Historia navalis

41쪽

DE PRAELIIS TEMPORE IACOBAE.

ANNO II CCCC XXVI.

NU ad modiim qities in Batavi sitit, cum inquieti

ingenii Princeps lacoba Bavara rerum potiretur. Ac-c edebat lubrico,d impotenti animo summa in matrimoniis contrahendis dissolvendisque levitas, ambitio ' crudelitas. Quae vitia varia Fortuna pensabare. Aliquoties terra victrix , mari semper inferior Repudiato marito Ioanne Brabanto ad Hunnidum Glocestria Ducem, fratrem Henrici V Angliae resis, animum inclinaverat. Hinc rebus in .Hannonia adversis ipsa captivitati mancipata, Hannoniae regimen priori marito, Hollandi tutela Philippo Burgundo cessit, qui rebus turbulentis fortunam prensabat Gan-davo, ubi detinebatur Iacoba, assumpto virili habitu elapsa, praecipiti audacia in Hollandiam venit, atque supra promi L

a Fortunigenerosum animum erexit. Sicuti autem p rq sentia Z auctoritas Principis facile labantes animos fulcire, Scoon hovia primim, mox Gouda, Ieteres Aque Do- ainam agnovere . Rerum novarum cupidi Ultra jectini etiam cedere se obstrinxerant. Hinc cruentis ad modunupr liis civilia arma insonuerunt Maritimo certamine bis pugnatum est. Dux Glocestri ex Britannia Brouwers ha- viam Versus, quod caldi oppidulum est, dominum Filia a- terr cum ingentibus copiis miserat, ut suppetias uxori serret, quae in silicem animum magna rerum potiundarun tacupi-

42쪽

cupiditate distenderat Neque minori apparatu resistebat' Philippus Burgundus, eo acrius, quod pro imperio de summa potestate pugnari non ignoraret. Di rectae utrinque acies in fluctibus , milite armato tabulata navium servebane, neque igneum servorem Oceanus extinguere poterat . Summa cum prodigalitate sanguinis diu acriterque dimic tum nutansque Fortuna tandem a Philippo stetit, cum Hen rictis Bors alius toparcha Veriensis, classis Praefectus , animo is corpore validus, incredibili virtute victoriam patras.set,is ob praeclara facinora Equestrem obtinuisset dignitatem Plures ex Britannis cari, nec pauci ex Nobilitate Te landica, qui Iacobae favebant. Illa tamen inconcusso animo

stetit,&lupra sexum supra cladem invidia fuit. In Hosandia dubia sorte usa classem circa Wiringam expedivit, cujus

miles Enchulam ipso meridie ingressus, centum ex primo tibiis civium a geniali mensa detractos capite muliavis. Im, visa haec populo crudelitas incitamentum vindi stat fuit'Crudelitas crudelitatem parit, atque exemplo suo docet: nihilque acrius fatigat iungit mortalium petitora, quam vindictae cupido. Sequens annus, qui erat CII CCCC xvII, ultimam calamitatem justumque talionis exemplum Iacobae attulit. Ingenti illa classe ausa tentare maria , subductu Guillelmi Bredero dii, cujus miles cuneta in ditionem Pri cipis redacturum vane jactabat verum contra obnitima lemum, Amstelodamum, Horna, aliaeque maritimae civitates, quae potentia navali pollebant. Magna sui confidentia obviam hostiatum Iacet in ultimis fere Hollandiae finibus Wiringa insula, quae quondam continenti haerens, simul cum Tessalia ab Oceano divisa, cum Anno II Lx horrenda

43쪽

renda tempestate , dc violenta maris saevitia insulae a terra avulsae , atq; infuso lagnantes aequore campi vasti sinus speciem exhibuerunt'. Prope hanc insulam stationem classis posuerat Brederodius animi acer, militiae intrepidus Naves Civitatum, quia multo Brederodii navigiis majores e trant, propius accedere nequibant, quod quae minus pro- findae Sc caecis vadis cinctae eas non admitterent. Neque vero confoederati desidiari socordia ibi tempus contrivere, sed in conspectu adversariorum anchoris rixis , ita illonam naves pressere, ut nullus nisi pugnando exitus esset Gulielmus jam ante cum Texelia insula conditionibus factis , novas quoque amicitia leges Wiringa parabat, probe, gnarus, quantum in his insulis, quae claustra essent Oceani montentum positum esset. Verum ubi temporis commoriditas consilium destruxerat, armis sibi viam quaerere in animum induxit suum Iussit itaque militem cum nautica pube propere se classi committeres, cibo corpus de spiritus re facere, dein minoribus navigiis hostem adoriri iuncta virtvtrsagacitas, tum demum manus conserendi, ubi incrementum maris resederat, sperans majora Civitatu navigia vadis haesura,neq; proclive fore, ut fluctibus attollerentur. Ingenium duci prudentia validum , consiliumq; hoc firmis rationibus

nitebatur. Quippe pluribus junctim navigiis cum paucioribus, quae se jungere nequibant,proclive erat praeliti Conli lium hoc posterior miles evertit,qui animo defeetus, neque morem gerens jussis, Fortunam primum priorum navigiorum expectabat. Ita quibus unetis vio oria in manu fuisset,

separati facile victi Etsi enim qui in principio stabant sors

me dimicarent, dc pericula summa viriti te propelle

s rent,

44쪽

rent, a suis tamen turpiter relicti, tandem victi vel ferro, vel aquis occubuerunt, vel inter captivos numerum imple Vere. Prima acie victa, omnibus admodum navigiis occupatis, subsidiarius miles in fugam actus, ab adversa parte interceptus, ita ut nulli vel pauci admodum evaserin . Foederati enim, ubi victoriam adepti sunt, nihil reliqui victis fecere . Brederodius cum captivis Enchusam delatus in praesenti mortis periculo versabatur Octuaginta captivorum sangui ne crudelitati in cives Enchusanos superiori autumno ex ercitae litatum est Pluribus suffragiis propter venerationem antiquae nobilitatis exemptus est ferali supplicio Brederodius. Hoc praelio res Iacoba ad incitas redaetae omnem spem dominationis exemere, neque enim vires vel copia ullae suppetebant, sine quis extrema omnia experiri dementia videbatur. Ab illa itaque tempestate otium iterum tranquillitas Rei p. incubuit, atq; ita lites compositae, Anno CIDCCCC xxv III, xi IIvlaji, ut Philippus harum regionum tutor,& post mortem Iacoba legitimus haeres esset.

BELLUM MARITIMUM CUM

BEL Lux hinc maritimum inter Batavos sterlingosque , atque alid sis aris Balthici accolas grave exarsit'. Belli causa insolens navigiorum direptio. Cunctis admo dum mortalibus injuriae sua graves videntur, nullae graVio res, quam quae cum jactura bonoriim conjunctet. Repetitio

45쪽

postulata,surdis ad id Septentrionalium auribus. Ostertingi, inter quos Lubeca, Hamburgum, Rostochium, Wismarium, cum Erico Rege Danis, Duce Holsati , Pomeranis, de Borusis, denique cum Hispanis, Venetisque, qui iis quoque in locis tum commerciorum commoda tu rebant', clanculum contra Hollandos foedus percussere a. Ita rupto

foedere generis humani conglobate gentes commercia Batavorum interpellabant, jam tu miti mulante invidia, maritima illorum potentia nimium cresceret. Infesti hipiratoturbare ubique maria, bona diripere, naves perforare , captivos foedis carceribus addicer . Philippus Burgundus componendis litibus diem dixerat. Accessere urbium Vandalicarum legati, viri nobiles, Equestris ordinis duo, Henricus Rape salverus, Dantis canus, de Henricus Voratius, Lube censis. Hollandiac suos miserant rerum gnaros, inter quos pr*cipuus ex Amstelodamen si Magistratu

Everardus Iacobaeus. Damnum tabulis annotatum censebatur quinquaginta mili uim aureoru π Restitutione a Vandalicis civitatibus denegata, apertum iis bellum indictum fuit. Interea fabriles opere fervebant, laboribus dies noctesq; continuate tantaque velocitate naves construet , ut ipse arbores in rates subito mutatae viderentur. Maximum bonum Hollandis in velocitate erat, nam tarde classe iam expedire,idem erat atque suas opportunitates corrumpere, hostem stabilire, atque vires suppeditare, que postea frangi nequirent. Pliaribus itaque bellieis navigiis in altum profecti horrorem Oceano intulerunt, irima statim expeditione viginti hostium navigia cepere , litora Hispaniqinfestarunt, ita ut quicqhi id ex portibus solveret,ir de ce

deret.

46쪽

deret Tres Biscajenses occupat , una item Veneta pretio sis mercibiis opulenta bonis direptis igni tradita. dixerat Burgundus , sicuti magna consilia saepe impetu valent', ut cunctis admodum navigiis, quae Utentrionem petebaot manus hostiles injiceremur. Neque mora, nostris ratibus ubique mare sulcabatur, e denique magnitudinis gloria virtutis Batavica processsit, ut potentia maritima non amplius Fortuna egeret, sed supra omnem scelicitatem posita esset, atque hostibus horrorem incuteret'. Nullis nisi Hollandicis velis aquae pervi erant, desin signum purgati Oceani supremis in malo corbibus scopae confli tui . Anno Ct DCCCCx ingens Osterlingorum classis cum viginti tribus Borussorum navigiis si ne ullo fere praelio solo terrore superata est. Borusii relictis sociis intentis velis fugae consulue radi, sed seorsim excepti primi in victorum manus venere. Secuta hinc totius classis deditio. Qua vietoria flamma virtutis pubi nauticae in immensum crevit, neque prius sedari potuit, quam sortitudinem cum gloria aequaret, imo famam superaret Magni animi proprium est neque adversa fortuna dejici, neque secunda insolescere in victoria Relicitati posse modum ponere. Raro victor se ipsum de affectus vincit. Utrinque vietor Batavus etiam hosti pepercit, nulli sanguinolentas manus intulit, nullum inculi saccarcere clausit, sed omnes sine lytro libertati asseruit. His difficultatibus circumventus hostis per aliquod tamen tem pus lacertos movit, sicuti morbo fere absumpti huc atque

illuc vortere corpus solent, nullamque requiem inveniunt. Tandem Anno CII ccccx Li, die S lacobi circa Norvegiam

tria immensa molis bellica navigia veluti castella maris 1 procul

47쪽

procul se ostentabant, queis occiarrebant sex, vel ut alii reserunt, tres depressae nostrorum naviculae, quadringentis circiter ωquinquaginta viris refertae. Illi manu prompti, mari supra modumxxercitati, gloriae militaris appetentes, praedicupidi, quae etiam mediocres virtute viros transvxrsos agit, statuerunt se objectarei e iculis, Fortunam tentare Ludibrio ea res Oster lingis habita, jactatumque per facetias militares naviculas Batavorum omnes simul uno suo

navigio collocari posse. Dum tam altos superbos spiritus gerunt hostes, contemnendo nostros facile superati, quibus neque consilium, neque virtus deerat, nulliam qu

inceptum frustra erat. Incredibili enim fortitudine hoste tria adorti,' in tabulata navium prosilientes, passim eundem ferire,occidere,ita ut cadaveribus omata constrata sanguine humano tingeretur Oceanus. Nonnulli ex hostibus frustra contra nitebantur, postremo vel telis concidebant,vel in mire praecipites se agebant, atque aquis absorbebantur. Qui reliqui erant capti atque inter eos Praesectus Petrus Brantius, cuius captivitas in causa fuit, ut tam cruento bello mirabili modo finis imponeretur. Nam dum opima inter se dividebantur spolia, forte Brantius civi Hornano agmodum honesto cessit. Qui non hostilem in modum eum excepit, sed ita flexit animum, ut beneficiis novo modo hostem vincere summa ope niteretur. Novis vestimentis indutum , viatico instructum , nullo redemptionis pretio solis promissis fidens incolumem dimisit. Is ubi domum reversus,humanit tem Hollandorum in cellam extollere, captivos ibi non tanquain hostes, sed tanquam amicosin necessarios excipi, contra illorum tyrannidem acriter increpare, tenebricosis

48쪽

dccaecis carcer antris Batavos includi , quεis vesicedore vel fame, deformati aerumnis miseram vitam terminarendi. Non mirum rebus advorsis usos Deum tantorum scelerum vindicem esse tuturum, Et quandoquidetii Batavi sola probitate tuti essent, illine sceleribus securitatem quaererent E re publica fore, ut quocunque modo paci novaeque amiciti , incumberent. Finem belli non expectandum, quo victores victis leges imponerent. His similibusque verbis, ut inter suos magna pollebat auctoritate, pr mo popularium animos ad mitiora paulatim flexit, ita in exiguo post tempore Haselide pace agi coeptum fuerit. Inter Danos Borussosque de ollandos perpetua de solida pax percussa. Cum Vandalicis civitatibus duodecennales inducticonstitui , quae finitae iterum atque iterum prolo gat , donec nullo amplius molimine tacito suffragio spolis te otium quies mari terraeque incubuit .

DE MARITIMO BELLO INTER

ANNO admodum Io CCCCL xx iterum turbatum mare, cum inquieto elemento inquies publica Causa motuum, quod ComesWarvicensis, Eduardo I Regi Angliae, cujus sororem Carolus Burgundus in uxorem duxerat , suppetias serente Ludovico undecimo Galliae

49쪽

Rege, hostilia intentaret. Atque adeo domina Fortuna saeviit, ut ipse postmodum Rex regno pulsus in Hollandiam aufugerit, atque uti inconstanter se res humans habent,d huc atque ii hic feruntur, sequenti anno valida classe Angliam petens post atrox praelium pristinir stitutus fuerit dignitati. Interea antequam Rex regno pelleretur, Comes Warvicensis conniventia Regis Galli naves

Hollandicas passim diripiebat, triginta navigia sacro die Paschatis interceperat,ac totum veluti mare jam animo invaserat. Sed ille cruento admodum praelio a Praesecto maris Anglico Comite Scalli exceptiis, injuriam nostris illatarria pensavit. Restituta cuncta navigia singulari Angli humanitate. Sed War vicensis nihil minus tanquam tempestas pim .hlica mari si nostris litoribus imminebat, atque iterumucirca festum Pentecostes viginti nostratium naves occupa vit, non tam in dimicando,quam in praedando momentum victori ponens. Verum Henrico Bors alio Verte domino, Presecto maris Batavico, non erat animus ab ignavia L cordia corruptus , sed expedita triginta sex bellicarum navium classe xvii Kalendas Julias litora Normanni petiit. Atq; adeo pr dones neci enim hostium nomen iis competebat cruentis manibus4 immani avaritia nobiles, quis totum veluti mare tu stui erat, ad Sequaniostium ita excepti, ut decem nostrates naves jam ante captas ferrum restituerit, reliquas ignis consumpserit'. Ex quo tempore tantus metus animos praedonis corripuit, ut sibi dissidens maria tentare ausus non fuerit. Ex his initiis anno sequenti grave bellum inter Galli Regem Batmosque erupit. Immenset molis navigia mari Rex commiserat, inter

quae

50쪽

quae caetera omnia supereminebat, cui Columna nomen in ditum , revera collimna dc fulcrum Oceani, quae piscationibus alecum vald infesta, pluribus piscatoriis cymbis

captis mare .piscationem turbabar . Naucleris lem borum captis singulis redemptionis pretium centum aurei constituti, quos pro navigiis mercibusque quae dimittebantur, tamdiu vinclis mancipabant,donec constituta pecunia persoluta esset ' Piscatores perculsi tanta clade animum despondere, ubique trepidare, periculo ancipiti fugit

consulere, qui nondum mare ingressi domi mansitare, cum omnibus in locis infesta vis hostium esset, ferro mare clausum teneret. Sed non diutina haec fuit dominati, rostratae enim Batavorum naves vi atque armis claustra oce, ni perruperunt, classemque Gallicam mari expulere secutaeque induciae usque ad exitum anni cI cccc xx IV, quantis jam tum viribus mari polleret Batavus, indicariant. Fi nito qui et tempore atrocius bellum recruduit, 'clades Batavortim nobile Galli enim nihil pensi moderatique habebant, maria invaderes, direptionibus pollueret, vastare omnia, sibi quisque traheres, rapere, iit commercia nostra interciderent , navigationes frustrarentur Quapropter Amstelodamenses, qui tum appetente vere navigationem in Hispanias moliebantur, edit ho Caroli quatuor praesidia rias naves contra insultus praedonum instruxerunt, onerarias etiam quinquaginta majoribus minoribusque bellicis machinis, milite denique conscripto muniverunt'. Ita eYsententia rebus paratis compositisque , cum Enchulanis, Hornanisque, qui suas itidem naves acriter expediverant classis circiter octilaginta navium vela ventis dedit,quae con

junctis