장음표시 사용
391쪽
,I hujus coniurationis ignoratur. Simile enim vernon est, Tornerium senatus tantum advocatumo, nec opibus nec auctoritate potentem, tantae con-
spirationis ducem fuisse: neque ejus auspiciis milites provinciales, a quibus re ipsi primarii togae viri temporum licentia despiciebantur, ad arma convolasse credibile est. Si conjuratio valuisset, ejus principem haberemus: sed infelices successus
auctores non reperiunt. Detecta autem conjuratiosuit a Galilio plebeio homine coniurationis conscio, qui cum a coniuratoribus constitutum audivisset senatores delendos VII. Id. Septembr. hora matutina, qua frequens senatus in curia esse consueverat: de vita AE alii Senatoris amplissimi &integerrimi metuens, cum quo Vetus erat consuetudo, tale periculum ei haud occultum habui . Quae cuni Bertrando Asse satius de nocte enuntiasset, capitolinis ad se vocatis, & Petro Caumello Advocato regio, statuit ille per totam urbem vigilias habendas, praesidiaque incuria ponenda esse, ii sequenti die summoque mane senatus cogeretur , quo frequente aliquid salutare Reip. tuto decerni posset. Postridie senatu vocato, quum ad eum ordinem haec retulisset Bertrandus, decretum est eadem praesidia in urbe retinenda, Galiliumque in carcerem conjiciendum, ut conspirationis auctores, indiciaque sceleris patefaceret. Qui cum impunitatis spe allectus, Pernesium, aliosque accusasset: nominaturum eum caeteros coniurationis socios, boni sperabant: sontes autem timebant. lnterim portarum urbis custodia Senatoribus pro-
392쪽
bis, civibusque probatis committitur, ut eis curaeesset, ne alienus homo quisqvam intromitteretur. Fama tunc erat quam plurimos milites ad spem praeda undique adscitos remissos est e, qui pervarias portas vel litium persequendarum, vel aliorum negotiorum nomine, Tolosam ingredi au bant. Coniuratione i laque prodita, dum Bernesio dubitanti, negantique vincula injiciuntur, to mentaque proponuntur: reliqui coniuratores sibi praetimentes jam animo cadebant, cum Tornerius simili oratione eos ad aggrediendum projecta erexit. Si diutius, inqpit, monamur extrema ni cia in nobis certa unt. Eo iraque fortunae no strae redeunt, ut pulchrius in armis morihuc curnat, O tit nobis fori ter potius cluet victis9 qnam vinctis turpiter, cade dum sit: neqve salutis via hoc modo de fenum. Eos enim qui defuga cogitare tantum nos cogitant, conIu- racionemquesimilem atque in olla ebtilitenti credunt, quae cum detegitur fervorem amittit, inopinata aggressione terrebimus. Assiimbit sine dubio consi bis nostris fortuna, in eam ignavia nosinu contem erit: aut nisi lictores qri nos vinciant, carnificesque qui nos ad patibulum trahant, expectare malimus. Hac oratione maxime commoti conjuratores, ut hominum fert natura,dubiam spem certo excidio anteposuerunt: & die dominica V. Id. Septembr. circa . horam quartam pomeridianam, Tornerius satelli- α tibus stipatus, Papussium re Res guerium Senatores a sintegerrimos, civesque optimos ex D. Francisci fano exeuntes prehendit: quos, magna voce ex' sciamans, se libertatis & religionis vindicem, in in-ι d
393쪽
silam Tons am duxit, quae seditionum & motuum Tolosanorum, sicut Lemnos insilla, fulminum &
&Toniliani nomen tunc in urbe seditiosi. erat synonymum Qvae cum Petro Caumello Advocato regio nuntiata essent,imminenti urbis Senatorumque periculo permotus Bertrandum adit, cuncta ,
tura remissum, ad ultionem ita incendit: ut cuni ipsa toga domestica, qui erat amictus, e domo exierit, populumque ad publicam libertatem & senatus salutem protegendam concitare tentaveri . . Dum autem Joannes Bertrandus, Petrusque Cau- melius plebem stimulant, assines eorum quamplurimi, & senatus studiosi subsidio veniunt. Quorum
nusia, castrique Narbonensis moletrinis praesidiis collocatis, quae insulam Tonosiam hac ex parte, interclusam tenerent,populum denuo ad arma excitant: purpura b induta magistratus insigni, cum tercentorum hominum manu, insulam Tonisiania versus, salutari expeditoque consilio proflaiscuntur. Quo simul ac advenerunt, Templum D.Mariae Dealbatae, quod est quasi arx, & castellum, insulae, occupant. Si sanum tenuisset Tornerius,ma- gno in periculo Tolosana civitas versabatur, plebe coniuratorum studiis favente, innata invidia, o - dioque inopum erga potentes: vel quod e religio- ne ita putaret esse, a factiosis quibusdam corrupta,
qui ambitionem suam religionis nomine plebi adorandam praebebant, non minus impie, quam. r relliis
394쪽
rellimpictor meretri es suas Dearum nomine po- ij pulo colendas dedisse traditur. Quibus a Be trando cognitis, ne Cultellarii fer fluvium G - mnam Tonisianis suppetias ferrent . Cande tumo 'Flamandum Cultellariorum duces ad se venire jus- sit: quibus in templum Dealbatae conclusis patibulum & crucem denunciat , si Cultellarii con- histra Senatum vim susciperent. His autem reme- ijdiis in hoc subitaneo morbo, saluti publicae subveniendum putavit: ne tamen periculosas cur i0- iij ines & ancipites adhibere videretur, tentandiani , is prius animum Tornerii, conspiratorumque duxit, an Sena ores liberos dimittere, senatusque dicto se audientes esse vellet. . NeqVe enim magistratus, is cives tabe assectos statim dividunt & precidundo: sed tantum, ut Plato vult, quum ipsanabiles, & his inquinati ulceribus sunt, qua Plinius desperantia vocat,& medici ἔλκη. Sed quum Tornerius mandata Bertrandi detre- ctasset, ille non amplius functandum ratus, capiatolinis imperat, ut e capitolio tormenta qJaedam bellica ad oppugnandam insulam deduci cur rent. Qui dum in eo exequendo mandato sum- mam diligentiam conserrent, . pensis Archiepi - . qui a Cardinale Caietano Sixti quinti summi pontificis legato, ad senatum missus erat, Dealba- tam venit, Basilio ex Franciscanis Capuccinis so-
dati, nonnullisque sacerdotibus e societate ieri
comitatus, qui composita ad id oratione Bert an . . dum
395쪽
JOANNis BIRT RANDI. dum a proposito dimovere conatus est. Sed ipse
desperatis morbis extrema remedia adhibenda di- F xit, di quos legum magistratusque veneratio continere non valuerat,armorum vi & severitate com-
primendos. Hoc ab ipsis magistratus nomen &ossicium postulare, ut qui tutores Reip. essent, deteriorem ejus conditionem fieri non paterentur . Rogavit demum eos ut domum se reciperent, ibique pro civitatis salute assidue vota facerent. Dum autem haec ita colloquerentur, subven re Odotus a Sannio Joanne, unus e sex primis senatus,& ADto nisi Chaiabrisu Villae longae Abbas, Mareschalli Joyo- sani ex sorore nepos,aliique quamplurimi cum hominum armatorum turba. Cumque his copiis senatoriae partes confirmatae fuissent, sectis prius quibusdam tormentariis globis, insulam oppugnare jussit Dertrandus. Qua quidem expugnata
parum cruenta victoria, conjuratorum nonnulli viribus confisi, fluvium Garumnam tranantes: reis
liqvi vero lyntribus & naviculis salutem sibi pepererunt. Plebeculae autem Tonisianae supplici ad pedes iacenti venia data, liberatis Relleguerio, d. Papusio, relictoque praesidio ad insulae direptionem prohibendam, Bertrandus, Senatoresque sanum D. Mariae Dealbatae petierunt,& supplicationem Deo ob conservatam Rem p. constituerunt .
Moris erat secundum edictorum principalium praescripta, ut qui codicillis senatoriis frui vellent, frequente senatu iurarent, se dignit tem illam venali suffragio non emisse. Cum itaque Gabriel He- sanii, vir ornatissimus, candidatus senatui se OLY α ferret,
396쪽
rum nonnullis videretur; Bertrandus palam te- . status est,tantum abes e,ut Vesianum damnare , ut potius candorem animi sui summopere lauΘandum existimaret: Neque enim honestum, periurio homines in senatum sibi viam quaerere,justiti undamentum fidem esse. Qua autem fide poterat is videri, q vi sciens fallensque in ipso iustitiae templo peieraret. DolendumqVidem venales regni potestates esse; hocque certissimum ruiturae Galliae signum. Sed principibus sic placere, quos legibus solutos nemo ignorabat. Pudendum autem senatui sore, si periuria non solum toleraret: sed i publica etiam auctoritate juberet. Quamobrem iurisiurandi illius sormulam vel potius periurii li- νcentiam tollendam penitus censebat. Cui sententiae omnes ad unum assensi sunt, iusiurandumque , illud abrogatum. Haec cum domi gererentur, An- , tonitu Scipio Regulus DF antu, Guilianarum parti- ι um in Occitania princeps, secundis quibusdam il
praeliis adversus Henricum Mommorensem Usus,
tantam nomini suo peperit gloriam fiat nonnulla, Galliae Narbonensis oppida ei ultro sese dederint. Inter quae Carcasso florentissimum apud Tectosages oppidum. Cuius deditionis auctor fuit Philippus fus, qui magistratu in agro Carcassonensi, quem iudicem majorem Occitani vocant, fungebaturis; vir apud suoS magnae auctoritatis,& ob nomen pa
397쪽
i Eli JOANNis BERTRANDr. 3 rternum non mediocris gratia . Ad desectionem eum impulit libertas civium i Mommorense arce munitissima oppressa,& Francisci Sabaterii Labor dei atrociores in eum minae, & severius imperium. Scipio itaque Joyos anus in oppidum a Philippo Ruso accersitus, ut plebis animos sibi conciliaret, arcem diripit, & Laborgadeum senatus regii principem, de Giuronium fisci Patronum captivos retinet. Ambo Scipioni invisi: Laborga deus quod post necem Guilianorum fratrum in fide Regis permanens, beneficiorum a Joyosana familia acceptorum immemor, ad Aenricum Mommorensem transiisset, & ejus auctoritate fretus omnia in Occitania miscens senatum e Senatoribus quibusdam,qui urbe excesserant, & novis extra ordinent allectis constituisset. Giuronius quod qom cliens, & quasi dedititius Joyosanae familiae fuisset, ingrata oratione non in causam, sed in personam ii vectus,frequenti senatu multa in Joyosanum ace be & aspere dixisset. Giuronium itaque cervice frangi iussit. Laborgadeum vero eodem mortis genere assici cupiebat. Quia tamen senator magni nominis, & primae Sententiae esset,in ejus caput nihil iniuriosum & hostile, praeter custodiam ausus est asserre, priusquam Joannis Bertrandi hac de re compertam voluntatem haberet. Maxima itaque qua potuit celeritate, unum ex suis, cum litteris S mandatis ad Ber randum mittit: rogans, ut quae ipse de Laborgadeo statuerat, a senatu probari curaret. Sed haec duriora atrocioraque vis sunt Bertrando, quam civitas legibus stabilita&V a con-
398쪽
ni lavitiam damnans, rescripsit ei subito, & clama- liqva obiurgationis specie. Consideraret attentius quae gereret: neminem in caput Senatoris a. nimadvertere posse prieter senatum Si aliquid pri vato imperio in Laborgadeum statuisset, senatum mirum in modum ipsi iratum sore: nec existimaret honestam esse tanta severitate in regios homines. saevire,& maxime in Senatorem clarissimum, cui quidem vitio hoc vςrti non poterat, quod ut se a laqueis inimicorum eriperet Tolosa cessisset, & se, totum Mommorensi commendasset; humanitatem Duci non minus expetendam, quam rei militaris scientiam. Quae quum intellexissetJoyosanus sententiam mutavit, & Laborgadeo se pecunia redimere permisit. Qua quidem in re non mediocre lenitatis & magnitudinis animi specimen Bertrandus praetulit. Qui licet cum Laborgadeo maximas simultates, atque etiam apertas inimicitias exer cuisset: pro illius tamen salute tanto studio erga Joyosanum, & frequenti senatu agere non destitit,
quanto amicus pro amicissimo agere poterit. Caeterum quum virtute & prudentia Joannis Bertraim di res urbanae commodiorem in statum pervenissent, sors turbulentis asinis novandarum rerum materiam praebuit. Antonio enim Scipione Re
gulo Joyosano Occitaniae Proroge XV. Kal. Nov. ad Iollamurium oppidum quod ipse oppugnabat submerso & rebus omnibus in exercitu perditis, te Duce novo partium eligendo varia civium sentantia fuit, nonnullique e proceribus piovinciae
399쪽
Bertrandus huic ingruenti malo occurrendum ratus, senatum cogit, & Fnunciscum Cardinalem DFo-
Scipionis fratrem Prorogem eligendum esse proponit. Quibusdam hoc d*rum videbatur &periculosum: verebantur enim, ne ecclenastici &non militaris viri, nobilitas, legionesque imperium recusarent. Quum tamen Cardinales Strossam& Armeniacum, cum militari imperio Occitanae provinciae & civitati Tolosante praefuisse Bertrandus dixisset,&sola nominis Joyosani auctoritate,su quaeque in ossicio contineri posse: Cardinalis Prorex Occitaniae senatus decreto factus est; mandatumque illi ut provideret, ne quid detrimenti
provincia & civitas caperet. Cum tamen paucis abhinc diebus provinciam ille deposuisset, Se
natus nobilitate postulante Henricum a DT a Cardinalis statrem in coenobio Capuccinorum Tolosi inter sodales tunc commorantem, Occitaniae Proregem secit. Sed ne hac in re Christiatii nominis rectigio ulla ex parte laederetur, sacrae Theologiae & universitatis Tolosanae collegium coactum est: quod nihil contra Christianae religio. nis leges fieri pronuntiavit, dummodo haec auctore summo Pontifice agerentur. Bertrandus ital senatus nomine, epistolam elegantem & tersam ad Pontificem Maximum Clementem VIII. scripsit , ut, qVae a senatu acta gestaque erant, ab ejus Beatitudine comprobarentur.
400쪽
clesiae Catholicae Patri Sanctiss. Se
S. D. ETynon dubirabamus, beatis epater, qpin σ fit teris multorum, oe fama denique ipsa de morte . clarissimi Ducis a Dyosa, hujus occimniae provinci Praefecti tibi esset algatum e tamen exis arimus a nobis quoqre nuntium esse perferendum, qpo significaremus, eam dolore nos, quantum maximum capere
rotuimuό, assecisse: Intelligeresqpe ejus viri exi ., cellentesqPe virtute , omnes probρs re pios viros semper fecisse maximi. Ex eo die quum in tam repentino casu, omnes hujus urbis ordises nullum tem-pin immitterent de fature cipium eorumqre omnium , qpi in hac Provincia nobiscum ecclesiam catholicam fartam tectam esse cupiunt, cogitandi σ agredi, ne in variis voluntatibus militem sine impenatore, hostis a sua partes inreduceret: aut qPorundam circa onida, norum animi a nobis deficerent i aut Ego vis aliqP.L , externa adoriretur. Nusiam monum interposuimus, qpin Cardinali P rofano, Tolosano .srchiepiscopo, minnus hoc tribueremus. oi qnum non multo po Z i lud deposuisset, virum aliqpem egregie fortem, oesi pientem in demoravi ocum creati placebat, qui hujustam aflictae, oe rantum non propnatae provinciae rebus occurreret. Unum esse dicebant ex PFofano familia Henricum Cardinalis s ipsius Ducis j utrem, nuper ini unciscanti odis litium allectum, pium qridem