장음표시 사용
401쪽
quoque chirurgis quotidie adhuc imponit. Vbi enim xlocus post unam aut alteram medicamenti appositionem .sordidius conspexerint, statim non cogitantes, an id ex irosione pharmaci acciderit, ad abstersorium valentius a is eri ue se conserunt,unde herum ulcus erosum, ex aequo - sordidum, vel ςtiam magis adhuc altera solutione vis- tur. Carne enim id fixdatur, a medicamento colliquata. Nam ita an prauamsaniem degenerant. Quidquid autem ut his ipsis tenuioris substantiae est a pharmaco difflatur, iem ibidem xlceribus infixum , sordes ipsis redditur. . p terui ncumat Ia sit latitudo utrinque in eo, quod au Fronterum ulcus altero magis minusve dysepulorum, mali- idemn- m,gnumque si corporaque omnia, quibus mederi cogimur, dicamnum non eandem omnino temperaturam ac dispositionem ha- omnib-ων
' beant,led alia vitiose succo,alia plethora laboret,quaedam press- -- dura & robusta sint,quaedam verb tenera & mollia, atque adsentiendum nisgniter habilia, fieri non potest: vi uno eodemque medicamelo omnibus indissereter dysepulotis b g i vicςribu , quaevis corpora occupantibus,mec a demutasMtantum medicantium pharmacorum ut Galenus vit) esse numerum oportet, quantus sprum quoque extiteriti Ergo in curandis eiusmodi viceribus B AE--. aegre sanabilibus, supposta eorum natura, & maiori cu- randis tuique minorive a naturali habitu recessu, laborantis cuia si vis vli nariue corporis habitus ac dispositio diligenti animaduer praeci- -sione erit consideranda. Deindὸ cuiusque medicamenti tam me musa implicis,quam compositi, vis & facultas adamussim edi- n MAE.
enda.Quae scilicet aesccanr,non tamen viceris seriles ab
,6 m. Item quae abstergunt quidem, non tamen probEdesiccant, ac quae utrimque etiam possunt essicere. Sed &accurate prospiciendu est,ex quoto quodque medicamentum ordine e ista hoc est,an imbecillum,an moderatiana, .an validum. Atque in uno quoque ordine maioris minorisve ratio attendenda erit. Quod maximum Galeno cense- tur,snter ea,quae ad horum ulcerum curationem pertinent,neflectum tamen sinquit plaerisque medicinalis materiae scriptoribus. Nam hi solas uniuersales ipsus vires dicere maduerunt : inter quos fuit& Dioscorides , quam nulli eorum, qui ineadem quasi arena desudarunt, hoc est, lemedicinali materia scripserunt,secundum esse, vel Galeni
402쪽
3 et se. Institui. Chirurgidarii in Lib. III.
stu; δε me. ipsius testimo tuo quisquarii dixerit. Sed & qui comptarassica=rientM medicamenta tradiderunt, de iis indeterminate, & citra in steri . i. distinctionem Icripserunt. Neqae enim virtutem ipsius nate. O- medicamenti; an scilicet viaidissimuin,inmoderatum, vel ira di :m imbecillum esset explicuerunt:hcque dissicultati,, aut in iselion M lignitatis latitudinem ipsoruria vicorum, aut uaturam,ha n ut em bitur rive corporum vicere laborantium ex poterunt: quarom OGM miminini distinctione omissi, permultra. medicos &chi-
έρπῆ a iii rurgos, interdum bene, interdum male , ipsis pharmacis,oς crvvt. quae posteris scripto relique tunc, luti contingit: ideoque ori meianianquam: isopum mirifies ad:cqui, uiterim ab illo
errare , ab odel bentes. Itaque non ut iuria. Iam vetures, tAndromachus, Crito, Asclepiades, quam recentiores uriaptores accusandi veniunt, qui sine:vita Ailinctione rem dia scripserunt ad dysepulcra,id est, cicatricem dissiculter is recipientia: item ad cacoethe 'id cit, malefica, siue malugna , & contumacia vicera: plurima enim ex iis sunt,vir tute inuicem longe diuersa. quidem nonnulla horum
vehemuntiora iunt, alia modelatio lar: quaedam vero im-
b cillita. Addet, quod & alia ulcera ut diximu . magis,. alia minus dysepulcta, & dissicilia, tinalignaque sunt. Sud. ei nec corpora omnia eius generis ulceribus scatentia,eius-M dem prorsus vi. paulo ante dicebaurun naturae ac dispositionis repernitur. Quare neque eadem omnino medicamenta desiderant. Itaque ad maligniora ulcera,& corpora duriora ac robustiora, valentioribus utendum erit
remediis: ad mediocria vero, Ic molliores ac delicatiores corporum. habitus imbecilliori bii ,. Merito igitur ut in tio quuti ii brie compositione medie. hera γ ina scribit Galanus j omnes qui unum duntaxat medicamentum se ceribus malignis cicatricem inducere promittentes k4bent, succestu crebro frustrantur. Nam duo minimum idem pollicentur, eand que facultatem ostendunt, oi uersa alioquin inter se non simpliciter maioris min risque,veiuni x t ii quid ille) maximi e minimi ratione, in n. promptum adcilc iiij ccisi cnit, qui . omnia id genus vitia ordo diem curar si oposuerit. Nos itaque dcinceps pharia aca, Priadorum. Mimquidem si ii plicia, deinde composita reccnsebutius, ῆc. elim seriatim enumerauinius, lux xl x de qui bi nobis hic sernio est ςitra demois iura manifestam ex sperat
403쪽
Derationem exiccare possunt. Caeteriim cum varie ut iam Opius dictium est inter se differant, in eo quod magis mi- .. nusve siccen expressam corum mentionem laciemus, quς valide ac vehemente quae moderate,& quae obscurius seus imbecillius exiccent:a metallicis, Galenum secuti, incipientes : quibus etiam terrae species adnumerantur. Siccant igitur modice lemnia sphragis, siue lemnium sigil- Νοdtratelum ita quidem cognominatum on impressam illis; Era- Mantia rigida,hoc est,sigillum Dianae sacrum: nos & terram sigil- pluia... . latam eam vocamus. Et cadmia, quam climiam&cami- Lemnisn miam nuncupant. Haec autem pluribus deinceps diebus sub canis feruore ex aceto trita, aut vino plane siluo, & substantia pellucido, facultatem acquirit magis siccantem. Quod si ex acti aceto teratur , siccataque repona is tur,viceribus valdὸ etiam magnis, Galeno & Aetio commoJε inspergitur. Valentius cadmia & Iemnio sgillo, hoc est, terra sigillata , pharmacum est chalcidis quae clino iuspecies est vitreoli; apud Arabes coicolar, chalcadis , dc .etegi nuncupata) combusta, in cadmiaeque morem uita, atque in puluerem redacta,& postea exiccata Nam cruda, hoc est, ignem non experta, tanta pollet cmcacia, ut iam crustas indricati Lota quam usta minus defccat,minusque mordax reperitur. Persimile quoque medicamentum est ugo cremata,quae & aeris aerugo etiam diciturn vulgo
ii hodie ab omnibus viride aeris. Non combusta autem Di - mis essico medicamen est, scuti & chalcitis, quae ignem non experta est. Verum haec chalcitis inquam j nonnihil 'etiam adstringit,&ea multo magis adhuc chalcantum, i4 α θηημι lest, atramentum sutorium,quod inter metalla maxime sc- ιο cat. Misy autem & seri chalcitidi genere cognata sunt, ex s. una, ut ita cum Galeno dicam, radice producta. ItaquQtina haec uae sub vitreoli gunere comprehenduntur) ma toris tantum,& minoris ratione disseruiit. Stibi siue sti- stibi Histibium, quod Graecis , vulgo autem in ossicinis anti- rn, u.'. monium dicitur, magis quam sori desiccat, & adstringit. a mm-nim Porro diphryses apuellarum pharmacum, ulceribus aegrδ Topor
humiditatis vitio ad cicatricem venientibus AptIssimum h. .
est. Valide enim Hesiccat , tametsi mogicὸ mordax fit. Adhaec praeter acrem tum qualitarem , tum potentiam, P. vim liabet adstrictoriama quas tamen utrasque sertim et a
404쪽
318 Institur. Chirurgicarum Lib. III.
& cbalcitis cruda, & chalcantum, id est attramentum A. lumen. torium, repraetentat. Omne quoque aluminis genus vicera exquisite desiccat,& generosὸ adstringit. Unde nemo inquit Calenus j solis his ad ulcera utitur, sicut nec cruda chalcitide,& aerugine: usta ver δα haec, & mysi utilia sunt: sui clota morsum quidem remittunt verum minus siccant.
OG me. Illud enim metallicis omnibus commune est , quia talbeiis pir combustis elotisque croso, quae prius adfuit, edomatur,eembussio ac interit. Quamobrem his sic crematis & lotis uti quidem licebit in pueris eunuchis, mulieribusque, praesertim Oeandidiς,imo etiam & viris,qui cute alba visuntur,& motili carne natura sunt praedites Item in eis, qui ad sentiendum habiles admodum sunt, & plethora, vitioboque iuc- eo laborant. Talium enim corpora facile ex morsis, seu rosione phlegmonem accersunt. itaque cum permulta cor- Upora,quibus mederi cogimur, unam quandam dispositio-τμt si nem habeant, qua vehementem commorsium ferendo non istu 'et trita sunt, tutius est lotis, quam non lotis uti . Caeterum alia, G, lv ηρ praeter haec metallica luperius commemorata,plurima adlatis hue simplicia sunt pharmaca, quae malignis ulceribus cu- Io S est φῆ randis sunt idonea. Sarcocolla nanque, &iclithyocolla,
id est, gluten pristium,&his magis adhuc chrysbcolla, Or I quam auri glutinum appellant, tali facultate praeuita sunt. i. et ' Huc etiam optimὸ faciunt, plumbum combustum, plum- Σ' ji bique recrementum, quod σκ ουιανι ρλυ x Graeci vocant, et σφ' μ έμ' vulgus eacaturam siccat & serri squamina, pratenimi'μ stomomatis, id est; partis ipsus squaminae subtilioris, harco hi ci enim Prob siccat. Porro aeris squamma, ex malicorum
percussionibus decus, quae Graece λεπlt χαλκῆ, vulgo au tem batitura aeris dicitur praeter quod sicca etiam abstergit, purgatque Galcno & Aetio, unde pura quoque ulcera essicit, quod reliquae squamn ae praestare non possunt. Ita que s haec omnia medicamenta arida ulceribus malignis ac contumacibus insperieris,mirilice sinquit Galenu vi dc bis citra erofonem ea desiccari, sicut ubi buccinorum, I, purpurarumque,ostreorum lupiarumJ aliorumque id genus ostracordermorum piscium testas onorematas , dc ut addidi. Aetiusὶ lotas adhibueris. vitrum combustuare Vitrum eo- Icuiter ac sine morsu exiccat hinc dysepulo tis, id est, cica bustum tricem dissiculter admittentibus, non item malignas rebelli ost eo te
405쪽
rebellibus conducit quippe minus exiccat, quam illa re- Galla Ompha quirunt. Caeterum galla omphacitis,hoc cst, immatura: & citu. malicoria,id est,mali Punicicorticis seu putamina, crema Malieoru ta,ct arida apposita, ad malcfica &quae male coalescunt. vlcera , cssicacissimum medicamentum deprehenditur. Haec enim non solum siccandi,sed etiam adstringendi potestatem habent. Cortex etiam capparis tritus, & aridus cortex eap.
malefico & putrido viceii utilissime imponitur Aetio. pari Malum terrae, quod Graeci alistolochiam appellant, iris, Ossatimis acorum,arthemisia,panacis radix,argemone,chamaeleom exricantia.
tis nigri radix,cyperum,dracunculus,& gladiolus affatim. exiccant Galeno. His euidentius adhuc centaurium, polium: quibus paulo imbecillior est terra nomine eretrias, quae Avicennae&aliis sectae Arabicae scriptoribus, Iermer is eambit nominatur. Talis sane medicamentorum simpli. cium, a dy lepulota ulcera, maligna ac contumacia, ma- cu bi teries existit, quibus & humorum fluxionem intercipere,& locum ulceratum valenter, citra demorsum tamen a
que erosionem,excicare possis.Quomodo autem simplici, o bus eiusnodi medicamentis secatis modb comenvitatis, in xlceribus ad cicatricem aegre Menientibus, & maligni utendum sit, ex Galeno & Aetio requirendum est. Porro ex his iupra memoratis simplicibus pharmacis, Gale'nus libro quarto de compositione medicamentorum seu eundum genera, varia remediorum formulas, nempe cerirata, nguenta,emplastra,& pulueres conficit,quae ad elusemodi maligna,& aegre ad cicatricem venientia ulcera,mi ire proficiunt. Ex cuius quidem scriptis Avicenna tarmu- Vnguentum iam unam medicamenti desiimpsit, quam magnopere iob Guido a Cauliaco, & illius aetatis. chirurgi celebrarunta optimum. Recipit autem cadmiae,aluminis, chrysocollae, id est, gluacinis auri, lingulorum partes octo,storis aeris,qui sponte e Cerugo, aere prosilit, dc corticis aeris, hoc est, aeruginis, quae in ossi vela aru- cinis viride aeris nominatur,& Graecis ustorum Io, sum η ana partem unam, gummi cupressi, partes quatuor, cerae, αμ. olei rosacei,aut my rtini ana quantum satis esse videbitur,
fiat unguentum. Caeterum, cum unum omnibus medic
mentum sui frequenter dictum est in commodὸ adaptari non possit , tutiorque sit leniorum pharmacorum usus, mordaciorum vero periculosior, composita medicamenta
406쪽
336 Institui. Clii Hirti Et ruri Lib. II1.
η , distinctet e loco deseribam quae ad lysepulota, id est,es .catricem dissiculter recipientia, inueterata, contumacia. Is.ε. δε maligna,&ch ironia vliem, Galeni sententia bene i ramp. m d. Eiutit,prini umque mitiora ac moderatiora referam et dein-ἁouαγ κ. de validiora,aepotentiora iubiiciam. , y
vii. - Iphrygis deuarium pondo qu tuordecim argenti spumae, denarium pondo quadraginta, cerae deu in rium pondo quinquaginta trium,olei myrtei pondo 'nciae
T 'Lori plumbi den mu pondo duit,spodii denarium poni co do quatuor,eadmiar tatundom diphrygis denarijp-- i. - ritius. Ea omnia excipiatur rebinthinae denariis sex.
Ompositio copi mobbdenae, id est, plumbaglais
drachmas quinque da viginti, diphrygis drach. qua- istum: orios faut vitreoli I drachmas duas & semissem,ini syos tosti drachmas duas, terebinthinae drachmas nouem, Grae &myrici virilisque drachmas decem. i. Porro in Omnibus eius notae pharmacis, illa quae liquari possunt,lique& resti serata,viderasa siccis diligenter in puluerem . . redactis admisceto. . Nam ri liquida ipsis affundas, saepe' fient grumi cerae modomaxime cum frigus fuerit. In sc ν.i: 'in K i te feruenti si miituta fiat, licet ea superfundere : mouendo E vehementer rudicula primum .deinde cochleari. i Prictat autem in hisce omnibus inquit Galenus) rudiculani pal- . o
Puis aridae denarium pondo viginti quinque, aerugitiis rasae denarium pondo octo, aeris combusti denarium pbndo quinquet , squamma rubrae denarium pon-:do octo, ladani unctas tetes, vini optimi sexta rium senus, quod capit x Mias' duodecim Oribasio. Conuenit etiam
407쪽
hoc medicamentum ptietumidis ulceribus & cauis Delu tum vero membrunt in diem quartum contintndum est. Argenti spumam & oleum coouito, done aliquam: spissitudinem: accipiant i deinde seuammam aeriS, Crura nem dum confinxerint,vi colorem bonum acquirant, mox picem adiicito. Posteaquam refrigeratum fuerit . ad num ex vino tritum:obseruans,ne ex hoc adiecto,enerum scat. Postremo suprὲ moderatum ignem unita confundit subisti: ue. t 3
ACei peperis combusti, Sc aeruginis, utriusquevno vnam,aluminis stam.vel scissilis quod vulgo inocti' cinis alumen de pluma appellatur semunciam, cerae visei cias duas stinis: ioc pharmacum temperatum' dium facultate. Porro minus mordebit medicamentum, laneque pMrsus efficietur,si loco aluminis scissui di-
ssem acceperis,&aeruginemcobuliam apposueris. ummii expuretare sordes statu pris,aeris squaminae semuncia ac
Vel melinum, quod oleum de cidoniis appellant, binum quid vulgo in σε nis oleum de cherua n-- tur,vel di iotribes vetus. Aut si omni tib nihil oleosum m dicamento adhibere placet, laricem resinam pdnullae et . leuius si topia non est Ocbinthinamassumit G R i
' . A Eris squamnue, des aeruginis rasae utriusque pons is Δxnclam,cerae selibram,hoc est uncias sex, resinae lari eis,vel si eius copia non est terebinthiive, pondo unc.& le-miis . Ea quae liquari possunt aridis affundimtur. - bus aeceptis,ae curiose mollitis nitor. Item plazy A
n est. inre: in intum, cui emplastrum illitum sic exipua soli it
i affectae parti, ut ulcus tantum comprehendat inlacito. πιtcrena ambientes particulas, pharmaco quod pulegmone iarceat, circundare oportet, atque inter curandum tercio
quodue die soluere expedit, yeind* sementis mIzagare, F
408쪽
ni Institui. Chirurgicaruml Lib. I ii.
ipsumque emplastrum, quod a I xitudine plat si hau a. tur, abluendo emollire, ac rurius sui iam si pra diximus imponere,donec cicatri cem inducere incipiati , Porro diana,M ut Galen.est Fymmetram habebit temptae t etiam modice maligna cur si non tripla, vivi prat ii iis descriptione sed quadrupla ce portio metallicis, innimae scilicet& aerugini, commixta sueriti. Sed ninder uim
adhuc extiteritas quincupla adiuuatur, ut nondum caco the, sed aeorὸ cicatricem ducentia persanet. Itaque cum a xilium ad aliquid spectet, ac mollius pharmacum admo- nderatiora cacoethe,i Lei malefica,magis quam vehemenetiuς conducat, satius fuerit in ulceribus non ita mali tui sed totumacibus cetam quadruplam, vel quincuplum am- borum simul metaliteorolla, et recte Galenus admonuit. Qiud Pharmarum , ,εmons militatorium ad s
i aer rhenicae vel eius to o pinguis & recentis; π- cinnae drach. o ineui taurini, terebintlainae, plumbi sti, singulorum drachmas quatuor, linamentis excepto
Crae Cal-. - Oriris. Icuius loco vitriolum sumi potestJ drach. vi ,
O ta. iii I xi uatum, luminis scissilis quod vulgo alumen de is
Me hon Ara m a fominanc calcis vi-, malicori; sid est, conicis maliri nunturi franatiJ singulorum drachmas sexdecim thuris,gallarum
immaturarum,utri pie drachmas viginti duas, cera dra-so Immina, Arnas e tum viginti, scui vitulini,vel si eius copia nos Craei eoo- veteris suilli, quam axungiam vocant, drachmas ceti uinti di a eois sexaginta, olei: veteris heminam, hoc est, uncias novem. tinti otii sAtinus allum it olei antiqui libram unam. Aridatrita, s ne i ini. tenui ili moeribi excutia, denuo simul terito. iuuiae dein-ssio. Atero. de, his quae liquari oportet, liquatis, M ab isne remotis, 3. retinisceto. Cumque omnia probe unita fuerint, alumen, Olium, O thus, i , calcem, fingula pilus E vino adstringenti trita
ad hi auito adiicito, Se utitor. Dum Galenus medicamentum hoc coim ηm ηο. siceret, oleum & adipem quadraginta annorum adiici ζ- .i .lia bit,
409쪽
bat,aque ita semper diuturna ulcera, praeter modum maligna ac deplorata,opinione melius sanauit. Eius autem generis sint ea. a quibus pars affecta in tam vitiosum, ac de prauatum habitum ducitur: ut sanguinem probe etiam co-s ctum, qui ad eam nutriendi causa defertur,mutet corrum
p tque, vel id quod inquit.adeo cacochymum existit, ut etiam si pars nihil passa suerit, ab illo certe ipso selo eroda
r. Hoc itaque medicamento quod noxium est transinu-xatur atque discutitur. Satius autem fuerit cacochymiam o prius conuenienti medicamento expurgare, dein se ut supra monuimus)viceris curationem aggredi Ciud Galeni, ad chironia ulcera in mollibu/eorpori 3. CErae libram unam,ceru ssae uncias octo,rosacei libram unam salis ammopiaci uncias quatuor, iquammae aeris uncias duas,thuris,aluminis,a rugini', malicorii, calcis vivae,singulorum unciam unam:quae liquari debent liquata, A se gesacta, aridis ὀ vino tritis admisceto, atque placidiori igne decoquito. Caeterum innumerae propemo-1o dum aliae formulae compositorum medicamentorum ex veterum scriptis a Galeno libro quarto de compositione medicamentorum secundum genera reseruntur, quae adidysepulota cacoethe, inueterata & chironia ulcera pers
nanda apprime idonea sunt. Ex illo igitur libro, veluti hαs sylva quadam remediorum rationalis quisque medicus,.&qui methodum ab eo illic traditam artificiose didiceritadoneam viceri, quod curandum suscepit, remedi) sormulam sibi ei ligere poterit, atque hac lus uti sciet. Porro nonnullas,e d inque ex ipsis praecipuas, exempli gra-3o tia hoc loco adscripsinius, quo magis lectori ad manum essent, & in particularibus, non uniuersalibus solis con-
tentus, exerceretur. Sed iam tempus est,quartam curand tum ulcerum in uniuersum intentionem persequamur.
Qugna igitur intentio curandoru ulcerum cum aliis di Quarta in 3s spositionibus complicatorum, quae ablata, & ut loctu un- ιeutio curantur in recti ficata dispositione agglutinationi seu conlolla λ- .dorum mis tioni repugnante, loci vicerati curationem no, aggredI. rum debere suadet, iisdem omnino intentionibus & modis perficitur , qui supra dicti sunt in curatione vulnerum conca-uorum, in quibus substantiae aliqua deperditio facta est . Proin
410쪽
Proinde methodu ac curandi ratio: quae issica nobis tra
est,in memoriam reuocanda erit. Itaque cum tanta sit curationis vicerum, cum vulnerum atque cita apostem . rum euratione communitas ac conuenientia i mirum, si
Galenus multis locis eorum reactationem ac doctrinam seon inscuerit. teriam his ita ad umbilicii deductis temnestiuum est, de propriis ac vi dicut famosis ulcerum dit ferentiis pertractemus, inter quas primum se osten vicus, 1 quod irulentum & corrosiuum appellitanti
Vid sit ulcus virulentum seu siniosum&vl- eus eorrosiuum, siue arrodes, quid item -- is , bulatiuit,& depascens siue manducans, quod Graeci μαν appellant, & quomodo haec in
pS cci SLh: uleem dissideant, in definitionibus differen-
νμ. tiarum viccrum abundὸ est explicatum. Excitantur autem eiusmodi ulcera a prauis humoribus, sed praesertim iobiliosis acribus, & mordacibus, qui propter adustionem, cacoethiam quandam hoc est, malignitatem acquirunt. Atque haec magna ex parte oriuntur post berpetas, & prurientes pustulas, quas acris, & biliolus humor excitauit, atque etiam post vulnera, quae mordacibus medicamen- 2scuratio vice iis, exacerbata atque irritata fuere. Caetenim ut ad per- νώ.x.dictis. sectam sanationem perducantur eiusmodi ulcera, triplici egent auxiliorum genere, sicuti &plaeraque alia, Mempe victus ratione proba, ct con enienti purgatione, quae succo prauo, acri, & erosionem in affecta particula exci- 3oRγνοib sis. tanti sit accommoda, & localibus remediis. Me igitur, G lib. .the. esto aliquis, qui sanus quidem sit, hoc est, omnia naturae munia inculpateexerceat: sed ex scabenda derepente quapiam particula, veluti brachio, pustulam flatim excitarit, mox eadem ipsa particula iterum atque iterum pruritu is ' vexetur, pustulaque dirupta ulcus decolor, M inaequalitererosum gignatur, atque haec in tribus quatucirve diebus a
principio inciderint. Hac itaque hypothesi posita, dicat mini hoc loco quispiam:quonam pacto sanare huiusmodi vicis conueniati Certe ut eius curationem sei icher assequa