Libri duo de theriaca et mithridatio ... italico sermone scripti, in quibus velut in tabula quapiam, vera haec antidota componendi ratio, breviter ob oculos ponitur, omniaque simplicia (quorum in hisce antidotis conficiendis usus est) solertissime ex

191쪽

randu&prouocandum urinam: quod pro culdubio exspiria caliditate maiore orit adeo melius succedaneu quam Nardu Celticam habere non poterimus cum de Dioscorides illi attribuat in corroborando ventriculo&prouocanda urina easdem vires,&Galenus quoq; asseratine non nihil calidiorem. Vnde colligi potest Celticam esse calidam siccam in .gradu, in quo etiam Malabathrum ab Avicenna collocatur

Prieterea eo rectius in hisce Hed, chrois hoc loco Nardus Celtica surpatur, qua sit Indica acciperetur, bis in hae

compositione ipsi quoque poneretur. At in Theriaca, quoniam Malabathrum quoque repetatur, accipi posset Nardus, addendo tamen aliquid ponderis, ut exaequetur ad quod in Malabathro magis este cax: hoc esset fortasse tertia insuper eius pars. Et quanquam hic ardus rursum assuma tur necesse est tamen nos facere quod possumus, quoniam aliud nihil recte substimontana fortas se inueniretur, qui loco Celticae, cum fit

eiusdem facultatis, secundum Diosc.accipi possit quae si esset nonnihil debiliori ut ait Galenus o nihilominus addi posset du-Pia, tertia, aut quarta insuper eius pars. vlpar

192쪽

Hur effet eoru vis,sicuti fieri solet inCassia

m amomi. Nec impediat nos, quod I ii thum solijs eiusdem naturae.

substituatur cadem ratione Phu in fh arduino nonnulli propterea mdum Mustrem vocaverint, calidumque&

e hi si adii, quemadmodum

si initi sicuti nos manifestis argu-dit: nec in alio differente,nisi quod Phulit

193쪽

mi tui Macis vero est oleaginosum & pinis sue,& bulliendo parum vel nihil de illo absumitur. Vnde videtur, quod in substitutione plane nosint eiusdem generis.O mi to aliorum opinionem, qui affirmant Maelm es se calidum & siccum in tertio ordine, idque ex sua acrimonia coniiciunt: quare uno gradu superabit Malabathrum e cum insuper Macis habeat nescio quid ardini, id est saporem Modorem iucudum, comistum, cum aliqua tamen ingrata qualitate, ut in Phud Nardo Celtica, Indica. Montana quoque depraehenditur unde proxime ad alabathri naturam accedunt. Hanc eandem ob rationem illos quoque non probamus, qui pro Malabathro substituunt Cassiam graecorum , quam tamen ipsam non ita facile reijceremus, si aliter facere non possemus. Sequitur Nardus Indica, quae tam per se quam succedanei loco in Theriacam accipitur: quare opus est consideratione hac in parte diligenti,4 videndum, an pica Nardi, quae in officinis habetur, sit vera necne quae tamcisi radix sit, propter similitu dinem

194쪽

Alnem tamen vocatu Splaa, secundum Ca

latium lib. i. de Antidotis, obseruandum

ouoque ne coctione de sua integritate at

quid decesserit Madiaeterata ad nos afferatur. Nam oliri unguentari quoque per decoctionem id quod optimum erat.

trahebant,reliquum vero rursum plane expers saporis Lodoris vendebant. Idque nostro tempore facile etiam posset con tingere. Quapropter tutius erit de eo accipere , ubi adhuc aliquid terrae odoratae adhaeret , non tametsi ad illud coctum quoque aliquid iterum terra addi queat, ea tamen omni odore destituta Dubhari etiam potest , an ardus vita eademque res sit cum Spica , quia a Galeno V. libro, te compositione edic. secundum loca cap. q. ubi tractat de Medicamentis colicis Andromachi in vitana eandemque compositionem accipitur Naedus Spica, tanquam res diuersae. Et in principio 8 libri de compossitione Medici

secundum loca, unguentum Spicatum de Nardinum , tanquam inter se diuersa po-Nuntur. Sed propter unum vel alterum huc locum, ab eo quod tamen multorum alio

Tum autoritate receptum est, recedere non debem

195쪽

ebemus, quanquam non improbantanat, talibus qua inionibus excitari ingenia offerri occasionem cogitandi de mustiui tilibus rebus accuratius.

De inustis multum diximus in Cinam-

x babentur, tam similia inter a sunt colore sapore, iubstantia, commum ter inanes utrumque id imam speciem faciant. Huius partes pu- iores sub nomine delli , minus' vero mutas sub Myrrhae ad nos miserunt mer-Catores. Vnde postea opinio fuit utrum μAue Myrrham esse , dellium hoc empore ad nos non at Terri S cumque opus es et Myrrha , Medici puriorem artem desiit, falso ita dicti , sumeant. Et quanquam hoc legitimum fuista et nihilo minus una atque altera species 'it arida, nec apparent in illo etiar is al- cantes per medium transeuntes instar vii urum. Postea tamen ceptum est apportari

aliquid

196쪽

DE TR TROCI, Hiduid de Myrrha succulenta, pingui, dehona, cum omnibus illis notis, quas persecte assignat Dioscorides. Sapore enim est amaro Macri, bono odore praedita, quae fracta interius habet venas quasdam albas instar ungui unam color est splendens tallidus. haec est seli-

endaeipsius ratio. Nam quemadmodum Rondeletius quoque recte annotauit in capite de Gobio pisce,graeca dictio intelligi potest de colore subviridi, etiam

ri '' uti autem in secunda signification

accipi debet: nam si Myrrham subviridem

Quaereremus, nunquam eiusmodi ueni-

emus. Talem speciem bonae Myrrhae primum vidi apud Ferdinandum Imperatum, cui pro suae ossicinae usu, non sine labore, Venetiis eam sibi curauerat apportari:atq; idem quoque mihi pocarpasum, repertum inter Myrri ldicit Galenusi lib. de Antidotis, cap. H. Murrham transmutari in pocalpasium. suscipiendo non solum ipsius figuram, sed venenatam quoque eius qualitatem. quapropter Diosc. de Opocarpaso, hoc eit, de succo Carpas nam itavocat illud, non O-pocalpasum,utGalenus loquitur inter v

197쪽

se in morbis oculorum, putantes eiusdem facultatis esse in interioribus at sectibus, in ausa fuerunt, quod multi,qui illum assumserint, inde mortui fuerint. Hanc itaque transmutationem Myrrhae in opocalpa- sum, antea non a me visum fateor primum Imperatum mihi monstrasse. Quanquam autem non ubique verum opocalpasum ad manus sit, cum quo My

hico ferri possit, nihilominus si in Myrrha

animaduerterimus multas et e glebas di- uersias admodu, quoad odore Taporem. differentes axera, non absque ratione indicabimus eam mutatam esse in Opocalpa- sum nam etsi tam colore quam substantia- repraesen et specie praestantissima Myrrhae. cum venulis quoque interioribus albis, instar unguium, tamen qui diligentius illam examinauerit, non habebit amplius Myrrham apparent tamen puncta quaedam rubescenti mucida: cum non sit Myrrha, quamuis primo intuitu esse videatur, sta

tuatur esse succus iste pertransmutationemo Myrrha factus pocalpasum. Vnde diligenter est aduertendum, nedum Myrrham probam existemus nos ac-

a cipere,

198쪽

hoc venen una Quod antiquis temporibus ad oculariaci edi amenta usurpabatur, pro Pter tacultatem consumendi saniem , quia initio suffusi'nes curabat, quanquam intra corpus en tum plane esset. At certe magna vis est naturae, quod rem quandam ita efficacem contra vene-Mum, transmutet in perniciosissim uni v munum lia quoque Galbanum mutatur in Sagapenum, Cassia in Cinamomum, quemadmodum Galenus dicit in loco iam Commemorato ubi disserit, quo pacto non Munquam species quaedam in alteram com mutetur De quibus admirandis certe transmutationibus verbosius locutus sum in Jibro, mea methodi, cap. i. Vnde ad primum nostrum propositum reuertentes,d

cimus Myrrhan, succipienam, pinguem ad hos Trociscos Hedychroos accipiendam,&adhibendum esse diligens studium, ut Venetiis, ubi non ab unoquoque cognoscitur, possit comparari. De Bdellio autem loquemur in Mithridatica Antidoto , ad quod etiam usurpatur.

199쪽

LIBER L

UE CROCO, AMO

VANQvAM nos no habemus Crocum Corycium , id non tamen parum refert: nam tametsi Galenus dicat, quod sit illud magis vegetum non tamen quoq; odoratius alijs:propterea si Crocum habuerit odorem perfectum, longo tempore durantem , parum interest an sit vegetum vel aridum quod si istud etiam L fuerit, eo erit melius sit itaq; recens, coloratum,& habeat in suis si lamentis nonnihil albicantis, sit longum, integria, non fragile, plenum,&quod madefactum bene tingat manus, non situm oleat, neque sit humi dum nonnihil acutum. Quod si has notas non habuerit,aut erit exoletum, aut m

de factum. cuinq; ita soleat ingeniose adulterari ut vix depraehendi fraus possit, ideo per aliquot dies prius necesse est ut ad usu natransferamus:& si tum viderimus illud retinere colorem odorem quem primum

200쪽

DE THERIACI, habebat, tenebimus pro bono sin minus, pro adulterato , nam tale neque Odorem neque colorem bonum diu retinere potest. Amonii planta est ignota, cuius loco collocabimus Acorum: nam Galenus 6.

lib. simplici Medicament haec si mi is esse facultatis scribit nisi quod Acorus sit illo siccior, hoc vero magis concoquat quanquam in exigua dit ferentia hoc praestent: cumque nullum aliud magis conueniat, cogimur interea hoc usurpare. At quid sit Acorus, non parum inter se dissentiunt periti simplicium: ego tamen existimo esse eam radicem quam Seplasiarii vocant Galangam maiorem, quia acuta est quoad gustum, nonnihil amara, alias quoque notas habet quas illi Diosci attribuit. Alii putant esse Calamum aromaticum vulgarem sed antea una cum illis conclusimus pro Calamo odorato, hunc Calamum vulgarem esse accipiendum, qui etsi non esset ille antiquorum Calamus, gradibus tamen Quiribus satis similis est quare hac in parte illis consentire non possum: nam cum Acorum sit calidum siccum in 3 gradu, Calamus vero non vltra secundum, necesse est fateri, aut substitutionem