Historia plantarum quae in Horto Academico Lugduni-Batavorum crescunt : cum earum characteribus, & medicinalibus virtutibus

161쪽

viora ; calix pelvi formis, sectus in quinque

partes cucullatas Istos quinque staminibus constans; Ovarium in calicis centro positum emittit tubam unam , erectam, fitque cum calice fructus Pentagonus uno semine foetus ; flores cinguntur multis tenuissimis bracteis, siccis, argenteis , orbiculatim circumpositis et radix perennis, longa, satis crassa, in multos ramosi ignosos divisa, alba; haec planta est alba aut Coloris argentei & crescit in regionibus calidis

circa monteS.

Nomen. Paron chia vocatur a mapa iuxta &unguis, quasi ud uniuem vel planta coloris unguis, nam Par Onychia est coloris argentei , splendentis, vel ut videtur a Paron chia malonicere ad Anguem, sed an in hoc ulcere curando conducit, non dicere possum, sed est planta egregie emolliens; hoc nomen multis plantis datum est, sic habetur inter saxifragas dian-gias , sic etiam Alyssonus dicitur Paronychia

altera ossicinarum. Amaranius.

Character. Folia Bliti, sed acutiora & magis

polita, coloris viridis subfusci, in margine rubicundi, saporis insipidi: flores a petati, rosiacet, polypetair rubicundi; calix siccus. multifidus , qui Tourn ortio flos , aliis periantheum; stamina unita in formam cotylae, emergunt ex fimbria hujus Ovarium in fundo cotulae bicorne, ibidem est testa fere globosa seu ovata , bifariam dehiscens hori Zon taliter , complectens semen unum vel plura subrotUnda, pollia, nigra, splendentia; coma viX emar cescente, minus speciosa splendiore, asperiore,

162쪽

vasculis monospermis; radix crassa , succulenta, coloris rubicundi subalbescentis; haec planta in hortis colu ur Rapinus de hac planta

canit.

Sed reliquos inter fores, quos serior oesus Proferet, insegnes magis, majore superbos

Ornatu videas immortales Amaraneos. Nomen. Amarantus vocatur a voce graeda sos ct s at a bai marcesco, quasi planta nunquam marcescens. In nulla est, quod scio , virtu Sis aranetoides. Character. Folia petat a se mutuo tanquam pinnae comprehenduntur; fl is flosculosus, in capitulum squammatum collectus, caliculo hilolio chelarum cancrorum aemulo a Xisquammatim adnat O , comprehensus, multifidus , caliculo involutus; ovarium in fundo floris; calyptia obvolutus dat semen subrotundum ,

aduncam.

Character. Caules rubri. angulosi, ramosi; folia oblonga , aut Obi Otonda , in margine dentata, bina uni costae adhaerentia ; flores. monopetali, rotali, plerumque quadrifidi ad centrum usque qiuatuor, vel multis ornati sta manibus, praelongis, bracteis Veso herbaceiS, minutis vix conspicuis, unde apetalon alii pro- nugaciant. Ovarium fit fructus quadrangula- sis plerumque , utrimque acutus modo unim

163쪽

capsularis, modo bicapsularis, favus seminibus oblongis, ex fusco subrum, Iaporis subamari, adstringentis, tenuis non ingrati od ris; haec planta crescit in pratis & montibus. Nomen. Pimpineta vocatur quasi bipisella, quia ejus folia bina juxta caulem adhaerent, ut

folia Pini; sanguisorba dicitur, quia sanguinem

sistit. Vires. Hae dicuntur sanguisorba ut a saxi- fragis Pimpinellis distinguantur, quae sunt ardentissimae, hac vero Pimpinellae sanguisorbae

sunt adstringentes. Est planta aromatica levis adstringens & optima contra fibrarum laxit tes & fluidam tenuitatem dc sanguinis, in harmorrhagia, & nimio mensium fluxu eommendatur , si cum pane butyraceo edatur, bibitur etiam instar Thee, tum omnia venena reddit inertia; quinque priores inter praeeipuas Anti- toxicas contra pestem habentur , haec planta infunditur quoque eum vino, ubi laxe est adstringendum , inter vulnerarias vire ulla praestantior est ad fluxum sanguinis sistendum inhaemoploe ; singulare quid obtinet in dysenteria, tum quod acidum dysenterieum infringat,

tum quod laxatas intestinorum fibras blande adstringat ; ex floribus sit conserva egregiarum virtutum in iisdem affectibus, folia aquae communi vel vino infusa conducunt in nephritide.

Planteto Character. Folia ampla, splendentia, septem nervis instructa unde a nonnullis Aptinervia dicitur; caules rotundi, fortes, aliquando rubi eundi ; calix monophyllus, quadrifidus, tubulosus, tenerrimus, in eo monop

164쪽

talus , rotatus, hypocrateriformis, quadripartitus , stellatim e pansus ; ovarium quoque staminibus stipatur longis ; unde apetatum censent alii. Fructus eii testa membranos a fere ovata vel conica, per maturitatem dehiscens in binas partes transversim , quarum una alteri incumbebat, divisa septo medio in duo locul amenta foeta seminibus oblongis parvis, coloeris rubicundi ; radix brevis , digitum crassa , in latere multis fibris instructa; haec planta cresecit juxta viaS.

Nomen. Plantago vocatur a Planta per excellentiam ob ejus magnam dirtutem , vel quia

plantis pedum juxta vias conculcatur, vel quia fatigatis hominibus, dum pedes contundere incipiant supposata planta fatigationem tollat,quod ipse expertus sona ; haec planta nonnullis dicitur in glossum ex agnu S, ct di et erre lingua,

quasi lingua agnina , quia ejus folia linguam

agninam referunt.

Vires. Haec planta habet virtutem adstringentem sine ulla tarditate manifesta ct acerbitate, usurpatur in mictu cruento, sputo sanguineo, si puerperarum lochia nimis fluant , nunquam destituit sua ope medicum, eXterne locis inflammatis imponitur ; in diarrhaea haemorrhagiis S morbis oculorum est optima planta, talia contusa conducunt in mundificandis consolidandisque vulneribus ac ulceribus inveteratis, ejus succus est optimus in febribus intermittentibus, ct in phtysi, riu qua destillata Cum aqua rosarum in oculis inflammatis

prodest; in gonorrhaea ejus aqua inji cta conducit, in morbis faucium folia decocta conveniunt intur gargarismatis.

165쪽

Corono s. Character. Folia ex radice erumpentia, longa , angusta nervosa , profunde incisa longis ad margines laciniis appositis laciniata, parvum cornu cervi referentia, saporis aliquantulum adstringentis, sed grati; caules tenues, rotundi, villosi; flores & semina Plantaginis; radix plerumque exigua, sed aliquando digitum crassa, alba, saporis aliquantulum adstri gentis ; haec planta colitur in hortis. meu. Corompus a no vh cornix & 3bs per quasi pes cornicis quia esus folia cornicis pedem referre dicuntur , vel quia folia cornu cervi referunt. Vires sunt ut in Plantagium

Character. Caules foliosi , sarmentosi , rammoli , repentes; radix longa, lignosa, dura, si bris instructa eaetera ut in Plantagine & Coro-nopo; tamen semina sunt parva, ob onga, puliciformia , lubrica, lucida, ex fusco punicea, saporis primum inu cil agi nosi, postmodum acris & nauseosi; haec planta crescit in Italia, ct Germania. Nomen. Pse ilium vocatur apulem, quia ejus semen fi gura di colore pulicem refert, belgice dicitur fodihe t. Vires. Hae plantae inter venena indommabilia referuntur , nam semina pulicem referentia adeo mucilaginosa sunt, ut totum os conglutinent, sit manducentur, ct si in magna copia assumptam ventriculo veniant, stomachum c M

166쪽

A tale.

contrahunt, & hac ratione est planta venen ta; si vero pauca copia sumatur, tum quidem conducit pro Medicina, semina eum aqua rosarum contrita & oculis inflammatis applicata, est optimum remedium, & inserviunt febribus ardentibus in Italia, & ad vulnera externa subito consolidanda; ejus macilago inclysmatibus pro dysenteria & renibus inflammatis adhibetur; acres biliosos humoreS evacuant, eoseque ob demulcentem mucaginem obtundunt& temperant; caeterum ob eandem mUeaginem conveniunt in Angina, ardore & siccitate faucium , tum di raucedine, externe conveniunt folia contusa in combustione.

Character. Folia graminea Coronopi instar, sed non laciniata; caules parvi, tenueS, ro-rundi aut cylindrici, nudi; calix quinauem-lius, singulis foliis appendice instructis, deorsum tendente ; stosculi herbacei , staminibus praediti, multis ex ambitu fundi ovarii, semina in spica longa, tenui, acuta , muriS caudam referente . radix annua , fibrosa ; haec planta habet saporem acrem , ct crescit in

cauda , quasi cauda muris , quia spica husus

plantae muris caudam refert.

petatae frussu u fore remoto.

Hae plantae apetalae in triplicem classem dividuntur , commode I. ubi fructus flori est eouxiguus , T a store remotus in eadem plan

ta in

167쪽

ta, J. ubi fructus a flore remotus in diversa planta Ambrosis. Character. Caulis unicus, in multos ramos divisus; folia incisa, albescentia ; flores nosculosi, aliis Apetali, maris, calice comprehensi uno communi, singuli staminibus constantes; fructus clavae aemulus, echinatus, mo nospermus, faetus semine nigricante & oblongo, tuba bifida instructus; alio loco plantae ;radix longa, lignosa, tenuis. Tota planta habet odorem suavem , saporem aromaticum , aliquantulum amarum, sed gratum, & colitur in hortis. Nomere. Ambr a vocatur ab a privaritio &mortalis vel quia mortales eam Comedunt, vel quia illam plantam comedentes effeterentur immortales vel a flevis a cibus &-Deus, quasi cibus deorum, ut olim fabulae dixerunt unde Martialis canit.

Iupiter ambrosia fatur es , Nectare vidit. Vires. Haee planta est odoratissima, viribus calidis ci aromaticis pollens , hinc inter ca-diacas & cephalicas refertur. Secunda dicitur

vulneraria.

Xanthium. Character. Caulis angulosus, villosus, ramosus, punctis rubris instructus, in latum se extendens; folia Bardanae sed minora, viridia, in margine leviter dentata, saporis acris & aro-

168쪽

rro Aperale.

maiiei; flores flosculi, aliis Metali, mares,

stamine apice bifido ornato; fructus oblongus, aculeatus, hi locularis, foetus seminibus oblongis instructus duabus tubis; radix parva, alba, fibris satis cr siis instructa, haec planta crescit contra parietes Sin paludibus ii cc s. Nomen Xanthium vocatur a fadus, quia Veteres huius plantae succo capillos tingebant colore flavi ; non scio laudari. aphalo ra. Character. Flores flosculosi , aliis apetali,

mares discordei ; Embriones in orbem nati constituunt ovarium flosculis suppositum. atque abeunt in fructum cristatum, foetum semimne oblongo, tota planta est tomentos a. Nomeu. Haec planta ita fuit dicta ab intiem sare Griste eo, qui viridiarium librum hodie tam rarum scripsit &vocavit, quia circa mare cresse, cit Gnaphalium maritimum.

petat ore in una planta sterili, fuc-

mtu alia non corifera , vo su

tur sextu distini M.

In his nunquam in una planta flos & seu tus sinibi, in una vero stamina , in alia Ovaria & utriculi, hinc debent jungi inter se mares & foeminae, aliter sunt steriles; mas dicitur sterilis, quia nullos fructus fert , sed etiam femina est sterilis, si non mari jungatur, retum fit foecunda.

169쪽

Character. Folia ampla, acuta incisa, angulosa, tenera, mollia, sueculenta , longis caulibus adhaerentia , coloris viridis obscuri; caules rotundi, fistulosi, ramosi; flores ape- tali staminosi ad alas, constantes et i lice quadrifido & staminibus, in una planta; ovarium est capsula turbinata, vel cornuta, vel angulata, tubis pilosis instructa , continens semen turbinatum in alia planta, radix simplex, exbgua, alba, parvis fibris instructa. Haec planta colitur in hortis Nomen. Spinachia seu spiracia vocatur a spisquia capsula seminis hujus plantae est pie rumque spinosa. tres. Haec herba inter olera censetur, emollit, sed non nutrix, nam si quis lidram unam asstumpserit, libram unam reddit per alvulsi , succus enim coquendo abit, & toto pondere ventrem laxat, haec planta recens dat succum crassum, sed benignissimum , qui lenit pulmonum asperitatem , in instammationibus

intestinorum conducit.

Lupula Character. Caules exigui, sarmeniosi, sie Xiles, scandentes, villosi, asperi, volubiles; foelia ampla, angulosa, dentata, scabra, COMjugata, caulibus satis longis & rubicundis adhaerentia; nosculi apetali, albi, pallidi aut herbacei, staminibus praediti, calice quinque partito, stellatim expanso excepti, racemosi, iuuna planta; ovaria, bicornia in racemos, siqua molas

170쪽

mosos ex multis foliolis axi adnatis compositos; congesta foliis singulis recondentibus singula semina fere rotunda , tegmine membram naceo occultata ; semina sunt plana, dura ,

externe alba, interno flavescentia , saporis hmari; radix dura, divisa , alba. Haec planta colitur in pratis. Nomen. Lupulus vocatur a Lupo, quia Veteres dicebant lupum se recondere sub caulibus hujus plantae, qui se per humilitatem incurvabant , unde humulus dicebatur, Salictarim appellatur, quod ut Salices ad similitudinem vitis

adscendat.

Vires. Haec herba est amarissima; Turiones vere pro deliciis in mensa divitum instar Asparagorum assumuntur . hae sunt detersivae, sed tamen si nimia copia utantur, creant maximos dolores in reddenda urina : flores & semina inserviunt pro cerevisia condienda, & ab acido Lervanda; haec herba inservit pro Epithemate ad febres intermittentes curandas, si nempe turiones cum sale contundantur, & loco cor poris , ubi vasa sunt nudissima imponantur; convenit etiam haec herba ad acrimoniam detergendam, sed nocet siccis, quia nimis exsiccat, lupuli decoctum aperit, sed etiam paulisper calefacit, in malo hypochondriaco, sco buto, febribus chronicis, scabie, aliisque cutan-cis morbis laudatur , folia contusa conducunt in luxationibus, contusionibus, et tumoribus, radices ejus decoctae sudorem movent.

pressus.

Character. Lignum, durum, compactum, doratum, coloris flavescentis; folia squalia malim