Historia plantarum quae in Horto Academico Lugduni-Batavorum crescunt : cum earum characteribus, & medicinalibus virtutibus

21쪽

sicos tussientes & sanguinem spuentes. Sputo purulento obnoxii egregie hac planta adjuvare tur, succus detur ut potus antis corbuticus senibus; ad asperas fauces deliniendas laudatur, haec planta cum succo citri butyro parum decocta optimum est remedium phtysicis &hecticis; folia rubra epidermide detracta &costis separatis inflammationi, vulneribu S, ulceribus scabiosis pro emplastro inserviunt, folia decocta cum butyro in formam Cataplasmatis conducunt ad tum otes emolliendos, folia de corticata sunt optima in lepra & tinea; si bis de die renoventur, brassica alba minus salutaris est quam rubra, quia brevi foetet in exulceratis corporibus. omnes Brassicae recentes

non olent, si vero ponantur in locis humidis, facile transeunt in putredinem , sed tamen non habent acrimoniam ,llicet magna copia assumae , sanguinem faciunt alcatinum; folia pellicula extima denudata sunt optima ad sedandam

sitim ct levandum pectus, vidi inde historiam

mirabilem in duce militum, cujus pectus erat perfossum ab utroque latere, unde ingentem puris copiam continuo estiuebat, ita ut plus puris ex hoc vulnere essi faxisset, quam ipse gra' vis erat, Di aeger sola Brassica fuit curatus, hac ratione curavi aliquem, qui putrido pulmone laboravit, suadendo, ut nil nisi decoctum Brassicae rubrae sumeret cum paulo sale &succo Aurantiorum ; sic etiam Tachenius, qui Occupatus inquirendo universale remedium in Arsenico, inde a vapore pulmones infectos accepit, ct cum in tota chemia inter omnia sua arcana nil inveniebat, unde curari posset, sump sit decoctum Brassicae rubrae cum pauco saleci succo aurantiorum se sic Lanatus est.

22쪽

Aa . Character. Folia Ob onga, magna, ampla, repentia, profonde incisa, aspera; flores qua drifidi, cruciformes, navi, flori succedit siliqua cornu fungosum referens, septo medio divisum, semine subrotundo es rubicundo praegnans; radix crassa, expansa, carnosa, oblonga aut rotunda colori S vi ridis aut albi aut rubicundi, aut externe nigricantis, in parte inferiori fibras habens, interne dura, alba, saporis aliquando dulcis aliquando acris; haec planta est vulgatissima, dicitur, quod si Brassica semine, tur, & inde semina colligamur, se dein iterum seminantur usque ad quartam vicem 'annum, quod tum transeat in Rapam &Rapa per tres annos in Brassicam, hinc inter has

plantas magna est Martialis dicit baec fieri frigore dulciora. tibi brumali gaudentia fr eore rapa suis damus , in caelo Romulus esse solet.

res cum Raphano conveniunt, si cortex radicum manducetur, saporem ac rem e Ihibet, succus interioris medullae est mellitus, radigcocta &ex corticata scortaticis egregia est , qui vim demulcentem habere volunt, decorticant, sic ex radice bene matura, ct rasa antequam semen ferat, . succus expressu, decoquatur &despumetur ad dito melle ad totius incompa rabile est medicamentum ad omnia oris ulcera, aphthas detergendas, si potetur nobile medica,

mentirin est conita tuises inveteratas, sementalefactum & pressum dat oleum, cobus usus

23쪽

est quotidianus, bulbus sub cineribus coctus est anodynus in inflammatione aurium, idem cum butyro coctus in f rma cataplasmatis est

optimus ad tumores emolliendos. mander

scripsit, quod optimum sit ingrediens in alexi- pharmacis & theriacis, si et etiam esui ct pro

condimento inservit. Galenus dicit esse alimentum optimum sed statulentum , quod flatu lentia coquendo vel assando tamen perit, quia vero semper decorticatur, hinc tamen flatu lentiam aliquam retinet; regulae de Rupis sunt sequentes. Quo minor bulbus , eo actior sa por, ct quo terra arenosior , eo acrior, cortex bulbi semper est amarus, & sic etiam est planta antiscor butica. Medici hodierni maxime laudant ejus succum, si nempe totum cor pus bulbi prematur in pollinem, di succus exprimatur, qui est acer , hinc melle addito detur gargari sando, quod medicamentum etiam in angina vel peripneumonia convenit. Oetava, si sit pertusa a vermibus, tum etiam actior evadit, quia per vulnus su ceu S aquosus eTtra. hitur: fiatu lentiam vero magnam in Rapis cru-dis haerere patet; demonstravit ponendo Rapas decorticatas in vacuo per vigintit quatuor horas tum per hoc tempus quinqueat mosphaeras generant, id est actem ibi quinquies graviorem reddunt, quam hic eXterne , sic etiam Raphani, ita in in his sit vis antiseo . butica, ct maxime detersiva. .

mpus. Character. Folia oblonga, profunde incisa, viridia, aspera; flores quadrisidi, flavi, crumiformes; stoli succedit siliqua longa, rotun

te da di

24쪽

grii Tetrapeta Eda, divisa in duos loculos, continentes sena na satis crassa, fere rotunda, coloris purpureii saporis aeris O pungentis , radix oblonga, tunda, in parte superiori crata, . carnosa, in inseriori minor, coloris albi aut si ivi, eXtus aliquando nigricantis; intus albi, saporis dulcis penetraniis ci grati . haec planta in locis humidis colitur; Martialis de hac planta canit. Nos amiternus ager felicibus educat haeriis. Numnas potius parcius esse pilas. Vires sunt paulo acriores ac Rapa, eo terum fere in omnibus convenit haec planta , ita ut novum genus formare non necessarium fuis

Character. Folia Rapae, sed minora, ct magis aspera; cantis rotundus, villosa S, in multos ramos divisus; stores quadrifidi , navi, ere ciformes , post florem sequitur si liqua oblonga, brevis, angulosa, acuta, habens semina subrotunda, rubicunda aut nig sicantia, Parva saporis acris fervidi; radix liguosa, fragilii,

alba fibrosita, Nomen. diu i vocatur graece in emi, a in ves

quia ejus seminibus imprudenter utenti, bus stillan lachryinae , nasus rubescit Oeta lique tument , belgice dicitur in- Omnibus generibus, quia semen contusum mussio miscebatur, unde liquidum crassum confidiciebatur ad appetitum eXcitandum. Vires. Nicander multum laudat in experi mentis chemicis hanc plantam, dicit nempe

25쪽

Contra omnem opinionem chemicorum; quod 'salem volatilem alcatinum acrem det aeque ae Cornu Cervi, si crudus comedatur, fumuS ore excitatus non solum lachrymas, sed tumorem, pruritum & sternutationem facit. I. EX-terne inservit pro sinapismo veterum, si nempe semina eruda in pultem contrita parti, quM exulcerandae est , imponantur . si vero hoe

saepius rei teretur , Gangraenam facit. 2. I terne convenit in omni morbo, ubi inertia a-

quosa phlegmattea praedominatur , vidi hujus imirabilem effectum in puella quadam an e

dumi, quae convulsionibus laborans omnibus frustra tentatis tandem ex conssilio Ruschii assa illius Sinapi crudi contusi cum vino fuit cura ta, conficitur inde iniustarduna belgice ni inera dictum, quia in Italia cum Musto conterebam tur, unde dixerunt mustum ardens, hinc Stardum, hoc optimum est ad cibos digerendos, duros cum aceto, nostri classiarii hoc mustardo sic parato maxime indigent; nam est egregium praeservatorium contra scor butum Semmina attenuant & incidunt, hinc crassis cibis, fumo induratis, sub embammatis specie tanquam approprietatum condimentum adduntur. In malo hypochondriaco, inflationibus ventri cmi, obstructionibus lienis aliisque morbis ab hacido pendentibus tam interne quam eXterne conveniunt. Huc spectam scor butus, cache-2ia , chlorosis, affectus soporosi, venerem quo- quoque stimulant, diu resin promovent, O leum expressum externe applicatur in paralysi

di affectibus frigidis. Semeu etiam in febre quartana ct aliquando quotidiana adhibetur. Decima quinta est nova planta uempe Sinapi

26쪽

Luteum Chelidonii querni folio repani in hetet; 'to Catholico.

Character. Causi' vinosus , rubicundus, ra 'ros quosdam flexiles habens ; folia bina, se invicem opposita, Sinapi referentia, profundet incisa; flores exigui, quadrifidi, flavi, cruci formes, flori succedit siliqua tenuis , rot Unda divisa in duo loculamenta, quae Continent, semina eXigua, rotunda, saporis acris fervidi; radix alba, lignosa acris, digiti minimi crasse fite; haec planta crescit in locis dirtis. men. Erasmum vocatur ab extraho quia ob suam caliditatem habet vim eruendi extra corpus quid latet. Vires. Lobelitis in suis adtersariis & reliqui Omnes recentiores dicunt se esse expertes, quod haec herba instar Thee usurpetur addito in I - ,e, quod tum hoc infusum omnes ran Cedines tollat, phlegmata & pituitam inertem expellat, idem est effectus in catharrosis senibus, quibus pituita iners in pulmonibus haeret , hinc Phlysicis Optime convenit, in hydrope quoque laum datur , inde fit adeo famosus syriapus Erysimi Lobelii, in tussi optimus, dosis est: ad unciam; dimidiam. Caeterum vires sunt Sinapi sed . te,

Turritui

Claracter. Folia ex radice erumpentia, Ob longa, villosa, sinuosa, repentia, caulis solidus, rotundus, habens folia exigua, acuta,

sine maulibus, flores in fastigium turris instar

27쪽

assurgentes exigui, albi, quadrisidi, cruciforrnes; flori succedit siliqua compressa , continens semina exigua rubicunda, saporis actis ;tadix fibrosa alba; haec planta crescit in montibuS. Nomen .eturruis vocatur a forma turri quem siliqua refert.

Pires. Prima & secunda recipiuntur in Medicina, estque vis ut in Elysimo, sed non adeo

Iecantata. Erum,

Character. lanuginosi ; folia Sinapi,

sed minora, tenera sine tantigine; flores tu drisidi, cruciformes coloris albi subcaerulei, punctis nigris instructi ; flori succedit siliqua longa, divisa in duos loculos, continentes scis mina subrotunda, flava ; radi X alba, par Va , lignosa; haec planta crescit in pratis.

Nomen. Eruca Vocatur pessis aettrahere

vel ab erodere , quia huc plania habet saporem

ac rem.

tres. Radices, semina ct folia manducata eXcitant saporem fervidum valdeqUe penetrantem, Don tamen urentem , sed qui imprudenter nimium de hac planta edunt , solent toto genere nervoso assici , haec fanta est famosa Poetis, quia vires Veneri sacrae esse dicuntur, hinc a Colamella vocatur planta frugifera, estheiba Priapo sacra, unde Poeta canit. Excitet in Venerem tardos Eruca maritu Eruca sue simul Pitare salices. Martiat hanc plantam Ioegi salacem, cauli. dum c

28쪽

Nec dem ructatriar menthanes herba salax. Haec herba in morbo frigido convenit, sit manducetur, calefacit non tantum os, sed etiam pericordia, at non adeo ut sinapi. Haec planta palam nemo uti audet, ne nimis in Vene-: rem torpere videatur, quia lalacitatem provo

cat, si omnia naturalia sunt bene disposita, tum aliquid facere potest, ut ejus sapor denotar; sed si haec deficiant, tum nec carmina nec herbae juvant, ut Poetae dicunt canit.' Sed nihil erucae faciunt, bulbique falacem, Zmproba uec prosunt jam satureia tibi. Haeet planta urinam & sudores movet , ingreditur in Aphrodiasis compositionibus, quae Iunt quasi veneri excitandae propriae, tumque basis est Eruca, praeprimis secunda species , quae in Italia & Graecia crescit, ubi major ea Ior vires sunt majores , summum effectum ab hac herba observavi in soporosis & torpidis, si Cum vino contrita adhibeatur , usus est optimus in scorbulo lento , viscido & pituitoso , menstrua obstructa provocat & hydropem cubrat, septima id est Eruca tenuitalia cum sae charo cocta infantium tussim curat juxta Mathulum. Charactem Caules striati, excavati, aliquando rubicundi: folia oblonga, acuta, profuit' de lanciniata, dentata, alternatim caulibu, adhaerentia; fiores in summitate ramorum cresse

29쪽

centes, quadrifidi, siavi, cruciformes; flos i. succedit siliqua exigua, brevi, divisa in duos

loculos, continentes semina obrotunda fere; radix oblonga. alba, lacris, i minimi digiti et assitie; haec pistata crescit in , paludibus i&locis aquosis hae planta canit. suae e preirriguas quaerenda Si di bria et sies

Crescunt, nectendi cum rurto nutra coroUA,

Nomen . SV mbrium vocatur a risu sum Speos, quia haec planta in locis aquosis crescit, helgice dicitur materiessen. tres. Secunda est planta medicata, habetque saporem odoremque Erucae, atque amar, item omnibus laudatam , ct sic in scorbulo , ubi audemus Cochleariam ct Nasturtium adhibere, con 'enit, sic ct in bellariis adhibetur: Curat Omnes morbos ex nimio viscido& lento sanguine , succus mane per menses haustus egregie curat ulcera scorbutica; Vis est ut in Cochlearia, sapor idem, radix longe minor, minus tamen acris est, septima est benignissima, . habetque vires benignissimas, quas in Erysimo ct Eruca explicui. Decima omnium maxime inservit ad detergenda ulcera maligna, ad depuranda saniosa, ct ad contalidandum imprimis, si simul interne & externe adhibeatur ;hinc dicitur Chirurgorum sapientia, est enim

planta seponacea adstringens, . vulneri imposita absque putrei actione ad curationem perducit, urinam movet, conducit in calcato ct hydrope.

30쪽

Fnetra tala Sisigasse. Punica, quae malum granatum fert

Character. Rami husus arboris sunt exigui, angulosi , spinosi ; esus cortex est rubicundus; folia ea igua, Mirthum referensia, sed minus acuta, caules rubicundos habentia , contusa odorem satis fortem praebentia; fores magni, rubicundi, rosaeei, polypetali, ovario, intra calicem innati , staminibus numerosissimis praediti. Ovarium, ercusso fore, emarcidis staminibus, calicem in umbilicum contrahens, fit fructus pomiformis, cortice lentis ino, colore purpureo , extus Obscuro, intus flavo , pulpa vinosa, in multis loculis condens plurima semina oblonga, favescentia; finis pedunculi sit ovarium, cujus apici innascitur Calix monophyllus, multifidus , 'colore floris ruberrimo, campaniformis. Tres mali granati sunt species, vocantur granata dulcia, Z.gra nata acido,dulcia, seu Vinosa, S. granata acida; haec arbor crescit in hortis praesertim in regionibus calidis, ut in Hispania. Ra inus

de hac planta canit.

Ouid memoram quano se Punica malus honore Esserat, ut dirides ramis fruticantitas hortos

Ornet. ardenti ramos conoestat viro.

Nam neque se quisquiam florum de gente , neque ipso. De genere arsoreo, simili se jactat honore ,

Fronde super viridi multo fos aureus igne , Et formae insignis , variogue volumine crispus

Lucet, , egregio per agros splendore superbit Postquam autem fori sua denique forma re

cessi,