Ad Libavi maniam ... responsio pro censura Scholae Parisiensis contra alchymiam lata / [Jean Riolan]

171쪽

MANI A. ii sph scos Aristoteles appellat Heraclitias igni, Anaximenes aeri, Thales aquae Pherecides te Empedocles his quatuor elementis Democritus vester atomis. Empedocles quide agnouit concordiari discordia praeter clementa, utcssicietes causas.Vetu ut Aristoteles obiicit, tantaci etia Non est verisimile accidentia esse iubstantiarum principia quia non existunt per se, suntque substantiis quarum beneficio existunt, posteriora. Est igitur formaesticiens, prima forma primum esticiens aqua primus motus qui est causa vitae omnibus qua natura fecit, testin libris Coeli Atqui forma substatia est,causa cur numquodque sit id quod est, dat cuique suum rici M, quod nobis ignotum ingenue confitemur vobis autem tam notum est quam doni ino sua domusci estis enim formarum si non datores saltem extractores Illas abstrusas in gremio materiae latitantes eruitisin in apertam lucem uocatis, nec videndas

modo sed etiam gustandas exhibetis .Quid potest vobis Te ignotum hoc cognito principio' videtur Fernelius fuisse malus chrmicus, qui

tantopere conquestus sit de ignota forma. Fiugamus ergo Ignoratio verae philosophiae istas quaestiunculas peperit Aristoteles in libris de motu docet aliud esse formari, aliud forma tum esse quia res formatur in tempore,formata est momento toto illo tempore quo formatur, materia ad suscipiendam formam praeparatur formationis extremo momento τε uscum forma finem habet Ic perfectioitu.

172쪽

Haec,sua praesentia materiam prius indefinitania definit, innominatam denominat,&incertana speciem adducit toto tempore formationis qualitas clementi pr. edominantis materiam praeparabat, quae introductae formae, mox incipit ministrare illa utitur crassi, utpote calore vel frigore tanquam instrumento Aristoteles docet contra Empedoclem caloris violentiam regendam fuisse a natura meliore, quia alioquin in agendo nullum teneret modum. Obiectium, ut humidum primigenium , sine modo popularetur, non aliter quam ignis lignum in camino, nisi forma statueret illi modum, eumque in officio retineret. Praeter multa absurda. Haec crambe frustra re coquitur, quia iam responsum est elementa transmutari ad generationem mixtorum, mixta autem incompleta ad meliorem finem contendere, ideo chylum in sanguinem, & hunc in carnem conuerti. Sed entia persecta Vesbo Uem, plantam . metallum non mutari in aliam

speciem perfectam. Quo pertinet illa quaestio,

Si magi, etiam opera Daemonii, posant trans. mutare rerum species, ut virgam in sei pentem Apuleiam in asinum. TAEO a. pol iae. Scripsit Galenus non esse morbum acutum sine sebres ipsemet tres excepit, poplexiam, eranum cholera morbum , quos recentiores Medici perperacutos verius quam acutos nominant. Atqui essentiae chymicae,quia igneae,nocent febrientibus,quta loquidem vinum etiam dilutum, quamuis ira,

173쪽

nocent febrientibus , etiamsi temperentur: Quicunque laborant acuto morbo si excipias Apoplecticos, tetanico, cholera morbo,c xatos)febricitant ergo his tribus exceptis, cssentiae chymicae morbis acutis non conueniunt quanquam ne bos quidem morbos absolute excipio quia nocent poplexi sanguineae neque conueniunt cholera morbo, si causa putata nomen habet. Si non conueniant acutis, quibus conueniet ' Leuibus enim morbis vehementissima remedia non sunt apta:

quia paruo pedi male quadrat magnus calceus. ra 'resim si hi ue Agar. Scripsi ex Aristotele satis esse stili sic praecepta in pluriniis

quae vel fiunt semper Velut plurimum . quod ita demonstro Scientiarii κρ- potissimuna dependet ex constantia subiecti Metaphysica idcirco Aristoteles certissimam esse probat, quod in subiecto versetur immutabili non tan

tum καθ' αγυ'eε- , sed etiam reuera immateria

li Mathematica scientiae idcirco iudicantur ph3sicis certiores, quia res suas abstrahunt limateria: materia circumstantiis. Qia' enim artis subiectum inclinat imagis in materiam,

qualitates materiam consequentes, eo ars est incertior. Hoc argumento de mathematicarum artium certitudine iudicatur: nam quae in

materiam magis inclinant, ut Optica, Catop-

174쪽

trica, musica, architectura habent incertiora praecepta quam quae ab illis circumstantiis res suas abstrahunt, ut Arithmetica geometria. Eodem argumento artis physicae precepta quia communiora praeceptis medicinae iudicantur certiora Physica versatur in generaliori abietactori paucioribus circumstatiis obnoxio. Physicus habet scientiam ieritatem pro line co-tentus est voluptate illa animi quae percipitur ex cognitione causarum naturalium. At m dendi scientia ad usiam veluti ad sinem resertur: Medicina est ars practica, cuius theoria refer tur ad praxin Dum artifex ad partaculare subiectum generalia prae sp ta accommodat, saepe cogitur illa immutare. Si hoc artis praeceptum generale: Febrientibus interdicendum vino: occurrent circumstantia quae cogent medicum febrienti vinum concedere, ut aetas, si iam habeat pedem in cymba, virium summa imbecillitas, febris cacoethia, ventriculi summa cruditas consuetudo, c. Denique tot occurrui Idiosyncratiae, indiuiduorum particulares naturae, quibus generalia praecepta accommodari debent. Curatur enim Socrates non homo.)Tot sese osserunt di orismi ut vix stillum medicinae pr ceptum quod sit perpetuo dc in omnibus verum satis est, si plerumqued in pluribus fuerit Verum.

Qis est illi misi e . cc. Hanc quaestionem variis locis di putaui dissiusius Examinis pag.

16'. Ti, I 2, 173. Vbi hoc exemplum protuli:

Nulla propolitio in tota phrsica est certior,

175쪽

qu in hominem esse animal rationale: est enim definitio. Hanc tamen refellunt non phrenetici aut melancholici, quia tales sunt accidente, sed idiotae qui nascuntur fatui. Pag. do. pologiae. Vapor est aqueus 'errestris exhalatio, si spectes substantiam, aeria, si qualitatem ignea Mallem disputasse pro tuo cliente, si morbi potius ab immoderatione trium principiorum hymicorum oriantur, quam ab excessi aut defectu primarum qualitatum. Si vires c proprietates remediorum

certius dignoscantur signatura physiognomica

quam sapore aut odore Aut tuum clientem excusasses quod tam inepte spiritus minerales cum astralibus compararit Plurima tales quaestiones magni momenti sese offerebant, quas intactas reliquisti quaestiunculis decies repetitis lectorum animos obruisti.

timem dcc Quamuis interpreteris mente animam rationalem, nihilominus verum erit

solam mentem coelitus aduenire, solam esse separabilem immortalem, caetera connasci commori materiae. Si generationis humanae modus comparetur cum generation bovis, I- terque videbitur eodem modo formari nulla forma extrinsecus adueniente, sed ex materiae crasta coelesti calore suscitari proinde praestat cum Aristotelementem distinguere ab anima, ut metaphysicam sor mam a phrssica, immortalem a mortali.'a , Q. pologiae. Explicaui iam qua ratione accus dicatur anima plantq:explicaui etiam

L iiij

176쪽

L UUA Isi temperies, an proxime temperiem sequens essentia sit principium actionis Essentia seques temperiem est forma physica, quae utitur temperamento tanquam praecipuo instrumento ad obeunda functiones naturales forma est principium quod , temperamentum principium

Ad pag. 68.

P. - iae Quae temperamento sunt calida, non sunt actu sed potentia calida. Haec potentia manet otiosa nisi promoueatur ad a-O um calore viventisci excitata agit contactu non mathematico saltem physico. Par. 78. Platonici mundum appellant magnum animal, tot in infusa per artus mens agi tat molem ut ait Platonicus Poeta A qua sententia Aristoteles non videtur recedere, quan

do scribit in libris Coeli nihil esse pulchrum,

perfectum absque anima mundum autem esse

numeris omnibus absellitum. Veriim Plato existimat totum mundum re uera esse animatum raristoteles coelum quide&astra reuera esse animata, quia mouentur ab anima intelligente elementarem vero mundupotentia duntaxat seu participatione. Caeterum aliud est animam rationalem coelitus per aerem in corpus demitti aliud manere in aere manere oportet quod informat Im- materiales formae, ut Angeli, Daemones, hominum intellaetus, percurrunt aerem non ali-

e quam radius solis, quo simul eodemque sempore totum hemisphaerium illustratur, no

177쪽

MANIA.

successive una parte prius,altera posterius.Formae metaphysicae inquam, utuntur interiecto aere tanquam non ente, quia non resistit. Quomodo magis praesto sunt Daemones, quanqualocorum interuallis valde deiuncti, eorumque audiunt susurros,&mox concurrunt ac si essent contigui Motus iste substantiarum incorpo

porearum καγῖἱiν. Di unt quod incorporea mouentur momento per medium minime resistens, quod idcirco habet rationem non entis. Intellectus propter o L. Πν, tam facile& tam cito excipitur a materi praeparata, qua solis imago ab oculo aut speculo inanimato. Pag. 3r. θου M. Aurum facultatem vitalem roborat ut medicamentum, nQH roborat viali,

mentum, quia assimilari non potest viventi, propter causas iam saepe explicatas. Haec quaestio disputata esta argumentis infinitis confirmata Antaru et pag. 6 3. 4mplii pag. I examinis. Cur non solui tot argi menta obiicis idem plane quod Bauchinetus: Aere nutriri spiritus, humores aqua .Respond8

solas partes Neres proprie nutriri. Nutriri autem mixto non via dc simplici elenaento. Earundem quaestionum tam frequens uana inordinata repetitio, auget suspicionem preca-

iii auxilii, quod absque ordine in hanc farra

nenon trusisti.

ra pologia mira craticae. Qu)m tu es importunus tantologiis i illies inculaatum est penes medicum eis scientiam rimperii

178쪽

L 1 AvΙ penes chirurgos de pharila acoporos operatione S obseqilium. Cur recoquis hanc cramben, si nihil habes notii Reponan tibi quod eri psisti aduersus Gramanum pag. 63. Quod nos V in 'traeparem-cau aest magi iratus, qui do ein publicum ransiuis iretur sis medicamenta cinfriant medici: Tu latam conscientian eris, cum tua tam arcana eruas, quam acra leu sinia. Aduersus Gra manum laudatur consilium matri stratus de disti inguendo medico a pharmacopo o contra Riolanum vituperatur Veritas est smplex, mendacium multiplex. Medicamentum eo melim quo familia in Haec quaestio disputata quoquefuit pluribus adue sus auchinetum, a quo extorsit tandem veritas, caeteris paribus semper esse pr. e ferendum benignum natur amicum remedium: Qua diu potero expugnare morbum cassia manna,senna etheo,abstinebo a Diagrediatis si possim Diagrediatis, cavebo a mineralibus extract is; quia omne violentum aduersatur naturae cuius nos ministros esse oportet. Natura melius&facilius regit motus benigni quam violenti remedii. Tot malunt rem e lia. Obtrudis iterum obseruatione Rulandi repono tibi meas. Obseruauia tringinta quinque annis plusquam ille aegros aetarico Misenna a magnis morbis liberatos. Transcripsi non semel Libauit Antigra manici iudicium de extractis mineralibus. Cupio aureis literis Cratonis de illis sententia describi: Areuiant ditam, etiamsi a tem in

179쪽

MANIA.

.. Ita, u= Censor iste qui tibi videtur

stamus, quia timidior, mavult peccare in des ctu quam in excessuri quia peccatum in defectu facile ootest emendari iterato remedio, aucta dosi aut paulo vehementiore ex lubito At nexcessu non licet bis peccare. Hanc tibi debemus gratiam, quod tuis doctis rationibus reuocaris nos ab usu mineralium extractorum. Naturam CV an iam arti ciose inguit.Vt duae sunt primae differentiae corporum, ita totidem disierentiae formarum naturalium Anima Armstoteli est forma corporum organicorum . Vt animalium itantarum matura similanum, vi lapidum metallorum. Hinc illa quaellio inter Stoico: Peripateticos magna dissensione disceptata: Si natura an anima regat plantas Peripateticis videntur animatae Primo: quia sunt organicae secundo, quia nutriuntur Daccrescunt non perappositionem,ut lapides metalla sed secundiana omnes maensiones simul tertio quod procreant sibi simile, quod est in animatis denegatum Stoici vero 'uidam ex Platonicis nepant plantas potius vive re quam metallaci quia animata diiudicant. ντοκ idque solum putant animatum

dici debere . quod insito principio potest e

metipsum mouere loco. Atqui plantae radicibus humo assi xat 'aut immotae nec potius uslapides semetipsa tollunt dimouere: ucrce tanus tuus cum Paracelso existimat metalla uiuere proinde animat ac si quia vita est primus actus animae cui in isto paradoxo dcfen

180쪽

i a L 13Αv I dendo ingenium tuum non exercebas, potius qu in scriberes haec ridicula, quae apud viros doctos te rudimentorum physicae plane ignarum demonstrant.

nima est forma τοmnismi um. Quomodo hoc probas r uis enim procurat Uenri facultatem, alias u lsensuum 'Anima est forma lapidis, quia procurat illi facultatem videndi. Estne unquam audi. tum opinionis tale portenturni Spectatum admisi risum teneatis amis 3

Forma corporumsimi rium oua sunt mixtae cratis

est Galenus temperamentum aliquando appellat naturam aliquando formam mixti. Sed Aristoteles temperametum distinguit forma: neque enim, inquit os debet suo temperatne ro quod sit os quia infinita sunt eodem gradu sicca quae non sunt ossa Ad meliori cuidam diuinior essentia hoc acceptum debet cuius causa unumquodque est id quod est Forma est quae dat eis rei, quae rem alioquin indesinitam definit, denominat. I tum nihilo quam suae partes V definitum nihil est aliud quam definitio explicata, si malis totum in suas partes essentiales diuisum, vicis simque nihil est aliud definitio quam definitu conitinctis partibus essentialibus absolutum: suntque definitio, definitum reipsi unum, sola differunt ratione. Ita totum nihil est quam suae partes unitae, ab iisdem tamen diuisis din

ferens.