C. Cornelii Taciti Opera quae exstant. I. Lipsius quintùm recensuit. Seorsim excusi Commentarii meliores pleniorésque, cum curis secundis

21쪽

38 AD L I n. I. ANNALIUM quod tamen aut sculpta, non Liuia. sed nomen Augustae an recepit'. 5-G0niurn. Negat ecce uetonius Claudio, cap. xi. Auia Liuia diuinos bouyres, ct Circen sipompa curram elephantorum Au- Haosmilem decernendum curauit. Patri Circenses annuos natali die, matri carpentum quod per circum duce tur, is cognomen Augurita, ab auia recusatum. Dicit ab Auia id recusatum : quae non alia quam Livia est. Mirum. Liuiam enim Augustam faciunt scribuntque ali j omnes.& hercle si ambitionem seminae noui , non recusauit. Tacitus lib. II II. Decretum quotiens Augusta theatrum in- tro st. Alibi: Augusta valetudo atrox. Et: Iulia Au gucta mortem objt. Plinius: Liuia Drusilia, qua postea me verὸ coria Augusta matrimony nomen accepit. Idem lapides sexcen rectus. ti testantur&numini. Quid ergo Suetonio visum disten-

ut ῆβ tireὶ Non ipsi quidem , sed librario qui peruertit. Liquet

enimn obis corruptum locum, scribendumque ab υiua recusatum: vel, ab eά visa. Ad matrem Antoniam haec reseruntur, non ad Auiam et uti docet vel αυλουθία sermonis. Quae viva donata Augustae nomine a Caligula. si Αυγήσανδ εος e lieti mi TAυγέςου ait Dio) id spreuit:& mortua nunc per Claudium recepit. Itaque in lapidibus Claudiani aevi: ANTONI AI. A v G. D R v s I sculptum hodieque. Hoc verum. at inter- .. pretes in Suetoniano loco quam natanti qui licet ad portum se recipiant, me duce. Legata non vltra ciuilem modum. J Id est, nihil praecipuum nomimque in legatis, nihil regium , aut praeter ciuium modum moremque. Nam de Falcidiae modo accipere, ignoscent viri magni prauum acumen est. Mureto lib. Populo se plebi Cc CC xxxv.J Video placere viro do- V- cto, emendari e Suetonio: ρopulo ct plebi CC cc. tribubus xxxv. ut intelligamus , ait, praeter quadringenties legatum populo, etiam in singulas tribus centena millia relicta esse. Haereo : & e vulgatis Taciti verbis eruo eundemithim sensum. Coniunctim scilicet extulit noster, quae Delestiis, magis distincte Tranquillus. Ea 'amen eius mens, ut po-Auguisti. pulo legatum sit quadringenties , tribubus siue plebi xxxv. Ni esset; non iunxi uel duas eas voces,populo seplabi. Sed populus ergo alius a tribubus' Alius, hac quidem in parte. Populo legauit quadringenties viritim distribuen

22쪽

stribuendum , dc tribubus triciesquinquies. id est, corpori tribuum uniuerso . veluti si. collegio legem, eccollegis singulis seorsum. Discrimen hoc summamque exactam neglexit Dio, qui satis habet dicere legatum populo CCCC. neglexi vereor & ego, dum in Electis motus haesitatione aliorum tentaui corrigere in Suetoni j verbis, Retractatio tribulibus xxxv. Poeniter. Iut ii

Legionariis cohortibuι ciuium Romanorum. J Bene additum , ne accipiamus etiam cohortes sociales. Ideo &Dio vertit, - ας λωιπῶ αἱ πηλιπικοῦ πληρει πί ra ἰ ἔσὶμη - Cohortes c, i ἰωχμας. Itaque ille idem legiones πιλιIκα vατό- uium. imita non semel appellat: quia scriptae ex civibus tantum. Fuit tamen cum in Dione placeret, τύ ιαλ κῶ πλὼM. male. Suetonius , Legionariis trecevos nummos: quam Consistandi summam reprasentare iust. nam o con eatam semper, Verbum Pro repositaemque habuerat. Vbi confiscatam , in fisci, t μ' adseruatam: uti Tertullianus eleganti metaphora, de Fuga, Felices itaque pauperes, qui animam totam in cons-hato habent. Renovandumper anxos sacramentum in nomen Tibιris. JDe eo ritu dico ad lib. x v I . . 'Corpus humeris Senatorum ferandum. J Qvj honor, nisi Pag. r. fallor , Sullae habitus primo Romanorum. Appianum

lege I. Ciuit.

Remisit Casar, adro isti moderatione. Quid Z non ergo elatum corpus humeras SeAatorum i Est vero. Sueto- - nius . Senatorum humeris delatus in campum cremat usque. Idem Dio. At Remittendi verbum co. valet, ut non sit 'factum. Lib. I i i i, Remusa AEdilibub talis cura. Lib. x i. Remittere RHortantibu dehinc inediam is leuem exitrim. remittere eontraria

b neficium Matiem ait. Scribo ergo, permisit Casar. Sed eam ipsam permissionem arrogantem est vult Tacitus: quia per speciem modestiae, & quasi pugnare cum Sena-iu nollet, habuit amplissimum ordinem inter vespillones. simile illud libri vi. de Asinio Gallo: consultu qua Casaeans pestrisineret, non erubuit permirtere. ι' De correctione nunc ambigo. quia docuit me vir ille qui omnes, Culacium dico, quem nemo satis unquam

miratus est qui cepit) eamdem vim inesse verbo Remit' n Em i bividi. Exempla apud ipsum in postremis obseruationi- permittol

23쪽

AD LIB. I. ANNALIUM

H bus. Et sane in Irenaeo etiam legi: Remistite mortuos β- perire mortuos suos... idem dies accepti quondam imperij princeps , o visasupremus. J Erit fortasse qui hic adhaereat, cui adiu- Varius dies torium ego. Triplex enim ratio numerandi imperii Au-Alij, plurimique, ab Actiaca pugna numerant, Prima ratio. cum victo Antonio potens suit imperi j solus. Ea pugnazςς 4 pugnata I v. Nonas Septembres. Quidam a scxto eius consulatu, cum imperium illi a senatu firmatum , datumque cognomen Augusti. quasi is legitimi principatus primus dies. Id fuit, v i I eidus Ianuar. Atque ea ratio

numerandi prouinciis sere familiaris. ita in lapide, qui

VINO. SuΡΡLiCENT. Orosiu* paullum a lapide Orosii&Cε- dissentiens, v x O. nominat idus . Calar, inquit, victors ridiς 'r, ad Oriente rediens , octauum iam Ianuar. Urbem triplisi triumpho ingressiu est. Hoc die primum AuguLim consalutatus e i. atque ex ea die summa rerum ac pote Hatum penes unum esse capit se mansit , quod Graci μοναρχιαν vacant. Longius recedit Censorinus, qui rei jcit in x v I Kal. Febr. Ante diem, inquit, X VI. Kal. F. br. C. Iulis

Casar diuisitius IN. Augu ius sententia Munati, Planci

dicti ea. Ouidius Idus dumtaxato iommat: Idibus in magni custos Iouis adesacerdos Semimarisfammis viscera libat ouu. Prouincia- Rediis ue en omnis populo prouincia nostro:

uisio facta eo- Et tum Augusto vomine uiam auus.

dem illo die. Sed lapidem ego credo verum dicere. Terti j denique Tertia ratio. numerabant a primo eius consulatu : scilicet quia is gradus & aditus ad reliquos honores. Is fuit x i I II. Kal. Septembres. Eam rationem secutus est quicumque ille scriptor de caussis corruptae eloquentiae , qui imperitasse Augustuni ait annis L v I. fallente numero , nisi ad hanc rationem. Quam ipsam secuti curiosi isti, qui initium imperii Ec finem Augusti vitae in eundem diem , miraculi caussa, conserebant. Satis dixi: tu abi liber α Ἀ- peditus. Numerus etiam consulatuum Gubrabatur , quo Vale- rIutra

24쪽

rium Corninum, ct C. Marium simul aquauerat.J Nam/ Valerius sextum, Marius septimum consul, At Consularia Ter Latio deciesque tulit tabentibus anuis Augiiiii.

ut ait statius in Silvis. Antonitim Tarentino Brundisiuoque Desere JT Dλο- Pag. 8.via est. Nam Brundisinum foedus aliquot ann .s prius Tarentino. Vtrumque autem a loco, ubi ictum. Brundisinum, quod Caesar cum Antonio coiit, Perusia capta: cum morte opportuna Fuluiae, sublatum esset non dubium bellum, anno urbis DCCXLV. Octauia tunc Antonio data , dc prouinciae Orientis. At Tarentinum triem Tatan um. nio posterius est : cum iterum simultate exorta, . y A, - τωνιγ verba Appiani sunt Ciuilium quinto ιξ A Ios, ἰσTα Γι δὼπλει mari πιαυσιοώς. sed prudentia Octauiae, adnitente item Agrippa & Maecenate, iterum compositae res. Antonius Caerari centum naues ad bellum Siculum , ipse illi duas legiones ad bellum Ρarthicunt attribuit. Adi, si libido est , Plutarchum Antonio, Dio

nem X LI X.

Nuptiissororis i Iectum. J Octauiae ex Ancharia. dequo instabili coniugio mire foedatus Senecae patris locus Sua- Antonii eum soria prima: Ckm Antonim vectet se Liberum patrem diei, is hoc nomen statuis subscribi: occurrerunt venienti Ira Athenienses cum coniugibu/ ac liberis, o Dion sium salutauerunt.Bene illis cesserat, si natim Attiem ibi subnitisset. dixerunt Gspondere ipsos malim , V in matrimonium Mineruam Musam suum , o, rogaueruηt ut duceret. OAutonius nil ducturum. sed dotis nomine imperare se illis

micti talanta. Tum ex Graculis quidam ait. V. . . di '. . .

Huic quidem impune fuit , sed Ath.nie Uum do alia

mille talentis estimata sunt. qua eum exigerentur , multi

contumelios libessi propositi sunt, sicut ille qui subscriptus

eastatua eius, cism eodem tempore Octauiam Uxorem haberet se Cleopatram : Hoc tu euita restitum , tibi habe. Primum offendimus in Minerua Musa. quoniam neque Dio nominat in hac historia, Apίωαν dixi me contentus: nec cognomen nostrarum dearum scio alias adhaesisse Parer sene- Mineruar. Itaque inducta ea voce seribo Mineruam suavy- esu deorie Rata fuit ex Oonfusa repetitione litterae vocίsque sequen- ctus.

25쪽

monis a se

neca Meensio. Monuit me per litteras And. Schol. tus ex Ant. Couarruviae .

Iibro suppleri

Minerua Musica. super Senecae loco quaesi

tum. Is emenda tua.

Licinius v r .

Σε AD LIa. I. ANNALIVM tis. In summa discrepat idem Dio, qui ἱ, τον μυριάδας im- .peratas pro dote ait, id est, Romano ritu H - s. quadragies. Mille autem talenta Senecae, paullo minus faciunt ducenties quadragies: sexto tanto immaniore summa. Tamen non muto, Graeculi iocum, cui spatium vacuum, ' doleo abesse. at Latinum commode restituo, Octavia res tuas tibi habe. Quicumque ille , comiter iocatus est ex deuoriij Romani sorma. Cum enim Cleopatram amaret haberetque Antonius : ecce subscripsit iste qua sit nomine Antoni j Octauiam repudiantis, Octauia res tuas tibi habe.

Quae sollemnia in lihello repudi j verba fuisse, iam notum. Apuleius: Tu quidem Oo sud sita emendo) iam dirum factnm co estim thoro meo iuorte , tibique res

rem habeto. A -IN Senecae loco de Minerua Musa, mente nunc & manu amplector sententiam Iani mei Grotii, amoenissimici acutissimi viri, reponentis Mineruam Musicam. Inter nobiles Athenis statuas suit Minerua hoc cognomentos si dicta, quoniam dracones in Gorgone eim ad ictio cithara tinnitu resonant. Plinius lib. xxx I v. cap. VI II.

Lollianas. J Non impleo paginas istis, quae alibi exposita & prompta. In hac Lolliana clade Iulium Obsequentem emendo de prodigijs : Insidiis Romanorum Germani

circumuenti,sub M. Lollio Legato , grauiter vexati. nam contra scribo laesidii Germanorum Romani circumuenti. Vide praetereaSuetonium in Aug. Dionem L I I I I.

Eusebium Chronicis, olympiad. C x C. Varianasique clades. J Clades ea nota. sed Senecae de illa locus non sit ne labe , ctiam in emendatis nuper libris. Epist. XLVII. Mariana clade quam multos dian idissima natos, Senatorium pςr militiam au9icantesgradum, for-itina depressiti alium ex illis pa torem, alium custodem ca

sula θcit. Clade ne Mariana Z ubi ista, aut quando: Nam C. ille Marius victor ubique, si memini, & secit seruos

non dedit. Quod de ea acipias, quam Germanis intulit: nugae. An Germani Senatorium per militiam auspicantur gradum Z Certissime rcscribendum : Variana. Hanc enim nostram inici legit: & opportuno recentique eXem plo admonet, posse e summa fortuna labi adimam.

Inlrrfectos Romε Varrones. J Fuit Licinius Varro Mi se

rena

26쪽

COMMENTARI Us. a 3rena. de cuius insidijs, praeter alios, Strabo libro x a v. λ' ἐμπισων εἰς τίω Μουρηνα φιλία , --νω μώεαλω φαγών, Egnatio. JM. Egnatius Rufus Aedilis. de quo Dio LIii. Tviatius Pu- Sueton. cap. X I X , Mox M. Egnatij, exiη Plautij Ruf. ita ibi scrib. no Genutij. Vide Senecam de Clementia i . C. I X. Intorfectos Iulos. JD icere videtur iussu Augusti occisum

Iesum: idque & Dio prodidit, lib. i. v. At Velleius sua in I. .:

nu cecidisse eum dat intellegi: Iulus Antonim, inquit, sin- tus. lare exemplum clementia Caesaris , violator eiv. domus,

ipse sceleris a se commissi ultor fuit. Quid tum 3 nihil ha epit nant. Praecessit scilicet iussus Augusti: quem ille exse- : l: Anx

cuius sua manu. Iulum aute Antonium intellegit Triumuiri filium, ad quem Horati j Oda. Cognomen ei Africa nus: quod male adhaesiit Fabio, cum quo consul fuit, apud Sueton. in Claudio cap. M. Paullo enim Fabio cognomen Maximi fuit. & sunt duae ex ordine Horati an se odae, libri quarti prima & secunda, ad hos non dubie consules, perque eam occasionem coniunctim scriptae. De eo luto, Se neca in De breuitate vitae: Filia se tot nobiles inuones, adulterio velut sacramento adacti, sUractam statem territabant. posequam mctius,pόaque iterum timenda cum Antonio mulier. Apparet enim hunc Iulum arcanum aliquod

scelus cui proximus ab adulterio gradus est cum Iulia in Rumustum concepisse: uti olim cu Cleopatra eius pateri ui Tὸdii se Vedij Possionis luxuι. Non extrico quis hie

Teatus. Utrumne Aledius scribendum i ut sit ille qui ' Ci- dil::M

ceroni dictus inter Caesaris amicos. An Sex. Tedium Afrum capimus, qui consul designatus se praecipitauit, apud Suetonium Z Leuiter placet. mamis est, ut geminata ab haesitante librario vox sit, scribamusque: RH Ced3Pollionis taxus. In Seneca sane simile mendum succreuerat, Vediu, PONtertio de Ira, cap. X L. Diuus Augustus cum coenaret apud lio. VEdium Pollionem. ita restituit Pincianus,cum antea, Ate- Plaesanidium, legeretur. Pincianus, selectus mihi censor, dc verbis Ia . modicus, re iudicioque ingens. Mentio huius Vedi j lii xu - riaeque cius apud multos, Dionem LIII1. Plinium lib. ax. Tertullianum de Pallio: facti etiam eius, quod saeuum dc scaeuum. Piscinam habebat reseriam muraenis. quem hei, de Pol.

27쪽

Porticus LI. Niae qua causa acta. Avetustus prodeo Ima nes Au gusti, ad soris

mam deoru

24 Ad QB. L Areu AarvuHumana enim carne eas alebat. Serui, domesticsque siquid deliquerant, dabantur ad hos pisces. Fors fuit ut coenaret apud eum Augustus. puer qui ad cyathos erat, dum porrigit potum, crystallinum fregit pretii grandioris. & simul fracta eius vita. Iubetur ab immiti domino muraenis obiici in piscinam. Puer accidit ad Caesaris pedes. non vitam, sed aliam mortem petit, neu piscibus esca sit in terra. Obstupuit inauditam saeuitiam Caesiar. dimitti puerum iubet, simul adserri ad se quidquid in domo cry-ssa it inorum : allata frangi comminuiq. & abiici in piscinam addit Seneca, Fuit Casari se castigandira amicus, bene usus e Z viribus uis. Hic est ille Pollio qui testamento Caesari Pau*lypum legauit: dc e cuius diruta domo facta Romae porticus quae Liuiae dicta.

Cum se templis O Ulaiι numinum, per stamines ρου-

eodotes coli vellet. J Magna dc insana ambitio. quam exemplo Herculis & Liberi patris, excusare tamen videtur libro I v. noster. Sed Au ustus adhuc vivus & hominem fungens, in prouinciis esse colique voluit pro dco. in pro uinciis , non in Italia aut Romae. Suetonius r Templa quamuis sciret etiam proconsulibum decerniselare ntida ia- meis in prouinctu recepit, nisi communisuo Roma nomine. Nam in urbe quidem pertinaci me abstinuit hoc honore. De urbe ait; Dio etiam de Italia lib. H. Quod Tacitus scribit sigie numinum: valet in eam mentem, ut si maadposita Augusti statuis sint, quae solent deorum. puta, radius, hasta; fulmen. Lucanus, Fulminibv. manes, radii ue ornabit se Uris. Itaque Nummi etiam hodie, in quibus Auxusti caput radiatum. At de Flaminibus & sacerdotibus Augusti, plena omnia monumenta: & putidum sit referre. Nec viri sol uni ad sacerdotium adscripti magni huius diui . sed, quod rideamus . seminae. Adeo proiecti in adulationem tune

mores. Marmor:

Item in Hispaniis, Lu CR. L. F. CAMPANA. PLAM. P E R P. D O M v s. Au G. id est, Lucretia L. filia, Flaminicaperpetua. Memplum huius rei a Liuia , quae miros exemplo

28쪽

exemplo,' sacerdos sui viri: & quidem ex decreto Sena- Liuia, primatus. Dio L v I. extremo : τόπι θ - -- πις αυτὸν , e -Α v. hοι rara ise, , D - ἱέρειαν τα δειενι- απί id est: locum hule Tunc vero confecmantes Augustum,sodales ei ct sera insiluerunt. Θ μerdotem Liuiam. Quod noto eo liben. xcii. sub initius, ut lux inde adfulgeat tenebricoso Ouidi j loco , iv. ivR De Ponto: Nec pietas ignota mea eir, videt hossita tessus Ouidio noua Iunostrasacrum Caesaris esse domo. tu . Stant pariter nati; que pim , coniuxque redor, Numina iamfacto non leuis ra deo. . Natus pius, Tiberius est: coniux Iacerdos. Liuia. puto ad haec sacerdotia, quae cum ambitu & sumptu adse&abant in prouinciis passim . pertinere Arriani locum cle

di ad Philosephum , dialogismus : Hodie, inquit, locutus im- μι- mecum quidam super erdotio Augusti Dico et, Mi homo ἡ beta.

mitte rem, Dium multum facies sirustra. At scribis M h.ustam i publici, iisqMit, corrupta hac parte Graeca) nomen meum adnotabunt. Num tu igitur legentifus omnibu/ coram di v.num m sices, Me inscripsierunt Z ct ut nune ossis adesse omnibu/ la. I gentibus, mortuus quid facies 3 Manebit meum nomeo. iu- scribo ipsum lapidi, o manebit. Aga, extra Nicopolim aurem aua memoria tui At coronam auream gegabo. qua Coronati s scilicet ornati sacerdotes, dum faciunt, ex Liuio, Plutar- 2n i cho, alii' Aprorsum appetis coronam, roseam indutus circumi, a pectu enim id iucundius. Templum o cale ies religiones decernuntur. J Tem- Liuiae tamen soli id opus attribuit . - . s praeter

29쪽

26 AD LIB. I. ANNALI vu praeter Dionis & suetonii mentem cap. x Lur I.ὶ Plinius lib. xii. Radicem eius magni ponderis vidim s in Palatij re is, quod fecerat diuo Augusto coniux Augusia, aurea par ra impostam. Huc respicientem credo Senecam 1 cribere, Consolatione ad Polybium: Fortuna ibit violentior per omnia, sicut eIis ita , eas quoque domos ausa iniuria causa intrare, in quas non nisi per templa aditur, ct atram laureatis foribus inducere vestem. Puto enim id templum in Palatii vestibulo fuisse. etsi referre fortean possis ad templum Apollinis Palatini. Ceterum λιιασιν hanc

2 t: M: Augusti, quam Tacitus commemorat, carmine singula-z: .a... ills libri complexus videtur Ouidius, ut ipse quidem in

dicat, De Ponto et 2 is tamen potui de ealite, Brute, recenti Veii proculpositus carmen in ora ridi. o b dc alibi.

Ad . lam Augusti. J Quae in ipsa curia. Apparet

etiam ex illis quae de Hortensio infra: Modo Hortensi in-tιr oratores stam imaginem, modo Augussi intuens. Clim proferri libellum recitarique iussit. J Libellum eumpse, quem Suetonius Rationarium imperii non incommode adpellat. scilicet quia rationes eo publicae continebantur. Videbatur autem prolatione libelli flexus paullum Tiberius imperium accepturus, clim curas susciperet. Vocat idem auctor etiam Breuiarium imperi j,

cap. vltimo : De tribuι voluminibus , uno mandata de fu-vcre suo complexetu HI: altero , indicem rerum a se gestarum , .ιem velut incidi in aeneis tabulis, qua ante Mausotiumstatuerentur: tertio, breuiarium totius imperii,quantum militum sub signis ubique esset, quantum pecunia inarario Deis, O vectigaliorum residuis. Ubi nota mihi Index rerum tiam, Indicem hunc rerum Augusti, certo illum esse cu-Aug- qui , ius exemplar Ancyrae positum, & curante nobilissimo Busbequio, exscriptum. Nam titulus in ea ipsa tabula iste: Idem eum re- Rerum gestarum diui Angu ii, quibus orbem terrarum Pς xo i Pydς terio populi Romani subiecit, se impensarum, q iurempublicam populumque Romanum fecit, incisarum in duabus ahenais pilis , qua sunt Roma posita, exemplar subierittam. Ex quo haud temere collegerim dixerimque, induetonio scribendum, in audistilis, non tabulis. De ea -

Effigies Augi incuria. Ause cap.

xxv III.

30쪽

COMMENTARI US.

dein re loqui utrumque, id quidem clarum est. Nicelsitates ac largitiones. J Necessitates vocat onera publica quae i. necessario in milites, in queampeiij res eroganda. Liuius cadem sentchtra lib. xx I O . Prodeundum in concioxum Fuluio pratori es,indicanda auo populo publicas necessitates. Lampridius Alexandro. ἴ-artarios iam formatos in Π sedit Alcontrahere potuist, eosdem e aret. Sed cum nou patuisset per publicita necessitates, conflari eos iussit.

ἐπιίοῦ χ παν-ς αντῆ δε ρη '.' VSed qui termini siue limites Rom. imperii sita, Ausu . Duo nominat Iulianus, Istrum dc Euphratem : quibus

adde Rhenum, dc Oceanum. Tacitus : M ri aut amatbim longinquuseptum imperium. Ad eos terminos Limitanei milites: qui sublati demum a Coi an tino, magno rei Romanae malo. Narrat Zosimus lib. I. Vide Appianum in Praeloquio operis tui. Interria partem reip. mandari tibi velis J Explicat Dio. Tiberius , inquit, tres secerat rei p. partes. prima Romam & Italiam complectcbatur: altera,eXercitus. tertia , prouincias. Vni existis parem se aiebat, non omnibus. At bono histrioni detracta propemodum persona ciuilia itarιt. J Calp*rmus Flaccus declamatione VI. Sceleratu ingemis o plusquam ciuilia cupientibus non do

Necessitatis nori trita no tis.

Termini si Perii ab Aug. Neglexit de

Tres rei P. Partes.