Hugonis Grotii Annales et historiae de rebus Belgicis

621쪽

ctantior. Detrectato certamine ab his, qui saepe ipsi proeliorum sormidinem objecerant, ca terum videbat princeps ingentia coepta in irritum cecidisse : quippe interiora penetrari tanto agmine , arctis viarum , inimica inter oppida , propinquo ad occaliones hoste , non poterant: quo properius retro cederet , flumina quaer ret , victus quoque deficiens , immatura adhuc mese, admonebat. Ne tamen , post tantos c natus, annus transiret inglorius, ad spes minores versi animi, statiinque Gravia succurrit, C Liae regionis oppidum, Mosae adsitum , munia tum satis operibus, & egregio intus milite, cunctisque ad tolerandum obsidium. Huc ubi die octavo perVentum, gravi per aestus itinere, nec sine morte novi & laborum insueti militis, te na castra Mauritius locat. parte superna fi

minis Verius, infra ipse, qua campi palustri Q-lo in Brabantiain abeunt Wilhelmus curabat. Pontes duo structi in flumine , longi passus centum & quindecim, quicquid castris intersitum, nec minus ripa altera , quae in Geldriam patet, perpetuo asgere , profundis de late patentibus sestis,castellisque & machinis claudebatur. M nimentum , quod ultra flumen oppidani tenebant , telorum vi derelictum , iuvit obsesseretra. Mendosa interim, quanquam flagrantissimi tri-hunorum suaserant abeuntem hostem continuo insequi 3c conatibus intercedere, fortunam, &,s male succederet, offensas metuens, tam Vero Pecuniae, dc propterea rerum serme omnium egenus, consulere archiducein maluit, insigni temporis dispendio. Nec archiduae certa respondit, tantum caveri monens, ne abduct olonge regio exercitu subito Batavi Flandriam classe

622쪽

HISTORIARUM, LIB. XL Grclasse occuparem. Quo metu Mendosia ex ho-

, consiliis sua suspendit, & ad Ruremon-dain utcunque paratis, quae putabat necessaria

tandem & ipse ad Mosam insta G raviam &, Mauricium castra metatus est. Erratum multi: putabant, dc debuisse superiora ripae elissi, cui

regioni Ravesteinue nomen est, quo victum Ba-ί ta 1s auferreiar, queis cuncta subter hostilia. Sed γ pontis jam sedibus, castra BatavorUm praete a gredi periculosum, dc tardum circuitus quaer cum instans operi Mauritius ingentes vineas

is pluribus locis stub fossam oppidi duxisset, coma, moditate aggerum, qui utrinque fluminis ripar inuniendae positi, facilem viam sodientibus pro

a bebant. Nec jam s es ulla Hispanis, nisi ut

1. Mauritii & Wilhelmi inter castra, late patentinus spatiis neglectiora, irrumperent, inque Op-- pidum penetrarent, paratis jam scalis, ligontiai bus , ad scandendas aut diruendas munitiones , F ducente Thoma Spina lectissimos peditum mirusi te, quos alia subsidia sequebantur. Sed in omnes si partes intentae custodiae, & quanquam noctui a prosectis, inter longas paludum moras illuceia, cens dies, audaciam frustra habuere. Inde Men- dosa irriti auxilii pudens, spectaculo capiundae si urbis se & exercitum subduxit, tacitis signisse Ventoam soncedens. Ordines pro Berca solliciti ad Ernestum cum praesidio eo miserant. At Aiat nius Gongales , opeidi Graviae praefectus, cum:' quo mille quingenti diversi genus milites, dumn socii in conspectit, crebris eruptionibus hostem' fatigaverat: neque tunc, sublata quanquam spei, liberandi obsidii , protrahere tempora doc lo mentis virtutum desinebat. Post bimestre obs

in dium, cum Angli septo,quod aquas fossis oppidi

623쪽

ς,4 HVGONIS GROTII continebat, imminerent,Frisiis alia ex Parte i tra fossam vineas agentibus, & e Mauritii castris, paratis qui moenia ipsa subruerent, septingentis ferme suorum amillis, praesidiarii decoris pactionibus acinati cum sarcinis exiere. Graviam Geldricae quondam ditionis , post annexam Brabantiae, & Maximiliano Comiti B rensi acceptam pignori,gener Wilhelmus Ara sonensium princeps emerat, belloque amissam, pace Gandavensi,ejecto Gennanorum presidio, xeceperat. Sed ante annos octodecim nacto oppidum per praesecti ignaviam Parmensi , avia tam nunc ditionem Mauritius ingreditur, post Bredain, Lingam , Mursam, iterum sibi victor patriae, cui non sine magno usu prolatum in Mosam imperium. Quae dum aguntur, milites' aliquammulti irritati iam dudum nullis aut exuguis stipendiis , derelicto Mendosae exercitu, Hamontium se contulerant. ille, antequam ii punitate cresceret numerus , Vim properandam Iudicans, raptis eo machinis, paucos peditum in deditionem recipit, equites diffugere , nec munis aut precibus permoti, cum al1a loca frustra attentassent, arcem Hochstratanam, Breda non Procul, volente praesidio, invadunt, brevique aucti magna colluvie veterum militum, qui sibi debita , partim & novorum, qui nihil pr terfacinorum licentiam petebant, lecto duce, runatum & comitia & leges constituunt, majore cura quam si vera civitas coisset. Ipsae rapinae non iusi justu tu in commune fiebant: seorsito siquis auderet, eadem, quae alibi, furibus pCena. Queis commotus archidux, & in magna inopia exemplum metuens, corrogato,quod haberi ρο- cuuiae poterat, eo , qui in side inausezant, Pimiae

624쪽

HISTORIARUM. LIB. XI. ως niendam ad perfidiam hortatur , paratque Obsidium. Illi, ubi se non seditionis in morem, quae illis partibus minime nova, sed hostiliter haberi sentiunt, ausi vicissim inselita, Victuin, arma, machinas a Batavis orant impetrantque. Iuvabat quippe frui hostium turbis, & alios aliis committere, egregIO aeraru Pro Visu, parium in lorum securos. Captae Graviae nuntius, & a Mauritii exercitu metus , Albertum proposito avertit: nec tamen paruit Belgarum ordiniabus, qui sub id tempus parandis tributis convocati suadebant pecunia mitigari infensum mi-I tem. Sed Hispanorum primores novis potius cohortibus stipendia, illis supplicia destinare. Rerum minis in verba mutatis edictum prodiit, quo omnes qui in arce Hochstratana erant, ni certum intra diem Veniam precarentur, proscripti, interscctoribus promissa merces, bona

publicata, qui commeatu juvarent addicti suppliciis, uxores & liberi tu exsilium misit: adduto stiper caetera crimina , quod spem Graviae liberandae ipsorum seditio corrupisset. Inania erant, adeoque spernebantur, ut publicatum sit responsium militaribus facetiis , quibus Alberto praelii metum , Graviam frustra adspectatam antequam ipsi secederent, praeterea suintus aulae regios esuriente exercitu objectabant: positis exadverso ducum laudibus, qui benigni comesque in militem fuissent. E; quid adeo mirum, si, post tot alios , quod deberet dominus id agros deposcerent, aut ad ea auxilia decurrissent,quae justa secisset ultima necessitast Subdebant, contra poenas horrendi carminis, partim se armis, partim inopia tutos fore. Laboravit Octavius Frangipauis, Pontificis Romani legatus, pacare

625쪽

6ci, HVGONIS GROTII seditionem. Sed illi, nisi rescissa ediisti ignomiania , conditiones omnes aspernabantur. Gravescente autumno, Germano equite dimisso, Maurit ius reliquum copiarum in praesidia distribuit. Idem fecit Albertus , inultum nudatus tranSQ-gis , dc Italo milite, ut recente, per labores imminuto. Partem tamen exercitus in castra ad

Ostendam dc naves Spinoianas , partem in ea loca misit, quibus hostium aut seditiosorum im- petus timebantur. Ventoae quoque civibus, qui prauidia pertinaciter hactenus recusaverant, G- .Pe dc expulerant, propinquo ob Graviam periculo, persuasit militem admittere. Mendosa in Hispaniain abiit, ubi minus benigne exceptus est, mortuo Philippo patre, dc occupato ab aliis

filio, qui bellum ipsi infelix , nec pacem satis

curatam , tum aula inausaque prania exprobrahant. Discedentibus copiis evenit, ut turmae Batavorum quatuordecim octo turmas Albertinorum sine ducibus, Trajecto ad Mosam non , procul incuriosius agentes , circumvenirent:

inulti equitum in ipsis cubilibus deprehensi , capta signa quinque, dc suspensa in Hagiensi

palatio , equorum inpens praeda. Sub hyemem cum alias in partes secutioli Incubuissent, missus cum turmis triginta tribus, juncto peditatu ad mille ducentos, Ludo vicusNactavius,ut extrema 'hostium tributum negantia popularetur, Vitia fanum irrupit, totoque melisis spatio incendio vicorum dc rapinis grassatus, agro Lucembu gico non modicam vastitatem intulit. Mari multa Batavis prospera. Audiebatur Fredericus Spia nota longis octo navibus ex Hispania adventare. Simul Martinum Paditiam , accepto maris imperio, classem paratam habere, Incertum Batavis

626쪽

HISTORIARUM, LIB. XI. 6o tavis an Britanniae, aut Hiberniae minaretur. Hissae a Regina naves, quae specularentur conatas, & qua daretur oppriinerent. Longas Spin la duas apud Sesimbriam Lusitaniae oppidum telis perfossas mox combussere: data servis lubertas, vita caeteris. Quominus plurta corrumperent , obstabat ingens Lusitanica navis, us generis quas Caraccas vocant, pretiosis mercibus onusta , quam dum oppugnant & mox p dantur Angli, fuga caeteris patuit. Fredericus, in Hispania diu retentus , dum pacta cum Rege firmaret, sex reliquis navibus habebant milites nongentos, mille quingentos remigesὶ mensie Octobri Flandriain perit: quo audito, regina tres naves sub littus Britannicum & freto Mortinorum locat. Batavi suarum quatuor addidere , praeter eas, quae oram Flandriae servabant. At gli, consipeetis longis navibus, signum sociis dedere : illae usae nebuloso simul dc silente coelo littus Anglicum legebant, tam prope, ut rem nes quidam,delimatis compedibus,in Vada Pr 11lierint. Sed Batavi tum a litore , tum e freto insecuti, non procul Gravelinga, duas tormentis lacerant, & bis terve invect1 suarum navium mole dirumpunt: mali remique & totae puppes avulsis Oceano fluitabant, truncae naves vi fi diuum Brbebantur. Servati hominum ferme ducenti: quo minus plutes exciperentur miseria cordiam metu siubmovente, ne victi victoribus praepollerent. Vna praeterea ad Caletum naufragium fecit, inscitia regentium : duae aliae Iongarum navium telis pervulneratae,& in Flandrica brevia impactae , Neoportum attigerunt. Sexta, qua Spinota vehebatur, mari Zelandico vagata, non sine periculo jactuque rerum muti C c rarum.

627쪽

8 HVGONIS GROTII tarum, spe libertatis animatis servitiis, Dunkeo

Cain tenuit. Hasce tres cum Fredericus caetersnavibus , quas Cluis habebat antea, junxistet, ex agri Walachrici populatione studens reparare rein dc gloriam, hiberno ventorum flam tentus est , dc , quia interno externoque bet vexatus Arcnidux armandis navibus nudare praesidia abnuebat. Crescebant per Indiam fama & commercia Batavorum , magno Lusit norum damno , quibus olim repertoribus ce tum Inde per annos possessa navigatio , & tra Castellano, aliasque Christianas nationes reverentia Pontificiae donationis , partim vi quoque armis deleuia jam primum extorqueb tur. Philippum 1gItur adeunt, ut florentis regnimicum columen , tuosque dc populi reditus j sta classe defendat: ex eo bellum, haetenus Betigicae pene conclusum , in alium quoque orbem transiit, cui gerendo Andreas Hurtado Mend se deligitur, qui tum sorte Cunatam, piratam Indorum Malabarum , quinquaginta annorum rapinis & jam regiis insignibus nobilem,magna cum laude expugnaverat. Hic quoque magnis naVIbus, Galeones vocant, minoribus supra via

ginti, Lusitanis militibus octingentis, Indis h.

pra mille quingentos praeter navalem turbam , iussus in reges populosque, qui Batavos ad me catum admisissent, dura exempla statuere, Ba tamum Iavae urbem primam exitio destinat. Forte evenit, ut eodem tempore , id erat hujus anni initium, quinque Hollandicae naVes , Imperante Wolfardo Hermanes, ea in loca me candi causa advectarentur : ferebant homines circiter trecentos , impar sane Lusitanis certamen, quorum sola praetoria, di magnitudine sua

628쪽

HISTORIARVM, LIB. XI. ω & virorum copia, totam Batavorum classem superabat. Metus tamen amittendi in posterum commercii, Ac spes parandae apud Orientis

populos laudis & gratiar, subegit non quidem

inanibus consertis , sed tormentis certamen aggredi , quibus egregie instructi Batavi non parum noxae hostibus attulere: quippe ventis 1 vecti, dc cum liberet refugi, mobilitate sua impetus Lusitanorum frustrabantur. Ita per dies aliquot pugnatum. Captis suarum navium duabus , mersis aliis, Hispani ipsa inexspectati mali novitate perculsi absicessere, Ambonam pete tes, ubi Itonem pagum, & siquid praeterea B lavas partes sequebatur, caedibus & incendiis , arborumque odoriferarum excidio, ultore nullo, impune vastarunt. At victores in urbe Ba tamo, quam ultimo discrimini exemerant, sestis plausibus excepti, Bandam mox ivere, ubi nucis Odoratae Optimus proventus cst , dc hujus ins lae suscepta tutela, cum populis neque enim regnantur) foedus fecere: ne aromata aliis gentibus Venderent, religionis ob causain inolesti

alii aliis ne essent, sed deo judici rem permiti rent : j us quisque in suos dicerent: perfugas ab

aliis alii ne receptarent. Ad eam bormulam, Procedente temPore, cum aliis quoq; populis rexegibus, Hispanicam vim sormidantibus, ambcitia, societasque contracta est. Sumatrie facile princeps urbium est Achemum, hujus regem, falsis in Batavos criminibus, dc emtis, qui in aula plurimum poterant, quarto ante hunc a no , perpulerant Lusitani, partim ut in ipsis navibus , submissis qui per speciem amicitiae invia

serent, partim in urbem evocatos trucidaret, multumque caedis factum fuerat, incautis ejus Cc s Per

629쪽

perfidiae navibus, potu insuper earum regionum mentem exsternante lymphatis: Iix naves servatae. Praeferente mox rege faeti inclementis poenitentiam , Hollandi, qui postea advenerant pactis super emtione aromatum inicis, rutilancomperiunt fidem ipsius a Lusitanis tentatam. unde cum conventa non servarentur, Arabum

navibus e portu egressis , in ultionem acceptae ab Indis injuriae, injiciunt manum , quae res, gentium juri minus congruens, hostibus criminandi Batavos materiam dabat. Sed reversi postea Zelandi, alieniore jam a Lusitanis rege , culpam hanc purgavere, ipsum Orantes, ut legatos secum mitteret, visuros non piratarum colluviem , ut falso apud ignaros spargebatur , sed opibus & fide inclitam gentem, cui nulla nisi in Hispanos arma. Placuit Regi consilitan, quo certior esset in posterum utras in partes tutius inclinaret. In itinere prope Helenae insulam a Caracca Lusitanica , margaritas de pretiosa mercium serente, lacessiti ultro dilandi littus inter & ipsam, medios se dedere, perfossamq; vimachinarum coegere ad deditionem. Hominum quod erat in Brasiliae oram expositum. Princeps legatorum e Sumatra nomen et Abdulgamat mortem in Zelandia obsit, honestisque exsi quiis, & monumento culta memoria. Superstites alii Mauritium, tum castra ad Graviain habentem , salutatum ivere , dona a rege suo ferentes. Vbi vim peditum equitumque P& opera non barbaris modo incognita, sed apud nos

quoque suetis majora attoniti spectabant. Mahum nomine cum Illis transactum. Harum rerum fama alium in orbem perlata , non modo

vanas suspiciones riscussit, sed plerisque persua-

630쪽

HISTORIARUM, LIB. XI. 6o sit plus in Batavorum amicitia, quam in servitute Hispanica esse praesidii. Rex Terna una Moluccarum est) palam in partes transiit, ejusque oratu Neckius Lusitanos apud odorim Proximam insulam adortus est. Sed cum paratos & arce tutos offenderet, jactis utrimque te- Iis, ipse demta manu mutilus , paucisque suorum amissis, praelium diremit. In Patania quoque de Cocinsinensi ora alibique gratus adventuS: at in Ceilone majorum insularum una , ubi aromaCasiae optimum nascitur, regem Candrae Fima- Iam nomine Lusitanis , a queis raptus olim eductusque fuerat, insensum, Spilbergius res B lavas edocuit, amicitiae & foederis percupidum invenit. Iorae quoque rex est id regnum in M Iacensi regione) veteres in Lusitanos ofensas Promere ausus, Iacobum Hemskerkium , duas tum naves ducentem Hollandicas, incitavit ad Caraccam immensae magnitudinis in freto, quod Malaccam inter Lusitanoriun coloniam dc Si matram intercedit, opprimendam, auctor idein testisque victoriae. Batavi praeda , quanta non alias parta, contenti vitae hostium s septingenti ferme erant omnis sexus atque aetatis ) pepercere , quanquam recentia multa exstabant Lusita. nicae crudelitatis exempla. Ipsa navis Macaunte Venerat, quod oppidum Lusitani in imperio Sinensi precario tenent, quo nuper Batavi aliquot cum appulissent, a Lusitanis in eatibulum acti fuerant, persuasis Sinensium magistratibus non nisi praedonum esse colluviem. Est autem M caus apud Cantonem amnem, per quem unum exteris in Sinense imperium aditus datur, sicut . egredi ad externas oras ex eodem imperio nisi per Cinceonem, alia regione portum, haud ILCcc cer.