M. Tullii Ciceronis De officiis ad Marcum filium libri tres

211쪽

210 DE OFFICISQui ius igitur iurandum violat, is fidem violat, quam in Capitolio vicinam Iovis optimi maximi ut in Catonis ora-

105 tione est, maiores nostri esse volum unt. - At enim ne iratus

quidem Iuppiter plus Regulo nocuisset quam sibi nocuit ipse

Regulius. Certe, si nihil malum esse nisi dolere. Id autem non modo non summum malum, sed ne malum quidem esse maxima auctoritate philosophi assirmani. Quorum quidem testem non mediocrem, sed haud scio an gravissimum Regulum nolite, quaeso, vituperare. Quem enim locupletiorem quaerimus quam principem populi Romam, qui retinendi liicii causa cruciatum subierit vuluntatrium Nam quod aiunt, minima de malis . id est, ui turpiter potui quam calamitose an est ullum maius m

luin turpitudine quae si in deformitate corporis habet aliquid ossensionis, quanta illa depravati ex laeditas turpificati animi ius debet viderit inque nervosius qui ista disserunt solum audent malum dicere id, quod turpe sit, qui autem remissius, hi tamen non dubitant summum malum dicere. Nam illiin qui-Neque dedi neque ii insideli cuiquam,

idcirco recte a poeta. luia, cum ira claretur AtreuS, personae serviendunt suit. Sed si hoc sibi sun ielit, nullam esse fidem quae

30 insideli data sit, videant ne quaeratur latebra periurio. Est autem

hi amia si lilii XV, 7 , die Vi atrurn cato semein sei, itast fieb

toli dericatas videmus proxime a ne malvin quidermessa de stoi- M. Aenialio Main o deuiis. I, 22, 76 . schen e eis ni dieseu Sat s. er ahnten, oder aucti desse Sohne Tusc. II, 12, 29 T

et. I, 9, 38 , anis autem ab Atilio nam et q. 84. Glatino me tetragenantiis War ι molautus, Me miti a tus ad Dietator im d. 505 24'. Der cultus diu li 26, 7 ac de Anaiosis

212쪽

LIB. III. CAP. 29.

ius etiam bellicum fidesqne iuris iurandi saepe cum hoste servanda. Quod enim ita iurat uni est , ut niens concipere liliri oportere id servandum est quod aliter id si non secerit ni illum est periurium. Ut si praedonibus pactum pro capite precium non attuleris, nulla fraus est, ne si iuratus quidem id non seceris. Nam pirata non est ex perduellium numero delinitus, sed communis hostis omnium. Cum hoc nec fides debet nec ius iuran dum esse commime. Non enim salsum iurare periurare est, sed 108 quod Ex Arsini Tui ENTENTu iuraris, sicut verbis concipitur mores sim, id non sacere periurium est. Scite enim Euripides: Iaudes lingua misson inrua esse gero.

Regulus vero non ili iniit condiciones pactionesque bellicas et hostiles perturbare periurio. Cum iusto nini et Ii gitimo hostere gerebatur, adversus quem et totuni ius leuale et multa sunt

λους τροπους νε συγκαταθέσεως d. i. ubi men non concia

R in numero, octier desinitus eaenum. d. i. ita desinitus, ut sit aenum. - - elus is de in deumicteri, de Petialen ebriiuebliche sdrue sur hostis s. I c. 12 G me in is also de pselbe Mi g. 108 iustus et legitimus hostis, adversus suem et Minucius fetiale et multa sua e iura commoritu. er Wie die Stoiker I e. 7 die Pilielit de Goreelitigkei nurson deni Bedilrsnisse de Moschen nactis selilicters melaschan herlestet, fur de existiridieselfliehtauch nielit in Begulaur

melusebas eterreissi. Infuserit,e- nimiens baccie also Reelit 108 eae animi sententis is si hende Formet hei allenΕidesteistiuis gen Mad. II, 47, 116 luam rati

nem maiorum etiam Pomprobat diasigentia qua primum iurare in vinanimici tentia quemus votuerunt,

diesen orten rechisertio sita Hippolytus, at e die ADtrage selin

adversius quom sunt iura com . in BeZu sus denis . . . Liv. V, 3b, 4

213쪽

DE OFriens iura communia. Quod ni ita esset, numquam claros viros senatus vinctos hostibus dedidisset. 30 At vero T. Veturius et M. Postumius, cum iterum consurio les essent, quia, cum male pugnatum apud Caudium esset, se-gionibus nostris sub iugum missis pacem cum Samnitibus secerant dediti sunt iis iniussu enim populi senatusque secerani Eodemque tempore Ti. Numicius, . Maelius, qui tum tribunis erant, quod eorum auctoritate pax erat saeta dediti sunt, ut pax Samnitium udiaretur. Atque huius deditionis ipse Post mius, qui dedebatur, suasor et auctor fuit. Quod idem multis annis post C. Mancinus, qui, ut Numantinis, quibuscum sine s natus auctoritato laedus fecerat, dederetur, rogationem suasit eam, quam L. Furius, Sex. Atilius ex senatus consulto seres,ant: qua accepta est hostibus deditus. Onesim hic quam . Pom-

30 109. male pus nutum apud Caudium esset: in J. 433 3213. Das die Romer siel, itur ei si nact

fieri possct nec sine et scilibus erimoniaque alia sokmni. C. Hostilius an in ux Mirile ii Til 37 von de riuuia iitinerit inge-

214쪽

peius, quo, cum in eadem causa esset, deprecante accepta lex non est. Hic ea, quae videbatur utilitas, plus valuit quam honestas, apud superiores utilitatis species salsa ab honestatis aucto

ritate stiperata est ADtion debuit ratum esse quod erat actum per vim uuasi stver loli viro is possit ulli liberi. Cur igitur ad senatum prosi si eiscebattu', cum praesertim de captivis lis suasumis esset ' Quod maximum in eo est, id reprehen istis. Non enim suo iudicio stetit, sed suscepit causam, ut esset iudicium senatus cui nisi

ipse auctor fuisset raptivi prosecto Poenis edditi essent. Ita incolumis in patii a legulus restilissi t. duod pii patriae non utile pulavit, idcirco si hi honestum et sentire illa et pati credidit. Nam quod aiunt quod valde utile sit, id fieri liones tu in immo vero esse, non fieri. Est enim nihil utile quod idem non honestum nee q ita utile honestum, sed quia honestum, utile. Quare ex niuilis liliabilibus exemplis haud facile quis dixerit hoc e emplo aut laudabilius aut praestantius. Si,il ex ioia hac laud Reguli unum illud est adin irations 31 dignum inibo captivos retinendos censuit. Nam quorres dii no 1 libis nunc mirabile vidi iur illis 'quidem temporibus aliter sacere non potuit. Itaque, ista laus non est homini S, sed temporum. Nullum enii vinculum ad astringesidam iidem jure iurando maiores siritus ebe volu runt. Id indicant leges in duodecim tabu

lis, indicant sacratae , indicant foedera, quibus etiani cum hoste

rito duestravi ιariatas. 110. uasi vero forti viro vix possit Gibstri. Dieser stoiselle

,urii servi tuu et adserip ta dominis,

Non suo iudiei sistit. er Eru histe sic nielit daniit, das es Sein

debuerunt Eu emanZen.

31 lli non hominis, se ι--porum II, 22, 76. indieant sacratietis Festus p. 319sacratas leges simi, φαο s sarietum

sat aut quid adrersu. t eas Merit, sacer alicui figurun sit cum iamilia pecuniaque Insbesondere hies

215쪽

devincitur lides indieant notiones animadversionesque Censorum. qui tilla de re diligentius quani do iuri iurando iudicabant. li L. Manlio A. F. . cum dictator fuisset, M. Pomponitus tribunus

pl. diem dixit, uuod paucos sibi dies ad dictaturani gerendam addidisset crinitiat alia imitam quod Titum filii na, qui postea est Torquatus appellatus, ab usimnibus rauasset et rurii ritis iussisset. Quod cum audivisset adulescens filius mihim 'exhibeo patri, accurrisse nomam et cum prima luce Pomponii domum venisse dicitur. Cui cum esse nunciatum, qui illum iratum allaturum ad se aliquid coiitra patrem arbitraretur, suo xii electulo remotisque firmiris ad se adulescentem iussit verno. At ille ui ingressus est, confestim gladium destrinxit iura vii pies illum statim interfecturum, nisi ius iurandum sibi dedisset se patrem missum esse facturum. Iurarit hoc errore mactus Pomponius rem ad popullam detulit docuit cur filii causa desistere

necesse esset, Manlium missum fecit. Tantum temporibus illis ius iurandum valebat. Λlque hic . Manlius is est qui ad Aniet alii ilueni ab eo provocatus occiderat, torque detracto cognonae invenit cuius tortio consulatu Latini ad veserim usi et fugati mamus vir in priinis et qui perindulgens in patrem, idem

sterii se Prus in tillum.

32 Sed ut laudandus Regia his in conservanti tur iurando sicii decena illi, quos post Cannensem pugnam iuratos ut se alli Inmisit Hannibal se in casum redituros ea quorum erant potiti

216쪽

URAL Ap. ai. 32. Poeni, nisi de redimendis ei quivis impetravissent, si non redi runt, vituperandi. De quibus non omnes uno modo nam Polybius, bonus auctor in primis, ex decem nobilissimis, qui iumerant missi, novem revertisse, a senatu re non impetrata unum

ex decem, qui paullo pos quam egressus erat e castris redisset quasi aliquid esset obsitus, Romae remansisse. Reditu enim in castra liberatum se esse iure iurando interpretabatur. Non recte: fraus enim adstringit, non dissolvit periurium. Fuit igitur stulta cassiduas perverse initiata prudentiam. Itaque decrevit senatus ut illa veterator et callidus vinctus ad Hannibalem duceretur. Sed ii illud maximum. cio hominum milia tenebat Hannibal, non quos in acie cepisset aui qui periculo muriis diffugissent, sed qui Desiet in castris ussent a Paulla et a Varrone consulibus. Os senatus non censuit redimendos, cum id parva pecunia seri posset, ut esset insitum militibus nostris aut vincere aui emori.

sie cie mi necti in die bestequelle surrae et eite punischen Eries Liv. XXII, 61 san dass nache inem Bericlite alle in Rotu eblie-hen selen, undisu die auruckge-keliri, melcte annital, da sita die Vectandiunges in die Lange Zoseo, deo erate naehgeschichi habe. Iraus adstrinxit, non dissoli spe

pro his, quos alis plures eos rent, darent argenti pondo isnam

217쪽

0FFICIIS Qua quidem re audita fractum animum Hannibalis scribit idem,

quod Senatu populusque Romanus rebus adflictis tam ex selso animo luis Apt. Sic honestalis coni paratione ea, quae Videntur il utilia, in initur. Acilius autem, qui Graece seripsit historiam plures ait litis so qui in castra revertissent eadem raude, ut iureiurando liberarentur pos quo a censoribus omnibus ignominiis notatos. Sit iam huius loci finis Perspicuum est enim ea, quae timido animo humili, demisso fractoque fiant quale utSSet Reguli actum, si aut de captivis quod ipsi Opus eSSe videretur, non quod rei publicae, censuisse aut domi remanere voluisset, non esse utilia, quia sint flagitiosa, foeda, turpia. 33 Restat quaria pars, quae decore, moderatione, modestia, ii continentia, temperantia continetur. Potest igitur quicquam utile esse, quod sit huic talium virtutum choro contrarium Atqui ab

Aristippo Cyrenaici atque Annicerii philosophi nominati, omne

115. c. Aellius War et a in is osse des cato Censorius; seine Geschichte schetiit de Exu Bi-

ut qui in inrum mortem sibi ipsi viri plo consciverint, ceteri non

foro solum omni dei id vita, sed μ ope luce a publicuis Irateruit. huius loci, nam l. de driuen Ab-

33. lib. ub Aristippo Cyrenarei, Nachahanians de griechischen ἱαπὁ Πλατωνος pro Mur. 30 63 nostri illi a Milone et Aristotele de orati II, 14, 38 post ab Aristotese

Wurde, bald verseti inden. philosophi no nati nur demo me nach Philosophen Fragm. p. 2 si Gallio piatimn poeta nominatuε, homo portitisratus , cuius sunt tua

218쪽

LIB. III. CAP. 32. 33. labomini in voluptate posuerunt ii vitemque censuerunt ob eam rem esse laudandam quod es liciens esset voluptatis. Quibus Obsoletis floret Epicurus, eiusdem sere adiutor auctorque sententiae cum bis,uiris equisque, ut dicitur, si honestatem tueri ac retinere senientia est, decertandum est. Nam si non modo usi ii luas, sed vita omnis beata corporis firma constitutione eiusquec sinutionis spe explorata, ut a Metrodoro scriptum est, continetur, ceris haec utilitas et quidem summa sic enim censent - cum honestate pugnabit. Nam uti primum prudentiae loeus dabitur an, ut conquirat undique suavitates Quam miser vi

tutis famulatus servientis voluptati Quod autem munus prudemiae an legere intellegenter voluptates Fac nihil isto esse iucundius quid cogita II potest turpius Iam, qui dolorem

sumnium Italum dicat, apud eum Iuelli habet locum ortitudo, quae est dolorun Iahol limittit conteIiu tio Ouamvis enim ni ultis locis dicat Epicuriis sicuti dicit, satis soluti prosi dolore, tamen non id spectaridum est liuid dicat, sed quid consentaneuntis it ei dicere, qui bona voluptate terminaverit, mala dolore: iit si illum audiam de continentia et temperantia dicit ille' itidem

multa multis locis, sed aqua haeret, ut aiunt. Nam qui potest

esne andro Aussabe tu stellen melas, de iiii. I, 13, 43 sapientia est enim

una, quia maestitiatu pellat eae an

quillitat viri potest, Omnium evivitatum ardore restisreto. id spectandu- est, quid veras: q. die is Epexeges gestis . .

219쪽

218 DE OFFIGIS

ten perantiam laudare is initi ponat gummum bonum it volui lat Est enim temperantia libidinum inimica libidines autem conse

H intrices voluptatis. Atque in his tamen tribus generibus quoquo modo possinit non incallide tergiversantur. Praidentiam inu ducunt scientiani suppeditantem voluptates depinentem dolores. Fortitudinem quo ius aliquo modo expediunt, cum traduntis sionem neglegendae mortis perpetiendi doloris. Etiam te rantiam inducunt non minime illi quidem, sed tamen quoquo modo possunt ineunt maim qluptatis magnitudinem doloris detractione snisi lassiuata ciliat vel iacet potius Onmesque eae virtutes, quae in communitate emiuntur et in societate generis humani. Neque enim bonitas nec liberalitas nec comitis esse potest, non plus quam amicitia, si line n m per se expetamur, sed ad voluptatem utilitatemve reserantur. Conseramus igitur in

iis pauca. Nam ut utilitatem nullam esse docuimus quae honestati esset contrai In sic omnem voluptatem dicimus honestati esse contrariam duo magis reprehendendos Calliphonem et Dinomacliuin iudico, qui se laeti pturos controversiam putaverim

finden sie die omen Calliphontisun Calliphonis n. g. m. Die eit des Rallipho und Dinomaehus lassisleb ieh gena hesummen. te

220쪽

Lm. III CAP. 33. 21ssi cum honestate voluptatem tamquam cum homine pecudem copulavissent. Non recipit istam coniunctionem honestas, spe natur, repellit. Nec vero sinis bonoriim et maloruml, qui simplacesse debet dissimillimis rebus misceri et temperari pose est. Sed de hoc magna enim res alio loco pluribus a Nunc

ad propositum. Quem ad modum igitur, si quando ea, quae vi a Ddetur utilita honestati repugnat, diiudicanda res sit salis est supra dispulinum Sininutem speciem utilitastis etiam voluptas habere dicetur, nulla potest esse ei cum honestate inniunctio. Nam, ut tribuamus aliquid voluptati, condimenti lariasse non nihil utilitatis certe nihil habebit.

Habes a patre munus, Marce mi, mea quidem sententia agi magnum, sed perinde rita ut acceperis. Quamquam hi tibi tres libri inter Cratippi comineruarios taliuIuam liospite erunt recipiendi sed ut, si ipse venissem Athenas, quod tu idem esset sactum, nisi me e medio cursu clara hoc patria levoca8Set aliquando Ille quoque audires sic, quonia in iis olliminibus ad te prosecta vox est mea, tribues his temporis luat ulmi poteris poteris autem quantum voles. Cum ver intellexero te hoc Scien--hust urseue Clem Alexandr.

121. reinde erit, ut acceperis, d. i. tanti erit, quanti sereris; sau. Iug. 4 perinde habemur ut eorum

sin die Dictate de Lehre an ilire Sebsiler sam XVI, i selirribi Marcus dem Freigela nen Tiro multum mihi operae eripitur in ea maeribendis hypomnrematis. medio cursu. Da sicli te in seinena Landausenthalte s. Eini. E.