai ticae, &c. Ipseque tandem uomitus tantisper excitetur, donec uenenum consumptum sit,& corpus non admodum fatigatum,& si ipse uoltutus excoriationem.uel inflammationem in faucibus induxerit. Vis. tur per os etiam epicerasticis praesidiss,lactis copia, & senilibus. sit ex
Misce,& fiat clyster: qui ante cibum immitti debet, si fieri potest; si
minii ,quando opus est: Validiotis uero sit exemplum. /. - ---
147쪽
Marici trochistati in petia ligati Maccis. fiat decoctiora aquae eom.
Misce, & fiat cbster, qui inijciatur ante cibum si fieri potest ; secus
Emni tempore. Suppositoi ia quoque subisci possunt ex melle cum sala, communia dicta et di validiora, ut ex trochiscis athandat, sale gemmae. spetishus Hierar, diachoIocintidos, M. Vnde si materiae, quae egreuientur per secessuin vicerationes in intestinis , vel inflammationes inducant,epicerasticis praefidijs in clysteribus utemurax oleis stigidis, ex lacte,butyro, pinguedinibus, cum decoctis refiigerantibus cordia Bu. fi lias, dic. Per os autem exhiberi potiunt se & medicamenta is Ilientia, di purgantia secundum opus corporis Hethoi ici se & naturam veneni debilioris,& sortioris, quae vim, & substantiam venςm tollant, quoniam in venenis fortioribus sufficit una vice adhibere lanientIa medicamenta; in debilioribus vero pluries illi utemuris purgantibus mcque, & abstergentibus; quare in frigido veneno, aut in humidiori. aut non adeo calido, dum adest. veI pauca, vel nulla sic febris, potest praeberi patienti hoc medicamentum. Rec Mec re ac unc. iiij.
Misce, & cum saccharo fiant boli. qua assumendi erunt quatuor ii ris saltςMantet sib Improbatur quoque agaritum vel in substantia, vel, in infusione , uel extractum eius , tanquam medicamentum rarum. In
148쪽
calido vero, & erodente veneno probantur syn ros sol., vel Violatus sol. ,uel sycde polypodio compositus': haec omnia in potione : In bolis uero probantur Cassia, asebesten sine scamoneo, manna, tamarindi, diapru num solutivum, & alia medicamenta similia: his addendum est copia seri lactis eapi ini depurati, vel destillati .,Probatur quoque rhais barbarum in substantia, in infusione,& in extractor & alia medicamenista purgantia secundum naturam veneni, & humoris, qui erunt eu cuanes. Si enim venenum inducias praebeat, & corpus sit maxime o structum,semel,& bis pro necessitate erit.corpus illud purgandum, postea utendum remedijs de obstruentibus,tsiue apperientibus. unde Ga . lenus in frigidis, & humidis affectiombus non tantum benignis, sed etiam malignis primo aptacom. 2 . exhibet melicratum, in quo bullieis rint origanum, calamentum, Thimus, Agrimonia, Capillus Veneris . Pentaphylu, bcolopendria, cetrach,&c. In veneno frigido, uritur Oxymeli coposito, uel scyllitico, br. de 'assio,de Agrimonia,& similibus:
In erodente veneno,exhibet lyraceto sum,oxymel simplex,de Oxalide. de acido Citri, Scc. ad unc.ui3. uel quinque. Si uero loquamur de Alterantibus : Et ueaeficus morbus moram trahat, exhibitis prius dcob struentibus,posteaalterantia exhibenda erunt,quae uel maui testis qualitatibus, & tempeamento, vel tota substantia, & proprietate alterar possunt virusperniciosum. De primis in frigidis deleteriis probatur crocum,uinum potenS, & aqua vitae,cordialis,&c. In erodeutibus deis teterijs probantur ea,quae acrimoniam contemperant frigida, & humida;ri Oleu butyrum,iura pinguiora,adeps vituli, & alia, vel ptis na cum lacte, vel decoctum seminum frigidorum minorum, & maioz, rum,dimissis antidotis maioribus in hoc casu: In pestilentibus autem morbis,& febribus quoque utitur Galenus frigida. & styptica ;& aqua Oxalidis,lcoretonerae, Acetois,Borraginis,Bu glossae, Citrullorum, &cii Per odoramenta autem aqua rosacea citrullorum, auranciolum, sp, cae,&c. sic quoque per suffitus.essicaces autem sunt terra lemnia, bolus Armena, terra Samia, &c. Si vero de alterantibus a tota substantia loquamur , eorum quaedam communi, quaedam peculiari virtute praestant. communi, ut notus armena , Terra lemnia, smaragdus tritus sex granorum pondere.Iauonius lapis, restit utrumque,ad lapis Bezoar, gr.6., Vnicornu,ad gr.6o Margaritae prspae aloe,Cancri fiuviales praepa rati,
149쪽
rati, extra fium semcitri, vel sem. citon. . Radix tormentillae, Contra hieruaeScorvinere,Scordes, Betonicae, dragmae pondere cum vino;Baulamum cum lactae propinatum, ut notat Galenus 6. simplicium; leporis coagulum; sanguis, Anatis; Ranarum ius: muli caro, stumus exficatus, omni deuorato veneno resistit ex Averroe,Coturnicis,vel turdi exsiccati puluis, sanguis Caninus, & alia infinita simplicia. Composita vero &ea quoque plura sunt. Antidota maiora. Theriaca, Diatessarum pondere drac. ij.,Eleetuarium de Gemmis,de Hi into:Althermes conf,Elcctu riiunde Ambra, Trochisci de Gallia muschata, Elech. Diamargariton, Aquae Theriacales,Diasessuri,syr de Gemmis: Aqua cordialis Saxoniae. Sixir vitae chymicum absque aquis corrosiaesciat Theriacala,Sal Gemismarum,Sal Corratorum,Sal Viperinum,Aurum potabile; & alia inum
rabilia. ae vero peculiari virtute operantur, cognita natura ab effectiabus venenorum, inquirenda erunt eius propria MEOartica, ut v. g. N
pello assumpto pro Antidoto illius Antiaora adhibeatur, quae antipa thiaquadam ei peculiari contrariaturisic de alijs tam minerilibus,quam Ianimalibus, & vegetabilibus quae omnia breuibus perstringam verbis, cum apud Auicennam, Petrum Aponensem lib. de Veneris: Sanctum Arduinum, & alios distinctam curationem,& particularium ,&etia uni uersalium, cum suis proprijs bemarticis videre unusquisque poterit. vn de communiter loquentes dicimus: In frigidis venenis ad calidiora; in
humidis, ad sicciora confugere oportere, non ad calidiora maiora et In exurentibus refrigerantibu aut temperatis, aut minus calidis esse vim. dum I pro varia enim veneni spetie varia quoque heroartica adhibenda erunt,quae E monumentis bonorum auctorum petenda erunt. In horum lenim recta administratione semper &laetatis. & totius corporis . & pase ilium principalium. cmbrorum temperaturae,& uti ium,anni imporis , t regionis,ceuque st atra habenda erit ratio. Si enim uenena ad renes exiis tum habebunt, sententia est Avicennar 6. quini in progressu adhibere diuretica, habito respectu, ut corpius prius sit bene expurgatum.quo habito, adhibenda erunt primo diluetica leuiora, ut eassa, lac seminum mesopinnana luarum,cucurbire,& aliarum smilium.mox deueniendum erit' ad sertiora, ut ad terebinthinatri totam in aqua uiolarum, uel ad e tractum eius,cilis aquis stillatiiijs diureticis,ut in aqua florum fabarum, florum cucurbitarum, M. & si affectus in longum protrahatur deueni-- i cndum
150쪽
endum reli ad serum destillatum in magna dosi,vel ad aquas naturales,
unde probam aquam Beatae Virgiqis ex monte orto no , Grafigna. nam,Calderianam, Villensem, & alias similes aquas. Si vero ad cutem
pertranseat venenum,tunc venenan est recentissimura consideratum,
vel quatenus vetustum, & exitum habens ad cutem: si primo modo
considςretur venenum remus, tunc statim veniunt consideranda ea venena,quae extrinsecus laseruntur. sine morsu, siue expuitione, siue aspatu,aut acule quocunque modo alio inserant animalia venenosa.
nomine serpentum lato modo vispata, omnia illa in corpus hum num venenum inferreado,ut notat Celsus,& Galenus lib. de Theriaca ad Pistonem δι supra enim docuimus prouidendum esse venenato a serpentibus vel alijs animalibus primo ligaturis. sectione.attractione, cucurbita, incisione, ustione, & cum casus est disperatus partis commorsae extractione. Medicamentorum autem nunc positiones doce tes in veneno recenti, proprietate ipsa alterantia debent esse, siue deis morso,sive vulnerato loco, siue Thoraci toti, cordisque regioni, ct a teriarum, quae praecipuae sunt:his omnibus locis applicentur remedia , inter ea,quae fulacrato,aut icto loco applicantur,primum locum tenet Theriaca antiqua maior: com norso autem a cane rabido applicatio pulueris cancrorum flauialium, dc Theriaca maior ipsa quoque maxima sunt praeli dia. Coa odiator Eb.de venenis probat inter omnia,& in infinit quae a multis pi op naatur a septem illa simplicia. nempe Vincia toxicum,Helen um. Raphanu Dictamurn. Aristolochiam, LactuceI-lam,& Betonicam praeterea fouendus erit locus quocunque modo uenenatus pullo G dlinaceo euiscerat ora super uulnus applicito, eoque uiuo rei tetando, donec vulnus probi coloris,& sine dolore remaneat postea theriaca superponida ei it, hoc autem fieri potest in vulnere humido venefico, do iec theriaca amplius non exscicetur, & tunc coingnoscetur sanatam esse partem, dc per consequens superatum esse venenum : oi vero uulnus sit adm dum liccum, loco theriacae Iactucella apponatur, & tantum temporis reiteretur donec humida super locum
vulneratum remaneat, & tunc ulcus erit superatum a veneno et si ve