De constructione octo partium orationis liber Emanuelis Aluari Lusitani ... Cum explicationibus auctoris eiusdem

111쪽

Plin. lib. s. cap. i 3 Pinnis, quibus in mari utuntur , humi uice pedum serpunt. Virg. l. 9εne .. ec prius absistit, septem ingentia uictor corpora fundat humi. Plin lib. 8 83. Intentos ingenteis arcus desigunt humi Colum. lib. 8. capis. Canaliculis humi depressus . Ouia. 3. Metam. Spargere humi aliquod. Et ibidem lib. s. Prosternit humi iuuenem . Domi etiam cum substantivis copulatur . Cic. ad Att. lib. I. Clodius deprehensus domi Caesaris , O Philip . 1. Qui tibi ue nis in mentem , redigere in memoriam nostram, te domi P. Lentuli esse educatum Quidam solent di, bitare, dicendum ne sit, Marcellus natus o Romae, nobilis urbis, an nobili urbe: Quibus restondeat Cicero pro Archia Primum inquit J Antiochiae, nam ibi natus est, Loco nobili,ct celebri quondam urbe, eteopiosa, atque eruditissimis hominibur, libεralissimisq; Hudissu fluenti, oec.

Si propria, tamen fuerint tertiae declinationis, vel pluralis numeri,auferendi castu utendum eH. Cic. I. de Divin. Babylone paucis pon diebus Ale

xander en. mortuus. Idem . Epist. 16. Si statim . nauiges, nos Leucade consequere. Idem epiri. 13. Commendo tibi maiorem in modum domum eius, qua eLl Sicyone. Idem Att. 16. Malo cum

timore domi esse,quam sine timore A thenis tuis. υ Idem Att. 9. Lentulum 'no Irum sicis Puteolis esse. Idem pro Cornel. Vnum objcitur, natumi esse Gadibus, quod nemo negat.

Septuaginta septem testimonia paraueram, quibus planum facerem nomina tertiae declinationis ablativo serri, cum huitiae sint loci, nisiis dativo , ut nonnullis persuasum est: cuius senten-

112쪽

riae laudant auctorem Seruium, qui usque eo in ea fuit, ut existimaris illud Vogili, , T ria Carthagine quinum Expectar, metri necessitate dictum esse: Ciceronem uero antiptosin fecisse, cum d xit in Philip . An tu 2 irbone in mensas hospitum cum uomeres. Verum, ne tibi pariani Iastidium', mulsis omissis Ostendam,neque Vergilium necessitate coaetum, ablativo fuisser sum; neque Ciceronem , ut ipse ait, antiptosin fecisse, Cic. ad Att. 16. Sextum,nunclauit, inm una sola legione fuisse C -τhagine . Hunc locum uidentnr grammatici ad normam Serui' correxisse: Sed in correctis sic legitur. Liu. I. belli Punic. Annibal Sagunto capto, Carthaginem nouam in hyberna co cesserat, ibique auditis quae Romae , quaq; Carthagine acta,cecretaq; forent, ctc. Etiam hic locus uitiose citatur. Ibidem lib. 6. Hippocrates ci Fpicides nati Carthagine, sed oriundi ab Syrac sis. Idem. lib. 6. Ipse faucos dies, quibus morari Cartag ne statuerat, cte. Eodem lib. Hune ordinem laboris, quierisque , quoad Carthagine morati sunt, seruauerunt. Et lib. 7 . Quinq; millia 2 ιmidarum Carthagine esse. Eodem lib. Et armorum Usatim erat captorum Carthagine. Et ibidem ; Ex octoginta

Πεμ bus, quas captas Carthagine habebat. Eodem; Fama erat, magnum naualem apparatum eo anno Cartagine esse. Idem lib. d. Lucio Martis Tanacone, Marco Dilano Carthagine Noua,

ad praesidium His aniae relictis. Eodem ; Consilium de his Carrhume erat. Eodem s Carthagine nihil ciuilis roboris est. Eodem S Haec Carthagιne parabant. Idem. 3 belli Maced. I dicum ordo eadem tempestate Carthagine dominabatur. Eodem ' Carthagine,ct multitudinis assuetae domum Annibalis frequentare, concursus ad uestibulum aedium est factus. Et lib. q. Hunc Aristonem Carthagine obuersantem, isc. Idem lib. r. D cad. s. Cerisus aliquanto , quae Carthagine acta essenς, ab rege resciverant. Plin lib. I s. cap. I 8. Atqui ter tum , inquis, ante diem scitote decerptum Carthagine ; tam prope a muris habemus hostem . Suet. in Gal. Carthagine P sua conue um agens, tumultuari Gallias comperit. 2 ulla nacessitate

compulsi omnes hi , quos citauimus, ablativo usi sunt. Hum in si

iaS eo, aliquoties apud Plautum , dativum pro ablatio res'

113쪽

viri, carthagini, Sic 'Oni, pro Carthagine, Sic ne: Sed ββ

cor , Grammaticorum diligentia i actum ese . Iam uero il- Iud Ciceronis, quod circunfertur s arbitrabantur Corintho, ercarthagini non desere qui illa reHimerent; non est huius loci: Quod ut apertius uideas, integrum locum sub ciam ; In Rinsi. a.Arbitrabatur orintho O Carthagini,etiam si Senatu O magi Iratumsustulissent,agrumque crudis ademisent: tamen, non

defore,qui illas resiluerent,atque,qui ante omnia commutaret,

quam nos audire possemus. Corintho, es Carthagini,non sunt casus communes, sed propri, ue Gn tulistent. Quod ad antiaptosin attinet usi Cicero, cum , rbone , dixit, Rurate locutus est c ut placet seruio anteponenda fi Tulliana antiptosis seruir praeceptioni scum non aliter Cicero loquatur 2. Phiall. Vide quaeso,Antoni,quid tibi futurum sit, quem O N,-hone hoe consilium cum C. Trebonis cepisse notissimum eri . Idem Att. 8. Partim Albae , partim Sulmone colloca it. Ibidem ; Sulmone C. Actium Pelignum aperui se Antonio portas ctc. Idem 3. de Vat. Quos Homerus, qui recens ab illorum Matefuit ,sepultos ese dicit Lacedaemone. Idem de Senest. Dicere aiunt, solucum Lacedaemone honestissimum hosticium. Sic idem 3. de Leg. de Senect pro Deist. Tarracone, dixis Sic Liuius, Praeneste , crotone, Frusinone , Lacedaemone , Chalc de, Demetriade,Medeone . Plin Salamine, Colophone, mracone , Babylone , Leucade , hic IMAin. Suet. Horat. Virg. Ouid. Silius. Dburi , fateor esse apud Ciceronem ad Att. I 6. 2 3snc demum rescribo his Illelis , quas mihi misisti , conuento Antonio Tyburi. Item apud Suetonium in calig. cap. 3. Lianius uero lib. I o.belli Pun. Tibure,dixit, Tabure hatid ita mulxo ante mortuus,quo ab Alba traduritassuerat.Ide. s. ab Vrbe, Anxμsi, dixit s 2 eglectum Anxu praesidium Oe. Forte, Tybur, ese Anxur , apud ueteres litera uel, E, uel, I, ablativum terminauit uel seruio blanditi sunt librarj: Cuius praeceptio mem inuenies in secunda editisne Donati . Hobiscum facit

Diom. lib. I. Etiam , inquit, nomina citiιtatum in adverbia

redigi possunt, O il a quidem , να genis ino casu, I, uel, Acoitteris siniuntur , quando in ipsis ciuita:ibus Jumns, uel illis

114쪽

aeiquid regimus, ipso geni tuo casu uti debemus , ut, Romae sum , Arimini uersor , inimini moror. Quando Autem AEd ipsas esultates pergimus: adverbium facimus ad locum , casu accusatauo , ut, Romam vado, iniminum pergo: Si uero digredimur, septimo casu utendum est, ut Oma uenis , mino discedo. Ea uero nomina riuitatum , quae geniriuos in , D , syllabam mittunt, in una tantum parte dissentiunt a -- perioribus; nam ct aduerbium loci in loco septimo easu e-- seruabimus, ut, Narbonesum , quia facis , huius 2 arbonis qBablonesum , quia facit huius Babylonis. Idem docet Pr scianus lib. I s. mulio copiosius.

Appendix.

Ruri uel rure, dandi uel auferendi easu utimur,cum huius ese loci. Plau. Bacch Si illi sunt uirgae ruri, at mihi tergum domi est. Liu. lib. 8. De- cad. q.Μorientem rure,eo ipso die sepeliri se ius

sisse ferunt.

Terent. Adet. Ruri agebat uitam . Et in Phor. Ruri se continebat. Plam Casin. Rure incubat in praefectura. Liu. 7. ab urbe: Secundum i ex locis tenuit nullis domi militiaeq; ad conciliandam gratiam meritis , in qui rure O procul cou hominum iuuentam egissen

Si uero per adverbium, Quo fiat interrogatio, accusandi caseu esseruntur, cuiusicunque sint decli

115쪽

tere potero. Ter. Heaut. Domum reuertor IIus. Idem Eun. dira ibo.

IA.. lib. s. belI. Macessi Athenas primum,inde chalcidem, inde in Thestiam iere. Idem i. belli Pun. Gade is profectus, Herculi uota Joluit. Idem i. ab urbe ; Delphos mitterestatuit. Ge. in Ps. Cn. Pompeium domum Dam compulistis. Verbum rimitandi lateantem motum significat interdum s Cic. . in Vere. Res ab omni conuentu cognita celeriter domum nuntiatur: Idem Epist. lib. io. Ita omam erat nuntiatum: Liu. lib. 9. belli Punic usisq; ,qui Carthaginem ingensgaudium nuntiarent: Idem 7. bellι Mac. Quae poli quam Samum sunt nuntiata. Priscianus addit humum,militiamiquod tamen nullis testimondis doces.

Si per Vnde, uel oua , fiat interrogatio, ab lati- fiso utemur e Vnde redis ' Roma, Carthagine, Athenis, Delphis, GadibuU, Rure, Domq. uua iter fecini e Roma, Brundusio, oec. Cic. Att. . Accepi Roma sine tua epistola fasticulum. literarum. Idem Att. I 6. Hac super re scribam ad te Rhegio.Ter. Eun. Video rure redeu temsenem.

Appendix.

Tropria nonnunquam praepositionem accipiunt marxime apud historicos: Cic. Att. s. Brundusio nulla adhuc fama uenerat. Idem Att. 8 Nauis, in Caieta parata eΩ nobis, est Brundusii. Liu. I. belli Pun. Interim ab Roma lega

116쪽

Quinct. lib. i. cap. s ait, si erisolacismum adiectisne,crum propriis additur praepositis, ut Veni de Susis in Alexandriam. Cicero Attico se per ὶiteras purgat , a quo fuerat reprehenjus , quod , In Piraeea scripsisset: ait enim , se In , non uς oppido praeposuisse , Ied ut loco ; exictimauerat enim Pisaeeum locum cse,nim oppidum . Rem totam subiiciemis , quo facilius intelligatur. Scripserat Cicero ad Atticum lib. 6. his uerbis i In Piraeea cum ea issem pridie idus Octobris, accepi ab Acasto Sertio meo Hatim tuas literas . Eum accis auerat Atticus in quadam epistula Iolecis vii , quod praepositiοHem addidisset. Cui Cicero ita respondit lib. 7. Venio ad Piraeea, in quo magis repredendussum, quod homo Rob manus Piraeea scripserim , non .Piraeum csie enim omnes nostri locuti sunt quam, quod In . addiderim: Mn enim hoc ut oppido praeposui,sed ur loco . . . Et tamen Dionysius noster , qui nobisecum est mycias Cous. non rebatur, oppidum esse Piraeea. Sed de re uidero. 2 69umqnidem si est peccatum, im eo est, quod non ut de oppida locutua isum, sed ut de loco. Sequutu'.Dm, non dico Caecilium , Mane ut ex portu in Piraeum, malus enim auctor latinitatis est' sed Terentiumcuius fabellae propter elegantiam sermonis putabantur a C. Laelio seribi. Heri aliquot adolescentes colimus in Piraeeum : Et idem , Mercator hoc addebat captam e Stirris . Quod si , , oppida uolumus esse, tam est oppidum Surarium, quam Piraeeus. Sed, quoniam grammaticus es,si hoc mpii; Zitima persolueris,magna me molestia liberabis. Hactenus ille : Apud quem nihilominus aliquando leges praepositionem propriis additam: Vt ad Att. lib. .. uo autem, cum esset incertum iter Caesaris, quod uel ad Capuam, uel ad Luceriam iturus putabatur , Leptam ad Pomphium mimor literas: ipse , ne quo inciderem, reuerti Formias. Liuius, cumsignificatur Morus e loco ,fere praepositionem addit S ut lib. a. belli Pun. Legati Ro=mani ab Carthagine in Hi aniam traiecerant . Idem a. belli Maced. Attalus ab Argis Sicyonem est profectuς.

Nomina insularum, regionum, prouinciarum, camrorum denique socorum praepositione indigent H

117쪽

cita in Verri Ex Siciliit in Africam graduuiinperj factus en Romanis. Idem Att. 9. Promitto tibi, si ualebit, tegulam illum nullam in Italia relicturum. Idem sit. Iq. gonis Quinctilis ueni in Puteolanum. Idem Att. I 3. Ego in Tusculano te e tato.

cuin his nominibus detrahitus praepositio, sit soloecismus dein

ractione , ut. segipto uento : Vide Quin I. lib. I. cap. s . . Hanc tamen poetae interim pro suo iure omittunt. Uirg. 3. -ri. Ibitis Italiam, portusque intrare licebit. Idem l . Aen. Italiam fato profraus, Lauinas; uenit Littora. Cum adhibetur uerbum Petendi, non pus est praepositione , ut Peto Maodum , Macedoniam , Galliam. Cic. 3. Ost. Raues ; in cursu Onu π pexe res Riodum uiderit. Liu. 1. beci Pun. Dum ipse terrestri per . Dil aniam,Galliasq. itinere Italisim peteret .

Dativus Communia. noduis uerbum admittit dativum eius persons, inclitAS gratiam, commodum, uel incommodum aliquid fit . Plauti milit. Tibi arata, tibi occa , tibi seris , tibi eidem metis. Cic. Att. I. Libros tuosi cave cuiquam tradus i nobis eos , quemas modum scribis, conserua.

Accusativus communis tempori . . Tempus accusandi,vel auferendi easu effertur di peria Maudia fiat interrogatio: ut uuandiu russa

118쪽

.vit R'multis . Septem,s triginta annos, uel am inis . Liu. I. ab urbe. Romi tua septem O tr Gginta regnavit annos. Suet. in Cal. Vixit amnis vigintinouem, imperauit triennio, o decem men

sibus , diebus . octo. Si uero per Quando fiat d

ablativo utemur: ut Quando datum en tibi Menegotium c Anno superiore. Cic. de Arum Negotium magistratibus est datum anno stuperiore. Idem 3. Tusc.Heroicis etiam aetatibus myssem,

o Vectorem, accepimus Osuisse, O babitos es

se sapientes.

Spatium temporis uocant, eum peraduerbium Quandiu sit interrogatio 3 ct tunc frequentius utimur accusativo, quam ablativo. Liu. l. ab urbe ; RIgnauit Ancus annos quatuor uiginti . Idem I. belli Maced. Ibi paucos dies saeuiente borea retenti. Cic. F. Tusc. Dionisus duo de quadraginta annos Syracusanorum Tyrannus sevit. Idem. q. in Verr. Prouinciam trien nium Obtinuisti. Idem a. de Leg. corta censet habendas, triduum ferias . Idem Fpist. lib. I s. Biduum Laodiceae fui, dei de Apameae quatriduum, triduum Synadis , totidem dies Phi- ιomeli. Sic fer Cicero cir Liuius loquuntur.Pliniussepe etiam ablativo utitur, maxime lib. 7. cap. 48. Masinissam sexaginta annis. regnasse indubitatum est. Speciem remporis quidam appellant , cum per adverbium , Quando, interrogamur. Ablativus interdum Intra significat, hς. Paucis diebui a Biduo . Triduo, pro Intra paucos dies, Intra biduum , Intra triduum , cici ad Q. r. lib. a. diebus sexdecim absolutae quatuor tragoediae. Idem Att. lib. 9. Biduo sciemus. Idem pro Mil. Clodius res Ondis, triduoilum , ad summum quatriduo periturum.

119쪽

tiam loci significet. cic. lib. I 6. Dia. Is se

en citra Leucadem nacta uiginti. Idem Att. 13. Cubitum nullum assiduo curseu processit. Idem pro Deiot. 'I' Natse a te pedem disicessisse. Liu. I. belli Maced. Mille, ducentos passus ibi latitudo patet. Idem, ibidem: Duo millia ferm8, quingentos passua ab hoste posuerunt castra. Cic. pro Se t. Edixit, ut ab urbe abesset millia passuum ducenta. Interdum ablativo utuntur striditores. Caes. I. belli Gali. Eo die castra promouit,

o millibus passuum siex a Caesaris castris βub monte constedit. Idem ibidem: Ab exploratoribus certior factus en Ariovisti copias 2 nostris millibus palauum quatuor uiginti abesse.

Spatium loci multo frequentius accusatius effertur, quam ab riuo . oes i. bessi Gall. Cum bidui uiam processisset, nuntiatum ea Ariovi tam cum suis copijs ad occupandum Vesulio . nem contendere , triduiq, uiam a Juis sinibus processisse. Cis. 6. in Verr. 2 eque ab argento digitum discedere.

Ablativus absolutus.

suibuslibet uerbis addi potest ablativus absolutὰ

positus. Cic. Att. s. Quod auctore te uelle coepi, adiutore assequar. idem Att. 14. Scripsi haec ad te apposita secunda mensa. Idem. 3. de Leg. TXobilium uita, uictuq. mutato, mores mutari ciuitatum puto. Idem de Clar. Ego cautiusi posthac binoriam te audiente , attingam.

120쪽

Aliquando absolute ponitur Participium praeteriti temporis sine nomine. Lia. i. belli Maced. Inde ad Pluuinum est pr*gressus , nondum comperto , quam regionem hostes petilent. Gest. lib. 2. Audito ea Zellum Iuppiaestumini appositum Obsideri sex legiones eo duxit. Interdum ablativus,oenominat uus uerbi eiusdem sunt personae . Epist. lib. I f. Verberauite eogitationis tacitae duntaxat conuicio , quod fasciculus alter ad me iam sine tuis literis perlatus est : non potes est gerre huiua

culpae poenam te patrono . Senec. de uita beata cap. 2 o. Po

pulo Jectante fieri credam, quicqui me conscio, faciam. Idem. 3. Epist. lib. Acerbum est uri, quanto acerbius, si id te faciense, latiaris. Horat. lib. i. Ode r. 2 eis sinas Medos equitare inultos Te duce caesar. Sedigitus apud Gallium lib. i s. eap. 24. Multos incertos certare hanc rem uidimus , Palmam poetae comico eui deserant . Eum,me iudice, errorem dissoluam tibi. Sic Ouidius nam raro loquituΥ .

Ablativus instrumenti causae m i di, actionis. suaeuis uerba ablativum admittunt significantem

instrumentum,aut causam, propter quam aliquid fit, aut modum, quo aliquid M. Terent. Adel. Hisce oculis ego mei vidi. Cic. ad Q. Fr. lib. 2. Venra culpa haec acciderunt. Idem pro Mil.

uuonam modo id factum ferret ciuitas. Idem de Sene t. Sapientissimus quisque aequissimo animo moritur, nullissimus iniquissimo. modus actionis praepositionem Cum interdum desiderat. Idem Offici lib. I. Ira procul absit, cum qua nihil recte fieri, nihil considerat8 poten. - idem. 3. de Orat. Cum febri domum rediit, dissi H 3