장음표시 사용
111쪽
eap. 34. At si vires adhuc tantillum constent, aliquando sanitate restia tutus est aeger,ut ipse vidisse refert: Ubi vero cor proprio affectu laborauerit syncope, valido existente animae robore, ex quibus affectibus ipsa vis auimi excitetur, nunquam aeger succumbit teste Gai s. de locis affectis eap. r. si vero propter intemperiem cordis syncope eueniat, perniciosior eritiquam illa,quae prouenit cerebro primario affector de perniciosior est illa,quae prouenit cerebro primario affecto,quam illa. que prouenit iecore primo affecto,ut vult Paulus lib. 2. cap. 38., & A rius lib. s .cap. 99. Perniciosae valde, & mortales sunt illae syncori, quς ex insigui inflammatione cordis, veI ex erysipelate: quaecunque excia
tanturmam antequam augeantur,aegri moriuntur. non vero ita pernuciosς sunt illae, quae ex simplici cordis intemperie oriuntur, siue aequa. Iis,siue inaequalis ea suerit,ut patet lib. .de locis affectis cap. I. Nitis ra autem est syncope illa, quae ab extenuato spiritu,ac sanguine origianem trahit, potissi inum ubi imbecillitas adsit retentricis ficultatis cor . Poris totius, ae expultrix immoderatius concitata, & irritata fuerit. prorsus autem exitiosa syncope erit, si syncope generetur, dum cor in pus est resertum crudis succis, aut si generetur ex redundantia flavae bilis,quae os ventriculi infestet; Aut si generetur dum apostema residet in Venti iculo,aut in iecore, ex Gal. ra. methodi medendi cap. 6. Verum si syncope fiat, non laborante ventriculo apostematibus, sed ventriculo quidem consentiente absque apostemate, & etiam ipso corde
consentiente,istae curationem magna ex parte admittunt,& istae minus periculosae sunt,quam primae,ut colligitur ex Gal.lib. ra. methodi me
dendi capite tertio,& alibi quoque. De indicationibur θνcves.
I dicationes curatiuς cum a rei natura proficiscantur,& cum in desinitione syncopes dustum si,vires labi : propter spirituum imminutionem , & eorundem repentinam aggregationem in cor; idcirco ad binus symptomatis causas oculos dirigentes sancimus scopos clici debere, A spiritibus, a Causis ipsos imminuentibus, a causis eosdem asi
112쪽
regantibus, Et ab ipso corde. horum autem,ut unicuique patere possit, quaedam sunt exacte secundu in n turam, & omnimodam conse nationem e Poscupli veluti sunt spiritus, & cor; quaedam sunt penitus praeter naturam, & eradicationem expostulant, sicuti sunt caulae, quae spiritus quodammodo corrumpunt, atque diripiunt: quaedam partim
naturales,partim praeter naturam existunt,& partim conseruanda lartim corrigenda quemadmodum sunt causae spiritus ad correpenti asegregantes . haec enim aggregatio repentina si consideretur prout sim .plicites aggregatio est,ut sic pendet a corde, & perinde a re secundum naturam cor ςnim est illud, quod quemadmodum ex Gal. mente sta.
tui um fuit,spiritus ad centrum mouet. si vero consideretur in quantum repentinasti pacto causam redolet praeter naturam,a qua cordis Attractrix ad spiritus aggregandos praeter natura impellitur, & haec d plex esse potest.s interna,& externa, interna est eade, quae spiritus imminuit,atque corrumpit, ob id enim violente,& repente spiritus a corade aggregantur, quoniam valde imminuuntur; externa potest essedi-mor subitus, vehemensque a quo cum sit externus, & non habeat esse permanens nullo modo lumitur indicatio: Ex dictis patet a tribus, de non a pluribus, neq; a paucioribus indicationes hauriendas esse, nempe a spiritibu*,a causis eos imminuentibus , & ab ipso corde, si igitur spiritus perpendamus, cum hi bene se habere dicantur , & optime dia spoliti,cum debitam mensuram seruant in quantitate,qualitate,& mo. tu, propterea relicta qualitate, quae ad rem nonpertinet, quia ipsa in
hoc morbo non mutatur, debemus considerare quantitatem, & m
tuni Si quidem pi oposita fuit in hoc affectu eorum imminutio, & con-eentratio, quare ratione quantitatis imminutae spiritus ex se indicant restaurationem,& proinde auxilium addens: nam ex Hi pocrate sicuti medicina est subtractio rerum praeter naturam, ita est adiectio rerum
quae sunt secundum natui am: ratione autem motus ad centrum perseindicant reuullionem ad circumferentiam, cum autem spiritus imminuti ex se pei petuo indicent auxilium restaurans,& addens ,&quoniasimile nutritur ex simili ex Aristotile secundo degeneratione:ideo itis. dicant alimentum tenuen vaporosum: namquamadmodum a solidis particulis , ut vult Galenus 1 a. methodi 3. indicatur solidum ab memaum,a carnoso Senere mediocrem habens consistentia, ita a spiritibus M a tenue,
113쪽
tenue, & vaporosum alimentum praescribitur; hoc autem alimentum cum ex duplici materia debeat esse constitutum, aerea scilicet, Ex sanguinea, propterea si de aerea sermo fiet;haec in spirituum imminuti ne, & corruptione perpetuo necessaria est, & ideo odoramenta praecia Pue tenuium partium siue calida, siue frigida, ut ex aromatis, & aceto prodeuntia, ut aeri maiorum exhibeant penetrationem assiduo commoda sunt; materia autem sanguinea non semper indicatur,quoniam si spiritus corrumpantur a nimia sanguinis copia suffocante, licet per se ex sanguinea materia reparentur, attamen ex accidenti, pro ut contingit ipsos a nimia plethora suffocari,indicant auxilium minuens se guinem,quoniam detracta nimia sanguinis mole suffocante,quod relia quum est sanguinis optimum est pro spiritibus renutriendis,m reliquis causis suffocantibus, praeter sanguinem, quae etiam suffocantei sint, ut timor,copia crudorum humorum, perpetuo praeter portionem aerea, indicatur etiam materia sanguinea,& proinde materia alimentalis,qus quam citissime in sanguinis naturam abire queat , veluti sunt vinum, contusa,& similia. At verb motus spirituum ad partes intimas, quat nus repentinus,& quodammodo violentus, ex se indicat auxilium reis uellens,& modo magis modo minus validum,pro ut maiori,vel mino ri cum impetu retrahutur, & pro ratione causae, cuius Occasione a cor de concentrantur. V.G. si causa sit suffocans indicatur auxilium reuetilens validum,imo si sit timor vel nimia plethora,validissimum: Verum si contingat spiritus concentrari,quia imminuantur ratione causae eua mationis interdum indicatur auxilium ad extra reuellens.V.G. si cu cuatio sit sensibilis,& fiat per determinatas partes.si fiat per partes im seriores,' per uterum, vel sedem indicatur auxilium reuellens, sed partibus superioribus admotum: si fiat per os,per nares, & summatim Per partes superiores, hoc reuellens auxilium debet partibus inseri ribus admoueri: sed si altera ex parte contingat spiritus exinaniri per omnes, vel saltem per plures corporis partes, & per ambitum totius corporis, siue euacuatio sit sensibilis , ut in superfluo sudore, siue imsensibilis,ut in inedia immodiea, in nimia sputuum tenuitate,& biliosorum humorum redundanti ut nimia texturae raritate contingere solet,lunc non modo auxilium reuellens fugiendum est, quia magis' potest causa spiritus euacuans ad prohibendum, quam spirituum re-Pen'na aggregatio ad indicandum : Verum etiam ab hac causa inaniente
114쪽
hiente indicatur auxilium repellens, quod quidem habet vim refrigearandi.densandi,incrassandi,& proinde ad cetrum repercutiendi: quoaspectat ad causas spiritus minuentes, pro earum diuersitate varii scopierunt postea eliciendi,TG. si spiritus no regenerentur propter lς sam facultatem ,& Icdatur facultas propter cordis intemperiem per conintrarium eam alterare oportet: Si vitio obiecti,& vitium sit in quanto, indicatur probum alimentum : si sit in quali, quia corpus scateat villosis humoribusn hi crudi sint, & pituitosi, ut in bulimo,& in febri hu-
morosa syncopali, exhibenda erunt concoquenti a,humores adaequa do,& impedimenta remouendo,attenuando,digerendo,& calefaciem do: Si spii itus regenerati corrumpantur per praeuiam alterationem, &alteratio fiat a causa venefica, requiritur auxilium beZOarticum, hoc est venenis aduersarium, pro causae veneficae diuersitate, sed sempet cordi amicu,& familiare, quia semper lςditur cor: si vero corrumpantur citra praeuiam alterationem: si id accidat ratione causae suffocantis,si sit materia copiosa indicat auxilium minuensor dolor autem indicat auxilium obtundens sensum : fluxus auxilium astringens. & sic de alijs eu .icuationibus;& texturae raritas indicat auxilium densans. Deinnique sunt praesidia, quae capiuntur a corde, tanquam ab affecta parte, nam cor semper lςditur in hoc malo,vel per ei sentiam, vel per cola sum: Cor autem sui conseruationem,& pro inde sibi similia exigi triuet siue indicentur, ut eu rone teperaturς, & cordis calore utimur mode rate adstringetibus,ut cor roboretur, & non ita facile di Isoluatur; siue requirantur,veluti dii gratia occultae nobis propoitionis, a qua tu pulsatilis, tu ceterae cordis potentiae emergunt, utimur auxilijs non rone, sed experimento cordi similibus coprobatis, quae cordialia vocantur. De cura socopes per chirurginm. ,
O Vanquam duo sint tempora curandi hunc affectum, prima est ini accelsione, secundu extra accessione,& in primo tepore vide tv incoauem enS , nempe tempore accessionis, extrahere sanguinem,
cum syncope sit virium lapsus, &spirituam defectus, tamen ab hoc tempore incipiendo primo curationem, dico si syncope proinoueatura nimia plet hora suffocante, oportebit etiamsi lint in accessone vena secare,adest enim no modo graue,versi ci grauissimu sanguinis pecca- tu,quia actu malu vehementissimu nimia mole producit, & sanguis ex se sol-
115쪽
la spirituosus erilicet ex accidenti spiritus a nimia copia obruantur in hoc casu Gal. quarto de ratio ne victus comento et O. aperiebat B . silicam: sed fi plenitudo ex suppressis melibus sit exorta, saphena aperienda erit:si suppressae suerint hemorrhoides, venae partium infern rum similiter erunt secandae. quantum spectat ad cucurbitulas: si fiat syncope a causa sensibiliter euacuante, & ex fluxu ahq uo materiae,sed per deterusinatas partes, ex Gal. . ad Glauconem cap. I . in syncope ex fluxu sanguinis narium applicandae sunt cucurbitulae non scarifiacatae hypochondriis, dextro nempe, dum fluit ex nare dextra, synistro dum fluit a sinistra: Dextro, & sinistro si simul a deYtro, & a sinistro fluat: In syncope aftem ex immoderata fiuYione mensium , applicam dae sunt sub mammis, quia hoc pacto respicimus revulsionem, cum materiae fluentis,tum spirituum, qui ad intimas partes feruntur. Vnde ijsdem omnibus de caqsis probantur otiam vehementes f ictiones, &ligaturae: & ideo etiam in syncope ex immoderato alui fluxu ex Gai ni lententia utendum fit ionibus, & ligaturis supern arum partium t Infernarum vero in vomitu immoderato. Iisdem remedijs, nempe cucurbitulis, stictionibus,& ligaturis multo magis utendum est dum actu adest syncope ratione causae lassocantis, quaecunque sit, ut spiritus, &materiar, quae retrahuntur ad intimas partes, ad externas reuocentur et
Et si causa suffocans fuerit ingens dolor,haec omnia remedia rcuulf nis gratia in partibus oppositis sunt administranda: Ad haec dum actu adest syncope,praeter ea,quae dicta sunt, oportet trahere nasum, capiulos,& barbam, & alta voce proprio nomine vocare, & os vi aperire, &aliquid ,quod facultatem excitet,vi sal,& aliquid aromatis, in illud immittere: Contra vero si evacuatio fiat per omnes corporis partes, &per ambitum totius corporis, siue si sensibilis,ut immodicus sudor: si .ue insensibilis,ut in spirituum tenuitate ,habitus raritate, & biliosorum humorum nimia tenuitate:omnia superius relata sugienda sunt & ut dii flabellationibus, frigidis inspersionibus, ct id genus alijs quia in sis potest causae uacuans per omnes corporis partes ad indicandum astringentia, & repercutic ntia, quam spirituum motus ad contrum ad indicandum reuellentia: Vbi autem in hoc casu astringetia primo se rint administrata,& horum virtute euacuatio suppressa, si argi i non reuertantur,tunc licet aliquo pacto uti vociferationibus,& trahendo ca-
116쪽
pillos, spiritus ad extpriores partes reuellere: Idem est faciendum in
lyncope,quae ex nimia inedia,& fame naturali metit excitata, nam frictiones,& ligaturae omnino fugiendar,dc nullo modo administrandae . quia dicit Hippocrates secunda p u ticula aphorismoruris aphorismo decimo sexto,ubi fames laborandum non est;sed magis expedit ambutum totius corporis ventilationibus refrigcrare,ad hoc ut alimentum,& corpus non ita disiluatur,& unctionibus refrigerantibus, & conui. pantibus,vel aliquo alio simili remedio administrare.
M Edendi syncopi tempora cum duo sint, nempe in syncope pre-
. sente,& syncope ventu ra,propterea cum sint diuersa, diuertim e quoque secundum opus erit operandum, quapropter incipi mus a syncope praesente, videlicet quando aegrotans est in accessione syncopes ex Galeni sententia primo ad Glau. cap. t q. circa finem, e pedit semper uti optimis odoribus;quoniain,ut supra dictum fuit, spiritus imminuti ex duplici materia, aerea videlicet, & saguinea,sed potissimum vaporosa reficiendi sunt. Ideo ubi solummodo deficiunt spiritus,non autem humores, quemadmodum accidit in virium expolutione , quae fit ab immodicis animi affectibus, Galenus contentus suit solis odoribus; quia in his non deficiunt humores. propterea loco citato dicebat:si vero ob tristitiam, aut gaudium, aut timorem, aut iram exsoluantur, odoribus, & narium apprehensionibus stini reuocandi, cogendique at vomitum: ad sit autem cogendos esse ad vomitum, quia in ira, in timores, in alijs affectibus, humores excrementiiij & pr sertim biliosi, & renues ad ventriculum effundi solent: ex quibus couligimus,ne dum in causa evacuante, verum etiamn suffocante odoribus occurendum esse. Si enim in ex solutione propter nimium timorem his utitur Galenus, ergo in reliquis eiusdem generis causis non erunt inutiles: Hi aute odores sint diuersae qualitatis pro causς diueris sitate, v.g. in syncope ex causa calida, & euicuante laudatur aqua per mixta cum Aceto, cum O lucio sub naribus imposita. Ita laudatur , succus
117쪽
succus citri, Auraneij,& his est aspergenda facies aegrotantis, & etiam intra os debent immiti, & oris partes irrigandς insuper Galenus pr
cipit ra. methodi ε.in syncope minuta, quae fit ex humoribus calidis subtillacibus, evanescentibus, egros esse inungendos adstrictorijs vnguentis: Contra in syncope a causa frigida, nares, & partes oris obliniantur vino aromatico,dummodo dolor capitis non infestet,vel eo similis. In syncope autem ex fame, siue naturali, siue praeter naturam, ut inbutimo mirifice conducunt odores alimentales, ex alimentis prodeuntibus, ut ex carnibus assis prodeuntes: in syncope autem ex immodica suffocatione,& nimia spirituum concentratione,praeter structiones, dcligaturas, & alia omnia, quae fuere proposita, expedit intra os immitere Theriacam, vel Aromata; vel etiam ha ut facultas veluti obdormiens excitetur: ita proficua sunt sternutatoria ex succo maio-
ranae, Nigellae, Nasturcij, & dum urget necessitas ex elaterio custi l ete, quod si non possint haberi prima vice expedit uti turunda pone cum sale,vel pipere insper se, & in naribus immissa, & si non sternutent, nec restituantur, & nullum adsit vitium in mea tu olfactorio, desperata res est. Quod si fuerimus in praeseruatione, varia admini . stranda sunt pro discrimine causarum. V.G. si fiat ex vaporibus febris pestilentis, occurendum est febri Electuarijs de epithematibus cordi libus, vel alijs similibus remedijs exsiccantibus, aperientibus, & restigerantibus t si immineat syncope ex materia biliosa ventriculum Oc cupante , dandum est vomitorium,si eger sit pronus ad illies, ex aqua tepida, vel Hydroeo, vel detur leniens, quod protrahat materiam ad infernas partes,& ventriculum roboret in hac forma o
' TamMindorum q. s. eis eum inef b. . Si immineat syncope ex succrs crudis,& superfluitaribus pituitosis,o curendu fructionibus, & ligaruris, dc si no ita statim immineat, laudatur speties Hierae:Mel .rc .resolutiuum,vel etiam possunt cum utilitate uti clysteribus cum hac intentione ordinati. Deinde dandi sunt syrupicalefacientes in materia frigida, ut de corticibus citri,de stecad c um decocto melissae,Betonicae,Hyssopi,&propterea Gai. ν a. methodi C. F.
circa finem loquens se febre syncopali humorosa dicebat cis exte
118쪽
riuantia,calefacientiaq; mediae ema esse offerrenda Licet etiam cum Avicenna,vi eos Narseruemus,uti purgantibus, sed mitioribus,& semper permiscenda sunt Theriaralia, & aromata, veluti stechas, Melissa,&alia. V. G. ratione furer mesancholici sic. I usi, a .
Decocti Borraginis,& melisse q. s. fiat insesso secundum artem cui infusioni adde. Mellis rosati solutiui unc.i, Diagridij, ut sit stimulas ceterorum , & diu non permaneant in ventriculo , g. iij. misce L p. b. In mater pituiwfauno aes resinfluendum agiricum, est enim eor- dialec 'cin amara comismu pacta purgatione licet simile medi:
Cum syr.de eorticibus citri fiat elaciliarium, & Eetur a drae. h. usque ad unc. s. Maxime in casu superiori, verum aduertendum moschum. ambram, crocum, & alia valde aromatica antiquorum exemplo es permiscenda in pauca dosi in comparatione ad alia, quia superflua ar malicitas potius nocet tuam iuuat. Maxime in hoc casu etiam probatur usus aquarum Aponentium depotibvini Guaiaci, vel extractum ex ipso ligno ad scrup. r. cum vnc. iij. sur menstrui per plures dies: vinum autem guaiarum cum saluta, Melissa, hyssopo, & similibus: Extrinsecusautem licet si hoc epithemate sic. . M .
119쪽
-e pro epithemate.& cordi applicetur ves eum panno scaria
tecreIspongia,vel fistro,vel simili:laudaturniam Theriaca ad totum pectus ditatuta cum vino generoso , expediti etiam uti inunctione ex oleo costino, Nardino,Amaracino, & liliorum alborum. cum 2 maribus, veI cum pesuere Is gru es Amacis, cinamomi, exigui croci galliς moschais cum paucae cera secundum artem fiat linimentum cum pauco vino odorato, quod regioni cordis apponatur . licet ouo-qRς Uysicare sacculam hoc modo pestium . V quo Rec. Flori roris marini l l
120쪽
Contundantur omnia crasso modo,& fiat Tacculus de serico scarlateo, qui continuo gestetur supci region cordis. &vt aer assiduo sit correctus,fiat pila odorata in hunc modum. . Rec. σενiophysiora Macra I B
Cum succo de corticibus citri, addita portione balsami nigri ocet. dentalis secundum artem fiat pila, & conti nub aeger eam odoretur ,&alia similia, quae infinita in medium proponi possent, sed quoniam in
curatione palpitationis longo sermone de multis metionem fecimus, ne tediosus appaream, flentio pertransibo omnia, clim satis dilucidε superius de illis locuti fuisus. num tamen necessarium remanet non ignorare;cor continuo corroborandum esse,cum sit ipse sons coloris, di ab eo omnia dependeant. autem ignoretur quς habeant vim cor conseruandi,& roborandi perae pretium iudicauimus in medium di .stincte declarare omnia ne a medicamentis vel applicitis, vel assumptis cordialibus corroborantibus i datur . Quare aduertendum, corposse roborari vel ab his, quae agunt secundum qualitates manifestas, vel ab his, quae iuuant a tota substantia, hoc est, lecundum proponi nem,& proprietatem occultam,cordi quidem familiarem, & amicam: his autem quae cordis proportionem destruere possunt inimicam. Si loquamur de his , quae agunt secundum qualitates manifestas r haec agunt per qualitates primas;vel secundas,quae agunt secundum qualitates primas haec sunt temperata, vel etiam alicuius caliditatis partici- Pantia: Si vero agunt secundum qualitates secundas, sunt duplicis generis,Adstringentia scilicetin odorata. Nam adstringentia spiritus,&calorem uniunt, & roborante odorata vero spiritus consertant, ideo dicebat Avicenna omnia aromata summatim esse cordialia. Si vero loquamur de his, quae iuuant a totalitate sua, quae propriε dicuntur hemartica, haec enim sunt duplicia, nam quaedam corroborant cor - ' N a a P R