장음표시 사용
131쪽
timo, illum optime resolvere , verum nimis pretiosus & rarus est ; mulieribus gravidis est
Flos petatis constans dicitur quia habet unum folium vel diversa segmenta foliacea, vel florida, quae dicuntur peta se, quia sunt caducae , ventoque facile dimantur, apetalae jam dicuntur seu stamina sola, quae florem quidem habent calice & staminibus praeditum, nulliS vero petatis nosculi harum plantarum petatae quidem repraesentant, sed habemus illa pro calicis segmento , quae deciduis staminibus semina perfecta manent, idque amplectuntur , calix dicitur; si vero deciduis staminibus prius cadant dicuntur petata. Vocantur hi flores etiam staminei. quia loco foliorum flosculorum solent in calice flamenta contineri, oblonga stamina
Character. Ineunte vere protrudit hoc Lapathum dictum Rhabarbarum , caput rotundum fuscum ex radice crassa, fungosa, lutea, quod expansum sese dilatat in plurima istia , paulatim sese explicantia, primo multum cris pata di in se complicata, subrubra quae omnino dilatata levia evadunt, ampla fere rotunda, erassa, caulibus longis, crassis & nigri canti
bus adhaerentia , singula singulis bipedalibus pediculis innitentia, pollicem crassis, quae marnitudinem adepta in folio pingui ct humenti bipedalem etiam aequirunt longitudinem & l
132쪽
titudinem fere parem; coloris sunt satu ate virrentis, gustus acuti et in medio hujus foliorum secundo aut tertio anno protruditur caulis cras sus, non tam altus quam Lapathi hortensis Patientia dicti caulis, quem ampla et untur lia minora, rotunda etiam: in summis caulibus spicatim proveniunt flores herbacei, e Xalbidi, hexape taloidei in limbo exteriori muscosi, herbacei in medio , singulis floribus deciduis succedunt singula semina triangularia, spleiadentia, subflava, ruit ave, tribus foliolis vice capsulae aliorum Lapathorum more inclusa ;procedente tempore radix grandescit, multis propaginibus inde propendentibu S Ornata, Oblonga, tuberosa , circularibu S et Onis rugosa, tuberibusque inaequalis , communiter ponderosa, colore est rubente elltra, intra vero flavescente et oblato cortice exteriori radiX apparet sublutea multis venis rubicundis ipsam percurrentibus : saporis est amaricantis & lenta
viscedine subadstringentis , nauseo si odoris, pontici debilis; haec radi et diligenter ei siccata
flavum retinet colorem , atque massicata falivam flavo litiem colore tingit Nomen. Rhabarbarum vocatur 1 Tourn ortio quasi radix apud Barbaros crescens mihi magis arridet illa denominaiio , quae a loco natali specialiori vuJt nomen deductum , cressecit enim' hujus species quaedam ad Wolgam Russae magnae illud flumen quod olim Rhadictum esse plurimi testantur Geographi Hujus itaque fluminis nomine O vocis Barbarus compositione plantae nostrae appellationem exisse limant; quia hanc radicem a barbaris locis accipiebant; non loquitur hie de illa quae ad flumen Nolgam crescit, ct Rhabarbarum mussi
133쪽
eoviticum dicitur, sed de Lapatho praestantio simo rotundi folio, aliter Rhabarbarum ossicinarum dicto , quod ex china seu sina advehitur, haec planta vario nomine apud auctores invenitur Rhabarbarum forte Dioscoridis , an-
siquorum, Rhaponticum Rha derum antiquorum,
Rhu , Rheum Dioscoridis , Rhabarbarum ossi-
crearum , Hippolapathum Thracicum vel Rha- barbartim. Neuhos refert hanc radicem a mercatoribus Tibetensibus &Mogorensibus ex china peti postea Europaeis vendi mercatoribus, Clarissimus Tourne fori ad herbas flore monope- talo, campani formi, cujus pistillum in uni- Cum semen abit, hanc refert, hinc ipsi plantae proprium assignans genus eam a Lapathis plane separari do. Magis igitur apposite' celeberrimus Iohannes Ravus hanc censet referendam ad Lapathi genus, non enim possum , quin cum hoc ipso plantam hanc ad herbas flore apetalomonos permas, Lapatha dicta referam ; quoniam uno flosculo excepto caeteris omnibus characteribus cum Lapatho convenit, radice foliis, caulibus, fruetu, modo Crescendi, o dore, sapore, vi medicata perfecte idem, prae
sertim cum semine , id quod & optime demonstravit moris on , qui in re Botanica valde
fuit clarus. Radicis bonitas vero cognoscitur ,
si pinguis sit, facile mollescat sub dentibus, si
non alba, nec nigra , sed crocea sit in aqua irita , si in butyro resolvatur; haec radix hyeme incipiente estos A se in taleolos scissa trajecto filo in umbra suspenditur & exsiccatur , tum per sex annos bona manet, haec gustata et hibet saporem adstringentem , acerbum vel
tres. Folia decocta lenissime alvum sol-Z vunt,
134쪽
vunt, scorbulo resistunt, & robur conciliant solidis, Veteres dixerunt radicem husus plantae esse unicum purgans, quod in morbo dari licet, & quidam octuagenarius dicit se ab omnibus medicamentis quidem esse deceptum , sed non Rhabarbaro. Asserunt nonnulli eam valere ad bilem vitiosam corrigendam, similesque affectus chronicos tollendos ; haec radix constat partibus subtilibus, hinc vadit persu tiles sanguinis partes, & tingit urinam croceo
colore , si enim mane grana decem assumantur, tum urina redditur crocea & odor Rha- barbari illi fuit communicata, partes ergo habet tenacissimas, quoad colorem, hinc conducit ad expurgandum sanguinem a volitante spurcitie, ad renes saburra liberandos, ct lubricosa pituitosa, grumosa solvenda, in omni extravastato stagnante sanguine est optimum remedium, magna perhibetur ejus vis in calculo , hydrope & ictero aliisque hepatis affectibus a vitiosa bile oriundis, laudater ad inflammationem , stomachi imbecillitatem , ct
omnes ejus dolores, convulsa, lienosos, hepaticos, nephriticos, tormina vesicae, & thoracis vitia, praecordiorum distensiones, uteri affectiones , coxendicum dolores sanguinis sputationes dissiciles , singultus , dysenterias, caeliacas passiones, circuitus febriles ct venenatorum morsus; tollit etiam livida & impeti, genes cum aceto illitum ; haec radix in contusis summum est remedium , primas vias eX-
purgat, post purgationem intestina roborat, in purgandis infantibus laxis fibris praeditis est egregia radix , jure merito tantopere laudatur in dysenteria & dyarrhaea, quacunque, quae oritur a scirrhoia ct cancrosa natur, , si detur
135쪽
ad scrupulos duos, grana decem omni mane assumpta (ot tantum purgare possit) est summum deobstruens in morbis antiquis hypochondriacis, scorbuticis, languorem viscerum resolvit & fibras obstructas roborat, hujus radicis vis ex sale subtiliori acri mutilaginosis&terreis particulis mixtis constat , acres istae salinae particulae prout magis vel minus a nauci-laginoso & terreo involucro, cui antea quasi implicatae haerebant, solutae sunt, eo magis vel minus etiam stimulant. Nonnunquam ct tantum motum excitant, ut hepar ipsum imprimis vero vesicula fellis prematur, unde tum
dupler potest excerni bilis, quo ipso&, quod supra dictum,. in Ietero ejus magnum esse
vim, confirmatur iterum. Vim autem purgantem in sale ipsius , neutiquam vero in resina vel oleosis consistere particulis, ex ejus Tinctura patet. Haec enim aqua extrahitur,aquam vero nec resinosa nec Oleosia unquam solvere
Chymia clare demonstrat; praeterea quae cum spiritu vini eg trahitur Tinctura , non tanta vi purgat, quam aqua eX tracta; imo aqua ubi miscetur, non lactescit , quod tamen omnibus aliis Tincturis, quae ex oleo sis & resinosis extrahuntur, accidit. Notandum denique venit , particulas salinas ita dissipatas esste , vel ea quantitate liquidorum dissolutas; ut vim
suam exercere nequeant; haec radix aetate siccata omnem vim purgantem & acredinem amittit, ejus odore solo quidam ad sedes moventur , ct per coctionem amittit purgantem virtutem; conducit in Gonorrhaea , urinae ardorem temperando, malignitatem eX pellendo,
fluxumque sistendo in substantia praescribi solet adragma semis usque ad dragmas duas, dosis di Z s j e
136쪽
ma una; haec radix tosta vel eIsiccata adstringit, & in dysenteria non minor est virtus , quam quidem terrae sigillatae , ct cum nucemoschato, laudano optato fluxus alvi commodissime inhibetur vi adstringente ejus se ubique eX serente , imo in harmorrhagiis narium similibusque casibus ipsam adhibuit Pechimus vertiginosis aliquando nocet haec radill ; vermes necat, ct multas compositiones pharme, ceuticas ingreditur.
Character. Caulis striatus, rubicundus, in summitate in multos ramos divisus; folia magna, longa, amyla, acuta, mollia, coloris vitidis obscuri caulibus longis & rubicundis adhaerentia; flores iuxta ramos dispositi, multis staminibus constantes; finis pedunculi intra calicem dat placentulam , illi innascitur
ovarium triquetrum tribuS tubi S , apice elee ganter fimbriato, quae lateraliter eminent extra segmenta capsulae . semina triangula, splendentia in capsula membranosa inclusa ; radix magna, eXrerne fusea, interne flava, aut crOcea, multas fibras habens, haec planta crescit in montibus, ct in hortis colitur. Nomen. Lapathum vocatur a grasco Tocabulo edacuo, quia radix hujus plantae alvum movet, dicitur etiam Hippolapathum abe suus et et ut hoc sensa magnus & Lapathum , agnum Lapathum. i Patientia quia Mus est lenta vis; Rhabarbaram Monachorum
arapnachis Rhabarbari loco adhibetur. i. sunt paulo debiliores Rhabarbaro, ta
137쪽
iis tamen est vis in Patientia, ut hostem situm
devincere solet, radix quotidiano usu efficit, ut
quidquid maligni haeret , id leni & lento suo
motu resolvat, a putredine arceat , ct fibras roboret; radix rasa ct in cerevisia ad uncias duas decocta est optimum remedium , si per menses hoc de coetum asstumatur , praesertim ubi sanguis in putredinem vergit, hinc homines inde quasi rejuvenescunt, iterum si modo
per longum tempus dragma una cum uncia una aquae per noctem infusa mane propinetur. Muntingius demonstrat, tertiam esse Britannicam Veterum Tincturam in Belgiam missiam 3 ad belgarum morbos in stomacho debellandos, unde dicuntur aliter periis e , qui morbus fuit scorbutus, in hoc casu egregium ejus effec- tum vel millies fui expertus, si enim sit foetor, halitus putridi gingivarum vel dentes vacillantes, tum radix ad unciam dimidiam in scobem redacta & cum vino cocta alii imitur, vel inde gingivae ct fauces laventur. Quinta vulneribus applicata sanguinem sistit, cocta & epota hae-morrhagiam sistit, in mictu cruento & sputo sanguineo egregia est planta, maxime si paululum ustuletur, optime omnia Lapatha in substantia usurpantur , in Diarrhaea & Dysenteria conducit. Undecima dicitor sanguis Draconis, quia stigmata rubra quasi sanguinea hinc inde habet , estque haec planta adstringens, ct s initur succus in omni morbo , ubi Rhabarbarum & Patientia laudavi planta dicitur omnes fluxiones & haemorrhagias sanare, si haec
planta cum aceto incocta locus cum hoc decocta lavetur vel cum mella eduleorata planta potetur.
138쪽
crassa. Character. Folia oblonga , viridia, splendentia, succum acidum habentia , caetera ut in Lapatho, nisi sapor acidus in caule & --liis. Haec planta in hortis colitur. Nomen. Acetosa vocatur ab aceto, quia haec planta habet saporem acidum ; dicitur etiam
Oxalis ab oeus acidus ob eandem causam.
ires. Usus hujus plantae est maximus in Medicina ct praestantior Lapathis, ejus sapor est acidus; si succus expressus, coetus, bene depuratus ct in spissatus in loco subterraneo reponatur, Oritur sal acidus, stimulans ct purgans , qui adstringit & roborat, ct in omni morbo, ubi febris ardeus putrida ct continua adest, convenit; folia vel radices decoctae in
rero laetis recentis optimae sunt contra omnes morbos lentos in genere, ubi nimia est acerbitas in putredinem tendens, ejuS conservasyropus di aqua sunt in usu, nulla planta selicius corpus purgat a tacibus hyberno tempore collectis ejus folia ad manipulum unum inpinta una seri lactis decocta,& refrigerata est op-mum medicamentum Mense Aprili, denique primaria ejus vis est in scorbulo eIpugnando, si scilicet haec planta recens comedatur vel ejus succus potetur, talidum anhelitum, dentium vacillationem, S gingivarum putredinem arcet, optima est herba in omnibus, ubi sanguis est
nimis fluidus, vasa lata , in omnibus qui in Flitisin proni sunt, or in sputum sanguinis incidunt, si succum hunc assumant, egregie curantur, eXterne etiam adhibetur, nam in sordidis ulceribus couvenit, folia cum butyro insulsc
139쪽
sulso contusa & anthracibus in gangraenam tendentibus imposita sumni sunt urus, decocta adhuc melius praestant; haec herba appetitum excitat, ct sitim sedat, hinc conducit in febribus. Undecima dicitur a fluat bos &, caput, quae species vires Lapathi habet, nisi quod simul acidum accedat, & hine plus adhuc putredini resistunt hae plantae, hinc
magis conveniunt quam praecedentes in omnibus morbis , ubi nimia sanguinis ichorositas adest; folia cum vino contuso sunt optima addentes vacillantes in scorbulo lavandos ; aqua esus destillata sal ct spiritus nullius sunt
Character. Folia ex radice erumpentia, longa, fatis ampla ct acuta Patientiam referentia; Caules rotundi; calix mon Ophyllus, membranaceus, geminus, unus alteri suppositus, instar vaginae, ex fundo hujus pedunculus, cujus fine deinde ad nascatur flos monopetatus , in
segmenta profundissime sectus, & staminibus octo praeditus, in densas ct longas spicas congestus, in fundo hujus floris invenitur ovarium triquetrum, instructum tuba longa, triplici,
continens post maturitatem semina triangularia & splendentia; radix carnosa quasi tuberosa & geniculata seu nocti sta oblonga , pollicem crassa, in se contorta, capillitio donata, foris ex spadiceo nigricans, inaus ex flavo rum fescens ,saporis austeriusculi adstringentis, odoris nullius. Haec planta etescit in locis humidis. Nomen Disoria vocatur, quia radix in varios moi torip est.
140쪽
Vires. Haec planta a virtute adstringente laudatur quam maxime ita, ut nullum medicamentum scopo adstringente praescribstur, quin ingrediatur distoriae ct Tormentillae radix,quae opari passu ambulant, sic ut hic habeamus marimum roborans & adstringens, ita ut in omni morbo . ubi statim Rhabarbaruin & Herbam Patenti' laudavi quoad partem adstringentem, conveniat, si vero cum aceto vel vino coquatur, tum hoc decoctum est optimum ad dentes vacillat stes lavandos, ct hoc modo dentis tormenta a laxitate curantur, si decoctum ad locum accedere possit , hinc in omni morbo convenit, ubi nimia fibrarum laxitas adest , ut in Disbete humorum, in Haemorrhagiis , in fluxu mensium nimio , mictu sanguineo, in vomitu, diarrhaea&praecavendo abortu.P rscctris. Charactem Caules rotundi, eg cavati, rDbicundi, ramosi , nodosi , folia Persicam referentia, aliquando maculata .raliquando non sistes spicati in summis caulibus & rami , longis pedunculis adhaerentes', quinque staminibus donati, coloris purpurei aliquando albi; calix quadrifidus fit capsula seminis adulta , alii pro flore tetrapetaloide habent 2 stamina
sex. Ovarium in centro calicis, Compressum, ovatum vel Orbiculare , tuba bifida , fimbriata ipraeditum. Semen planum ex Ovato acuminatum, nigri canS ; membrana caulem succin, qgens ad egressum foliorum ci ramulorum ex advelso folii; radix fibrosa haec planta habet Sporem in acidum vergentem, ct crescit in