De probis grammaticis scripsit Iulius Steup

11쪽

VIII

Ad p. 131 v. 16. Lege Pruriaε. Ad p. 175 v. 8. Lego dispicio. Ad p. 176 v 2 ab lin. pag Lege rum. Ad P. 179 v. s. In i ymb. Pliiloll. Hon n. p. 94 Keilitis codicem non Loidensem 136. sod Loidoli,em 135 nomiunt. quiui vertur, eS,e Vidistur, tum Paullo post syin b. p. 95 praes p. XXIV Keilius-Loid. I 5 nulla tem desinitione addita mentione ii socorit.

Scripsi Ιeuae Nonis Decembribus anni MDCCCLXX. Disilired by Corale

12쪽

Cap. I. De Probo Suetoniano p. I-60. Cap. II. De aetate Probi Berytii et de Probo Maillatiatio et Gellianop 61-Is. Cap. III. De M. Valeri Probi Borytii seriptis Oorumque roliquiis p. 80-26. Cap. IV. Do Valeri Probi minoris scriptis quae non ad mammaticam quam proprie appellamus pertinebant eorumque reliquiis p. 97-137. Cap. V. Do libris grammatieis qui Probi nomine sunt inseripti et do Va- εri Probi mnoris libris grammat eis p. I 38-20 I. Iudex Probi, Ualori Probi, Valori nominum eommemorationum . de quibus disputatum est p. 202-206.

14쪽

Bs Probo Suetoniano.

Do M. Valerio Probo Berytio quaestionem instituero qui consilium cepit, es proficiscendum est ab eis quae C. Suetonius Tranquillus eius partis librorum do viris inlustribus qua de grammaticis et rhetoribus exposuit capite ' 24 tradiditi uuas omnem habet speciem verisimilitudinis verissima esse, cum nullius gram minoi Probo aetato posterioris Suetonius montionem - feceriti id Z quod si cum Hioronymo circitor annum p. Chr. 56 Probum Borytium claruisse putamus, vix quinquaginta annis post Suetonius vitam eius adumbravit Z Iam vero volgo putant triginta sere avnia post annum ab Hieronymo significatum demum Probum Berytium claruisse. Quam sententiam hi sequimur,

etiam minus nobis sumere poMumus, ut Suetonium corrigamus.

Itaque quae via in quaestione do Probo Borytio instituenda imounda sit, dubitari non potest: ad in quas Suetonius tradidit

tamquam ad normam cetera sunt exigenda. Si autem ea tantum

quas cum eis quas Suetonius tradidit conveniant ad Probum Bo- . tium referri possunt, omnia sero quaestio eo redit, ut ea quae Suetonius de Probo Berytio momoriae prodidit quam poterim

accuratissimo Oxplicemus atque inlustremus.

Atque Sueti de gr. ot rh. 24 in. haoo legimus: 'M. Via rius Probus Berytius diu denturiatum potiit, doneo taedio ad studia so contulit ' Praenomen Probi Berytii in indico grammaticorum et rhetorum toti libello praemisso librariorum culpa omissum huius unius loci. testimonio nititur. Berytum anno Ol. I91, 3 740 v. o. vel 14 a. Chr.ὶ coloniam Romanam deductam so tostatur Eusebius; duas ibi lenones M. veteran ab Agrippa

15쪽

conlocatas esse Strabo tradit XVI p. 755 odi. ed. Cas.; exstant etiam nummi coloniao Boryti, de quibus disputavit Eeisolius docv. numm . voti. III p. 355; fuit aurem Borytus colonia iuris

Italici Ulp. dig. L, 15, I . Itaque Romanum nomen in Berytionihil habet admirationis; sed hoc maximo opere ost mirandum Probum Berytium diu centuriatum - in cod. Neap. hoc Vocabulum corruptum ost in centuriam', in Vatic. 1518 in conturiatum' - dici petivisse. Nam quid tandem est couturiatum p tere 3 Num centuriatus orat dignitas quae a paucis quibusdam poteretur 3 Potitio conturiatus nulla scit, nisi sorte unumquomque militem gregarium statuimus conturiatum petivisse; nam qui militos virtute atque rei militaris usu ceteris praestabant, ei centuriatibus ornabantur. Deinde quanti centuriatus uestimatio

sit ultimis rei publieas liborao temporibus utquo imperatoriunaetate, inde patet, quod tantum plebeii ordiuis homines iam centuriatu langobantur, senatorii vel oquestris ordinis ades scentes statim praesecti cohortis auxiliariae vel tribuni militum fiebant ses. M.quarduus antL Itomm. III, 2, 278. 417 . Iam

vero ei qui centuriones orant tantum praefecturam cohortis,auxiliariao, tribunatum militum, praefecturam alae equitum etiam poterant adipisci, plerumque autem centurionis locum omnino

non egrediebantur js Marquarditus III, 2, 417). Talem igitur dignitatem putabimus Probum Borytium diu captavisse Θ Praeterea osino credibile hominem qui per annos sedecim - tamdiu praetorianos constat milites stipendia meruisse - aut etiam viginti - por annos viginti legionariis erat militandum - miles gregarius suisset, quod de Probo Borytio, si frustra centuriatum petivit, utique statuendum est, postea ad studia se contulisso atque etiam suctum osso grammaticum nobilissimum

Quid Z quod no illi quidem stipondiorum numeri sufficiunt Z Nam

si taedio so ad studia contulit, otiam emeritis stipendiis centuriatus spe amplius militasse necessario est putandus; neque diu centuriatum petivisso diei potuit, si non diutius petiit quam unu quisque miles, cui Por stipendiorum suorum annos non contigit ut centuriatum adipisceretur, quod tantum paucis contingere potorati Sed quid plura dido do re ut mihi quidem videtur manifestat Nullo igitur modo Suetonius potuit dicere 'diu centuria-

16쪽

tum petiiti' Atque qua ratione haee verba sint emandanda, Ela quae statim secuntur satis clare significatur: 'legerat in provincia quosdam veteres libellos.' Haec verba postulant, ut ea quae anteesdunt ad Probum Romao vorsatum reforantur; atqui nullo modo significatum est Probum Beryto Romam so contulisse, siquidem conturio etiam in unaquaque fero provincia fieri poto-raL Itaquo pro conturiatu substituendum est munus quod mao tantum peti poterin uuaro equidem Sustonium puto scripsisse: 'diu vigintiviratum petiit.' Corruptela eo videtur esse orta, quod post vocem diu syllaba vi omissa esti Remota igitur opiniono illa de Probo Berytio si dis placet decurione vel optione nequo tamen centuriono habemus hominem summa adpetentem. Vigintiviratus enim, quo magistratu qui functus non erat quam stor fieri non poterat TM. ann. III, 29 in. , Carearum aetate primus quasi gradus erat quo ad summos honores ascendebatur. Creabantur autem vigintiviri ex equitibus sCass. Dio 64, 26, bcf. I 7, 3) i. o. ex eorum numero quibus quadringenta milia se stertium erant, quae quominus Probo suppetivisso statuam nihil obstat, eum illud huic censui optimo videatur convenire, quod, ut postea videbimus, cum ad studia se oontulisset non aperuit scholam. Itaquo maiorum honorum adipiscendorum spe prorsus deiectus, cum statim in primo gradu adeo offendisset, ad grammatica studia Probus Berytius so contulit, quorum ratio pependit ex disciplina ea qua in patria usus erat. Sio enim Suetonius pergit: 'legerat in provincia quosdam veterea libellos apud grammatistam duranto adhuc ibi antiquorum memoria noedum omnino abolita sicut Romae. hos cum diligentius repetersi atquaalios deinceps cognoscere cuperes, quamvis omnes Oontemni magisque obprobrio legentibus quam glorias et fructui esse animadverteret, nihilo minus in proposito mansiti' Orammatistas qui morint in quarto capito legimus: 'sunt qui littoratum a littor toro distinguant ut Graeci grammaticum a grammatista et illum quidem absolute, hunc mediocriter doctum existimoni ' Apud eiusmodi igitur hominem Probus in provincia quosdam Vetores libellos legerat i. o. illum libros quosdam veterea pronuntian

17쪽

aliquoiu' Suetonius dixit o. 2 Lucili saturas quas legisso se apud Archelaum Pompeius Lenaeus, apud Philo mum Valerius Cato praeditant' Inter hos duos locos id tantum interest, quod grammatista illo pueros docuit, Laolius Archelaus otVectius Philocomus, quoniam id egerunt ut Lucili satiras magis

divolgarent ac nota sacerent, eas in conspeetu hominum omnium aetatum pronuntiavisunt et commentati sunL De utroque auditorum genero idom dici nemo mirabitur qui eonsidoraverit etiam eas locutioneν quao ad grammaticum docentem spectant in universum valere neque quidquam referre utrum quia in magna frequentia an coram paucis vel familiaribus vel pueris doceati Legero poetas non magis grammaticorum auditores quam ipsi grammatici dicuntur. Nam ut ei qui grammaticum post pronuntiantem ae commentantem audiunt dicuntur apud illum eos logere, ita simplex locutio quae est pootas legere ad grammaticum ipsum spectat. Iam sub finem capitis 24 legimus: unum et altorum Vol cum plurimos troa aut quattuor postmeridianis horis admittero solobat cubansque inter longos ac Volgares Sermones legero quaedam idquo perraro' et similiter apud

Ovidium Trist. II, 369 sq.: 'Fabula iucundi nulla ost sine amoro Menandri, Et solet hic pueris virginibusque legi' et int. I, 8, 7); contra in Suctoni verbis 'quamvis omnes so. acriptores votores) contemni magisquo obprobrio legentibus quam

glorias et fructui esse animadverteret' de acroasibus Eorum omni biis saetis videtur osso cogitandum. Do utroquo fortasso lectionis genero cogitandum est in versiculis incerti qui videtur esse Furius Bibaculus apud Sueti c. II: 'eato grammaticus, Latina Siren, Qui solus legit ac saest postas.' Quibus verbis hoc mihi signifieari vidotur Valerium Catonem solum non modo ut ceto- ros grammaticos poetas legero atque interpretari, sed etiam postas facere: eo enim consilio hos versus Suetonius affert, ut ostendat maximo ad poeticam tendentibus Catoncm fuisso praecepto-Iὶ Non proratis similis suisse videtur lectio oratoriun et historieorum apud rhetorem Quint. 1I, 5. Gau. XI, 13ὶ at philosophorum apud philosophiae doctorem Gall. XVII, 20 . Miter etiam habet GelI XVIII, b, 7

eum . . . Fura vel eguria apud suum quisque gyammaticum legisse se moranti

18쪽

rem peridoneum t . Pro simplici verbo legendi cadem significationo legere, i. o. pronuntiare) commentarique Suetonius dixit c. 2: 'hactenus tamon se. nostri Cratetem imitati suntὶ ut earmina parum adhuc divolgata . . . legendo commentandoque et

ceteris nota sacerent P ubi propior consilium quod grammatici

illi vetustissimi sequebantur nocessario de acroasibus coram omnibus qui audiro voluerant habitis cogitandum est j. Dicitur etiam do eadem ro praelo rc eum a Suetonio tum ab aliis. Atquo

hoc Etiam Verbum prorsus in universum valet. Sic o. 16 extr. l

imus: u. Caecilius Epirota) dicitur . . . primus Vergilium et alios poetas novos praelegere coepisso. ubi Domiti Marsi versus qui additur: 'Epirota tenellorum nutrieula vatum' votat tantum do scholastica praelectione cogitaro ε . In vit. Luc. loco qui ost 'poomata eius etiam praelegi memini' incerta est res. Contra do gr. et rh. I 'antiquissimi doctorum - Livium et Ennium dico quos utraque Iingua domi forisque docuisso adnotatum est - nihil amplius quam Graeca interpretabantur aut si quid ipsi Latino composuissent praelegebant' ad praelectiones coram paucis ves in domibus doctorum vel in domibus puerorum aut familiarium qui docebantur habitas spectare apparet. .Itaquo non est mirum ma

gistrum praelectoremquo coniungi a Gellio XVIII, 5, 6: 'ecquid

erit. in Lucit. P. 146 sq. et episti Q Πerm. p. 22ὶ miram horum versuum traetationem recto vituperat, vorbis 'solus legit positas' hoo diei putavit Vatorium Catonem cetoros poetarum interpretes prorsus obscurasse. ΕΟ-dom modo iam Weiehortus tmetu. Lati. rei l. p. 359 adn. haec verba videtur intellexisso qui ad ea inlustranda eonferri iussit Gell. XVIII , 4, 2:'cum ille se unum et utilem lectorem esse enarratoremque Sallustii die ret.' Sed eum poetas legere omnium grammaticorum merit officium, Pomtas sacero non item, eum alio certe modo Cato solus poetas legerit, si s Ius Iogit, alio solus seeerit, hao duae res eo quo Hermannus tactum ess statuit modo vix apto coniungi possunt. 3 Eodein modo Gellius XVIII. 4, 2 loquitur de Ioetoro enarrato quo sallusti, imstquam intea f. I loeutione Ieetionis Sallustianae non minus enarrationem quam pronuntiationem Sallusti librorem signifieavit. 4) Ribbeekiiis proli. Verg. p. 114 rivi etiam Vergili earinina praelo-gendo Epirotam aequalibus eommendasse suspicatur, sed vivorum poetarum armina grammaticos veteres pertractasse nullo nisi salior eonprobari potest

19쪽

putatis, si magistram praeso tormquo habuisset alicuius aeris, quadrupes Deus dicturum fuisso no non quadrupes seques ' uuintilianus ut saepius grammatici Ι, 5, II. 8, 8. I 3. , ita II, 5, 4rhetoris praelectionem commemorat, quao nequo in hoc adhibeatur, ut facito atque distincto pueri scripta oculis sequantur, neque vim cuiusquo verbi, si quod minus usitatum incidat, do eat, sed virtutos vel vitia orationis demonstres. Omnibus autem locis ubi grammatteae praelectionis facit mentionem, uuintilianus da ea tantum praelectiono loquitur quae coram pueris fiebat: nimirum in tota de arte grammatica expositione tantum de puerorum disciplina agit. Ex Quintiliano autem apparet quid proprio sibi voluerit praepositio prast logontibus enim singulis pueris magister ipso praeibat cf. II, 5, 3 et I, 2, I b. - Iam cum eae locutiones quae ad grammaticum doeontem spectant in universum valeant, idem ad eas quae de auditoribus dicuntur pedi

tinere congentaneum PSt.

Haec fusius exposui propior IIcusdi do capitis 2 loco eo ubi de vetustissimis grammaticis Romanis agitur sententiam, doqua quid iudicem, quia totus hic locus ut recto explicetur, ut postea apparebit, do Probo verytio quaestionem instituentis maximo opere debet interesse, accuratius exponam necesse esti

Itaque o. 2 in codicibus haco invenimus: hactenus tamen imitati sac. nostri Cratetom: voeem 'imitati' Reifferscheidius reoto eum J. Fr. Oronovio videtur uncis inclusisse) ut carmina parum adhuc divolgata vol defunctorum amicorum vol si quorum aliorum probassent diligentius retractarunt ac legendo commentandoque et ceteris nota sacerent; ut C. Octavius Lampadio Naovii Punicum bellum, quod uno volumino et continenti scriptura expositum divisit in sopism libros; ut postea Q. Vargunteius annales Ennii, quos certis diebus tu magna Doquontia pronuntiabat: ut Laolius Archelaus Vectius u. Philocomus ox JM. Gro- novi coniectura recto Rothius et Reifferschoidius scripserunt

voetiusquo Philo mus'ὶ Lucilii saturas familiaris sui, quas lo-gisso se apud Archelaum Pompeius Lenaeus, apud Philocomum Valerius cato praedicant. Iam IIcusdius stud. crit. in Lucit. p. 46 pro verbia flamiliaris sui' scribondum osso proposuit 'sa- miliaribus suis': promptum enim osso putavit videro divoream Diuitired by Cooste

20쪽

rationem humo commondandorum Enni annalium et Luditi satirarum: illos publico in m mahominum corona Vargunteium pronuntiasse, has privatim in domibus suis Arctolaum et Philocomum exposuisse neque omnibus qui eas cognoscero cupivissent, sed tantum lamiliaribus suis. c. Fr. Hermannus in Goein OOL Ana. 1843, ubi do Heusdi libro iudicium tulit, p. 370 illam opposi- . tionem magis speciosam quam veram esse ait, pracsertim cum Oearminibus divolgandis Suotonius diceret, flamiliaris sui' autem apoclaro ad vorba carmina parum adhuc divolgata vel defunctorum amicorum' cet. Tum Heuinius episti ad C. Fr. Her- mannum p. 16 sqq. coniecturam suam defendit ac tam soliciter, ut et Bitscholio eam probaret cf. Par. p. XVII sq. et mus. Rhen. nov. VI p. 522 adn.ὶ et Reifferscheidius eam recipereti Quod

ego non possum non mirari, nam nequo concedere POSSum mutatione opus esse Heusdium demonstrasso nequo 'familiaribus suis'. ad hunc locum conventro. Atque quod IIcusdius sepist. p. 16) mirabatur, cur Pompeius Lenaeus ot Valerius Cato di - rentur Lucili satiras legisse apud magistros, cum magistri paullo . ante dieti essoni ipsi legisso ot nota fecisso coteris et pronuntiasso in magna frequentia, Suetoni do Lenaeo et Catono verba tantum do privata lectione intollegi posse arbitratus os p. 2I , do hac ro dicam post ea quae supra o osui non iam oportere existimo. Deinde, cur Pompeium Lenaeum et Valerium Catonem o magno auditorum numero solos Suetonius commo morasset, satis miro modo quaesivit. Quid onim Z Si plurium auditorum nomina Suetonio nota fuerunt, cur non potest putari coloros non existimasse commemoratione dignos, Lonaeum autem et Catonem, grammaticos notissimos, Archelai et Philocomi auditores fuisso satis memorabito iudicasso Tum, quod mirabatur quomodo libertini illi Lucili potuissent esso lamiliares, ut concedam grammaticos illos fuisso libertinos, quod propter no- mina eorum sane valde ost Vorisimilo, eodem modo Curtius Nicia , quem et ipsum libortinum fuisse suspicari non minus licet, familiaris fuit Cn. Pompei C. Mommi M. Ciceronis Suot. o. 143. Magis speciosum est quod Heusdius parum consentaneum esse dixit Suetonium anica primum amioorum, doindo aliorum mon- . tionem facere, postsa vero non primos sed postremos appellare Diuitiam by GO le