장음표시 사용
121쪽
a proprietate occulta, a quali eatibus manifestis adiuta, ut crocus, &spicias quorum proprietates a caliditate, & adstrictione temperata , &abaromaticitate adiuuansur; quaedam cor consortant per propriet tem occultam a manifesta,& cuidenti qualitate non adiuta,ut est Hyacinthus, vel aliud simile. His igitur utendum est pro corroboratione cordis, & modo calidis, modo frigidis, pro ut ratio causarum cordis 'suadebit. Imo licet etiam continue temperatapermiscere, quatenus scilicet cordialia sunt. Frigida sunt Acetosa, Violae , Acetositas Citri, limonum,Coralia, Margaritae, Bolus Armena, Terra sigillata,&c. C lida vero Zedoaria, sericum crudum, Melisse, Ambra, Moschus, Costum, Enula mirabilis. &c. Temperata sunt, Aurum, Argentum, Hyacinthus,Granata, Lapis BeZOar,Gemmς Omnes. quae omnia sunt adhibenda pro cordis roboratione. . .
EXpeditis omnibus illis necessarijs pro cognoscenda natura,causis:
& curatione syncopes, remanet solum ut de victus ractione in hoc affectu constituend0 loquamur, quoniam hoc capite absoluto ad integram perfectionem omnia reducta erunt.propterca primo quoadlAere Ipse ab omnibus inquinamctis purissimus esse debet, & cor cor dialibus alterans, & si immineat syncope ex causa suffocante sit te peratus,si auaem immineat ex causa eua aute, sit frigidus, adstri gens.Rosis,Myrtis idonijs alteratus: si vero sit in accessione aer potius ad frigidum vergat: unde Gai.si i n Sicpidemiol um 13. , ct in primo ad Glauconem 1 . in syncope exdudore, iubet,ut domus eligatur ventii obuia,& alteretur aer reuigerantibus,& densantibus. Quo ad Cibum, in syncope limninenti pro diuersitate causarum, diuersus est institvcndus cibus. E.G. si immineat a causa venefica,ut in febre pestilenti, exhibenda est aqua carnis alterata clim acetosa, quinque Qtio,' auro, margaritis, & alijs. Similiter imminente syncope a causa inn nienae,& euacuante, laudatur ab Avicenna aqua cannis stillat quae,
ut inquit ipse,est sortioris nutrimenti, quam sit vinum, dc ut ipla sid
122쪽
etiam auxilium crassefaciens, potest addi in hoo casu Carni capo
nis uriluin punicu al.similiter decimo methodi cap. 3.& i et .methodicap. 4. loquens de syncopali minuta dicebat: Cibos his esse dandos, qui non admodum prompte diffluant,non aqua malsa in5 pti sanae cremor.Sed panis,& sorbitio ex Alica,& fructus austeri,& qui non facile corrumpuntur: Contra in syncopali minuta, vel ut melius dicam, hu- morosa,quae fit ex crudis humoribus suffocantibus spiritus in a a. Methodi cap. I. dicebat G uenus cxibere his oportebit non copiose semel, neque quae crassa, frigidave potestate nutrimenta sint, sed qui ex genere extenuantiu a,calefacientiusnque sint,sic de reliquis causis dicendum: Quod pertinet ad vini potionem: i syncope sit in actu, occurendum potius potu: quam cibo, quia isti masticare nequeunt: Inter
potiones nulIa praestantior est vino. cum ex Gal. secunda aph. I 8. maxime,&con fertim alat: quo tamen vino,ne patientes detrimetum aliquod suscipiant, omni cum cautela vaendum est. Quare si primo immineat syncope ex suffocatione,& propter materia copiosam. Vinum ex Gal. i. ad Glauconem I . exhibendum non est, cum potius adimere spiritus,quam addere si coueniens. Si vero immineat propter crudorum succorum copiam, & virtus non sit imbecilla; a vino abstinen-' dum est,nam magis potest materiae cruditas ad prohibendum, quam virtus ad indicandum: At si vires sint imbecilles,ne prorsus collabantur,viuum est exibendum:dummodo nec ventriculus,nec iecur phleg-mone laboret. Quod si immineat virium di solutio propter causim euacuantem, considerandum an adsit febris, nec ne, & si connectitur febris,oportet perpedere an accessio sebrilis iam immineat, & sit proxima,vel Remota: sit accesso sit proxima, & immineat lipothymia non est exhibendum vinum:si immineat syncope concedendum est , quia tunc magis potest virtus imbecilla ad indicandum, quam febris ad . prohibendum: quare Galenus in ro. meth. cap. 3. cuidam iuueni non solum concedebat vinum, sed cum pane, alica,farre, ut substantia permaneret firma ad nutriendum. Quod si accessio non ita sit proxima, ex Galeno vinum exibendum est: nam febris parum potest in hoc casu ad prohibendum, sed olygophoroen , & lymphatum, & quod reci-p: at aquam: si autem non sit periculu de febre, vinu praebere oportet;
123쪽
& si immineat ex sudore,vel simili causa detur actu frigidum: si ex gu. xu sanguiniscit austerum,& astringenS Quod si altera ex parte synco pe in actu consistat, si fiat ex nimia plethora, non est exhibendum 9i num,quia virtus a nimia copia sitffocatur. Ad haec, si aeger detineatue Pleuritide,vel angina, vel peripneumonia,Vel aliqua alia visceris praeia stantis inflammatione, principio, Vel augmento, Vinum debet euitari, sed loco eius possumus exhibere aquam carnis, quae in Avicenna, ut dictum est , ma gis nutrit, quam vinum, & ut velocis sit iuvamenti. &celerime nutriat,immiscendum est aliquid aceti,vel succi citri,& idem obseruandum in febre maligna, & pestilenti, in qua quantum fieri potest vinum fugiendum est.in reliquis casibus,ri colligimus ex Gal. ia. meth.cap.3 .in fine dum loquitur de sebre syncopali,siue minuta, siue humorosa, semper vinum praebere conuenit: hacq; qualitate vinum debet esse praeditum, lablicet quod sit c eleris di gesti ius, di boni nutri
126쪽
Cum ratione cognostranssi, curandio venenatos assectus
Singulari Libro compraehensus.
Apud IoannemBaptistam Pasquati.
128쪽
inuntio an m. P Lato undecimo de Republica, quem secuti fuerunt posteriorest. I legislatores, legem reuocauit, proposuitque antiquissimam, ut dia nulli liceatnec administrare,nec docere venena, quiuimo Hip- .Pocrates in iuramento, quod omnibus medicis seruandum proposuit, docuit,nunquam alicui medico in animum, & mentem venire debere. traditurum te umquam particularem tractationem de Venenis: Gai nus quoque lib. secundo de antidotis reprehendit plures antiquos, qui hanc doctrinam diffusE tradiderunt,inter quos est Orpheus Theologus:Heliodorus Athemensis poeta, Aratus, & alij quam plures. Menim haec doctrina primo aspectu videatur iniussa , & in honesta, pr Pterea quod propter eius notitiam, & cognitionem plara mala. & a surda sequi videantur in postiem .s.,& Iabem corporis humani, ideo non immerito apud ignaros,limprobosq; homines,potius obscuranda quam manifestanda ridetur: Veruntamen,cum haec sit grauis ,& insignis tractatio: atque ad manus sepe medicorum deueniant curanda corpora venenata, apud graues permultos scriptores magni,& excelsi nominis non fuitneglectaὰ Unus enim Avicenna, Erasistatus,Diose rides,Galenus;quos secuti fuerunt insues, Penus de Appono, Arnabdus de Villa noli , &alij quam plures, tam antiqui, quam recentiores eam mmifecerunt. Cumq; venena sint inter res nonnat alas, quap& ad la tem . & ad preniciom corporum administrari possint: id stat, ut propter aliquos paucos, improbosq; homines haec doctrina non abscondatur, cum magnam utilitatem cognitio morborum ven . .. o a noso-
129쪽
nolarum , venenorumqua simul corpori humano reddere posse. V nenum autem veneno medic in n expem -comprobatum fuit ta ut & bonum,& malum praestare eorum notitia possit,quatenus scilicet a probis,improbisque hominibus messit Mopus adhibitarum de minime videtur a ratione,inedicique munere alienum de ipsis omnibus tractaresea tamen lege, vi haec doctrina non possit aliquod eo Pori humano detrimentum afferre: dimittendo modum,tempus,dosin, eorumque compositionem,& arcana,q e ignorantur, patefacere: sed de natura eorum singulis cognita si mediciis in t Miniis rem aut iniustam, aut inhonestam committit; quia cnm sint a Deo, & a natura creata δε quamplura animalia i Ilis pro cibo, & nutrimento utantur, cicuta nempe caprae, & sturni, ut notat Plinius, vires, & naturas eorum omnium docere in genere quemadmodum est in hoc tractatu facere nostrum institutum haud inconueniens est:eb maxime, quia haec not, tia ad salutem humani corporis pertinet, in diligenter agmscatur, &intelligatur, quo possit caueri, vel infectis ab eis remedia praeberi, &subministrari valeant.quare nos quoque excusatione dignos esse iud cauimus,si contra legem ita iustam,honestamque a Platone adductam nos dissentiamus , non ut contra ipsam videamur contrarium facere, sed ut aliquam utilitatem humano corpori afferamus,quod institutum nostrum sit, venenosorum morborum, venenorumq; mruras docere, di aliqua methodo facili tradere, non ad perritiem; sed ad salutem . humani corporis: simulque ostendere, qua ratione liceat eorum omnia damna euitare. Σπη-ω usatisque morsorin veneamora-
rme nam hoc nomen, venenum, otiginem traxit,non est ita cla V rum,ut aliqua non careat dissicultate. Nomen enim hoc ad placitum fuisse impositum iudic tum init ;- aliqua tamen ratione, Niundamento, propterea quod cum immediate contrarium sit,& inim-
130쪽
eum e diis vitae,motumque eius quamprimum de medio tollat,ideo nomine veneni iure nuncupandum visum fuit. Alij a vena desumps
runt nomen venenum,quia per eas curritin per eas quoque interficiuGraeci loricam venenum nominarunt, & deis erisma taxo arbore v nefica mortifera, & lethalit nunc illi eorruptiuum, nunc t ethalem apis pellarunt . Nos autem communi nomine venenum, & venenatos affectus nominare consuevimus,ita ut omnia illa diuersa, de varia in idem concurrant ad extinctionem e consumptionem caloris cordis.Verum de nomine parum est nobis curandum: Deffiniri autem potest affectus pernitiosus,& venenosus in hunc modum: Est dispositio praeter nat ratis cordis principaliter, immediate, & vehementer isdens actiones, ob eius vim veneficam, & corruptiuam. vi autemomnia clare eluc stant libranda erit definitio diligenter. Vocamus venenosos affectus dispositionem:quia cum omnis actio ab anima ortum ducat,omninoq; dependeat, & non a facultate animar,ut alij sentierunt; cumque plures actiones anima produeat diuersas, & diuersarum actionum varia in strumenta necessaria sint. hinc oritur necessitas,ut pro tali actione talis insti umentorum dispositio requiratur, quae a medicis interdum vocatur auctor ipsarum actionum.Quae cum bona sit,effectus bonos; inq; mala, loSeffectus producere videtur.Hoc idem docuit Galenus lita
de tremore,& rigore capite quinia. Bona igitur dispo sitio est sanitas smala vero est morbus, igitur dispositio iuremerito dicitur morbus in praesenti definitione, & in simili casu, cuin ea sit mala, & praeter nat ram . Cordis dicitur, cum ipsum absque ulla difficultate sit immedi tum subiectum, di pNncipalius in omnibus affectionibus venenatis, &venenis ipsis: sed quoniam aliquando euenit,ut videatur primo vitiari aliqua pars, antequam issum sit corvioc certd non fit nisi prius cor ipsum sit:sed hoc euenit secudum naturam, & diuersitatem venenorum, quae respiciunt magis unam partem; quam alteram 4 quae issio partis subsequitur vitium cordis, & non primario interuenit. Dicitur laedens immediath actiones, quia proprium est morborum lςdere immediath omnes actiones, primo vitales , deinde naturales, & animales. Hoc idem docuit Gal.a. methodi cap.quarto, intelligendo de lςsione leg tima actionum, quae fit a venenis, quae quidem inter lotones omnes a
morbis productos primu locu tehet, quae coverthur sic orbu scilice