장음표시 사용
381쪽
suctibus, civitatem suam sola piscibilitate,&ω-
datione conservarit. Verum ut, quem cursum' civitas Tolosana eo gubernatore &Praeside tenuerit, cunctis ost nitere facile possimus, eundem nos recta tenebimus. Duobus itaque fratribusDuce& Cardinale Guisiis, Blesiis, ubi Conventus GaIlici agebantur, intersectis: ad hujus necis rumorem tota fere Gallia commota est, & quod medicamentum Reip. salutare credebatur, malorum suit irritamentum. Plebecula enim urbana suapte natura ad seditionem prona, pene omnis agitata est: maximeque Tolosana a Contionatoribus quibusdam: qui quum adversus Regem quaedam seditiose perorassent, tum Joannis Stephani Dununtii, )Senatus Principis, regiique nominis acerrimi vindicis dignitas ab eis laceratur. Qua concionum licentia, & maledictorum impunitate, factiosi de defectione cogitantes animos sumpsere, & concilium ex cunctis ordinibus, penes quod summa rerum esset, creari postularunt. Quod quidem eis concessum repugnante Joanne Rertrando. Praevidebat enim vir ille in rebus iudicandis sagax eos ex hac administrationis concessione quid ad Reip. eversionem possent, cognituros, ad instar Herculis apud Senecam, qui Posse coelum viribus vinci fuis dicit ferendo.
Huius autem concilii princeps constitutus est Jo-X 3 annes Durantii mentio sit in not. ad jac. lit. ME.ari.
382쪽
annes Bertrandus, ut hominum novarum rerum cupidorum turbulentas voluntates moderatione . . sua mitigaret & auctoritate fraenaret. Verum eo
seditio serpserat, ut jam timidiores de defection a Rege nou silerent, & cum Dasi s Advocatus Re- ij lgius causidicum quendam accusasset, quod effici- Henrici tertii e capitolio dejiciendam censuis-
set, tanta in eum commotio facta est, ut magnum sibi creaverit vitae periculum. Itaque cum ad hoc usque tempus Durantius occulte cuniculis oppugnaretur,aperto marte imposterum expugnari co Pit. Sept. enim Cal. Febr. συ hora post meridiem quarta, eum e Senatu exeuntem, rhedamque in- ingressum quam plurimi armati homines eductis p
gladiis aggressi, ad extremum deduxissent casum: ni rhedarius equorumvelocitate e manibus eorum evadens, dominum ab omni iniuria prohibuisset . Bertrandus autem cum Stephano BertrandoQvm-tio filio suo, qui hoc in repentino motu cum militari manu ad patrem accurrerat, e curia domum suam lucolumis se recepit: primusqVe aggere doliario, in modum eritii militaris vici sui angulos clausit. Cuius exemplum sequuti reliqui cives, in singulis urbis vicis aggeres similes egere. Sed tandem Durantius in Dominicano coenobio, in quod cum militum custodia inclusus erat, decima quinta die post fugam, a plebe armata, sive potius plebis colluvie occisus est cum Dassio advocato di
Regio, quem in Castro Narbonensi custodiis vinctum observatam Resti fidem clausum habebam: i& ita pluribus vulneribus confossus per otam ii bem bl
383쪽
IOANNIs BERTRANDI. Urbem seniculo pedibus alligato. cum Regis Haiari ii tertii essigie maxima cum ignominia trahitur, di ad scalas D. Georgii, ubi damnati & facinorossi homines plectuntur, cum omnium bonorum moerore is aspenditur. In hac tanta tamen atrocitate temporis, Joannes Bertrao dus quae sortem L ivem, &Senatorem optimum decebant, gerere non destitit. Nam cum tertiana ipse in lecto laboraret, filium diuum Stephanum Bertrandum inintium civibus ducem ostentavit ad hanc indignisiimam calamitatem e clarissimorum virorum cervicibus depellendam. Sed cunctis perterricis, intius publicam causam suscipere non potuit: hanc tarpeiae, plebis faecem e palatio & Dasisti nece revertente:*, partim amissis gladiis & telis partim ereptis, di fugere solus ipse cum paucis amicis coeg t. A quibus autem plebs ad hunc furorem impii si meridia, varie narrabatur: vel ab his qui privatas inii: timipublica manu vindicare tutum putabam; vel . b illis, qui quum populari tantum freti poterit a Rρ- ge defecissent credebant, hoc facinore admisso, plebeculam metu supplicii ad sanitatem facile non reversuram. Hoc quidem popularis levitatis testi
monium, & aetatis nostrae corruptae argumentum:
inter triarcipuas odii & necis causas, eam tunc vici-go ferri, quod rheda in palatium & curiam gesta' retur, quasi alienum it lud ab antiqua parcitate, &togata modestia.Durantii vero sortis constansque animus in amplectenda morte c multis laudatus
est. Sed hoc in eo mirabile , quod hostium sorori tanquam hostiam publicam sese libenter obtulerit,
384쪽
N pileo quadrato, togae dignitatisque insigni capiti
imposito, senatoriaque toga sumpt.i, eodem Uultu quo senatum ingrediebatur, furiosam turbam ad exitium suum paratam & anhelantem adierit: ut ipse qui togae honor & decus fuerat, Vere togatuS mori videretur. Hoc autem omni admiratione
dignissimum, quod his Senato: is insignibus indu tus, tanquam alter Arion citharoedi palla non Orthion, ut ille Diis maritimis morti se offerens, sed hoc vere orthon& rectum Christi carmen Divis coelestibus pie cec nerit: Domine ignosce issis 'quia nesciunt qui faciunt. Durantio itaque mor- . tuo, Joannes Bertrandus principatum senatus obtinuit. Ne tamen publicae calamitatis molestiam do nestica felicitate leniret, filium natu majorem , Stephanum Bertrandum Quintium nefarie trucidatum hoc ipso tempore amisit, natum annoS tantum XXIII. relicto puerulo bimensi ex Francisa Habresia a Castronovo tamina nobili, omnique honesto lepore conspicua. Cuius mortem quam graviter tulerit, satis intelligent qui se patres meminerint. Hoc tamen exasperabat dolorem, quod in tam mi sero regni statu, nullo publico solatio
privati moeroris luctum levare posset. Verunta- .men statim atque civitatis Tolosanae clavum tenuit, nihil antiquius habuit, quam Senatus auctoritatem prostratam & affictam erigere, Senatoresque t
is . cap. 19. & Ho ann. in Continuat. Lex. Univers. voc. Orthium.
385쪽
IOANNIs BERTRANDI. 3r9 profugos,qui ex civitate in hoc communi optima.
tum periculo cesserant, Senatus consulto reVocare.
Quod quidem fecit repugnantibus quibusdam , populi primariis nonnullisque ex senatu. Cur enim, inquiebat ille, tot Senatores viri boni,& nulla ignominia notati, in eam civitatem non reVertentur, in qua tot perditos & facinosor homines non sollim habitare. sed etiam auctoritatem habere sinimus. Jam Rei p. Tolosa nar tranquilla satisti serena frons apparebat, induciaeque pactae inter Guisianarum & Regiarum partium duces domiserisque cuncta quietiora sere pollicebantur: cum subito discordia animos hominum ad nova surgentes veluti pestilenti quodam sidere essavit .
Urbano Sangelasio Convenarum Episcopo,a senatu ab -
sente Guill rmo a DT a Galliae Mareschallo, Occitaniae Proroge, urb s Tolosanae cura demandat erat. Sed cum populariter nimis se gereret, Patres Joyosano auctore eiusque sententiae principe, de abroganda eius pote state consentiunt. Sange- Iasius qui cuncta, quae adversus eum parabantunis, satis superque noverat, conturbari Rempub. quam 'minus ip e, valere mallens, ut invisum plebi Joyo sanum redderet, contra publici solemnisque jurisiurandi religionem, eum cum horrexicis hostibusq; inducias secisse criminatur: &sodalitatem nomine corporis Christi praetexens, post consilia cum . plebeiis novarum rerum cupidis, interdiu noctuq; agitata, Richardum ordinis D. nuncisci a Paulo sodalem, in fano D. Mariae Dealbatae concionari jubet.
Is quum de Reip. statu multa disseruisset, Sangela-
386쪽
sitim tanquam Religionis catholicae verum propugnatorem, plebi commendat: Mareschallum Joyo- sanum, Patrumque principes, de urbe hossibus de denda cogitasse. Quibus sermonibus, jam perseaccensi incitantur a monacho plebis animi. Cui concione finita ad arma discurrenti, Sangelasius armatus occurrit: seque pro libertate & religione arma sumpsisse clamitans, ne defensorem suum in ipso discrimine periculi cives dest uant precatur.
Interim Bertrandus a Mareschalio evocatus, ad Archiepiscopatus aedes proficiscitur: ubi cuncta turbide S turbulenter agitabantur. Quidam enim ex Nobilitate, vi armisque rem agendam censebant: rudem & inexercitatam turbam ensitasti
solo fulgore terreri. . Alii tamen lenibus remed ix subveniendum putabant: vim armaque despera
tem plebis animos, cum tutius, tum facilius secti pos e quam frangi. In qua Sententiarum ancipiti icontentione, Bertrandus nihil temere tentandum suadet: & vocatis Francisco Gargis o primae senten- tiar Senatore, viro constantissimo prudentissimoq;& quibusdam aliis Senatoribus, qui nihil antiqui us communi salute judicabant, capitolium petit :ibique otium viros ad Senatus, & Mareschalli au- ctoritatem armis tuendam excitare tentavit. Sed cum illi in varias traherentur sententias, nihilque certi decernerent, Bertrandus uno ex Capitolinis ah
cum militum cohorte secum a sumpto, purpurea - que toga induta, totam urbem perlustrans: civi-
bus imperat, ut Maresthalli Joyosani dicto tantum
387쪽
audientes, aliorum recusent iussa: nec a quolibet ambitioso senatus decreta infirmari impune patiantur. Sed tanta vis tabesque morbi omnes sere cives invaserat, ut apud quos seditio non exarserat esset dissimulatio,&qui nullarum portium essent, animos ex eventu se sumpturos demonstra rept. Dum haec Bertrandiis ageret, alia ex parti Sangelasius, Ricnardus Monachus , caeterique adversae factionis cives Joyosanum, ob inducias cum hostibus pactas criminantur; concussant circum tabernas, & multitudinis rerum imperitae sollicitando & pollicitando animos lactant. Has autem contentiones cum nox superveniens diremisset, sequens dies renovav t: poliri die enim summoq; mane, plebe rursus tympano ad arma vocata, maior in plateam Dealbatae multitudinis furentis sit concursus. Quo novo populi tumultu Mareschallus perterritus, Bertrandum invocat: plurimique ex Senatoribus domum ejus veniunt fere exanimati ; admonent in tam aperto rerum discrimine non cunctandum: sed contra periculosissimas fa- ictiosorum potentias, conditioni senatus, bonorumque omnium saluti providendum. Quamobrem Bertrandus diutius non cunctatus, cum Senatoribus Mareschallum adit: simulque de summa rerum agunt vocatis asconsilium patribus,octum
viris, & ex nobilitate proceribus. Quidam qui
non tam incolumem civitatem quaerebant qVam in quorum manu esset, tentandam rem armis censebant: hoc indecorum Galliae Mareschalio, si
cum urbana multitudine manum conserere non
388쪽
auderet paucorum autem animi a certatione ab . horreb nt; quorum sententiae Bertrandus adjecit similia quaedam verba: Ut priuπ noscerent vires quas
haberent exiguas, quam Maresbasii vitam ,sinatus dignitatem, Occicaniae inunqνissitatem, bonarum denique fortunas in discrimen a ducendo, qνicquam periculo ultimo tenrandum statuerente pro dignitate anteapugnari potuisse , nunc pro vita alute decertandum o satis decora, quae tum d σgloriosiorem eum exitum rerumfore, qui Nibus adhuc integris cum pace
fleret. His ita dictis. legatos ad Sangelasium mittendos censet. Sed Mareschalio cunctante,quum legationi* missae nomen, timoris signum videretur, tulere nonnulli conditiones has pacis, ut qui ex capitolinis Joyo sanarum partium populo suspecti e
rant, claves urbis redderent, darentque eas civibus probatis, & a plebe electis. Tum deinde Mareschallus, copias quas circum se habebat dimit :teret: Sangelasio se dimissurum suas pollicente. Quibus conditionibus Mareschalio iam commoto, clamatum est a cunctis haec fraudulenter dici: si
claves darentur, eos in manu hostium esse: haberent saltem liberam exitus portam i, si victoriae, sors clauderet. Nec imprudenter dictum,Sangelasio, tota urbe occupata, ad Mareschallum obsidendum adventante. Quo novo fremitu crebrescentis seditionis, languere statim multorum studia coeperunt, qui primo alacres, fidem atque animum offentaverant. Mareschallus propter exiguit tem copiarum suarum, nec occupare pericula,nec obsidionem toleraret contra concitatam multitu- di.
389쪽
IOANNIs BERTRANDI. dinem, tutum & honestum putat: in bona enim causa, d a per a bene cedere, quam male opprimi utili- induxit. Cum paucis itaque Mares challus clam ab urbe exiit. Quo subitaneo discesti nonnulli Senatores perculsi, urbe cedentes cum eo ad Cafrum Balmanum ex Archiepiscopatus ditione pervenerunt. Post eius discessum, rerum omnium potitus Sangelasius, cum universo Clero militum ordinibus stipato, ad Archiepiscopatus ardes proficiscitur: ibique diris per omnium Sacerdotum religiones Mares challus devovetur. Inde ess nata plebecula, nihil nisi caedes & rapinas cogitabat , quum Bertrandus, qui post discessum Mares challi domum suam se receperat, Sangelasio mandavit, ut praedas, quibus armata turba potentiorum domus minitabatur, prohiberet, provideretque,ne quid detrimenti Respublica caperet: senatum se eoacturu m, rogabat ut adesset, & ne rerum non penitus desperatarum remedia negligeret .
Sed cum ille iratae plebis impetum cohibere se non posse, nec in alios, nec in Bertrandum ipsum, qui imperium illi abrogare voluisset, acerbe & minaciter respondisset: Bertrandus ut b urbe exiret,Mareschalli literis quotidie monebatur. Ille tamen non videbat, quemadmodum id fieri posset, nec
deberet. Nec movebat eum quod Sangelasius civitatem occuparet: quam neque Solonem cum Pisistratus,neque Socratem cum triginta tyranni essent, pedem porta extulisse diceret. Conjiciebat etiam non ex alitis Volatu nec ex cantu sinistro oscinis, ut in veteri Romanorum augurum dilati lina
390쪽
na erat: sed vero prudentiae augurio, dominationem illam vix bimestrem sere. Violenta enim imperia nemo diu continuit. Domi itaque remansit ,
Bertrandus absque ulla Reip. gubernatione. Qui tamen in tam gravi vulnere, non ob erepta civitatis gubernacula, sed Reip. tantum causa dolebat . Jum enim pridem virum illum minime ambitiosum gubernare tardebat, etiam cum licebat: &ad instar fici, dulcedinem sciam, id est, domesticarru, tranquillitatem retinere malebat, quam imperium adipisci. Caeterum cum ab Scipione Regulo DFo- no, qui exercitum ob vindicandam patris iniuriam comparaverat, Tolosa premeretur, a nonnullis
civibus viriliter elicitur Sangelasius, dum vulgus ignavum, & nihil ultra verba ausurum ad sui auxilium frustra appellat. Sangelasio expulso Dyo- sanus in urbem recipitur, Bertrandoque libera civitatis administratione restituta, cuneia ita pacata redduntur, ut qui rerum magis dissiderem, Tolosam hoc inquieto statu permansuram augurarentur. Verum serena haec rerum tranquillitas, coniurationum procellas in Rep. maximas concitavit. Ex quibus Tornerianam omnium periculosissimam paucis describere statui, quoniam in eo compescenda & reprimenda, Bertrandi virtus &prudentia praecipue illuxit. Anno itaque is9o. coniuratio facta est a civibus quibusdam, religionis & pietatis nomine eam praetexentibus. In Gal illia quippe rerum novatores, vel boni publici, vel religionis nomen induentes, pravum animum si- timui tione recti semper tegunt. Princeps autem