장음표시 사용
201쪽
DE OFFICIIS sunt, quae maxime videntur, quia plena sunt dedecoris a turpitudinis satis persuasum esse debet nilii esse utile, quod non
22 Quamquam id quidem cum saepe alias tum Ρyrrhi bello a 86 C. Fabricio consule iterum et a senatu nostro iudicatum est. Cum enim rex Pyrrhus populo Romano bellum ultro intulisset, cumque de iniperi certamen esset cum rege generos ac sei in perfuga ab eo venit in castra Fabricii eique est pollicitus, si praemium sibi proposuisses, se, ut clam venisset, sic clam in Proh castra rediturum et eum veneno necaturum. Hunc Fabricius reducendum curavit ad Pyrrhum idque eius sacrum laudatum a senatu est. Atqui si speciem utilitatis opinionemque quaerimus, magnum illud bellum perfuga unus et gravem adversarium imp rii sustulisset, sed magnum dedecus et flagitium, quicum laudis
87 certamen suisset, eum non virtute, sed scelere superatum . Utrum
igitur utilius vel Fabricio, qui talis in hac urbe qualis Aristides Athenis suit, vel senatui nostro, qui numquam utilitatem a digni
tate seiunxii, armis cum hoste ceriare in venenis Si gloriae causa imperium expetendum est, scelus absit, in quo non potest esse gloria sin ipsae opes expetuntur quoquo modo, non poterunt utiles esse cum infamia. Non igitur utilis illa L. Philippi Q. F. sententia quas civitates L. Sulla pecunia accepta ex sematus consuli liberavisses, ut eae rursus vectigales essent neque iis pecuniam, quam pro libertate dederant, redderemus. Et senatus est assensus Turpe imperio Piratarum enim melior siles quam senatus. At aucta vectigalia, Mile igitur. 0 usque aud
derisus deni Annalisten Claudius quadrigarius de Bries ansuli r dendie limi schen Coti su in destiat an Pirrhus eschriuben haben sollen, miri der Maii Nicias undisin Veruauis de Pyrrhus senaniit; ei Valer Maxim IV, 5, 1 Timueli res
202쪽
bimi dicere quicquam utile quod non honestimi Potest autem Muni imperio, quod 'oria dae sultum esse et benevolentia sociori , utile esse odium et infamia Mo etiam cum catone meo saepe dissensi Nimis mihi praes acie ridebatur aerarium vectigaliaque defendere, omnia publicanis negare, multa sociis, cum in hos benefici esse deberemus, cum illis sic agere, ut cum cylonis nostris soleremus, eoque magis, quod illa ordinum coniunctio ad salutem rei publieae pertinebat Male etiam curio, cum ausam Transpadanorum aequam esse dicebat, semper autem add bai: Vineat utilitast Potius diceret non esse aequam, quia non esse utilis res publicae, quam cum non utilem esse diceret,
Plenus est sextus liber de ossiciis Hecatonis talium quaestio 23num: Sitne boni hi in maxima caritate annonae familiam non 89
iutoribus 'us avi secundus. Invidiosa res, tur a postulare et eoin fessio temeriratis. Summum
emum et tapere is seseret, seu das ante als Thei de damas ea
Rede Cic. an seselien Wies. C. Scribonius Curio I vir in ge- laterter Redner und Sach alter; ut 58 210. Tribun Ware is d.
203쪽
alere' ' In utramque parium di putat, sed tamen ad exireaminutilitate, ut putat Mnesimi dirim magis quam humanitate uua rit, si in mari iactura iacienda sit, equine preciosi potius iacturam faciat an servuli ilis iste alio res familiaris auo duci tam nitas. Si tabulam de naufragio stultus adripuerii, extorquebitne . eam sapiens, si potuerit' Negat, quia sit iniurium.' Quid 'dominus naris eripietne suum' ' Minime; non plus quam narigantem in alto eicere de navi velit, quia sua sit. Quoad enita perventum sit eo, quo sumpta naris est, non domini est naris, s sed navigantium.' Quid si una tabuli sit, duo nausta eique sapientes, sibine uterque rapiat an alter cedat alteri '' Cedat
vero, sed ei, cuius magis intersit vel sua vel rei publicae causa vivere. - Quid si haec paria in utroque ' Nullum erit certa II en, Sed quasi sorte aut micando victus alteri cedet alter. - Quid si pater lana expilet, cuniculos agat ad aerarium, indicetne is ni agistratibus filius '' elas id quidem. Quin etiam defendat patrem, si arguatur.' Non igitur patria praestat omnibus ossiciis Iinnio vero, sed ipsi patriae conducit pios habere cives in parentes. - Quid si tyrannidem occupare, si patriam prodere conabitur pater, silebitne filius '' Immo vero obsecrabit patrem, ne id faciat. Si nihil proliciet, accusabit, minabitur etiam, ad extremum, si ad perniciem patriae res spectata ili patriae salutem anteponet saluti patris Quaerit etiam . si sapiens adulterinos nummos acceperit imprudens pro bonis, cum id rescierit,
soluturusne sit eos, si cui debeat, pro bonis. Diogenes ait, An-
. si potuerit, das Futumini exa tum mei das Vermine de Aus-
Ter flee. I, 1, i iniurium autem otii ses ad ersarios. . sibine uterque rapiat Soan alter edat alteri. te hesten I dss habenismi neuter Was heinen
Meusabit d. i. obiurgabit, viis
204쪽
tipater negat cui is ilius assentior. - Qui vinum fugiens veni at siti in s. pheatne dicere ' Non necesse putat Diogenes, Antipater viri boni existimat. Haec sunt quasi controversa iura Stoicorum. In mai cipio vendendo distendane vitia, non ea, quaenis dixeris redis theatur mancipi ut iuri ei vili, sed haste mendacem esse aleatorem, suraesem illi ringunt ' llpri dicenda videntur alteri non videntur,quis aurum V Iisti,ns orichalcum 2 se putet vendere, indicetno ei vir bonus a uni illud essst, anomat denario quod sit mille donariunt ' Perspiduum est iam et qii id inihi videatur et quaesit inter eos philosophos, quos amni-
Pacta et promissa semperne servanda sint, QUAE NE U NE 24D0L MALO, ut praetores solent, FACTA sl NT. - Si quis medicamentum cuipiam dederit ad aquam intercutem pepigeritque eo medicamento sanus sinus esset, ne illo medicamento una luani postea uteretur, si e medicamenis sanus saeuis sit et annis aliquo post inciderit in eumdem morbum nec ab eo, quicum p pigerat, impetret ut iterum e liceat uti, quid faciendum sit. Cum sit is inhumanus, qui non concedat, nec ei quicquam fiat iniuriae, vitae ei saluti consulendum. - uid si qui sal, iens sa gaius sit ab eo, qui eum heredem faciat, cum ei testamento sestertium miliens relinquatur, ut avi quam hereditatem adeat,
alitis, et meontroversum ius nosse et traetuas videare.
is, ob der Selave sis me reiectari s atteon Schulde hommentassent hestat in Nitreian dig. XXI, 1, 52 sifurtum dontra D Iecstrit, non est nee o hoe in venditione servi praedieres, se in hae eausa res
ad vulnera. si eo medicamento, Wis es in Ver
205쪽
luce palam in foro saltet idque se facturum promiserit quod aliter heredem eum scriptuhus ille non esset, faciat quod promiserit necne Promisisse nollem et id arbitror suisse gravitatis. Quonia in promisit, si Saltare in foro turpe ducet honestius mentietur, si ex hereditate nihil ceperit quam si ceperit, nisi sorte eam pecuniam inci sti in Iblicae masenum aliquod tent pus contulerit, ut Vel Sallare, cum patii 3 sonsulturus sit, turpe non sit. 25 Ae iii illa quidem promissa servanda sunt, quae lio Sunis iis ipsis utilia. luibus illa promiseris. Sol Phaδthonti lilio, ut redeamus ad fabulas, facturum se esse dixit quidquid optasset. Optavit ut in currum patris tolleretur. Sublatus est. Atque is, ante quam constitit ictu fulminis deflagravit. Quanto melius luerat in hoc promissum patris non esse servatum Quid quod Theseus exegit promissum a Neptuno cui cum tres optationes
Neptunus dedisset optavit interitum Hippolyti silii, cum is patri Suspectus esset de noverca, quo optato impetrato Theseus in ma-s ximis sui luctibus. Quid Agamemnon cum devovisset Dianao quod in suo regno pulcherrimum natum esset illo amo, immo
lavit Iphigeniam, qua nihil erat eo quidem ami natum pulcrius.
m grium Muod tempus, d. i. Fra tempus, eine rosse Gelahr.
2b. 94. antequam emistitu niinu. cum curru bos e die Etae mi de berithri tuitis. in hoo, in diesem Falla, Me l, ii,
noverea Phaedra. Optatum S gand Suhst alitivisth
gemelne mi echise he Interesse iis er
206쪽
UB HL M. 24. 25. 205 Promissum potius noII laeteIulum liam mi apinam aciniis admittendit Iii sui l. Ergo et pIOmissa non lac, isti id noli numqua In neque semper leposita reddenda SP adium luis apud te sanament depos stimi, repetat insaniens, reddere peccatum sit om-cium non reddere. - Quid si is, tui apud te pecuniani deposuerit, bellum inserat patriae, reddasne depositum on. 'edo facies enim contra rem publicani, quae debet esse carissuli a Sic multa, quae honesta natura videntur esse, temporibus fiunt non honesta. Facere promissa, stare conventis, reddere deposita
commutata utilitate fiunt non honesta. Ac de iis quidem, quae videntur esse utilitates contra iustitiam simulatione prudentiae, satis arbitror dictum. Sed quoniam a quattuor sontibus honestatis primo libro usossicia duximus, in sum versemur, cum docebimus ea, quae
videamur esse utilia neque sint, quam sint virtutis inimica Ac de prudentia quidem quam vulcimiihri malitia itemque de iustitia, quae semper est utilis, disputatum est. Reliquae sunt duae partes honestatis, quarum altera in animi excellentis magnitudine ei praestantia militia . altera in consorinatione ei moderatione conlinentiae et temperantiae.
an tener stelio die Beisplete litto
vo Ac de prudentia an streichen, soste hi ersi Sat Ssed quoniam virtutis inimica ausser alter Verbin-duus, und das Digende utile videba-
eelsitas animi et magnitudo I g. 17 irim μὲν est stritia mas ritudoqus. eon omniatro et moderare e-t
207쪽
M OFFICIIS 26 Utile videbatur Ulixi, ut quidem poetae tragici prodiderum 97 - nam apud Homerunt optimum auctorem talis de Ulixe nulli suspicio est , sed insimulant eum iragoediae simulatimie ins niae militiam subterfugere voluisse. Non honestum consilium At utile', ut aliquis fortasse dixerit, regnare et Ithacae vivereulisse cum parentibus, inna uxore, cum illis Ullum tu decus in cotidianis laboribus et periculis cum hac tranquillitate cons rendum putas ' Ego vero istam contemnendam ei abicientum quoniam quae honesta non si ne utilem quidem esse arbitror.ss Quid enim auditurum putas fuisse Uixem, si in illa similatione perseverasset qui, cum maximas res gesseri in bello, tamen haec audiat ab Aiace:
Cuius ipseo fit seps iuris tum indi fuit, Justi omnes scitis, solus nessistunt iidem. Frirer eradsimulare, ne coiret, Si itino is ni Palamst perspicaae pru lentia Isti is pereepset malitiosam ausid clam,
Fide sacratae ius perpetuo fulieres.s Illi vero non modo cum hostibus, verum etiam Mun nuctibus, id quod sedit, dimicare melius sui quam deserere consentient eni Graeciam ad bellum barbaris inserendum.
des er alint si olla, uti vo denRomero vo Cie bellandelis sies itus undiainvitis in dem armorum suove iram. 98. Cuius ipse princeps Ausweleheu Dichter ui Verse ind, lassi stelinielit bestiinint sagen docti Wahrscheiulieber aus dum emulinten
es in ist ne inere, attendere ad aliquid, aber aueh animus insistero sui Cic. de or lil, 4b, i 76.
208쪽
LIB. III. M. 26 27. et Sed omittamus et salmas et extera a tui rem lactant nostra a que Veniamus M. Atilius Regulus, uni consul iterum in Africa ex insidiis captus esset duce Xanthippo Lacedaemonio, imperatore autem patre Hannibalis Hamilcare iuratus naissus est ad senatum, ut, nisi redditi essent Poenis captivi nobiles quidani, rediret ipse arthaginem. Is cum Romam vetiisset, utilitatis speciem videbat, sed eam, ut res declarat salaani iudicavit quae erat talis manere in patria esse domui suae cum uxore, cum liberis quatI calantitatem aecepisset in bello, communem ortunae bellicae iudicantem tenere consularis digni latis gradum. Quis
haec negat esse utilia Quem censes Magnitudo animi et fortitudo negat. Num locupletiores quaeris auctores Harum enim est virtutum proprium nitul extimescere omnia humana despicere, nihil 100 quod homini achidere possit intolerandum putare. Itaque quid sint in senatum venit, mandata exposuit, sententiam ne diceret recusavit, quam diu iure iurando hostium teneretur, non esse se senatorem. Atque illud etiam stultiun hominem dixerit quispiam et repugnantem utilitati suael - reddi captivos, ii gavit esse utile illos enim adulescentes esse ei bonos duces, se
110. in senatum venit die sange Ge-
209쪽
iam consectum senectute i uius cum valuisset auctoritas, captivi retenti sunt, ipse Karthaginem rediit neque eum caritas patriae retinuit nec suorum. Neque vero tum ignorabat se ad crudelissimum hostem et ad exquisita supplicia proficisci, sed ius iurandum conservandunt putabat. Itaque tum, cum vigilando necabatur erit in meliore causa quam Si domi senex captivus rite 10 iurus consularis remansisset. At stulte qui non modo non censuerit captivo remittendos, Verun etiani dissuaserit. Quomodo stultρ etiamne, si rei publicae conducebat potest autem, quod inutile rei publicae sit id cuiquam civi utile esso 28 Pervertunt hominis ea, quae Sunt undamenta n3turae, cum utili latem ab honestate seiungundi Omnes enim expetimus utilitatem ad eamque rapimur nec sacere aliter ullo modo possumus. Nam piis est qui utilia sugiat aut qui potius qui ea non studiosissime persequatur Sed quia nuSquam possumus nisi in laude, decore, honestate utilia reperire, propterea illa et prima et summa habemus, utilitatis nomen non tam splendidum quam 10 necessarium ducimus. Quid est igitur' dixerit quis in iureiurando num iratum timemus Iovem At hoc quidem commune est omnium philosophorum, non eorum modo, qui deum
nihil habere ipsum negotii dicunt, nihil exbibere alteri, sed eorum
vigilando Valer Maxilii. IX, 2 Karthaginienses Atilium Regulum palpebris resectis machinae, in qua undique praeae uti scinna emisi bant inelusum vixilantia parare et continuo tractu doloris necaverim t. delet gla ubi Ateiitan meli ait die- se utilii clien, o dem Olγbius
verset, uidet batten. 28. 101. utilitati nomen vo. II a 2 philosophiae nomen. splendidum g 20 tamen spl
didius haec abiit dias runtur. -
eunt dies aureo de leg I, 7, 21 nee forent Meun imum eaput viri optimi Epicuri prodidisse, in quo
scripsit, nihil curar Oum nec sui ne alieni de nat. deor l, 20 56.
210쪽
iniani, qui deum semper agere aliquid et moliri volunt, numquam nec irasci deum nec nocere. Quid auten iratus Iuppiter plus nocere potuisse quam nocuit sibi ipse Regulus nulla igitii visimit resigionis, quae tantam utilitatem perverteret. An ne turpiter saceret Primum minima de malis. Num igitur tantum mali
turpitudo ista habebat quantum ille cruciatus Deinde illud etiam apud Auium, Fregistin si p
Nἐque dedi neque do insideli cuiquam .... quamquam ab inapio rege dicitur luctilente tamen dicitur. Ad 103dunt etiam, queni ad modum nos dicantil videri quaedant lilitia quae non sint, sic se diceri videri quaedani honesta quae non sint ut lio ipsum vide ut honestum conservandi iuris iurandi causa ad cruciatuna revertisse, Sed sit non honestuna, pila, quod per vim hostium esset actum, ratum esse non debuit'. Addunt
eum, quidquid alite utile sit id fieri honestum, etiam si antea n0n videretur. Haec sere contra Regulum. Sed prima videamus. Non suitIuppiter metuendus ne iratus noceret, qui neque irascias sola nec nocere. Haec quidem ratio non magis contra Reguli quam contra Omne ius iurandum valet. Sed in iure iurando non qui eius, sed quae vis si debet intellegi. Est enim ius iurandum animatio religiosa. Quod autem asilamate quasi de teste promiseris, id tenendum est. Iam enim non ad ciram deorum, quae nulla est, sed iustitiam et ad sidem pertinet. Nam pira clare Ennius: O Fides alma via pinnis et ius iurandium Iovisi
lamque rim nisiis escam et salutarem habent, ut di immortales, qui nee riuunt, se nee possunt
perverteret, vetareben Ounte, nam l. das er uia morte in utren et ii sein Wi 4. 10 perverti ni fundamenta naturae Gieium perterrunt.
foderet, ausionemus ist remeta m
103. ut Me ipsum videtur, ausde oratio obliqua, iri in die recta
libergegangen E. g. 63. non vidersetur E. q. 93. 29. tui apta pinnis belltiget t. Die abstracten Begrisse, etche die