장음표시 사용
171쪽
plerium pugnam, valetudinis curandae gratia si δ' Thermas Piperinas prosectus, in vincula retrahiturin Oeniponte capite poenam luit.Qua.draginta cum iudicum sententia Pragae damnati ellunt. Caesar multa mitigauit, quosdam morti exemit. Nouem directores capite puniti sunt, inter quos Ioachimus Andreas Schι tus Supremus regni iudex , mencestatis a Budo- rastylaxus Hurandus praeses Camerae Regiae , Neuslaus Michatiuitis Burggrauius
Graecensis eminuere Dannes ,rudicus& Collegij Carolini professor , prius lingua
dein capite minutus,dein quazuor in partes iectus eis, reliqui inferioris notae ferro, aut laqueo finiere. Defunctos mors non exemit ab in iamia.Interiectorum bona risco attributa.An-
l. re niuersaria praeteriti anni die , qua supplicium sumptum est audierant Acatholici in primario Pragae templo, paulo ante mediam noctem G α, quasi canentium Sacerdotum voces more Cainolico; & Coelitum voces creditae sunt,& Patronorum Pragensium , vindictam oppressae religionis,& dubitam rebellibus poenam a Deo pollulantium 4 Interim cum Tethlenius regio titulo nonia. abstineret, neque potestatem ordinibus faceret,ut cum Caelare transigerent,imo Tartaros& Turcas solicitaret in partesi, ut in Caesarem arma scirent a Pannoniae proceres Sethlenis inscio ad Caesarem redire instituerunt.Ita Set-sius Geousus valida cum manu in gratiam receptus alios attraxerat Rederum Ferentium multis vulneribus interficitur. Corpus ab in
rantibus hostibus in campo relictum Caesa. riani retulerunt in castra , &Viennae militari pompa,magno Caesaris dolore sepelierunt.Hiccxitus Carati Lingueuallu comitis Fuciluoi, huius seculi,Ducis,gloriosissimi nominis: meliori certe fato digni ob catholicorum liberi, tem strenue pugnam i ,& fidei erga Aultriacos incorruptae. Pater ei fuit Maxim tianus Gu- xij Dominus, aerario Regio per Belgium praepositus.Mortuo patre in Tornacesi obsidione , munia ipsus & VValtanum turmam suscepit filius adhuc duodecennis; qui per militares gradus , virtute, fide, continentia in magni ducis nomen inclaruit. Plurimis victoriis inclytum non habes,in quo reprehendas,nisi sorte quod se militem magis, quam ducem suisse meminerit Bucquoio mortuo , iterum e Transsylvania, LTethlentus erupit; Caesariano secedente milite, vacuam Hungariam nactus, post Tirna-m-- uiam expugnatam , in Morauiam inuitam i q.
Suemdysso irrumpit : Vbi varijs locis expugnatis, haesit tandem victoris impetus, obij-eiente Caesita nouos tribunos uerbasium, mallenseinium, Hannibalem Donauium , Malios. Ab his leuiori praelio non semel carptus , ad pacis consilia animum ad ijcient , legatos ad Caesarem misit , transactionem postu-l lans: dum Luendousus maxima parte copiai rum a Saxon icis, Caestrianisque intercoepta. tota ei citur silesia, amissa ad extremum Glaeta,
Betuens legatum vi carperat i qui non multo ' quam TurrianusIunior animo , quam sortu
post moerore contabuit, primus Hunsarorum Dynastarum, qui ad Bethlenium coniugerant B quoius ctiam duorum & viginti mil-llum exercitu, magnoque rei tormentariae a Pparatu instructus Posonium aduolat , quod Sethlenius , priusquam in Transsylvaniam secederet,valido praesidio munierat. Sed dissidentibus inter se Germanis, Hungarisque praesid larijs, ob intestinas d iscord ias, opinione ce terius intercepit. Inde Tyma,& Altenburgo, mox Schillenauia, & toto illo tractu pari selicitate potitus,Neosolij obsidionem,fatalem sibi tumulum aggressus est. Laborabant Trans sylvani, ut Caesarianos commeatu , & pabulatione prohibitos ab urbis obsidione depellerent. Quotidie cum eis decertandum erat. Quadam die Fuci'uMus urgente periculo, suis auxilio profectus, statim consesso equo, priusquam alius admoueretur,ab hostibus circumuentus,
na meliore diu sortiter, ad extremum frustra defenderat. Pro Palatino apud Caesarem Christianus Rex Daniae intercedebat , addebat precibus i. minas, ni proscriptione abolita, restitueretur muti. Palatinus.Idem agebat Iacobus Britanniae Rex, .coque intentius, quo Generi, filiae, & nepotum cxilium vicinius haberet . Iulias suas aiebat preces, quia ipse Palatini consilia non solum, damnasset; sed etiam nullis illum alienum regnum usurpantem auxiliis iuuasse,quae ab Anglia illi valida transmittere potuisset . Petebat insuper, ut induciae fierent usque ad conuentum ab ipsius maiestate Ratisbonae indicium duraturae . Fidem suam interponebat pro Manifeldis, legendossa , quod interim rem Imperij minime essent turbaturi. His videbatur Caesar inclinare; sed Mansfeων in Vangiones repentinus ingressus omnem induciarum, spem
172쪽
Catena Historica. Lib. XLIX Ca I I. 16 s
Sat. . spem prorsus abrupit . Imperatore fremen- cur hostilia. Vocatum itaque ad se Anglorum te, quod dum clementiam poscerent,moliren- llegatum, nullo de rebus , quas pro Palatino acturus venerat, dato responso, dimisit: addens prius ab hostilibus abstinendum , quam de induciis paciscendis ageretur. nU Mansfeldius itaque e Bohemia in Palatin, tum superiorem digressus,dimissum ab Vmone militem spe rapinae pertraxit, & iuitium breui exercitum collegit.Dein adueniente Tillio cum Herbipolitanis auxiliis, apud V Veidthusium munitis castris consedit, Herbipotensi & Bambergens Episcop. extremam interminatus Ua. stitatem , nisi missa ollio auxilia quam primum reuocarent. Multa ibi intercederunt minuta praelia: in quibus globus e tormento ex- Mamm-cussus pedes Mansfld ' equitantis praeteruo. j p - lans , tanto vim terrae in Comitem excusserat, ut mox praeceps datus, semianimi similis corrueret , adstantibus casum ac mortem Ducis
horrentibus: Sed nihil praeter trepidationem . Grauius quod sequitur discrimen . Neapolit, nusquidam, Man Adj nece concepta, dunta facinori occasonem praestolatur, repente mutato proposito, sica proiecta, fatetur delictum, pandit auctores , pretiumque cuius spe sit corruptus. His perfunctum periculis Man etidium noua cura excepit , sauaro aduentante
exercitu cum XXVI millibus armatorum. Aquibus mox circumuentus cum deficiente
commeatu , vel in Bauari potestatem concedendum esset, vel egressus ferro tentandus, ad fraudes conuertitur. Mittit ad Bauarum legatos,cum quibus conuentum, uti ipse accepta. certa pecuniae summa,copias dimitteret. Damtur utrinque obsides , denique ne quid dubit,
retur , tradit Bauam munimenta castrorum
apud VVeidhusium . His constitutis,nonuum elapso quatuordecim dierum interuallo, quod
monendo Palatino spatium acceperat, & numerata parte pecuniae,quam pepigerat, incndit Bauam,velle se exercitum dimittere,id uti lxi 1 securius fiat,petere Tribunos suos locum a Caesareis castris remotiorem , ut cuique quorsum velit libera esset discedendi facultas. Quo impetrato,nihil opinantibus Caesarianis, clam indicta prosectione, cum omnibus copiis in P, latinatum inferiorem contendit Receptisque Britannicis legionibus,quae in Praesidium Palatinatus relictae suerant, transmisso apud Man- hemium Rheno, Franckentalium obsidione liberata qua Gonsaluus FerHnandus Corduba a S nota in Belgium reuersus, Hispanico exerci. tui praepositus fatigabat;qui inopinato Mans- oldij aduentu pene opprcssis, omittere rema
173쪽
ad exitum perductam non sine indigna- imbutus, cum profligatum Palatinum rideret, si δ' tione debuit Inae in Franconiam,&Allatiam Odio religionis, caepit iuuare exulem tanta aris irruens asamjelius grauibus exactionibus in . rogantia, ut Elis etha coniugi Fraderatι ere cubuit, ut ab una Hagenoa centum millia Im- ptam e manibus chirothecam pileo suo accoperi ilium expresserit dem uin inclinan eanno, modans , iuraret non demissurum se symbo-
in byberna concessit plenus gloria , quod hoilum, priusquarn Fru cum Regem solio Pra. stem si non vinceret, Penna calliditate delude. gensi restitueret . Collecta itaque per V Vehret.Sane hoc noua praeliandi genere Mansfl- phaliam, atque Saxoniam militum non syzrdius parem non habuit . Inclusus sepe vel Mi nenda manu, tanta licentia per amicas prouin- intersera molaos,euanuit cum voluit. Ipsi cias caepit excurrere, ut si ijs principibus gra- Primus,qui tormenta campestria ex corio con- ess,vi ab eorum finibus arceretur . Occupato flaret, ex aere pone, ut sine Sarcinis enatarex, vero per dolum Amaenoburg quod Mogun- calcando maria & nauigando terras . Tillius tinaeditionis est oppidum,dum in Franconiam
postquam potiundi Manieldb spes nulla su- ad Man Adium irrumpere tentat , obuium pererat, dispositis in Palatinatu inferiori hy- habet Antildium,qui cossato ex Hispanis, Her. bernis, fiustra tentata Heidelberga, 1atis sa. bipsensibus,Moguntinis,& Da stadianis buit,ab amicis prouincijs quantum liceret, ar- spemendo exercitu, Brunsvicensem fundit, in re populationes. Y aphalia reiicit, postea Amaenoburga cim' δ' Felicior collit alea Debbo comiti Anhussio ad. git,& anni; claudit satis funestum obnaortem uersus Christianum Ducem Brunsvicensiem. Is a Pauli III. P.P.PLbni III.,Regis Hispaniae; A puero apud Batauos rudimentis militaribus4 berti Archiducis Austriae,& Belgij Principis. X HUNGARICA ET EXAUCTORATII PALATm . Ann. I 622. iii π Iostilia arma ubique Dacus circumferens, o Marcomanos rapinis, & incursionibus a filigebat; quanquam sedulo cum ipso de pace
Nisclasburgi ageretur. Anno tamen ineunt
vigesimo secundo, ijs legibus conuenere fecia-ks ; Vi P non ι rebellionis culpia indulgeretur. Diacus titulo Aegio cederet : intra duodeuiginti
dies ceptrum,diadema, caeteraque PannonIta re
gni Insignia cum omnibus ari bus, Caesari renitueret. Pro quibus vicissim ιlle Imperi, principis titulum reciperet ,-in urbe Casseuia, quandiu
viueret dominaretum, ater non medIocrem pecu
niae siummam, auaeι besticae impense namine stineretur . De rebus religionis in abo camuentu simmo haberetur.
HVi Non multo post Caesar Elemoram Mantuae V Ducem in mattamonium accepit ; profectuse, Obviam Sponsae Oenipontem, ibidem nuptiassare. Celebrauis. PalaIinus cognitis Agansfeldii , de
Eciιnsu censis successibus, per Galliam in Pala-Pvitnu tinatum mutato habitu reuertitur . Duos ha- '. lauit itineris comites. Unum ex dynastis Bohe
micis Michausurum, alterum mercatorem
quendam Argentinensem ; nec sine periculo
agnitus a muliere cauponaria, quae ex picturae
similitudine faciem agnouerat.Dein in Alsatiacum in publico diuersorio in duodecim frogarios milites Archiduciis Levoldi incidisset;
incognitus coactus suit se plaudere conuicianti, & in salutem hostium propinare . Landauiam appulsus,laruam deposuit,summa d Es-feldi, gratulatione acceptus, spem concordiae abrupit, quam Hispani agitabant, utin suas partes Mansfeldium pertraherent Bello itaque
recrudescente, I laeno transmisso, aduersus
Tillium mouet Man feldrus,ca est prope Visilo-um.
chum cum Bauaris considebat, Heidelbergaediis, intentus Tillius cognito hostium aduentu,noneit in diu cunctatus, in eos inuehitur, quos ad lacesa u. in .sendum Asan elius praemiserat. His facit
reiectis, reliquum exercitum horum iuga in culsum aggreditur tanto militum ardore , Vt Asanfeldius perturbatis suorum ordinibus, locum dare cogeretur victoribus. aram h rarum itinere victor Tillius fugentes exegerat, ad pagum usque Mingelfhemium, cum desperatio circumuentos erexitiangustia loci fugam prinitante. Mansseissius itaque incenso celeri-zer pago, ut fumo conspectum adimente, non animaduerterent Tilliam, quid ageretur,sistit fugam suorum , ordinesque restituit, hortatus Pro tempore ne occasione abus, dispersum &vagantem aggrederentur hostem, victoriae securi . Conuerso itaque in Tillianos agmine,qui iam vicisse credebant, inopinata aggressione 2 ' σα perculsi,vertuntur in fugam. Adeo contrariis diu, et momentis variat fortuna praeliorum: Dum vi- lia viactis desperatio audaciam excitat . Victoribus ς
174쪽
CLEM CORVM tur,nomen suum adscripserat. Ueracias. Ab altera parte non absimile lemma addiderat i reus De ,hostis Clarιcorum Bre i tamen sen. sit,in quem pugnaret;omnia deinceps infausta expertus, eodem hoc anno amissa manu , quatam impudenter sacro ordini minabatur.Duniris ; magna praeterea copia instrumenti argentes,aureique pro usu sacrorum, quae ille omnia per summam iniuriam erepta in nummos con stiuit. Muci & arroganti symbolo insignitos. mat. Ab una manus e nubibus protensa evaginatum sem vibrabat, utque cuius esset, agnoscere
175쪽
vel Numine vindicante, carne putrescente initaque Palatinatum verius, iter intendit, in ub si δ', ctorem Til viis inpurrit prope Hocchstium oppidum , ubi per pontem Ruteno tria postixum
laxiv Regiam lixeris permotus arma deponere spe δεώ ' P ci. quae Bruxςllis agebatur, militem exaucto-mzi sauit apud Tabernas Als,lixi data sacultate am t. Mia'fetao Zc Νicens, postquam eis gra-xias egisset, cuin copijs libere recedendi, quo vellent. Ipse dein Sedamim, re paulo post pert Galliam mutata habit in Hollandiam reuertitur ad nsatiriam AmusioneUem, Unum ex faederatis. Mansgeldius ae Srs uicensis ex Al- satia in Loth ringiam digressi, modo reditum' in Germaniam minabantur , mox in Galliam
ψbuersi quasi laborantibus ibi Hugonotis auxilio suturi. Tent int Gallus Asansoldium deludere & in spetiem oblato stipendio exarmare . Sed istin fetili , calliditatem non agnouerat Gallus . Fallere credens nouo Asan Adbdolo deceptus, obsides rellituit, & viam aperuit, ut ad Belgas se reciperet .Celeri tamen gradu se in Brabantiam recipientem, eadem celeritate Gon aluus Corduba cum Hispanicis &Burgundicis copin apud Floreacum haud pro pugnia Cul Namurco assecutus, sistere fugam, & c
Corduba mittere aciem coepit.Pugnatum utrinque acri
ter Augusto mense, : aequo fere Marte disceo δ' ' sum.Ad Hollandica cum peruenissent castra --nfeldiani, cognito corum aduentu Spin
D.qui Bredam premebat, obsidionem soluit. Dux Frun et sis sinistrum brachium in pugna amiserat; quod globulo sesopeti saucius ,
vulneris curationem omiserat, vel ex mora , igangraenam iam non isset vitae spes, nisi brachium testeretur. Pertulit sectionem fortiter,
tu planς militari pompa inter occinentes V, omnis diquς tubas , ut auocatus hoc strepitu animus Brae magnitudinem cruciatus aut minus percipo minui c.
ret,aux facilius dissimularet.De altitudine vero animi corporis imbecillitas nil detraxit: nam audito aduenisse Bredam , ubi curandi causi decumbebat,tubicinem Hispanicum, perduci ad se hominem iubet,& varia collocutos, delinquit rejer Dinoia, amisisse me brachium, sidsupereste adhuc alterum , quam bostes propediem inar
Tillius Palatinatum hoste vacuum mactus adum Leopoldus Archidux Haganoam,Spiram, Uvormatiam , 5 reliqua Allatiae recuperat, Heidelbergam adoritur Electorum & Palati. linnatus caput ad Nicrum amnem, repositam, . ti set Praeerat ei Nervius cum legione Britannica, hi conitabat haec mille re quingentis. Oppidani, aggrestes,cum eo bona sua asportassent, militem aemulabantur pro stipendio pugnantem;
sed illi pro aris,& focis. Mense Augusto urbe
undique circumuenta caepit Tillius murmverbrrare tormatis; propugnacula expugnares donec ad moenia accederet, & post acrem aggressionem urbem capit;militum, ciuium magna partem arcem confugiente , qui seno
multo post temperatis conditionibus tradidere. Multum ibi praedae captum, non e priuatis modo aedibus, sed e praetiosa Principum sep. pellectile,atque thesauro. Direpta Bibliotheca omni librorum genere inter Germanicas celeberrima,cuius dein pars Romam missa. Victoriam Mantu i deditio consequitur. Validissimum id ad Maeni, & Nicri conssuentes Prinpugnaculum Fradericus IV. Elector Palatinus nocineunte seculo communiuerat. Vbi trien. nium fere Io Papa XXII a Concilio Constantiensi exauctoratus delituit.Ingrauescente live.
me, victorijs onustus Tillius in hyberna militem disposuit. c. O M I T I A RATIS FONENSI A. Ann. I 613. REbus in Palatinatu feliciter suentibus, ad
componendam Bol miam se Caesae sonuertit. Protest Iescum singularem motuum agnosciret cautam, qui Rudolphini priuilegii robore adhuc in regno degebant, Lissit se dere; ea ratione quia si Acalliolici Princi- Hs nullum Pahuntur sacerdotem catholicum in suis prouincijs,cur de Caesari non licebitὶ qui
iure victoriae, vitae, necisque Dominus corum erat ὶ Eiecti itaque Praedicantes ad Electore Saxoniae confugmini de Caesare optime merbium, quod stam ex Protestantibus Caesari auxilio suisset,ut regna recul erant avita Suse
pii libenter patrocinium Elector, datis ad C
176쪽
Catena Historica . LS XLIX Cap. II. i 69
sarem literis , & periculis memoratis quae t Ira quibus ille modis arma induerit, regnum in- si δ' gratiam Maiestatis Caesareae pertulerat et ro- uaserit alienum, quae cum Turcis faedera pergans, ut salua religisnis libertate, patriam re- cusserit; quam susque deque habuerit Princi petere pollentine merito a sua: religionis si ijs eum monita, taesaris edicta; cui ni Deus ad- reprehenderetur , apud quos frandem inuis fuisset ,Romanum haud superesset imperium .diam incurrerat, quia iam ipti praedixissent, Adhibitam ergo proscriptionis seueritatem, ' Victoriae fructum fore Auguitanae Consessio. quae Reipublicae hostem declaratum exuit aut- L . . nis excidium. Adiungit tandem,nili his com- tis possessionibus, & dignitate,ignique dc aqua pii Oim. positis, futuris Ratisbonae comiti js adesse non interdicit. Superesse iam ut Septemviratus, Aposse, quae in Calcem Anni Cadar indixerat . principatus Palatinus comis It noxa Imperio Imperator vero ne sibi insensum redderet be- delatus, tanquam vacuus benemerito principinemeritum principem, denub ipsuin inuita- tribuatur , & in eum veluti in vacantem posuit ad comitia per se celebranda:Addens mul- sessionem substituatur . Ad hunc Caesarem. ta de hemica reformatione facile agi posi maturo habito consilio destinasse Maximitimsi,si praesens adesset. Saxonem porro,quo mi- n m Fauim Ducem, qui ad salutem Imperij, nus veniret,arcana alia detinebat. Non latebat tot tantasque periculosas susceperat expediti Ferdinandum velle Electoralem dignitatem nes, proprio vitae discrimine,& grandibus lina Palatino in Fauarum transferre; cui facili perdis, quae aliquot myriades argeti excederet. assentire haud posset metu Protestantium, si, Propensam Caesaris voluntatem erga Ma- si praesente, pateretur in principem Catholi- ximilianum magnopere probabat Ludovicus eum,transferri Septemviratum . Vel quod su- XIII. Gallorum Rex , commendabatque per pra Cesaris potestatem crederet priuationem Baugium oratorem suum . illam, quae ad Septemviros omnes pertineret. Postulabat deinde uti de restituenda Ger- Septimo huius anni die apertis Ratis nae maniae pace, de tuenda Hungaria, de aerario Caelare comitijs adfuere per legatos Saxo, restaurando, si forte rursds a Bethlemio, aue Mandonburgicus Treuirensis. Per se Mogun- ipse Turcarum Imperatore appeteretur ; de tinus,&Coloniensis Septemviri. Salisburgeno reprimendis Hollandorum conatibus,qui pro- item Archiepiscop. Ierbi sensis Antistes,Dux uinciam Burgundicam , atque ipsum Impe. N.Aurgicus , Ludovicus metis Hassia Lod- rium,tot seditionibus incompositum inuad
gratitur; aliorumque Imperij Principum,atque re non verebantur. Poltremo de moneta inl- ordiniun Dequentes oratores. In Caesaris cO- sarijs corrupta, in priorem valorem reducen-mitatu fuere Henraeus Iulotis . Franeisicus Α- da,in commune consilerent.bertus Saxoniae Duces,Chrissia ius rumor 'in' Septemviri, auditis in Comitio agendarum reps Anialtinus . Plurimi praecipuae notae CO- capitibus, gratias egere pro paterno in Imperii mites,& Barones. salutem assectu . De Palatini Septemviratuseausa Primo consessu Ferdinandus ac iis promo- translatione non una fuit omnium vox . Secu-φh p re gratijs de aduentu procerum atq; frequentia, larium Electorum legati libellum Caesari Otalet ' per minium Imperii procancellarium , finem tulerunt, petentes, ut suorum responsa primi-
misi. . conuenilis proposuit. Quapropter caulas con-ipum ex etinentur , antepιam decretum ema-siliorum olim perturbatorum voluit ante om- nam. βuantum ad param, Caesarem Iudere, nia explicari. Fuisse videlicet,qui aduersus pri- verbis Llsmarinaeiamans in Ghemia Euan-sti moris instituta, lustragiorum auctoritatem gelisis claudebantur templaritus tollebatur ' voluissent eleuare, vocando in dubium eorum restantium, sacra publIee facere prohibetanturius , s quando numero superarent aliter sen. De hac tutaria questus Dux Saxon , ita tame netientium opiniones ; fuisse item, qui Spirensis auxilia siua Casarsubtraxisset , eum imperium
tribunalis Senatusque Aulae Caesareae iurisdi-jundique rebellantium praemerent arma. Garectionem eludere, iuris ordinem euertere, demi Rhemis erratorum venia data evanescere, quo-tassent Natas inde discordias, odia, pernicisseirum consilentia tam atrociter torqueretur . Eiae
faedera,tandem Bohemiae rebellisnem . Quo-jomnia siCaesar clementer tolleret, redderetque rum aliqua a Fraderici Palatini molitionibus patria exules; ipsi omne genus exhiberent obsequii, prognata,adoleuisse in graues Imperi j dc Pro-imitam etiam amensiiri ta nutum Caesaris. De uinciarum perturbationes. Nemini clam esse, Eletioris devitate in Fauarum transferen ,
177쪽
LA'. hesicripus tam por Germaniam vulgatis remit-iquam dignitatem Palatim abrogaret, ius tamen
δε- δ' tere, quibus nImis praepropera sesimacione Pala. Alus, ae desecendentibus esset, ιura sua est acit tinus probabatur damnatus. Masinam praeterea nes persiqui in comvijs imperialibus . viastesn- Britanni Regis habendam se rationem , qui iam iuris formum Electores litem decidere ι Palatinam sibi generum adsiluisset, aliorumque nebuntur. principum i qui Casarem cum Palatina elemem Lata sententia , V. Kal. Martii praestitutus Dur acturum putabam; qui traui quidem crimi est dies, quo Elector Bauarus crearetur. Inam ne detiqu/ssenseed iuuenib , consultoque eruore gurationis hic risus fuit. Irriperator cultu re-
in obliquum abreptus malo san. eonsiliosesertu- gio indutus , preferentibus, quibus ius erat si se suas tam infeliciter elisisset. Iam eulpa insignia augustalia, praesente Septemviro Mo- abunde dedisse panas , hue strueque dFugiens .iguntino,ac Coloniensi, legatis Treuirensibus , sis si Ma estas Caesiarea ιam decreusset Ele-i aberant Brandeburgi de Saxonis, adstabant
claris titulo PalatInum euertere , agnatos eius plurimi Principes , Episcopi ,& Archiepisse m tangeret, pro quibus Principes omnes essent ar-ipi post memoratas a Uice Cancellario abdic ma laturi , ut iniuriam ab innox spropulsa-mtionis causas, Caesar solio sublimis , Procan-rent. Festorum adun teret inconstantιam. Deomo- cellario perorante edixit se Maximilianum
ius omiabus faelle occurri posse, si iterum Palati-iBauariae ducem ob insignem erga commurium ingratiam reciperet. nes laostes atque perduelles Cesari, & imperio Huic libello Celar scripto respondit, Pa- nauatam operam, in Collegium septemvirum latinum nulla posse excusationeρurgari, qui Cm cooptasse,quam dignitatem teste uniuerso im- siris, ac Elidiorum , eGerorumque monita periperio velle conferre . Operiebatur in proxi- summa iniuriam eontem Uset. Omnia conriare mo conclaui Maximilιanus, ad quem Comestiteris , quiἴas ad obeundum vadιmonium illi Ioe Hobenzolleranus supremus aut e Bauariae Aes dicebatur tanto temporis damnando, ut sire. praesectus post repetita compendio capita orasti cere volutiet, errata damnando, ditiones tionis habitae a Procancellario , comitantibus suas recthere potu fiet. Iba , et Dania RQLiEgone Fufienseroico comite praesecto castr bus, ali sque Germaniae principIbus Pro Palatino rum Boiorum,.& Pappenheimio imperii Mare- intere dentibus , hoc si tinuis anιmo concsu.ischalio haereditario , mentem Caesari Maxi-rum,siposita eontumacia, supplex veniam popo. miliano retulere . Egit gratias Maximilianus, scisse quod has tenus refractarius eri aversatus. seseque paratum ibienni iuramento fidem, De Fohemis ιam lueras significasse , mulcia no- suam C sari obstringere ostendit.Mox a Promine privilegiis excidisi e tu poenam perduellior cancellario euocatus, A rchiepiscopo salisbu
vis. Rogare tandem, in paterentur Electorum gensi , de Alberto duce Bauariae germano. numerum adimplera Nauari suffectione , ut ea ximitiam fratre eius dexteram laevamque cin- vitarentur mcomoda , qaa ex mius Electoris gentibus , accesIit ad solium ausultate . ac in
defectu accidere possent. genua prouolutus sese Cadari sistit. Ad haec
Varia suere hinc inde responsa. Caesar tan- iterum Cqsaris voluntate a Procancellario vul-dem sequentibus contentionem absoluit. Cum gata, Maximilianus actis Caesari demitu imo Pulatinus capitI Caesareo ιnsidias struxerit , ac gratiis, semptemuiralibus donatus insignibus,
restriis , Qque fortuna euertere tentaverit: Ger-jractis manu Evangelijs,solenni Arma septemmaniam caedibus , sy rapinis tua dita barbarie uirale sacramentum recitauit, & ensem exo-
afflixem in aliorum documentum , Omm ture sculatus Cesareia, habitis rursus gratias, libatot tuis .esse oobandas dura comumax, Eryer- dein exportaviae Cassaris dextrae osculo, rece- duellis. Se tamen velle paruam clement a le-iptaque aulae gratulatione in augustili triclinio mire: ut omnibus innotesiac, si non Palataniiprimam lancem Imperatoriae mense, quod mam, sed renueniaam cuperes,ure tot Prin-iArchidapiseri munus est, imposuit asseditque e pum precibus flexu ,- Palatino omnes Woutn-i saris conuiua. Peracta solemnitate Imp tuas, quibus iustis armis JAιau rat, dem- rator septemviros Principesque imperii , quimo Electoratus ιitulis ediuturum; moda ιEa -- aderant, Albertum item Saxo- ueniaroteum, perba dems ceruice , steterum v iam prece- Chrsιanum Anhaltinum epulo adhibuit: r tur , ac dimisa milιυ , amnι renuutιet farderι,istituitque Anhaltinum iuniorem pristinae quod contra Cinsarem percu ιι . Eo qua in gratia, exemplo singulari clementiae. Tantam
178쪽
Catena Mistorica. Lib. XLIX Cap.II i i
laetitiam conturbauit magni apparatus quos men conditione, ut ii intra octodecim menses δεδι bello reuocando dux Mun eiarus in Frisia , Palatinus in Caesaris gratiam non rediret , Orientali λ C ιstianus verb dux Brunsvicensis Franckentalia cum uniuerso bellico instru- in Osnabrogensi ditione fecisse nuntiabantur. mento Anglis redderetur, penes quos ad eum Conduxerit Bataui ad quatuor menses Mans- diem iteterat Franckentaliae defensio.Sic ciui-feldu Halbergaris; copias: quibus e lapsis, cum eas,quam nulla vis subegerat, negotiationis i Hispania Bergizomi obsidisne recessisset, id- dustriaceeidit in manus Hispanorum. , apud circo superuacanei essem, eos exauthorarunt. quos perseuerauit ad annum huius saeculi Quamobrein Ratis nam accersitus Tithus, X XX II..hi auctus Comitis dignitate, iussus est mense Dum hac in Hassia gerebat rillius. Trans Martio iunctis legionibus Ani hinis, mouere sylvaniae princeps Sethlemius Pannoniam in- u istis.
in Cattorum fines, antequam Maarisius Lad-, sit, valida Turcarum, ac Tartarorum ma- rui.
grauius, quem serebant cidaris hostibus addi- nu, quos i Sullam mea Turarantis impetra.ctumaeosdem in ditione sua reciperet,vel con- rat.Prmextum rebellionis habebant, quod ρο- spiratione iuuaret. cunia in conuentione Oedeburgensi Bethlemiolarari AEgre accepit Mauratius Callorum regulus promisia,non solueretur. Transito itaque Ti- Caesarianoru aduentu,quasi immeritus bellio-ibisco, subitanea irruptione cum sexaginta ar-nere praemeretur, sed cu eius non lateret con- matorum millibus irruens,Legionem Tiessem silia,volens lubens recepit.Irato Mauratro, λω bachianam facile opprimit. Comitem Seb υ- uinciales ad tuendos fines,correptis armis, vim varirynburgieum intra Gettingam oppidum aliquam opposuere Tillio, sed momento fusi, obsidet ; praestructis quatuor munimentis ad segatiq; domum ad consuetos rediere labores. eam urbis partem, qua exitus patebat; Caetcra Porro cum Saxonis septemviri animus non quaestignum, paludesque & 0lua cingebant nihil videretur offensus, ad explorandum & valido praesidio obseruabat . In iis angustijs mitigandum peropportunus visus est Schmvaryrsuburglcus diuisa prudenter ann eus Fidelis tu ob licrorum cum Saxone com m,hostium vim ad initium usque hyemisso munem usum, tum ob utriusque necessitudi- titer sustinuit, donec Turcae Tartarique monem,& animorum consensionem.Erat etiam, rae,s igorisque impatientia non expectato iam quod Ptincipi Ludovico nuper Cesar Marpuri Bethbmb imperio castra desererent , quibus gensem suecesIionem, post diuturnam cum rebus impulsus , & ipse demum ad inducias Maaritis Has patruele controuersiam , lata pertractus est.Ita obsidio soluta,cum iam Caesentetia addixerat, cuius iudicij executionem sariani extrema annonae & rerum omnium tum Colonsensi, tum Saxoni demandarat. Sic praemerentur inopia. Hemius tamen ne sonatus sperabatur Ludouιcus, si spetie petendi pro victo gereret,lias Caesari conditiones prae Caesareae sententis exeeutisne quasi in re pri-slcribere est ausus , ut duos in Silesia reeip irata, & velut aliud Agendo, translati septem- ιus inpellam, ον Ratibariam, quos illi Caesar
uiratus mentionem inserens, conarerur con- initio motuum atulerat, restitueret ; in Hune
ciliare Saxonem. Caesar ipse non defuit, Saxinfria omn/ ab inbibus Mantanis ad Transi tua. nem, & Brande urgicum denub ad comitia niam vise eederet, insumptus in hoc bellum inuitando.Excusauit se uterque , quasi crede- expulisos refunderer, or leproRegem Hungariarent praesentiam suam non modo futurm crearet. ivsui, sed sorsan grauem, quia aliter de Palati- Vrgebat etiam Palatini restitutionem De lxamni exauctoratione sentirent. Sic fine comitijsibus Rex Angliae, quam ad eum diem frustra imposito, Caesar Pragam contendio, tentaverat; tandem filii sui matrimonio cum Sub idem tempus Mane entalia fidissima sorore Hispaniarum Regis experiri contauit. palathis,non modo Tillio sed & Hispanis sese Princeps idcirco visendae suturae coniugis v, titer obstiterat . Hinc iacebant totius viciniae tia, cultus, in Hispaniam venerat, &Fran eomenia, crescebatque in agro solitudo, quae chentaliam in Belgii Gubernatricis potestate nec Hispanis proderat, nec reddebat rem ει- reposuit. Sed cum Hispani, Palatini restituti latini meliorem. Consensu itaque actum, ut nem ad arbitrium Caesaris reiicerem; Anglus
pene, sabellam Hispaniaeprincipem, de BelgijsHispanicae affinitatis spe omista, quia ad PM
Gubernatrirem lege depouri seruaretur; ea ta-ilatis causim parum conduceret , matrimo.
179쪽
i r Ferdinandus I I. Ootidi Imp. XLIX.
sat nium filii in Galliam transtulit, senerum l, dc si nepotes armis iuuanos ducens, ve sespicionis labem abstergeret, qua laborabat ex vulgato cum Hispana coniugio;quod in Romanam fi- xxxvri dem in linaret Post duras itaque in catholicos 'ἴ 'renovatas sanctiones comitia coegit in quibus .. aduersus Palatinam proscriptionem plurima dixit , ocimmdcrationem affictissimi Regii
si Generi,inopis filiae, exulantium nepotum Britannici sanguinis,cuius honor respiceret tot ius nationis decusSatis lenitate peccatum. Praeivit
in liberalia pronaiisa Princeps V valliae pollici,
eus decem armatorum milita. Scotia vovit to.
iidem, Anglia plura sextuplo. dii dictis respon derent facta, mox in acie stetissent octoginta se,ctissimorum virorum millia cuui stipen dii fac apparatu. Decemitur tirper haec classis validat, exarmantur tota regnia Catholici Mansfudias, de Brunsvicensis expeditionis di 4 cuntur Archistrategi, cauta infelicis longe imielicillimi patroni. Nam omnia nec velut stipula ante sticlam venti. aduersi Numinis statudiissipantur. Resculis cum Hispana nuptiarum pactis; cum Hraetriena Maria filia Henrici Magnι, Gallorum Resis Princeps Valliae nuptias inijt. Hinc natum Nedus inter Gallos & Anglos,cui dedere nomen Allobrogum Regulus, Veneti', Heluetis,tum pro Tellinae Vallis libertate tumis, .ii irilarinatus vindicatione.Sic Palatini causa Eu fadas ropaeos pallim dominatus accendebat. Sed ra- torulaiatiarum fides, rari conitantia,&priuato- 't rutri tubus accomoda; Parum iuuis Palatino
laxxix Acceptis Mansfudius a Iacobo Regeliteris, τ' rextemplo magna Tribunorum comitante canta terua, properauis ad Ratauos. Ristingae vela soluit Anguam versus, sed vix prouectus in s.cum, Cum nauarclii inertia nauis impacta tua cautes soluitiir;pene effugiente Mans filio, a. missa omni suppellectili . & geminis rosi. gnato fartis arculis; grandi iactura rerum,quas malis artibus acquisierat. Alio nauigio, velut magnis rebus seruatus, exscendis in Anglia, perhonorifice a Rege accepi Aletrinatusque ad spes maximasExercitui praefectus , ex Anglia seluit cum copiis. quas tercentis nauibus impolitas in Sela iam
. Maiori periculo agitatur Chrestianus Dux . rarissim Scripletat in Gallia bis mille pedites, S: Maricis, quos Calatanauibus imposterat, ut in Batavos transueherentur . Cum si latis anchoris, reflante Botea fluctus aegresti terminos Ros, na.
ues omnes,quae tem liue periculiam non masserunt,omnes demerserim.
Nec partibus suis defecerunt Catholici.Coe, VLpias suas auxit Rex Hispaniae viginti armat Daeo. rum millibus .accepto' ii regnis haereditari s ingenti pecuniae subsidio. Cathollai Germaniae principes pecuniam contulere.Cesar veteranis legionibus ivitii auxit sepsementa ἀ Cum Transsylvano pacem Mnrauit; ea conditione , - ree, Huugracs admin 'ηιιone , in is, sigillo a simeret . Captiar hinc inde sine lutrosio luerentur. Turcas,Tartaros nullo modo, per si vel per abum in Caesarem sitieti et Caser iom- tua nupero tumultu ablata restitueret . I tuti
Superer*Saxoniae Septemvir, non adhuc Mi.
ad Bauari fortunam. compositus . Eum deli. aiendum sibi lampsit lo: Sualearos Mogua tinus Septet tr. Plurimae cum de ea re interilissent literae,colloquio diem dixere Fluili
gae. Adfuere Moguntinus4 Saxo: Maximilia- ω nomine Luriuscussidetis, de olims: Dux Saxo Coburricus, gemini fratres Fire enseldui principes I Hispaniarim Regis legati. Aiebat Moguntinus, Caesert non egi vertendum vitio , quod us iure βο Septe natum ex debcto vac ut a ,eassensu Eliatorum ervii comitio aderarui Rat sianen ξPrincipi contulerat meritissimo id miss-ctum m absentiam Mutiam , sedne collegium
quidem eri Palatini fortisua sita voluntaraa εἶτsine pone tiam ema est clementi, elementι uria , quando delinquens palam peccat, θ
180쪽
Catena Historic Lib. XLIX Cay II.
SM.A . renatus aliena soli citatus fraude, parum ρώ δ οδψ' eo,multum sibi nocuit, culpam Muouit , εν μυὸ fuit deprecatus. Ex aduerso Palatinus violauit siupremum Orbis caput, regi diadema detraxis,
bessis Germaniam deformauit, quod in dies auget . Hrum oppιdo quod Septemviratus Saxm cus nam migrauit in dom m allimam stirnm extraneam; sita etiam Palatinι,-Favσrt eas dem prorsus habent ex et a stirpe genitores . monumω translatu iura coa - detur , quod
Septemviratus a prima bui origine Eauaracus postumnio reuertιtur ad pristinos possessores , ἀquitas servi per iniuriam auulpus aduersῖs
reale , ikr persuale quod scienter in haeredes
translatiam omnem impe it praeseri ιonem. Nee potuit Aurea Nulla , nulla extante lausa, nulla adhibita istis Naua ιeι cognitione aufe re usabenum. Rupertus Com. Palat. muor cum Ludovico Fauaro Imperat e transigit , or turm
mento sanxit altemationem iuris Elemuι, quatra gentes ea condition rmarunt,ut quae pars transiactionem mistaret, citra aliam Iussicis formam a iure eligendi in totum excideret . Euod
Rupertus pactum violauit,est in consesso, - δε tas omne amsit eligent. I Opertus=mor successiorem habuit D pertum tumorem fitium Adolphi ratris, νι cum caeteris desiendentibus mala De laborauit. Haec & plura Moguntinus ne uosa oratione exarauit . Illud tamen creditur expugdasse Saxonem quod Palatina abdicatio iuuaret causam suam, quod N ipse Septemviratum pollideret cx culpa primi possessoris vacuum eodem iure, quo in Bauarum ab Imperatore translatum. Acquievit itaque,de ex eo
die Maxιmilianum titulo,& honore Electoris coluit. Ea sinceritas sic affecit Caesarem, ut illico Friderisum Alienturricum , Guillielmum inmaraensem,aliosque Saxoniae Ducra,condonata captiuitate , saxoniae Septem uiro remiserir.
F AMILLAM EXCISCUNT AUSTI AC I. Ann. ici . mulcito saxone;iussit Caesar Protestaniates omnes Aultria, Bohemia, Morauias is ei. iccudere. Acatholicorum sequutus exemplum,cti. in quoru ditionibus no permittutur Catholici. MI Mia idom tempu5 M.Antonius de Dominis de n. ArctaieRSpalatensis,qui nuper i Catholica r misi, ligione deiecerat,ex Anglia Romam reuersus, Ora . & in castro S Angeli in custodiam datus, bre. ut ex morbo decellit.Cadauer in campo Florae exuritur;cineres in Tyberim abijciuntur. x ii Mox ad familiam ordinandam Caesar conuersus,fratribus etiam .consentientibus, Li'. H-racum Ducem Cromancij dc D. Ban. Paronem de
errennet delegit, qui haereditate mercisceret. nes Maximιbani Caesaris filii sine Ea, redibus decesserant, dc Aultriacum patrim nium ad filios Caroli erat deuolutum, qui frater Maximiliani fuit, Ferdinando LCaesare ginnitus . Carati tres adhuc superextabant liberi, Ferdιnandus II. Caesar, Leonidus, & Carolus Archiduces. Comitatum itaque Tyrolensem, Landgrauiatum Altitiae, cum Brismia,& adiacentibus ditionibus in tres partes diuisere, ex quibus una Caesari, altera Le oldo, tertia Careso obtigit.Reliquam patrimoni j partem , Stiriam, Carniolam, Bollem iam , Austriania Caesar Ferdinandus II. ante variis acceperat ti.
tuli C. Mus sacro voto obstrictiis, solo Mam hicinatu Burgouiae, de paucis in Silesa domi.
nijs praeter annuam pensionem contentus,par
tem suam Caesari remisi ; quam dein Caesar Leopudo fratri,liberisque ipsius attribuit. Nec
longe poli moritur Archidux Carolus,Caesarisc. NUfrater , in Hispaniam euocatus ut Lusitaniae εκ ir
praeeitct. Anni vero insequentis initio obijt de Iacobus VI, Rex Britanniae . Moriens Palatinι restitutionem filio Carolo commendauit.Is post 16as. celebratas cum Henrιca Maria Galliae Regis immserore nuptias,instructa classe centum de quin- . quaginta nauium , quibus decem millia pcdi .bis.,
tum imposuerat, de aliquor equitum turmas , iactator a
Lusitaniam peti iussit. Sed cum illa Pleymon. mui ilio serius soluisset , Lusitaniam quidem te
nuit,sed tentata Gadibus exscensione, a Ferdinando Gisonio cum valida Hispanorum manu, Angli repulsi,naues iterum conscenderunt ,qui tempestatibus iactati,pauci patriam appulere. Anglorum infelix expeditio faederatos mi iranime morata est,quin Rex Daniae Christianuaxapeditio IZiuxta pacta moueret in Caesarem Is a Principibus Holsatiae , & Saxoniae inferioris Dux Circuli fuerat designatus , Duce Luneburgico contra instituta, ea dignitate abdicato , quod ad pacis consilia, de Caesaris obsequium magis inesinaret.Nihil contra Caesarem praeseserebat Danus moliri, sed meram Circuli defensionem spectare , quod varijs militum excursionibus