Historia plantarum quae in Horto Academico Lugduni-Batavorum crescunt : cum earum characteribus, & medicinalibus virtutibus

141쪽

mmeu. Persicaria vocatur , quaa ejus folia Persicam referunt. Sexta dicitur Hydropiper eragua, dcvsve i piper quasi planta aqua- tua saporem piperis habens. tres. Prima a se est commendatissima, ut planta ad calculum frangendum incompari rabilis; sic erat in Anglia vir quidam, qui Omnes a calculo curabat, ille usum hos us herbae ejusque succi habuit pro suo arcano , ct inde

curavit Nephriticos , ex herba contusa aqua destillata etiam utebatur ; sed absque ullo sucincessu hoc etiam tentavi; folia decocta conducunt in diarrhaea dysenteria &in omnibus morbis culaneis. Cum Parace us videret in secunda & tertia maculas impressas , dicebat, has maxime conducere in vulneribus, si dorso equi imponantur , nunquam ab ephippio atteretur, haec planta est adstingens , vulneraria febri fuga, convenit in sputo sanguineo, fiu- Iu nimio haemorrhoidum , menstruorum, in fluxu albo, folia contusa in haemorrhagiis narium externe conveniunt ; sexta est planta u-

remissima , ct masticata fulminis instar quasi ictu linguam tangit, si folia contrita cuti imis

ponantur, inflarniIIani ct exulcerant instare

Charotici , ulcera deterget & depurat, si aliis

te imperetur, calefaciens est , ob nimiam suam acri moriam temperatur pastulis, tum conducit in hydrope, ictero , omnibus obstructionibus viscerum , in chirurgicis est optimum medicamentum ad tumores aede maloius diff-

pandos, si folia decocta fomenti instar calido

applicentur.

142쪽

Aperaeae. Postgonum.

Character. Caules longi, tenues, rotundi solidi, tenaees, plerumque repentes, crebe rime geniculati; folia oblonga, anguila, aeuta, viridia , caulibus brevibus adhaerentia &alternatim disposita; calix quinquisidus, profunde sectus , segmentis infra herbaceis supra colore flosculoso, per maturitatem fit capsula seminis. Flores parvi ad foliorum alas oriuntur, sub membranula tenuissi ma primo in ortu tacti. Semen perfecte triangulare , sat crasssum, coloris Castaneae; radix longa . satis crassa, simplex, dura, lignosa, si brosa, valde repens, saporis adstringentis. Haec planta crescit in locis incultis praesertim jux

los vel tubera habet, dicitur etiam Bistorta, quia ejus radix ut in Bistorta in varios gyros

contorta est ; vocatur etiam Centimiua a ceramium & nodo quia multos nodos possidet , fau-guinaria ves sanguinalis asanguine quia est planta optimae ad sanguinem sistendum. Vires. Haec planta est optima in omni adstrictione vasorum , hinc conducit in hae morrhagis, sanguinis sputo, diarrhaea, dysenteria, fluxu nimio haemorrhoidum, & vomitu, folia

contuta conveniunt in vulneribus ; externe

applicatur manuum carpis ad aestus febriles

143쪽

Chatracter. Caulis rotundas, mollis, mea ivatus, rubicundus; folia in initio obrotunda, postea angulosa, Hederam referentia, sed minora ; calix pentaphyllus, florum petata coloere atque expansione radiata fingens, fit se minis capsula, ubi maturuit; flos parvus, abbus, in i picis vel racemis aut muscariis habet octo stamina; ovariu m in calicis fundo innase citur in placenta eleganter globulis in orbem

positis Ornaia , est triquetrum, emittens tres tubas, sit semen triquetrum nigricans, farinosum, intus album; radix fibrosa annua. Haec planta undique colitur. Nomen. Eago rum vocatur ab eis &-ν .c frumentum quia est frumentum edule vela fago arbore, quia triquetras unculas habet, belgice dicitur Boefiti diis, nominatur etiam racenicum frumentum, quia haec planta olim

apud Sarasenicos magna copia crescebat. tres. Haec planta est benignissima & supplet defectui tritici, hoc commodi habet, quia crescit in loco, ubi secate & frumentum

non crescere potest nempe in locis aridis & renosis. Semina contrita & decorticata dant v farinam aeque bonam ac secate , quae facillime fermentata digeritur, unde multis debili stomacho praeditis laudatur . ejus farina cum lacte ebutyrato cocta bonum in morbis dat nutrimentum, si farina cum aqua decoquatur in crassam substantiam habetur pro optimo antipyretico, ct in inflammatione mammarum pae

Perarum egregii est usus.

144쪽

Character. Folia ampla, acuta, Betam re ferentia, sed minora, molliora, pulverem subfarinaceum habentia, coloris pallide virentis, saporis insulsi; calta pentaphyllus; fio, res parvi, flavi, monope tali, quinqui fidi, aliis staminibus quinque praediti, in centro semen Orbiculatum, planum, vel quodammodo ovatum saporis dum recens nidorosi ut capsula involutum, in iis ubi flos fructui contiguus, Vel ovarium sub rotundum tubis suis instructum arcte comprehenditur a duobus fodiliis angulatis seu cordi formibus, planis, in iis ubi flos mas a fructu remotus est . radix recta, longa, fibrosa; haec planta colitur in hortis. Nomen. Atriplex dicitur a Columella auctore latini mo es graeco esste vocabulum graecum ab is asi subito crescens nonnulli dicunt

Halimi ah eas rimare , quia circa mare Crescunt.

tres. Prima habent virtutem laxantissimam, humectantem se oleraceam , ct tres primae in usu culinario sunt, maritimae alliciunt aviculaS, quae hac herba de pereunt, ita ut ab iis vir cavere possimu S. sit ponatur, Ebi aviculae sunt, nam omnia folia floresque decerpunt, folia habent suavitatem, A passeres stipe decipiuntur, dum horum comesta plumis spoliantur; tres priores dant oleum emolliens, satis nutriens, sed stomachum gravans, in elysteri,

bus & Epithematibus paregoricis Antipodagii cis adhibetur haec planta ; in ictero prodest, dum bilem obtundit & evacuat; ejus folia cum

nitro , melle & aceto contrita & externe apposita podagricis prosunt. Accusatur haec her-

145쪽

M a P tbagora, quod hydropicos homines faciat di regium morbum inducat.

Character. Caulis crassus, rectus, ramosus; folia longa, sinuosa, coloris viridis subfusci, splendentis, odoris penetrantis; cati, quadrifidus vel quinqui sidus, protonde inciso S, elleo stamina octo vel decem in fundo calicis , ovarium tuba longa, bicorni, expansa praeditum , quod maturum intra quinqui fidam, vel quadrisidam quasi stellam reconditum , fit semen orbiculatum, planum, & parvum; flores in racemos congesti, quinque via sex staminibus donati; radia signosa & fibrosa; haec plan ta crescit in locis incultis.

Nomen. Chenopodium vocatur a xx vfer & mst pes; quia folia pedem anserinum rem ferunt; prima dicitur Bonus Henricus. Vires . . Folia emolliunt, dolores sopiunt, &suppurationem maturescusat; ob faetorem dicuntur prodesiste ad passiones hystericas , si folia primae mast icentur, sentiturinos diffundi nescio, quid balsamici, vel si cruda vel cocta in conmservam redacta assumantur omne acre mitificat, fibras rigidas arefactasque laxat, Phlysicis in jure folia decocta prosunt, externe in Emplastris S Cataplasmatibus dolori sopiendo dicatis adhibentur, folia contusa & vulneri sim posita ea consolidant, ulcera sordida depurant , Sexta easdem vires habet ac Atriplex. Decima Italis dicitur Belaedere, quia amoenitate sua viridi valde se recommendat, impriminis si flores habeat. Undecima est Botrysossicinarum, haec est: optima planta contra

conv

146쪽

convulsionem epilepsiam puerorum omniaque similia mala, est vero planta suaveolentis-fima, ct penetrantissima, sed tamen acris Bo-t i vocatur a novus racemus , quia ejus fores& semina instar racemi uvarum sunt congesta, Ambrosoides, quia fundit odores similes Ambrosio, ejus vis est commendatissima ad omnes capitis morbos a perturbatione spirituum ortos, unde in vertigine est optimum remedium, succus ejus detur cum saccharo vel coquitur in syrupum , est specificum medicamentum in morbis antedictis, si cum vino vel spiritu vini ter vel quater de die potetur , praesertim debilibus , atque genere nervoso laborantibuS ;dicitur valere contra passionem hystericam , menstrua provocanda , ct fortum expellendum Duodecima increbilem odorem habet

Chenopodio -Morus. Character. Fructus est succulentus Fragi vel

Mori. Nomen. Cheno odio Morui vocatur, quia hambitus est Chenopodii, fructus veto Mori. Vires Fructus fert ruberrimum, qu D tinetores ad tingendos pannos utuntur, hic fruetus refrigerat, si una bacca per horulam in vino albo immittatur , vinam egregio colore rubello tingitur, sed tamen nec odor nec sapor inde vino conciliatur, nisi paululum modo delapore fragi, caeterum succus est suaveole

tissimus instar fragoris.

147쪽

arpetacet. Alitumis Character. Prima id est Blitum album ma

habet caulem album , ramosum, folia min ra; flores parvos tribus staminibus constantes, calicem trifidum,calix fit capiata vesicae aemula,

in qua ovarium, tuba bifida instructum in semen oblongum reconditur in calice; radix est longa, pollicem crassia , saporis in sulfi ut tota planta, secunda est Blitum rubrum majus,cum praecedente omnino convenit, differt tantum

a colore ,. & quod ejus folia sint plerumque minora, Tertia est Blitum album mi aeus; esus caules in parte inferiori rubicundi, in superiori vero albi, repenteS, fungosi, succulenti, obrotundi. fragiles, folia oblonga, obrotunda, coloris viridis subfusci saporis insipidi;

radix crata, multis fibris constan S, terrae maxime adhaerens, alba, in parte superiori aliquantulum rubicunda , in his plantis habitui quid concedendum, nam stos vix micros copio examinari potest. Nomere. Blitum vocatur a iihiet u quod vile esct nullius pretii, quod est planta sine acrimonia & valde communis, unde apud Plautum dicitur Meretrix Blitea. Hires sunt eaedem ac in Atriplici, Chenopo. dio& Spinachia, est planta in culinis valde usitata, esus vires sunt emollienteS, refrigerantes ct humectantes, in dysenteria ct sputo sanguineo est planta optima.

148쪽

rso aegypta . Parietaria

. Character. Caules rotundi, rubicundi, fragiles: folia oblonga, acuta, villosa, aspera, vestibus facillime adhaerentia ; hae plantae ha

bent fi irem marem, se minam,& hermaphro diticam; flos mas est tetrapetaloides, stella, latus, quatuor staminibus, ct testiculis praeditus, in centro gerens parvunt apiculum , aboque o vario ; flos formina constat calice foliaceo, trifoliato, in cuius centro OVarium, conoeides, tuba fimbriata instructum , in alio loco plantae; flosculi & ovaria in nodos densos arcte congeruntur ad caules , semina ob longa & splendentia; haec planta crescit con tra muro, , ct parieteS. Nomen. Parietaria vocatur a pariete , qBia in vetustissimis parietibus crescit, ct tum vires habet optimas; dicitur etiam Herba Vitriaria glastrudit quia folia sua scabritie &succus vi detergente vitra egregie mundant , a Plinio appetiatur Parthenion & perdicium quaniam perdices ea vescantur. Hetaine ab traho , quia haec planta se vestibus adhaeret. Vires sunt emollientes, aperientes, laXantes, resolventes & acre obtundenteS, Convenit haec planta in asperis pulmonum morbis &Omnibus fere acutis , folia cum Glycyrrhieta decocta & mane & vesperi assumpta conducum in omni nephritide vel a calculo mel a pure vel sanguine nam inde viae lubricantur, haec herba inter vulnerarias detergentes, emollientes, ct nephriticas recensetur, & nullum est Clysma emolliens, in quod non ingrediator , in ectis

philosophisis Angliae narratur (uti in coli m

149쪽

ί itutionem dixi) quod canicula domestica

semper versus Parietariam cucurrerit, &hane comederit, si modo dimittebatur contra conmsuetudinem hujus generis animalium, sed cum domi detineretur, mortuus est, ct in cadavere aperto: inventi fuerunt multi calculi in vesi-Ea hujus animalis, ut aliter raro in his accidit, sic etiam homines, qui a morbo nephritico languent, saepe hujus usi continuo juvantur; utinam movet, ejusque ardorem temperat. hinc laudatur in hydropicis, externe pubi applicata infantum ischuriae medetur , adhibetur etiam in tumoribus, erysipelate, combustione clivulneribus, folia contusa conducunt in Podagra, ejus succus est optimus in tussi inveterata, in morbis faucium forma gargarismatis convenit, uti forma injectionis in aurium doloribus, in contusionibus folia contusa instar cataplasmatis applicata sunt optima , eadem cum aceto contusa in herneis emolliendis convenit, e usserupus prodest hydropicis. dichimilia.

Character. Folia ex radice erumpentia, caulibus longis adhaerentia, serrata, caliI in octo segmenta vel quatuor fissus superius, inferius tubulosus fatisque amplus, segmenta quatuor majora, minora quatuor, in testam expansa; Caules parvi rotundi, villosi, ranaosi ; flores in summis caulibus habent stamina quatuor, in umbellam dispositi sunt; ovatium in fundo calicis tubam emittit apice sphaerico donatam; Calix fit capsula continens bina plerumque semina , parva, rotunda, flava; radix longa di situm crassa, externe nigra fibris instructa iliae

150쪽

Apet M. haec planta crescit in locis humidis, ut in

pratis.

Nomen. Alihimilla vocatur, quia Alchimistae hanc plantam valde laudant; dicitur etiam Pei Leonis, quia folia hujus plantae pedem Le-

pra, ct apud eos, qui a Divis plantas nominant , appellatur Pallium mihinis Mariae ; nominatur etiam sella vel sellaria, quia flores &folia aliquantulum in stellam sunt disposita.

Vires. Haec planta laudatur a viribus vulnera curandis, unde Paracelsus eam commendavit pro planta optima ad vulnera consolidanda, quod per vim emollientem & leniter adstringentem facit, convenit dysenteriae, Phlysidi ulceribus pulmonum & laxis pudendis constringendis; laudatur quoque ad flaccidas laxatque mammas diriusculas ct minores reddendas . conducit in nimio mensium fluxu , fluxu albo ct haemorrhagiis. Perces VCharacter. Caules parvi, tenues, rotundi, villosi, folia obrotunda in tribus partibus incisa, Geranium referentia, sed minora, villosa; calix quadrifidus; stores ex alis foliorum, quatuor staminibus donati; semina in singulis utriculis a calice factis singularia; radix parva,

lignosa, fibrosa & nigra; haec planta crescit in

pratis & montibus. Nomen. Percepierboox anglica, & va dicitur quia petras penetrat, & crescit in rupis, ct tum putant petras in corpore frangere, ut de caeteris saxifragis dicitur, sed tamen habet amarorem & vim penetrabilem, unde olim tu