장음표시 사용
141쪽
nibus ad huiusmodi pacta dissoluenda cohor- I' latus est. Negarunt illi, se ab inito scedere discessuras , quamuis Catholici nuper factam unicinem dissoluerent.His enim,p sertam Ecclesiasticis,Romae Principem, caputque socialis amicitiae superesse, si vel alia omnia foedera abrumpant: sibi vird, si sua dirimant, neminem ella reliquum , cuius curis, atque vigilijscatis, suae defensionem committant, hoc ipso prodentes,quo loco Coesarem haberent. Multa etiam , solito iam quiritandi instit
bris,nomen quidem speciosum,sed ut iustitiae
trutinam,quo vellent,inclinarent. Ex his non
difficile erat augurari eos potius Martem spe, xv etare, quam artem quiete Coesari obsequendi. Itaque Matthias soluendorum faederum spo sat infrui ratus,simul senio,& morbis in d ies graue- Dcς ρ' scentibus confietiis, ut quietas poli se prouin- . cias relinqueret na &cu Turcis vicaennales re nouarat inducias successore ordinare instituit. Ex Maximibam IZ stirpe mascula erant adhuc in vivis. tres legitimi principes, quorum summus Caesir ipse: proximus, A cimilianus Archidux,Ordinis Τheutonici Supremus Ma- sister: tertius Albertus Archidux , Belgij Prin. ccps. Sed hi omnes devexa iam aetate, & spe a prolis orbati. Supererant ex Fendinandi L Im- Irer.posteris, Caroli Archiducis fit ij, interque hos Ferdinandus Archidux,in quem Marthias
Imper.inclinabat,si Maxιmitianus. Albertus assentirent. Lubens volens assensit uterque,nec dissensu Philippus III. x Hispaniarum Caro-ι ZImper.ne s. Horum omnium voluntate Austriacaeditiones, ac iura, certis pactionibus in Fredinandum collata: ipse vero a Matthia
Coesare in filium adoptatus. Actum deinde de
ita, .li Caesare ordines euocati Miamici, paucis qui-giων xbusdam primum refragantibus a post silentio β. m a probantibus , maiore suffragiorum numero Ferdinandum Archiducem Austriae, Regni t
gunt succetare . Sed ne administratione regni capesceret ante obitum Matthia,interim regio titulo colentus esset.Caesar post haec rebus Pragae rite constitutis, ProRege relicto,Viennam, indeque in Hungariam , audita Saxoniae Septemviri de Giainando ad Imperium deligendo sententia, proficiscitur. Eiectio haec valde angebat Frideruum Comitem Electorem Pala tinum, ne qua Com pondentium partibus p iudicium fieret per electionem Principis, qui Acatholicis minus fauebat. Quare apud M guntinum , & Brandinurgicum Electores sollicitabat , ut Agaximιbanus Dux Bauariaep ferretur; ea spe, quod si Correspondentium viribus ad Imperium proueheretur , cum ipsis gratus teneretur coire . Nec fallebat opinio rnam non minus Acadiolici fuissent Maxιmi-hania necessarij in electione, quam in defenso. ne electionis aduersus Austriacorum inuidiam. Vertente propterea iam hieme, spetie amicitiae , Monachium Friderisus ad Maximium
num contendens, ubi palmariam aduentus sui Priaperuit causam, Maximilianus dicitur ,grati suora os
actis, respondisse, se ad propositam dignitatem inulti modo adipirare. Non propterea quicuit Palatinus, sed Daniae Regem, Mauritium Auriacum, Carolum Ducem Sabaudiae ad imperii fasces ambiendos sollicitauit. Haec Caesarem non latebant et qui ut Fniarnandum magis firmaret , indictis Hungariae comitijs , eum Regni Ordinibus, Posonij egit de succes.sore eligendo . Hic non desuere partibus suis --LAcatholici, causantes ex more, quem in Syros das fiage tauerat Ferdinandus nam nuper reforma. Rexm
uerat facile apparere, regni priuilegia omnIa minuenda fore. Eius causam minus venerabilem reddebat absentia Caesaris, quem aduersa valetudo Viennae detinebat. Intererant tamen Maximilianus frater , Sc Ferdinandus nepos; cum post longam deliberationem, acclamata Caesaris sententia,Kal. Iunii,diadema Hungaricum Ferdinando imponitur; ea ac Bohemis data fide,ne vivente Caesita, nullam dominatus partem attingeret.
3 E L L M TO HEMICUM. Ann. xu TIVit haec promissio ansa rebellibus calum,
L niandi Frediaiandum, de incendium excierandi,quod mox in Austriam, Moraulam, Silesiam, Lusatiam propagatum, simul in partes raxit Reges Europaeos, Imperii Principes, &delgarum ordines faedera os A likarem C blium Sa E.Cardinaletata, γη. praecipuum i secretis Matthiae Imperatoris, ex infima sorte, rara ingenii felicitas, & in rebus diaalia agendis industria ad tantam extulerat digni- cuselis. tatem;vt grauiori lapsu daret praecipitem. Di Dsensionum, & simultatum iecille semina inter
142쪽
Catena Historica Lib. XLVIII. Cap. II. ias
D'. η. Austriacos Principes insimulatus ; impetra. duce impigro bellatore primo in Deum , p runt a Summo Pontifice Rex Ferdinandus, de stea in Regem arreptis armis , Suismandum Maxin, anus Archidux ut a Caesaris aula ingenti praelio victum toto regno pepuler . dimoueretur tantisper, donec Pontifex ratio- Sublato osse, Casimirus Sarmatae Regis se,nibus utrinque auditis, quid porro agendum ter regnum obtinuit, cui extincto Hadislaus esset,decerneret. Datus itaque in honestam cu- filius subrogatur. Huic Ludovicas admodum stodiam, citatis itineribus in Stiriam deporta- adolescens iure sumcitur haereditario.Cui Matus, inde Romam euocatus suisque sacerdotijs, x milianus Austrius Imperator Mariam Phi-
atque dignitati relictus, reuersus, abiit in Pa- lippi filii sui Castellae Regis filiam connubio
triam . Caesar ubi Cardinalem abductum re. iunxit. Ferdinandus vero Caroli V. de eiusdem sciit indignatus primum, mox cognita causa , Maria frater Annam sororem Ludovisi Bol factum non improbauit. Est qui Hispanos ac- miae Regis uxorem duxit. Bello tandem Turcuc et tunc in avia praepotentes Caes rea, eti- co victas,caesusque Ludourcus cum esset ἱ Feraque Ctesil3 casum imputent , quia Cardinalis dinandus & uxor Anna Bohemiae Reges a Pri- cum ipsis non amice coueniret. Sed hoc Ferdi- matibus solemni ritu sacrantumqui rebellantes nanssi Regis aemuli perperam interpretantur;ihaeret Eos ad obsequium coegerunt. Maxim,
quod ante inaugurationem Bohemicam, vi mitiano deinde,ac dolpia Austriacis Imperato- Matthia, nullam dominatus partem attingere ribus, Bohaemiaeque Resibus, Lutheranae pesti iurasset, criminabantur eum , promissi fidem locum dedit Hulsitica iuperstitio. His cum ad violasse.Sub haec atroci tragediae initia daturi, operandum suo ritu templa deessent; arrept capita inter se Pragae contulerunt. occasione dissidis inter Rudolphum Ccesarem, D, ista Eit Bolienata Germaniae prouincti multis S: Matthiam fratres, a Caesare seditiosis voci t Mi- urbibus, vicisque frequens, quae fere tota Her. bus stagitant; ut delubra ad sua sacra facienda, ' ρ cinio sequitur saltu qui sexaginta die ruin itine- ubicumque sibi libicum foret , 'extrui patere' dis a fare in longitudinem , nouem vero in latitudi- tur . Indulsit Rud Iphus insolescentis populi enitarnem sese eisindens,plures Borealis tractus pro- votis:tumultuantique turbae,atque arma in m.
uincias inumbrat. Nulla extera fiumina illam tanti concellit,quod negare non poterat. '' 'interluunt, utpote erectiori non admissa solo; Libertatem hanc cum sibi violaturum su- cum plura ex eius fontibus cadant. Albis pri- spicarentur Ferdinandum , IV. Id. Maias lu-mum occupat locum;qui praeter Saxoniam la- ctuosi illino toti Germaniae die in Ferdinan-bens in Germanicum mare euoluitur.a Din dum unanimes coniurarunt: ut visam, fortunas
etiam nauigiorum patiens, ubi sinuosis maean dris ,&flexibus late alluit campos λ exceRtus cum suis aquis nomen obruit. Sicuti plurae
alia flumina in ipsum cadentia fluentis suis eiusdem augent undas. Regio ubique fertilis, rerumque omnium non tam ad usum, quam ad luxum humanum abundans. Ubere segete ferax, gregeS, annonam, pisces in omnes morta
lium exhibet prouentus. Hinc inertes plerumque incolae. Nec desunt omnis generis metallinrum fodinae . Indigenae candidi ruso intermicante. procero, firmo, robustoque corpor sunt,sed laboris impatientes. Praga quondam Sub e numaeaput eth gentis,& Metropolis: mindiam interfluens Molda diuidit; qui mirandae
structurae ponte veluti catenatas duas tenet urbes . Octoginta stadia ambitus urbis amplectitur; ciuium, aduenarumque mercatorum
frequentia celebris; sed nouitate religionis luctuosa , quam for Hus , de Hieronymus Pragensis plebem docuere imperitam.Hinc os ppro conscientiae libertate profundcrent. Collatis inter se pecuniis, cum in oppido Brunouiae cuius dominium ad Abbatem Brunoviensem spectabat templum moliti essent; ut etiam
Clol ergrabij,qui vicus Pragensi subest Archi
episcopo moniti non desisterent,ia Coesarem querela defertur: sed neq; eius iussu incoeptum Opus omisere . Mandato itaque Caesaris Ciues aliqibi Brunovienses capti , atque in vincul coniecti sunt, & templum Brunciuienserio
clusum iniecta; Cloi tergrabiensem fabrica Archiep.Pragensis immitiis operis dirui,& solo aequari mandat . Hinc commoti Magnates Euangelici, magno numero Pragam in Collegium Carolinuin conueniunt . Deliberatum
dici 1 non pol St,a-ιs esse protegendam. Proteritiam hanc rentauit Rex datis literis in ordinem redigere Paruere studiore,qui norudum
143쪽
DO'. dum obs quium, & obseruantiam in Regem sit ' exuerant.Sed Acatholici, praesertim directires , quos inuaserat nouarum rerum studium, Regis imperium insuper habuerunt Quamobrem sub exeuntem Maium iussere per singula tampla , pro concione certis verbis conceptam ex hortationem per Praedicantes recitari. Eius argumentum erat, ut populus Euangelii tuendi causam serio sulciperet, Deumque futuris comit ijs propitium redderet aduersus eos qui spetie religionis sacris abutebantur, atque profinis. Hiice verbis annuebant Cardinalis Clesiiij captiuitatem, ut catholicos in catholicos con
Magnus postridie factus est ad Carolinum
Collegium concursus . Bohemico sermone ad coetum dixit e Bohemis praxonibus unus; secuta est psalmodia. Tandem itum in consultationem, de ratιonibus protegendi noui Euangelis infitituta, setiandi templa non modo Praga, sed
per Nohemiam e iseriam , ne aduersiariorum manu euertantur.Incensi vehementer animi ad
audaciam. Secuta exinde fatalis dies X. Kat Iuni j. Ad arcem Pragensem, sub horam decimam ante meridiem , vecti sunt frequentes Vt qui tarum Dynastae famulis stipati singuli,instructi binis siclopis manuariis . Concurvrerat una plebis promiscua multitudo. Auditaecorum querelae perbenigne a regni vicarijs milielmus Stabata supremus praetor, & Iarasi δὲ l laus Borfida Martini ius Caresadit Burggrauius, pauca pro Caesare responderunt.Hinc furori Vicarii coniuratis visi ex silentio leniores, seorsim abducti. Stabatam,tu Martinis perlongum coclaue raptatos, cum Philippo Fabriatio Cesaris consiliario, de Bohemiae secretario, tanquam publicae libertatis hostes ex arcis ienestra in subiectum vallum smarmore in I ru. istum altitudinis cubitorum quinquaginta prΨcipitant.Rogantes Stabata, & Martini ius sibi sacerdotem indulgeri ad expianda peccata, cachinis excepti fuere , haereticis clamantibus,
temtas ΦΩnt.Primus ex alto datus,fuit Mamrambus , dum Maria Mater gratia ingeminaret . Videamus sinquit unus ex protestantibus perfidus o an Maria opem tulerit laboranti 'Cumque vidisset incolumem; exclamauit; M-uat Deus,Muria tabuit Minime tamen territi, neque victi miraculo, nouum tentantes experimenti genus ; innocuos impetiere scio tis, aqua pariter tempestate tutela seruauit superna.
Fuga dein subtraxit furentibus in domum Principis Lob Aut iij, cuius mater virili animo
Henricum Mathaeum comitem Tureianum seditionis caput, vim domui in serre minantem , exprobrando represtit , domum Illam a Virum ipsi quondam Turrian uisse aduersus Archiduia
buit : nec multo post Martinibus Viennam, peruasit ad Caesarem. Surraratiius & Popelius a Proceribus domum deducti, &per speciem securitatis apposito milite custodiuntur. Facinoris fama ciues magnopem turbauit. Armabantur Catholici ad vindictam , Aeatholici ad
defensionem . Eo periculo Turrasinus percul- Hirasus, mox ex arce per urbis compita decurrere , demulcere iratos,iubere a vi mutua abstinere,
temperare a rapinis , non moueri reorum iup
plicio,quod scilicet Reipubl. , & Euangelij hostes,infra quam erant meriti, praetipitio, maiorum more luissent. Nihil ultra esse publici distcriminis; lomum quisque se reciperet, & qui te res suas curaret In arce factum se apud Caesarem purgaturum . Ita facile sedatur tumultus ; quod studiis Procerum vulgus faueret. Mox rebus nouandis initium fictum . Arcis primum ministros, unaque Praefectum in sua verba secramento adegerunt, custodes item Portarum, uniuersosque ciues: adhibitis odi genis sciopetarijs, qui pro foribus excubarent, dum ipsi consilerent. Creati ex omni Procerum numero triginta directores, qui Rege ab sente, regnum administrarent . Simul aperti carceres, dimisit Brunovienses. Inclusi eorum loco, qui aduersabantur. Et quoniam non temere timebant Coesar .collecti undique milites, corrogata Pecunia , omniaque ad bellum summo i udio parata . Vulgato etiam scripto, palam profitentur . nihil se aduersus Casarem moliri. .Quod mιvIstros praecipites ex arce dedissent , more Nohemico , b exemplo maιorum tactum , qui in publica pacis turbatores ad eum modum non semel antruriduerterint. Caeterum siqua mutauissent ad regnι tranquillitatem fore , quam Caesari βιο cordissse 'Irent, pertInere qHuius Apologiae appendix fuit Patrum Soci tatis Iesu proscriptio. Intra octiduum regni finibus excedere iusti. Addita paena capitis intaregredientes , vel qui pro cis intercederent. Multa illis cibi ciebant,turbatam pacem, d/βο- Im,
lata relisonis priuilegia , sitauiosis Giscimi bus rum m plebem seducere ad iugum Pontificium, opes corin F in radere; 'inessum caedem machinarI,arcana ρσCon esionem explorare; Securis ιmmisiere Rei
144쪽
Catena Historica. Lib. VII IC II 13
puιtica , in Evangelicorum premetem eonsidia a l Calumnias extorres Iesultae egregio scripto Mavstrusre, palam docere , harmeis non semenias i modeste refutarunt; dicentes: Pacem, siae relia struasdam . t Porus priuilegia nunquam euertisse . Suu of 'um . si munus meritatem, siae eatholicam fidem e-tra diuersa sientientes,omnibus modis assereresecisse id sine cuiusquam iniuria . ras Romani Pontificis reuerentia ita annexa , ut siparari non post teque propterea Regnorum finibus,vel Principum potestati contradιei, si is tanquam
Ecclesiae eaput as omnibus euatur. In contionibus damnasse eontrarias religiones sine eontumelia eultorum. In toto regno quinque esse costigia, omnia aere grauata alieno, quorum annui prouentus decem aureorum millia non meedant: has esse ibias immensas opes , quibus omnium ιnuidiam maereantur . De eadibus Regum antiquam esse calumniam, multorum iam scriptis restatam ,
ipsorum principum testimoni,s, quorum vitae insidias struxisse falso arguerentur.Ex confessonibus praeterpeceata nih1ι rimari. Regni admini strationem iis relinquere, tuorum id scium sit. Rogatos,siuasisse,qua nemini obfuerint . Ossisse haeresim non haereticos ; quibus fidem datam si Tomus pars IDomi VIII sandam doceant, modo βι iusta ae litata nomissio , nam qua naturati atque diuino iuri contraria,nemιni ranquἀm praestanda. Caesar rerum omnium certior , postquam xxv paenitentiae, aut benignitati suae nullum locum esse cognouit: primum Imperij Septemviros de tota re edocuit ei de iustit arma parari. Mox Henricum comitem Tampierium cum decem
millibus armatorum immittit in fines Bohemiae; illi sublegat non multo post,maiori cum imperio Carolum Longueuiatium Comitem Suequoij . Adiuncta eidem ab Aberto Belga. rum Principe duo equitum , & sex peditum millia , robur haud dubiὸ Caesarei exercitus. Tarde adfuit Tam'retus,postquam Boi emo
rum exercitus adeo excreuerat , ut triginta m
quitum peditumque millia sub signis essent. Ernestus Mans eld ut a Carolo Emanuele IIDuce Sabaudiae in spetie exhauctoratus sua s cum legionem ad partes Bohaemorum tras d
145쪽
i 3 8 Matthias I Occld.Imp. XLVIII.
duxerat, & tormentorum praesectus renuntia- victoria cum camelum hosti ademissent, tus erat. Est qui asserat aere Sabaudico condu- animal tunc primum in Bohemia visum, . inim militomi qui, Carolus hemicam expe- obtinuere a Seti mundo Imperatore , ut estis ditionem sibi crederet expedi duersus Din Sium belluae in insigni ciuitatis deinceps praeimum Austriacam.Habes effigiem Caroli cum ferrent charactere Gentilitici sub lemmate, Iterum ιο. ADtthias Porro δim arma parat , pacisna numina iunσam. Fuit Adam elius nothus non omisit consilia. Boheiiivirum motibus v,
Mani fildi, de Hispana Republica ob praeclara cinae solicitatae prouincia,Silesia,Morauia,Lu. faeinora benemeriti aduersis Hallandos liti satia & ipsae pulcherrimo inuitatae praetextu,
Flandria gesta. Incapax paternae haereditatis , dum vindicanda in libertatem religio asseri retram peragrauit, bello clarua, & linguarum pur,cum Bohemis conspirabant. Gemino exer peritus aduersus Pannones Caesari murem citu imminentibus Turriano comite,& Andrea gessit.In castris Deum amisit,quia omisit. Ho- Sc lic o in confinibus Viennae promissa sire, minibuς quam fidem negauit, si Deo habuis- ritate, & libertate religionis, cui plerique nobi- sit, religionem non abiurasset, quam nullat lcs stud cbant,coque minime aduersi Bohemis; habuit. Accitus a Carolo Duce Sabaudiae aduer- Ordines Austriaci a Caesare Viennam conum sus Hispanos utilem nauauit operam. Hinc re-,cati, uti in commune consulerent, nihil certi mistus in Caesarem , Bohaemos rebelles adiit. expediebant. Propterea Matthias per Maxt..iuata Primum facinus fuit expugnatio Pilsae , quo milianum Bauariae Ducem, Ioannem Georgium pasta M. paulo ante Tampierius validum immiserat Electorem Saxoniae, Sigismundum Regem Po- praesidium,manebatque ciuium potior pars fi-yloniae non destitit ad pacem sulcitare rebelles. da Caesari, Hanc pol h duram, cruentamquo Scd ad arma conuersis, & numero victoribus obsidionem , eiecta regio praesidio, expugna- nulla erat,aut certe exigua pacis cura.An quod uit ; urbem post Pragam in regno Bohemiae ingentibus aliorum promissis stimulabantur, praecipuam, accipiendis ex Germania auxiliis, qui in omnes occasiones intenti, belli initium di commeatu imprimi; opportunam Fuit sem- cxpectabant. Eorum causae summus defensor per Pilia exemplum fidei , atque erga Reges crat Frideraeus Elector Palatinus,qui Saxoniae axm obsequii.Anno I 3 3. ab Hullitis decem men- Septemviro,&Brandenburgico studiose com-sibus circumsessa , tandem eruptione facta, mendauit, ut comit ijs pro Romanorum Rege α prosigato hoste seipsam liberauit . Inia cooptando intercederent,
Hisce fatigatus Imperator , dum Omnem lapidem mouet , ut ad saniora consilia Bohemos reduceret, XI. Kal. Apri L hora circitur nona antemeridiana,mortem oppetijζ, annas natus 6 L. Pius mortem praenuntiauit co.
meta, & cum Caesaris morte bellorum procellas, quarum primordia parabantur. Haec ab Oriente sub quartam noctis vigiliam minacisamma consurgens, protensa in occasum longissim. iuba,fulgebat: non continuato radiorum ardore, qualia per rimas in obscurum cubiculum illabentis Solis lumina intueri solemus; sed sparsim per interualla vibrati, vagmque faculae candidabant : quae ab isci Uderis
globo effusae paulatim latius in comarum maxime modum sese in portentosam longitudinem explicabant. Celeriori Cometes, quam caetera sydera, Coeli vertigine rapiebatur. Ab ortu si quidem in meridiem vix duas horas procurrens, albescente Aurora, exiguam languens vanescebat in flammam . Dignissimum est obseruatus ad dies fere triginta durassis,
cum totidem annos in Germania acerrime sit depugnatum.Caesaris mortem praecesserat obbius Maximitiani Archiducis,& Anna Imperatricis, Matthia coniugis.
Matthiae corpus in crypta sub sacello Caesa- N reo apud P.P.Cappucinos intra Vrbem Viensenae deponitur: Cuius Inscriptio Sepulchralista O. M. S. Manumentum Augustissimi di Inuietissimi Caesaris Matthia, Reris Hungariae,s Fohemia, s Architaeis Austria, σιιι beato sine miram is
imperium conclusit XX.Mariij. AN. Is Is
146쪽
Inuictissimi Imperatoris Matthiae zelus in Turcas . quos serro potius placare duxit
quam auro, titulum nobis excitat exarandum, qui est,
i BZllum unde dictum ' origo. desinitio. 3. I 8. lex pacis in brutis. I Istaxes voluntatis. hydra. .eius imago. s. ipsi ι-ile . I s. ad ρο- 8 Musica origo. cem ordι natur. i p. belli signum diamΠus nul- 9 fides inter emulis insida .
lam datur. I9.bellum est necessitatis. ao. -- II Rex Iubeat armatus. I . eius prouidentia. sitim quale. a. Belti motas. 22..Iner si . ix. Paxpraeferenda bello. 6. Io. sit armata. I. Is caduceatorum immunitas. io. βmbola pacis. II. etiam in pace Henri 2I Ninus primus tibia ne regnauit. sunt milites. i 4eerbeliapax. I 6. pax diuina. 2α sum Rex qualis γ, . Elle ij quia ιιllua dixere bellum. Feras na. modum. Camillus iuste non minusquam se 3eti. tura armasse videtur cornibus, robore, liter bella gerenda dicebat. Africanus popu- g c .ieritate,non hominem ; quia temere in aci: ilum Romanum & suscipere iuste bella,& fini- . mersati, si manu cum hoste consigere, immane re. Sunt π Belli, sicut N pacis iura . Maximi quidem di belltiariam simιὼ ea, Cicero osse. I. momenti bullum cum sit, ex quo vel ipsa pe- is fuit horrendos primus qui protulit enses f reat Innocentia : ideo inter alternantes senten Euam ferus, τ vere ferreus ille fuit. ias vergendum ad pacem . Tune eaedes hominum generi, tunc praelia natat Silius Italicus .... caute speculator mente futurι: p η'. ne breuiter dira mortis aperta ma est. Nec laetus dubiis paruitque lacess re Murtem. ' At nihjl ille miser meruit,nas ad mala nostra Artaxerses in epistola scripta centum & vigin- Vertimus in seuas quod didit ili eras. ti ducibus Prouinciarum ibi subditis , inter Diuitis hoe mitium est aurinnee bella fuerunti caetcra ait prouidendum esse paci omnium,. Faginus astabot cum sivias ante dapes. prouinciarum. Et T lius Osfic. I. Regibus su- Non arces,non vallus erat, somnumque petebat scipienda bella, ut in pace sine iniuria vivatur. Securus marias dux gregis inter oues Pax sit honesta,tunc una innumeris potior ha- ausi furor est,atram bellis arcescere mortem' betur triumpius. Bellum quod pacem quaerit, Imminet,' tacito clam venit illa pede . homini placet, nec Deo displicet.
Tibull.lib. i.Eleg. Io. Nulla diu sine hoste faelicitas ,ri Bellum definirem ego Vim illatam homini, Nulla diu sine bello pax .
Ut si naturae,arti,Deo . Nimrodum recogita venato. Igni bellum comparant: quia illius est cuncta . 'rem hominem; Is non contentus homines ve-jVOrare . Quandoque tamen obruitur,& abun-lutiferas loris inclusisse, aduersus naturam Nidantia extinguitur ad similitudinem humani artem turrim cogitat sic altam, ut C tum scan- corporis a quod mortem offendit in ipsa vitaederet.Hanc quia natura non sustinet; ars quo- alimonia. Sic arma bellum nutriunt, quandoque repudiat . Tandem quasi eos peccare pu-ique extinguunt,& in pace demergunt,si exub deret, nisi in Coelo peccarent rel.Viri boni est initia belli inuitum suscipere, Neve foret terris securior arduus AEther extrema non libenter persequi: Mars namque Asfecta se ferunt regnum caeleste Gigantes, communis est . Propterea ut in naui fit 'iactura Ata του Τοs struxisse ad bdera montes. aliqua redimitur maior calamidas . Pacem ex- ,rs, Ouid. l. . t. torquebis hancitam, si Palladem habeas arma. . viii. . iii Bellum per Hydram pingi posset , mon-itam. AEqua erunt faedera si exarentur Ab A Belli imastrum quinquaginta capitum: ex quibus uno peo.βιιι vult pacem praeparet bellia, fuit Matthiae S eaeci , duo alia statim repullulabant. Premat Imperatoris arcanum aduersus Turcas stilo unguibus Naturi Artem Religionum; Bellumiferreo pacem exarantis, manumq;nonnisi ar. namque cuncta profanat. Iuste an geratur/as malam porrigentis etiam cum faedera renoua firmant cum ad iuris consecutionem suscipi )ret. Ambi dexteram optabat manum Gallorumtur , & susceptum geritur intra iuris ac fidei Rex ClodOucus, uarum alteram sed armatam hi α
147쪽
obiiceret hosti: alteram de inermem pacis daret sequestri. Pacificus erat thronus Salomonis, unde & agnatis iura dabat, sed undique excu. babant leones; di vigiles stabant custodes, qui gladio acincti stipabant pacem, ne Rege aufugeret inscio vel hostes catenarent inuitam.
Haec tibi erum artes, pati'ue imponere morem
Parcere subiectis debellare siuperbos. Graeci eadem manu caducaeum ferebant & hastam , ne legem accipere ab hoste viderentur inuiti. Harmoniam pacis dirigit rumor belli. Musicam excogitauit Iubal , aurai demulsit plectro, cum aures Tubal obtudit malleci . Ille tibiae repertor,hic gladii. Choragum excitauit faber hic cordatille cordas feriturus. Per malleorum inaequalia pondera dulcis pestis quae aures assieit, dc animum inficit, ad mortales irrepsit. Ita pax,quae caelestis harmoniae imago est, ferro scribitur,& plumbi lamina in silico
sculpitur.Pax,quae calamo exaratur non capu-
η loinoa est pax,sed bellum maturum. Cum it victores, victosque nunquam solida fides con-
tis a videant vos paratos ad mim, ius inpremittent , aiebat apud Livium Manlius Capitolinus.Et Thucidicles lib. I.Pax magii bello confirmatur , otium vero semper belti metum, sty pera. culum coniunctum habet. Pacem Alciatus per' Elephantem pinxit,qui currus Caesareos ad pia templa vehit.quia non alijs quam belligeris humeris pax dulcis inniti poteit
Taui a Turrigeris humeris, dentis quoque barrus eburnεβοι f. rare ferox Martia bella silet .
pacem, cum pacis quaeritur hieroglyphicum. Fallis enim salebat Epaminondas dissi iadenti Meneclidi Thebanis bellum,de suadenti ut pacem bello praeserrent in ciues tuos , quod eos a bello avocas, otii enim nomine sirutturem imponis. Nam paratur pax bello, εχ qui ea diutina volunthul,bello exercitatι ὸ debent. auare si Principes Graeciae esse vultis , castris est vobis
utendum,non paustra.Cornelius Nepos in D minonda . Quatuor legiones perpetuo alendase 'Ἀρο-
Atheniensibus suadebat Demosthenes belli , atere pacisque tempore: ne repente eos hostis obrue rei. Orat. 4. Quadraginta millia equorum currilium , & duodecim millia equestrium etiam, impune nutriebat Salomon 3. Reg. . Non cubet rector quam armatus, &hunc in pacis symbolum erigere potes, morem aemulatus Persarum, qui gladio acincti etiam in alta pace ambulabant,nec unquam pharetram ab humeris deponebant. Herodot. i. Strabo tib. s. Ferebant & Parthi acinctos gladios etiam inter epulas. Romani etiam dum pace frueremtur, non ut nudam Dianam, sed ut armatam Palladem Pacem muniebant: dum occuparentur bello, pacis studia nequaquam negligebant. Pyrrhus Rex prudens, quo meliorem Iuppiter . 'Romanis dare non poterat, si maluissent sub A WV Rege vivere, non sub lege,cum primo iam prae- rat r. lio faeliciter pugnasset,ad pacem conuertit animum: & qui hostis venerat, victorque euas rat,in amicitiam recipi a Romanis voluit. Sed
non obtinuit. AEnixe agente Cynea eius legato, ut victi arma deponeren inuentus caecus in
urbe fuit, qui lectica in Senatum latus, se calb
o' 'Suynsiuit nune colla iugo: stimuli sique subactus i dissimis consiliis opposuit, & Pirrhi vafram
Caesareos currus ad pia templa vehit Vel fera eognoscit concordes undique gentes Proieci rue armis munia pacis obit
In altero galeam pinxit , intra quam ape2 suauissimos mellis fauos veluti in alveario com
sciunt ἀEngalea intrepidus quam miles gesserat: ' quo Sapius hostili sparsa cruore fuit.
Parta pace apibus tenuis concest in usum Aueoliinquefauos grataque mella gerit Ama procul iaceant as sit tune sumere bellum: uuanda aliter pacis non potes arteserui. In galea melificant apes,quia penarum me tu tuta viuit inter improbos innocentia . Ex tu Pax, ait Alciatus. Pace orare manu; praefigere puppibus arma.Uirg
In sinu Martis dormientem soleo pingere
quietem luculenta magis oracione quam pu-μmpregna destruxit. Feliciter orauit Romanus,ut m pellona teliciter Rex pone pugnaret, bis exutus caltris,m G.
bis saucius; de in Graeciam sua in fugiens. vere docuit pace stabiliri victoriam,& bello pacem.
Quoties igitur Romani arma ponerent, mentem retinebant armatam, & ad limina pacem machinis reuocabant mavortijs.Improsperum creditur antiquitatis symbolum , in quo Pax incendio destruit arma. Dei est conterere gladium, confringere scutum, arcum comburere igne psal. 6.quia dominus exercituum non indiget gladio ut protegat pacem . Homo vero cuius maiestas non minus legibus fulcitur qua armis imperatoriam maiestatem non flum ar mis decorari, sita siest legibus armarι oportet, ait
148쪽
Dextera gerat gladiῶ,pace manus altera mostret Forti viro optabilius eth honeste mori, quam turpiter vivere. am turpius cum ignominia seruirmi quam cadere cuin dignitate. Non minoris stultitiae eli quaerere bellum , quam otio pacis illectos libertatem perdere. AEque reprehenditur qui fugit pericula , &qui iustinet. Non est differenda vitio , cum non differtur iniuria.Florente pace, ili suscipe curam. Prouidus nauta timet in ipsa malacia naufragium. metra Quj in ipso rerum discrimine trepidare nolue-
tia. rat , ante discrimen se exerceat. Vespasianus apud Iosephum; idcirco se suos armis exercere etiam dicebat tempore pacis, ne in bello Romani cum hostibus numero conserantur.Prudens rector tanquam aduersiis praesens peric tum neruos colligit, armamentaria implet, ur.ὸ bes munit,tyrones instruit, veteranos alit: ut sipuid om bellum ingruat, fortunae iram non timeat, Mdi tar. hostis deludat indultriam,veluti ex belli ossicina non impacatus occurrens. Subcιριenda sunt bella,mi in pace viu us,ait Cicero i. O e. dc
ab insociabilibus, solivagis, Ac quibusdam etiam immanissimis beluis custodiri videmus,
quae coniugia copulant,nidos congerunt. Gua conuouent, pullos aluat, de quasi cum tua matre familias societatem domethicam, quanta Posunt pace,conseruant.Pace voluntas habeat ait Aug.ep. io 7. bellum necessias, non emmy- qucratur,ut bellum geratur,sid bellum gera- bella uetur, ut pax adquiratur . Esto ego etIam bellando pacificus,vi eos quos expugnas, ut pacis v I tatem vincenda perducas. Hieronymus verba illar. Paral. ix. Imnes isti bellatores expessit,ad pugnandum cor perfecEo, c liderans; de pacto interpretatus verba in earde perlecto, ita disserit:
Fili praeiprocesserunt ad pVna adum mente pacifica,inter ιν os quoque gladios, sist effusionem sanguinis, ae cadauera prostratorum, non siuam
sed Aacis mctoriam eo tantes . Bellum natura violentum, ex fine paciflaum quatuor requiris ra quale conditiones, ne declinet a iusto . Auctoritas in principe , qui superiorem non recognoscat M. terris,ut David qui iure canere poterat, D LCassiodorus Var. 7. γ. 3. Vos autem Romam l ne tiLIob peccatiι . Audi Augustinum lib. 11 metuo studιo Gothos ὀ ere debetas,qui in in pace numeroses vobis populos actum s vn uer-Iam Rempublicam per bella dejendunt . Idem
Retiae duci, ita non paruam rem tibi resi eis ju se commisam , quando tranqurltitas regnino tri tua creditur sollicitudine custodirι. Ita immeu ut milites tibi commisi vivant eum prouinciatibus iure ciuili, nee i Aseat animus, qui se simit armatum quia clypeus ille exercitus no
seri quietem debet notare Romanis. βuod ideo
constat appositos,ut intus vita elicior secura liam. tabersit ace carpatur:N. 4. Bellum qualibet lege . damnatum natura non abhorret, quamuis odiosum& inimicum , si dirigatur ad pacem.
Caduceatores a Deo milli dicuntur sest Dio citici. ChrysostomMyrat. 3 3. quia pacem nunciant: dei, a ἱῶ ideo nudi legatione funguntur ad armatos,ne- munitas. que illorum quenquam iniuria licet assicere, ut qui Deorum sint ministri quicumque amicitiae nuncij sunt . Exercitus ti congrediantur ad praelium,& Dcorum repente appareant prodi-UI; a,aut terrae fiat concussio , istatim hominescat auertuntur , atque alteri discedunt ab alteris , nitur nullanqtiam dijs prohibentibus in puFnam con-- regredi. Belli autem signum diuinitus dari, nul. tum est deprehensum aduersus pacem , quam daturus hominibus Deus de Coelo descendit. xv v Imo ausim dicere & a brutis animantibus, utiat ii, vibu , ruis, columbis, aquibus: immo&eontra Faustum c. 3 s. ordo ille naturalis mora
talium ρaei accomodatus hoc expostis, it sustipiendi Llti auctoritas , atque consitium penὸ3 principem sit Exequendi autem iussa bellica mi- nicterium mitites debeant paeι , selutique communi . Iusta autem belli causa est iniuriae min- dicta, ut idem Augustinus docet q. io.In Iosue filuctu bella definiri solent, qua m sicuntur iniurias qua gens vel ciuitas, quae belli petenda e pvel Gndicare neglexerit quod a siuis improbἐΡ-ctum est , vel reddere quod per iniuraam abi tum eli. Bella quae fiunt libidine imperij, latro. cinia sunt , ut pirata ille Magnum redarguit Alexandrum auia id ego exiguo nauigio facto,
latro vocor is autem qum magna clesse im era tor.Imper i fines tueatur magis, quam proserat
princeps:vt pro lege ipsi populo sit principis
arbitrium . Primus omnium Ninus Astyriorum Rex veterem & quasi avitum gentibus, μμ morem noua imperij cupiditate mutauit. Hic nins exprimus intulit bella finitimis, & rudes adhuc libui Mad resistendum populos usque Lybiae perdo p muit; Iusimus . Huiusmodi autem inferre bella
finitimis,&inde in caetera procedere,ac populos sibi non molestos sola regni cupiditate conterere &subdere, quid aliud quam grande latrocinium nominandum est ' Hinc tertia pucis conditio est votum Iussitiaimam legitima bellandi potestas a iustis etiam proueniens cam
149쪽
sis si cupiditati serviant,& famam aucupentur inanem, bellum erit iniquum & villicationis rationςm reddere tanctu ci, qui Regi gladium dedit in bonorum laudem, de malefactorum
xor vindictam. inermem lyrincipem natura voluit ' ut regibus daret exemplum , non omnia per- ἡ a currenda gladio, scd x praetereunda calamo...est . Naturabit Seri adcommenta est regem.qaia ex alijs auιinatibus licet cognscere, st ex apibus: quarum re t amplismum eurile es , medioque
ae tutissimo loco . Praeterea onere vacat, exactor abeuorum operum ; δ' amisto Arie totum dilabitur examen et nec mulluam plus unum pariaηtur, melioremfu pugn4 quaerunt . P
terea insignis resti forma est , dissimilisique caeteris a tum magnitudiης , tum nitore : hoc tarmen maxime duinguitur . Iracundis mcl , ac pro corporis captu pugnacisim sunt apes , spaculeos in vulnere relinquunt et Rex ipsi se ciculto est . Noluit Ithm natura nepsaeuum es se, nee vition m magno co aturam peter a Itelumqκe etraxit, s iram eIns inermem relι-quit. Exemplar Me magnis regibus ingens s.
Est enim illi mos, exerere si inparuis , ν w-
gentIum rerum documenta minima agere . P. deat ab exiguis animalibus non trahere mores.
V mam quidem eadem homini lex fiet: sin iraeum telo δειρ frangeretur : nee septias liceret nocere quum semel , nee alιenis viribus exercereoia; facile enim lataret sir furor . si, r se sibisiatisfaceret. ιν si mortis pericula vim suam underet . Eadem apud Augustinum habes
lib. 21.contra Faustum. c. 7 . Nocendi evidι. tas , vilescendi crudelitas, impacatus . at
que implacahitis animus , feritas rebellandi,
likri dominant, y si qua similia, Me sunt,
qua in bello iure culpantur. Hinc Oritur quartas . conditio in bello necessaria , Fellum in vocuos da,. ut pereat, quem perire etiam pereuntis intersit. Nemo culpam luax alienam . Auctorem suum delicta teneant . Innocens nemo Pereat , nisi nocenti adhaereat Bellum prius experire calamo , postea gladio . Cum duo sint decertandi genera . unum per disieptatio nem, alierum per vim , cumquς illud sit μρΠom hominis , hoe belluarum , confugien
150쪽
i Ferdinandi II. Imper.fiducia in Deum. 4.
Herethphicum. 1 .natalia. 6 .eduearis. 7 men tia. 8'regrinatio. 9. tum in haereticos. I O. rebus annis tres coronas accipit. II. Deipara iubente , eligitur Imperator. I 2. adulatore1 odit. I . vIcto Palatino,nagam recuperat. I s.Ecclesiam Deipara erigit. 1 6 Gaborrem vincit. 3 7.ritum Cariaticum remittit in P iatinatΜm. 1 8. bellum in rusticos . I9. Danos
vincit. H. hostes fugat inque ad mare Fad
thicum.21.Deum semper consulebat . 23. 26. mors.2 obgio,pIa dicta. 18. laudatur ab hostibus.29. Iubet telebrarifestum Immaculata conceptionD. Oaι Turca parentant.13 Friderieus Palatinus usurpat eoronam 2υ- hemia.
13 Sethlee Gabor .urpat diadema Hungaria 1 3 Muntua diripitur. α Gustauus Molphus Rex Suecia in Carsa.
εFiduciae en sacrum acmplum. Coniurat in Fe dinandum II. Orbis uniue
ita. Maligno Ddere Catholuci coeunt,& Acatholici.GaIli Succi, Daci, villandi, Ninni ipsi pium conspu antes in Coesarem, imperium inter se partiti , opima occupauerant spolia. In eos illud usurpare poterat Ferdinandus diuiserunt sibi mestimenta mea , δ' supervectem meam miseerunt sortem. Agrimenso Diabolo ut in hin is habes qui ut imperet, diuidit, regna sortiuntur & toto fere occupat imperio, nouum iasignabant imperatorem , vivente Coesare. Terra, AEthera, Pontus cur viderentur in Ferdinandum pugnare, ipse diuina sussultus fiducia,& de superno securus auxilio , Saluatorem accurrit ad Christum, qui protinus in suppetias descendens victoriarum cumulo vanas ostedit spes hominu medaces
T Didat imperium Regis Germania euncta, vi Et suprema mers Suecia siceptra regat. Caesaris in regnum coniuret denique Mundus , Imperet 6 7 Pluto quos velis esse Duces. Non pauet insidias Caesar, nec Daemonis iram:
In Christumsibus Numina eelsa rogat. rum i Vix palmas ad sidera summa tetendis Oranti me dederit vota seeunda Deus. his namque Polo issa est desiendere, ροῶ sareo ut regno faedera sancta daret. Osce Orbis Princeps in Numina fidere Caeli, Nam qui eo ait o pera cuncta videt. Ponginus