장음표시 사용
281쪽
Sat. s. Faciat pacificator omnium et laetitiae dator sp,massistebat,' sidente super aram Regepreces,sgr si i ritus sanctus; uti haec Romanorum Regis ele-lsacra carmi fundebat, vicesimam ex David vino toti Germaniae,eiusque proceribus fausta, eis oden religioso murmure ingeminans. omni felix,fortunataque eueniat : isque Numinis di-sdeinde Ambrosianum alta voce eanens ordieba- uini inspirante gratia Rex eligatur , qui animo tur,per phonastos Caesaris, Stinni cantu ad finem probus,fide integer, manu sortis,cle inentia in-sperductum Nil interea,fuod edere tinnitum po- uictus, honorem Dei,salutem hominum, nulli te M. tota urbe conticuitis sacris turribus ara, epostponat rei.Sacrisicio nussa facta , progressusifclopetis erepitus vicatim persionabant: muraburnde cum miniaris Antistes infra altaris ascen-itormentorum tonitrua o usiura e vallis , ac
sum restitit. Gradus qui in aram ferunt, rubro s4propugnaculis faustissimam gegis electi nem ,
albeutι panno circumueti tι, materiem celabant geminata letis a testabantur,iterum, atque uerusuam.Ascendunt e vectetis ad superiarem in araicum gaudio explosa.tas sinitis Caesar cum rege iurradum Electores legatique frontibus ιn populis thevirum incendit,inter Electores ; ae Legatoseonuersis.HIc MoguntInusprior aram tenens, inimedius demιnentire considebat Rex Nohemia, libram siver altare positum Euangelia is liber,idiadema adhue eapite gestans, circum usioqtie s sacrorum ratιone contine0 dextram im sciensiad spectaculum populo ama lissime eo pιcuus manum, conceptιs verbis clara voce Electoraleio tendebatur.Tum primum aperte templi fores, fueramentu m dixit,eum ord ne sicuti Treviroru, multitudinem antea exclusam effusi sime admis Coloniensium Archiepscopi :Rexque i e Bo-lsierunt. Neque fremitus eonoratulantium, neque hemus. Eauaria dein UT Saxoniae tetrarcharum plausius eorum ; qui Ferdinandum IV. vivere ιν Brandeburrensis legat Gad extremum denique multum diu,&saluere latis vocibus accum Octotiιν ipsi Palatinus. mnia vero Sacramentilbannullo modo coerceri poterant Hi multitudinis mὸrba,ita syllabatim, distincteque ab vuoquWildesiderio nocum mιdendι Reym,atiqua ex parte eorum pronunciata sunt, ut ab omnibus qui adibatι ictum credebant esse, e theatro,temploque, Jectandum tonfluxerant, facilime exaudiren- magna pompa,maιoresspectaculo disicessere. Tres tur.Nec longe ιφs erant Caesitrei scribae, qui rem exeuntium ordine naecedunt praecones. φώs Α viti terebatur , hortante illos Moguntino in eam'istriacias,alter Hungaricus, harmicus tertius . mensarium referrent. Eorum alter, quod iussi e- Post hos Mentium Legati Electorum, primus rant eum fide curaturos amborum nomine rece- Bauari ecundus Saxonis ostremus Brandebur pit. alter continuo toIam contionem,έν circumfu-igici.TRE L, Ur PALATINUS iunctim, sam undique multitudιnem esa reι testem cla- ambulaat .urum vestigia legunt Mareschallusiumma citauit voce . Haec ia factasetur m con-iImperj Pappenheimius,cum esse sedato , C elaue Electorium, or post disertationem bene )mes Tructum eum Imperiati pomo,Comes, ZOllovam,conuenientibus In unum 64fragiis Caesa-iteranus eum sieptro. Caesar demum Imρeratoristis Fitium Ferdιnandum Hangaraa. Boiamιaq;ieonsipimus ornatu, T Casar ea caput insula redi- Regem RomaM Imperi, moderatorem, Regemq; mitus.Hunc deducebant μmmus aula Magister eonstituunt.VM hanc nuncium Caesar accepit, ex-lβFunem deferens, or duo ex equit bus corporis templo in Diui matrici Monaster um se eonti . custodιbus nimi duces.ssequebantur stat in Ar-lit Ila in hane rem extracto, reonuenienter exor-ichiepsvι Moguntinus,& Coloniensis,Regem nato conclavi , Moestatis imperatoriae vestesique Romanorum , interiorem ae medium san- quum indui isseti flectorιbus,sor legatιs magni-ic ιβιme complectebantur.'o templi usibula fe/nti s me eomitatus,in sacrarium templi tui Senatores Caserem praestolati, sub umbella n quo Rex Ramararum factus fuerat, ν triauei-itiosi simi operis progred entem ab solis assu n ιuν.Itide cum Electoratus s legaris in thori ad . tegebant.Vtrum faod valetudinarias erat, nequeta progressus,in excitatum sibi,auratoque tectum4pedibu ,aut equo satis commode utebatur, dela- peristromate ascendit thronum . Electores ut an- tus tectica est Ab sancti matrici fano isique intea quum Acramentum dicerent in superiore adiadet,quo Caesarem diuerti conse vi , pons ligneo aram gradia siubstitere Suster aram maximam a Pere constructus , per vinariam pertinebat fo- si δει stabar u ea sede electus Rex honor ficenti irum,ab una Parae rubro, ait sectis albente eissime collocatus ab Electorum corona metus eIn-icumiectus panno. Hoc ponte Na omnis dedu-gebatur. Nis Antantestantisicali adhue orna icta est. Ab sinistro Caesaris latere Romanorum tuemctus cum diuinarra minιuris continenter Rex cognominis patri Flius incedebat Ebctores,
282쪽
nem harum periti artium, ideoque In aulas arineesse . Neve satietas eos aut fastissium continen. ter exercenda interrum diem artis caperet, discriminatis vicissim agendi, cessandιque tem poribus, fessis integra Fuccedebant tanta cum au. dientium voluptate , concinnitateque ut post natos ibi homines nihil auguriius,in augusta inbeeontigisse putaretur. Eodem die,quo Ferdinandus IV. Romanorum Rex est designatus, Eleonora Imperatrix filiam peperit. Augusta Ratisponam discessum, eit,ibi xi v.Cal. Iul.nouus Rex more solito ina--ati ad ugurandus Vt ex numismate habes grandi Do cri-nmi,sorisque apparatii.Quinque,& quinquaginta liberarum ciuitatum legati istic aderant; Ii hac coronatione notabilis . est protellatio Ele- ...i,Minor Coloniensis aduersus Agaguntinum qui Colan. cyRegem Coronauit Lege Carolina per legatos Mogunt. ita inculcabat Coloniensio cautum , ne quis a
lius, quam Coloniensis Archiep. Regem Romanorum corona insigniat Augustali. Quod si lMoguntinii praesules aliquando id fecerint,non suo sed Coloniensis nomine secisse recensendisnt;quia id temporis Colonienses Pontificali
consecratione caruerint; nec Archiepiscopali pallio suerant insigniti.Propterea nullo modo se permissurum,ut haec Regis coronandi usurpatio inius,aut possessionem vertat Mogunt, nensis, qua legis Carolinae sanctitas violetur . Protellatio haec a fiximiliani fuit literis consignata,Caesarique tradita eo die,quo Rex coronam sumpsit, mane sub horam octauam a comite Eoone Furstenbergo,ac polica sub duod
cimam a cancellario Sulemanno coram Caesare in templi adyto clara voce repetita.
Brandeburgici quoque legati Electoris nomine,de duobus publice protestatione quei issent. Quod sceptrum ab haereditario Imperii
Archicamerario praeferebatur, quum id munus Electoris Brandeburgici esset E. quod mesarum ordo in conuiuii loco esset inordinatus. Palatino namque Electorum Oetauo ante Bra.deburgensem mensam extare positam, quturis ille potius postremo loco mensa collocari debuerit.Legatorum literae Octouirali Collegio,
& Caesari traditae sunt Sed nihil de Coloniensi, vel Brandeburgens decisum.
Extrema Iunii Caesar poli commemorata pacem feliciter compositam,& executioni datam; tria haec potis limum in deliberationem Tomus Vmbeo pars II.tomi VIII.
proposuit. I. quomoda pax adeo laboriosa, str
.mptuosa eum omnibus, tam indigenis, quam exterιs nationibus ubique eonstare , ct ιtiri poseis' a. qua ratione ea qua nondum paci conuenienter arisinata , compositaque Funt, in execu tionem, s ordinem mentant III. qua ma ijs , quae in hos eonventus reiecta sunt ia componendum , modias imponatur , ne quid omnino inutilis morae caepto intercedat, neue sumtuum quicquam aut detrimentι fiat.Audita Caesaris propositione,inita sunt statim comitia, in quibus Procerum studia una collimabant, ut undique
pacem Germania reuocaret.Fechta Monalteriensis Gueis phaliae oppidum eiuSueci emigrare debebant. Lotharingici ex Eburonibus , α ratio admini lirandae iustitiae ad G rmini iuris
formulam reuocari debebat. Hersordensium etiam , & Bremensium ve- ox rnere legati Hi quod cum Caesare in gratiam re- dijssent,libertatem suam contra Suecos postulabant. Illi de Octouiris Brandeburgensis iniuria,& asperitve regiminis queri coeperunt. Comitia cum in tria collegia distribuantur , quae suis locis,& confestionibus pro dignitate singula congregantur ; Electores primum ; Ab Princ*es secundum;Ciuitates Libera tertium, Imperij faciant collegium; Ex urbium concilio ad luperiora duo collegia literae missae fuere, quibus de certo su stragandi modo querebantur,nimIo sigrauari, quia simincipum Colligio acersiis fieret De pariterj.ietenda elset sest ciuitatum Collegio,quo religionis viri que homini. par in s. fragando numerus existat. Videbatur quidem haec virorumque paritas neccllaria ad concordiam itabiliendam, residuasque ex animis tollendas simultates ;eum Euangelici nota aliunde,quam ex inaequalitate , quod fuerit hactenus dissensionis,ac diffidentiae pullulasse af
firmarent. Ad ea tamen respondere superiora iacollegia lacere in CongraeationIbus Depulatoris Imperi' ordinari,s, quantum Catholicorum esset,
tantundem δ' Protesant,um adhiberi: sea haetege addita,ne quid ipsi per si immutare,vel imponere sivis risient, de σrauarentur. Tertia vicesima Decembris, nouis Principibus in collegio Principum Senatum dederunt: Guencestio Lokouuιο; Miximii uno Theoraco noxi Dieterichstrino. Octauro Piceolommeo Aragoniop ηρος Ioanni Gue cardo A tr 'uae Domino. Habuertit illi locum ante cunctos Principum absentium legatos Quartum etiam scamnum addituest pro Guetiphalici nominis comitibus in quo M in 3 ad
283쪽
configendum. & suffragandum sederent te ciue,quia miles nullus erat,qui muros definis e 3' Saareeburg et, Ouenburgensis, Sethen imis, deretcumque iam taederet obsessos, generoso Munetistant, Mander sicGL,Stadant, conatu,x ii x.Cal. b.in hostium castra ex me- sis. μορ-ud , Refersiridι, reberrenses. Gum-mnibus erumpunt, tanto impetu , ut Cond in barrici. Cum octo aliorum Comitae r famissis impedimentis se in fugam proriperent. Dynallis, Spurinua, yiae,nia, Rhesosternae, Heroicam Turi Iosiam virtutem ne Prin-riisti Tatabaechι, Synceas rLMaesa, riser . ceps Episcopus priteriret, Femum nomin μω ae In Urbium collegio,Brenaensis ciuitatis in-idc honorario titulo decorauit. Ut posteris coena. ternuatij,Suecis etiam nolentibus , iterum re- secrati cum vulgari populo non amplius esseecepti , & cu honore introducti sunt; quod per. recensendi,sed gladio praecinctiuic iure rima- tinacia deposita,lam obsequetibus Caesar gra- di donati exemplo essent inuictae sortitudinis. tiam fecisset. Moenia ut instaurarent & communirent, pu- Interim Starigardi; in Pomerania Ele- blica ad tempus verestigalia etiam reis remisit. ctor Brandeburgicus erat mense Augusto , Maximilianus interim Leodiensium Princeps ut cum ordinibus Prouinciae de funere vl. Caesare, caeterosque imperis Ordines detur timi Pomeraniae ducis deliberaret, cuius lento rerum statu certiores fecerat, sed quia expense octoginta Thalerorum millia Im- tardum erat ab imperio auxilium , Gallos ad-perialium excurrebant ; quarum semissem uocat in subsidium . Facile suis in Hispanos Suecus , alterum climidium Brandeburgicus prouocare Gallam innato odio semper infestu. ibluere tenebantur;ut sine mora nouo Domi- Ad Mosam flumen substitere Galli, ut ab im-no populorum fides obligaretur. Guismarue portimo latronum genere libertatem vindica ciuitas haec Chramna Sueeorum Regma -- rent impcrij, cuius partem etiam Galli gerebat 4 A . nus dederat Iustitiae tribunal cum non medio. quia ex nupera Monasteriensi pace,parte Allacri pompa xxv. Septemb. rcscratur. Sueci iam Liae potiri erant ; hinc in vexillis flauo colore micantibus Aquila stabat picta Romana. --ximiliam etiam Coloniensi Electori prae ceteris amicus Gallus erat, quia exulem Cardinalem Mat risum hospitio excepisset in arcem Briniarum. Dum haec geruntur , nuncius ex Hi-
ηυ. mentis illorum terrae inaedissicatis, inundari spaniensi Belgio reseret . Lothartula Ducem ome perunt .non sine belli discriminexum Tech Caraiam, quι tot malaram aωctor habebatur,inta Monasteriensis di celeos suo athuc Sueci custoriam ab talpanis datum.Fruxellis A rareia
tenerent praesidio.In Circulo etiam Guel spha-i'am trium-i stetis iamrificentismo deductu,
lieo Lotharinici prouinciam misere expila misi asseruarι.Hispanis amicus, eorum patrocirent eam praecipue partem, quae Episcopi Leo. nio neminem amplius cum timeret, amicis pediensis est. Sic Condaι miles ut sibi adstumi freque ac hostibus grauis, ne iterum belli selebΕburnones aperitet,Couinum,Florinas, sias, taret incendia, quae iam clamore populi, que- Castellet tum occupauerat. Guaremiam Lo- relis principum, indignatione Coeli, iterum illatingteus.fugientibus oppidanis,sedem, α videbantur iure timeri, duci datur Arsiciat οasillium populationis instruxerar, ut eo receptu deo ti Garcia i dias struem, ut amica haberent. Inde Campiniam, Hasbaniam per- iraude, dc cura rumorem in foveam deduce. ibariati. gantes, intercepto Loscastro; Hes radii rem Erepta prima uxore,aliam duxerat Core. mes actis claustris;humana rapiunt,sacra Pro- ω- more priuati Bruxellis agebat. Asciata
sinant Eorum libidini nil imperuium . Matro. nur.& Garc/a Mui quotidiani,& intimi Carolinae. Virgines,Sastimoniales in castris distribu- erant amici,ut feram fallerent, in dies inuise-tae ad siturandam brutalem militum libidine. bant,diligenter expendentes latibula, quo se Belisia , Beringa, Herca. vel incendio absum- recipiebat . Nam suboluerat Carolo aliquidpiae, vel preda, promiscuaq;caede desertae. Tu mante triduum,quam in casses incideret : & i diis,om haesit plusquim male Chriitianorum populo murmur erat, ei insidias instrui. Prop- barbaries,nec sorte.neque munitum oppidum. Iereδ in Parthenonis sacri temptu quod Brii. Decimus sextus excurrebat obsidionis dics, xellis ad valluin Antuerpiense adsiluineth, sequa Condeant oppugnabant,strenuc resilien' religiose abdidreat ut laterdiu diuinae rei inae.
rciter, bello, ac rapinis assuetr , quiescere uniuersati
in otio haud poterant . Contra datam fidem , iterum lustrato exercitu Coni Ismarchiias, caeli, teraque tribuni,quae Bremensium ditionis, po mutis. te:tatisque prioribus bellis fusta erant, muni.
284쪽
Catena Historica. Lib.L.Cap. I I. a II
M e . resset Sanctimonialium cantu,raritudinena uerteret. Interim aedium illarum vicinia, ubi animi leuaret minu quoque secretiore in cubi. Dux morari consueuerat,extemplo insessa, ciculo familia seelusus quietem caperet. Eo se itoditi thesauri,comprehensi custodest vigili-
conserunt amici,composito ad fraudem die, & bus in moenibus, & per compita viarum dis. in sacello inuenere Missae adstantum sacrificio. positis, ad euitandos tumultus.Peracta fabula Inuitarunt de Archiducem, a quo missi adue- Archidux literas publicauit,quae in foro, moenirent,ut in re magni momenti consilium da- nium portis, templorum soribus adfixae lege. ret, ubi & pro sua religione sacrificio interesse bantur Bruxellis. dein per omnes Mundi pia posset. Tune Carati animus aliquid mali visus gas volitarunt, quibus omne hominum genus est praesagire,sed verborum lenocinio ab ami- docebat αur ita planὸ fieri oportuerit. Argi eis illectus,suspicione deposta, ne reum se sa- mentum erat. tiann ia Ducr Carolo ,ρ quati iceret,Rhedam conscendit. Inter vehendum , ex L ionibus suis Gallo eum persequente ad exotiovii. quaedam de Eburonum Principe Maximarauro teror migrare eoactus fuerit, ntilla as ullo maris verba secere, quod copiis Gallorum auctas, vi- talium,quam ab Rege Hispaniarum beneficia res Lotharin cas breui diceretur extincturus. eonit se.'o clume habuum fensum. In patιs Subridens ille,metiora imauit lo certiora adfe- negotιo raciones eιus fauentissime nocuratas. Adro . Nihil periculi ab Harambus nostro milui consilia belli, domisi aritatas latito a Usum
impendit mr iti meus villulatur exerritus ι omnιum rerum participemo eisinciumfactum. fue adGassi vacem expauesiit. Interim ad E diuerso per ludum , Deum in perniciem palatium ventum est; perhonorifice exceptus Reipublica a Carolo duee omnia conuersa r quod per proceronem in primum conclaue deduci-jmιmme tamen tanti nominis orsamitia miser. tur; clausa post tergum ex composito repente ρem decuerat.Optima consitia,qua in rem ex ver. ianua Hic, quid rei se fluctuabundus interro. bι1 eonfeοι equωm erat,ilbus tergiversatione, rgat Carolus. Casu, vel venti infortunio id acci. nequιΠaeemtus elusa- tites,qui in Mitim ρω- disse,respondeat.Inde in proximum concla ignando fortes evadare tuisent, in amicoram.
pergunt;ibi etiam sauseol io, &pectulo sermiscvrumque Germania incipam disi os tua. reo in seram impacto,clarus iam se insidijs te- rimis adibus, stupris,ineodiff. in omne ρsimῶnert,exclamare carpit; quomodo viro principi de facinus assuefactos d easis eontaminandas sis.
re Hispana optime marito,ignominisse imponituν Nati Marte miramiff. Eo demum infama lematos Exculauit se tuc Gineias,quia supre. resisse Carolum, ut eum veluti homin m duismo Regis mandato parere opus estet,qui eum necιbus deuotum exhorrescant pleraque ,-m capi mandauerat. Idque sitius sibi visum, ut a. hecu , M ue E mnim ab inferis excItatam abomico dolo in familiarem custodiam Arebiasei minemur mortatis are Dms tantis reuocatus
Laapudo traderetur. rolus ira succensus, coris execraraonibus tram implacabilem in eos mutae,
repto utraque manu gladio,sortunae suae tella, quι leuare orbem Me prodigia,vel debebant, Φια Gein,qui ex humero ei dependebat; See-- toler m. regem Hlpan eoactum fasse,ut mar. dum Deum inquit nemo in bι κ gladius hietu. bo vitalia depastenti medietnam faceret: or L rastatuescamus qui nosset irae tempus lenim. tharingia Πιncipem,ne 6uo ludo humana , diui daeae modum, blandius compellare principe ; sequesterturbare pergeret in eustodiam duci iube-
scriptas ab Hispano Rege literas ei legendas rari Non quod Lotharingica sirpi male eviat: tradere. Quarum summa erat. Ne Leat sibi aut bom ρ summia',exutam e Belgis eam Wa r omnia Dux,si mandata Regis attineri si ρα sic tam viat: sed ut cum maiora fructu ,eιtur,nam in Rex animo simperfuerat in Du.iae disciplina exertitus omnis Lotharisseus Niram paterno uta ν Duram stati in Ragem ani- colao Francisco Caroli fratri moderaudus semeia
matum σε oportere .Lectis literis, ira deser itiitur. Ideo commonitos mellae omnes, quibus hae res Verum ubi semel, atque iterum Archidueisitanumentio gesta ommouere ammumpossu , nepotita praesentia, gaudere non permitteretur ἡsivignemur, uese id eontumelia loeo ducat, quod indignati similis, per conclaue discurrere coe minutias Profuturum se . tempus φsium lenitu-pit.Considet deinde,& calamo codicillos eon. rum reas madenter expectem.
ficit ad Archiducem deferendos. Iss Arehidu- Re vera,cum nulli principum inimicus esse ei traditis non restribitur,sed per sermonem & Hispano Regi obsequentissimus aruus eri .s ' 'renunciaturan 'inei ιν Fuma hospitium di, stisnari velleneo tamen nequitiae caeca aliartae cupido
285쪽
δ cupido praecipitem dederat , ut non amplius haud grauate pacantur. Nicolaus Franciscus psimi
si bella, sed latrocinia gereret, ac pro delicijs ha-israter Carati , qui propter exilium, tenuioris: Σ' beret Non militi stipendium,sed miles ipsi nu. fortunae iam factus, cum liberis duobus ma-i., merabat; ut eius auspiciis latrocinari impune sculi sexus, Caesaris benignitate Flauianae ale.
possiet. Hoc sacrilegum miles eius seruabat; ut batur , ad Lotharingici nominis decus in Bel quum spolianda templa,& diripienda fana su igas reparandum inuitatus, salutato Caesare o , scepi let;in genua prius incumberet, aperto ca- Bruxellas venit, ubiq; in itinere honorifice M. pite,nescio quid tacitus precabatur; mox ala- ceptus. PriusquMn urbem intraret, ab Arch, crior assurgens ad sacrilegia,& rapinas procur- duce missus ci obuiam est Moterinus Comes, rebat, quasi impunitatem ab inferis rogaret, qui Ducis impedimenta prouehenda curarer, vel in comilitones assumeret, cum cassitum do- & per Montagum Bruxellas,honoris causa de- mos acciperent deuastandas. Si quid de exerci. duceret.Ubi maximo Vrbis applausu tormen. tu suo querentibus oppidanis, molesti audiuis- torum explosione acceptus,quinto post aduen. set, excusabat si, in pauρertatem sitiam; quod tum die,c locetur ab Archiduce,bona Domus principatu seuo electus,ab ι υ tam degere eo adius Lotharingicae per duos cognitς fidei arcarios esset. Bono tamen semper animo etiam in aduersiti custodita fuille usque ad eius aduentum I nunc fuser, itainatios esse debere. Agrorum vastit, ei omnia libero iure cedere,quibus uti, & fruilcm, prouinciae depopulationem cum lacrima i posset, veluti solus, & absolutus dominus abrum cssusione querentibus , & supplicantibus; omnibus recognoscendus. His ita constitutis homines despiceret depauperatos, & incendii ad exercitum mittitur,simultate composita , vastitate in cinerem redat hos, ioculari modo quae inter Hispanos, & Maxim/lianum Ebu- respondebat; Desinite inquit melisam tamentat ι ronum Princiliam in dies gliscebat ob Lotha. paupertate: pre incendiarios II os meos via vilis ringi rapinas. ad Caelum munitur: exurant illi, vos exhaurias, Imperij interim Ratisponae parabantur pro eaducis, cimo, talibus bon/s caelestia, Deo essus sita nominant certam Institutionem eo- imperii
largiente,recipietis . Domorum incendia ca- rum,quae in comitiis tractata obseruari volunt quid
uillo praetegere solebat, e Lae pacto rationem m- per fines Imperii in Sub haec Fechia excederanutien/sse, qua militi sitio natura apiose incomodasti. Sueci praesidiaris licet aegre ,& cunctanter a goras petiterentur. Haec si diuinae aduersantur le- cepta pecunia , quae eis numerari debebat ab prebiagi,Deum etiam ludificatum fuisse fateri est , cu offletero Ctinaebergensi. rii pulueris centum,Saeci ex ut Romanae filius crederetur Ecclesie, nullum, & octo libras, cum octo maioribus tormentis
diem abire pateretur,quin Diuorum,S Deipa.rae Virginis patrocinio se commendaret racsaetissime Lithurgiae sierificio humili situ , flexis
genibus interesset Animi noxas frequenti confestione Sacerdotibus eluendas aperiebat. Ve. nerabilis hol i Sacramentum eadem pietatis spetie sumebat. Hippocrisis haec querelas non diluit,quae in ciermania apud Caesarem comitia habentem.& in Hispania apud Regem ta-
tum rumorciti cxcitauerant,ut tolerabilis amplius non appareret. Capituitas itaque manda. tur, mandata geminis literis expurgatur , tum ad Reges,tum ad exercitum, monendo militiae ordines, no esse animo, quod melioribus au.
spiciis Serenis limi Lotharingiae D.icis Franei. exx Di sit fratris Curati sis Uienna disiccndens, expe-z et chabatur . ssint regendae. Postero die seria eratthara uiriuinta primae hebdomadis in Quadragesima )Bruxellis Antuerpiam deducitur , in Aispania
transferendus . Dein exasperati Lotharingioruanimi, accepto in aliquot menses stipendio , reliquerunt. Eo statim quingentorum militum immisit praesidium Monasteriensis Episcopus. Postea Ratii pona discedens Imperator, Flauianam,inde Thermopolim Badam dicunt valeditudinis causa venit, filio Romanorum Rege Flauianae relicto; Is iii. Non. Iul.puerili morbo grauatus se isti dicunt via. Id. Iul.
grauescente peste, catholicum in morem ante procuratus, Deo reposcenti animam placide adicta. reddidit .virgineo adhuc corpore castus , cum
Annos nondum viginti expleuisset . Regiae
mortis casum loquuta crant prodigia: Terra- motus , m ventι α straa : in Pannonia iv.eendium Raabam riuitatem deformauerat. Aquila pullas Caesarea in arae nutritus, inde auo lare , nec redire misius . Die quo inauguratuscit Caesar, apparuit. Mortem Ecclipsis Solis praecessi. Sepultus in Sacello Caesareo Capucinorum,
cum hac inscriptione. Ferdinandus IV. Roma norum, tangas M,Ahemiaque Rex, Archιdux Austria,
286쪽
Catena Historica. Lib.L.Cap. I I. 279
Habuit pro Symbolo Ferdinandus IV. Pramo, r Populo.Imel ina in cathedrali S.Stephani basilica humata sunt. Cum Bremensibus minime conuenirent
Sueci,Comu archio, & Phrandete Dum It is cibus in eos castra mouerant;Deo forsan opitu. PremEser.bnte,quod nobilis ciuitas, & mercatura diues,
per quam fluens Visurgis onerarias,amuriasque naues facile patitur,nullius hominis,nescio an Dei aeque ferret imperium. Obsoleta iv diseiplina Christiana, ipsi etiam Sacerdotes , quorum plerique Caluiniana labe iacebat polluti, in luxum discincti. nepotari assueuerant. In Burrum s munimentum est non longe Brema situm in Suecorum fuit primus impetus. Sustinuere diu aggressionem obsessi, donec eae Praefecto, deditionem fecereSic seris, intusque
laborabant Bremensis,gliscente seditione eo. rum,qui cum Succis conspirabant.Verum cum illi, quibus armorum iura demandata erant, haud rudes militiae essent,nocte xxv.Iuni j.Bre. ma silenti agmine profecti,Furgum aggrediu-zur tanta alacritate, ut impares Sueci, amisso Praefecto,ea si omnes,vel captiui caderentan nona, ilicusque apparatus tantus ibi repertus, ut in annum sussiceret.Hoc laeti successu Bre- menses,mense Proximo Phegesaccum lux erata Suecis munita)aggrediuntur,& obtinent. Ibi etiam occupatis aeneis tormentis septem , tantasuit annonae,& instrumenti militaris copia, ut per annum toto sufficeret exercitui. Eodem, impetu Pherdam occupant,sed dum solo eam complanare tentant , superueniente Phrangeli coes fugatiq; Bremenses, aegre se Burgum recipiunt,aditus obstruunt,vallo muniunt ;prae fectum imponunt virum strenuum a manu promptum,qui Suecis aliquando stipendia fecerat. eius imperio non ingenti viri tormentis,& commeatibus satis instructi,dicto audientes erant. Coningsimarchius septem millibus viris auctus Burgum aggredi coepit.Bremae vero cuex Monasterio,Luneburgo, &Brandeburgo,
Lubeca,& Hamburgo legati esset,sequestres se
obtulerunt.Magistratum cohortantes, ut Furtum Sueco traderet,si arma ponere ,& libertatem urbi permittere vellet . Recusauit porro Suecus,nec incepto destitit,donec Furgum sua faceret. Recepto Burgo, legatum audiuit, Mduorum mentium inducias composuit. Mense Ochobri Madam venere conciliatores ,& post longas disputationes conuentum: De Civitatis Bremensium libertate quaestio, messiata illa sit, nec ne, in aliud tempus potrahatur, cuique iure reseruato. Bremensis ciuitas Sueco Regi , 5. successoribus fidem dato, quia Ducatus Bre-
287쪽
MM . mensis Sueciae Regum sit. Contra Sueciae Re Θ gem Brema faedus ne percutiat, pericula prinpulset.Canonicis ne patrocinetur. Praefecti ciuitatis in suo statu permaneant. derhesia ditionem, & quicquid in oppidum Leam iuris Brema habet,Sueciae Regi cedat.Burgus in posssessio ire Regis maneat;tantisper dum aequis co-ditionibus super ex cornieneris.Blumathalium, εν Pheg succus sint Fremensium riuitatIs,quemadmodum antea fuerunt; exeepto quod pro hero
Sti edum agnostant, tanquam fiperistrem , dimi. rium stipendii ex Geras m aeratium Stadense a Bremensisibus inferatur. Sanctorum Avigarij, πStephaui collegia his condition bus non Includantur,m po Iertim ea compositi era poterat, Retia
depuletant vectigalium grauemur Immunes h beamur, ueque consiumtιonum Impensis.pubbca Demensis ducatus debita , quantum eorum δεις Gue1Jhalicae pacisca/iouo tempore no rata stomitone siluenda taureas curaro Arr s, qui Mua ηυ ιιιμ bus ad clerum operitantes contιnetur, Bremensium eruttiatem ρra sua benirnitate Rex enu- donat . quare pro abducenssis mititiae Suecιμ eo pjs duodectes mille nummum, qua inperiales L.
cuncNr,ciuitas Tremensium numerato. His con.
ditionibus quietempam Memensis , a miluum
exauctorationibus initium e erunt, ac Sueco si
ii 3'fidem,θ clιentelam Aermiserunt. Anglia Hisce turbis,ne solas Germanos dira Eryn- .ianim inuasisse pulcs,faedum ac saeculis omnibusi'U'0 58 gentibus abominandum patratum in Anglia accipe parricidium. Quod ilicet externa nostrum fugiant inititutu in in tamen quia ad horrorem steteris calamus haeret . nec ultra progredi audeat,lacrymis exarando, scribam, Carolum Britanniae Regem , Lacobi situm, causa religionis a suis in iudicium vocatum,cum dinminus subditis respondere deci ignaretur chiam induxerunt.Verum inornuuetas vir sagacis imperii ad captandam plebeculana soler.
iis, exculto aemulo,P-ectoras nomine tyranni.
dem occupauit Ante atrocissimi Sceleris infamia, Henrietta ux Carati soror Ludourcι XIV. Galloru Regis, periculose clam subduxerat Scaptiui in Gallia vecta insequetulcarios vix effugit. Seditione composita , Liadoure. XIV. mo re maiorum Rhemis iunctusvelut lini sto di uinitus robore , in hostem Atrebatum urbem arcta obsitione prementem, cum cx-ί 22
ctis pasem auersus , ν fossi uratrique uno
impetu, tor magna eaede hastitas,ubissionem soluit insemstoto Beleio elarissimam, udi validissima
sibi asseruit,Casa hostium quatuor mallia, in F tria praecipuInaminis: Tormensa bellica septum livia signa militaria viginta supra centum: -- pedimenta dentque omnia di ut paucis absolua, r.edafacita quavia η suam maxima; ix fuga elusius Austrius Catholicι Ruιs Nothas . Con-Lussis laniato Hu Gallorum impetu, si siuosque
virtute siervavit. Dignus ImmArtati laude Mon desosius urbis tum Moderator, qui importato in
Orbem necessario commeatu,quo liduersus moras
obsidionis firmaretur, etiam irrumpentes saepius Mari madu disieeit δ' dum regius exercuus o . ferro, iuratis irruptionibus haud parum fatiga- Scotiam mi fugisse, sed ab Anglis vimii incoθαι uitruxeraus territum ea clade Betrum cum ii
tis traditum,cc Anglis venditum, ssumma iniuria,turis forma damn Pac tandem ultima ignominia in pulciorum foro Londini in vibe Regicis ferro,& manu capite issicatum sane Regiae nonnunqualm calamitatis reliquisse.Thomas Farfrixius,5e Oliverius metiri nuuellus auores facinoris,&cxecutores quic ue iam carnifex non reperirctur, ipsi laritato vul- tu in facium caput sacrilegas iniecere manus.
Hi mox accepto, seu potius abrogado regno,
miseram Reipublicae formam , re ipsa Anar
, excitis ingressus, ausuorum aliaque oroce ut,munitque: π in hostili rapias si 'e continet. Rex seruato Atreiato , fri ir Parisios reuersius, magno plau-μ at ciuibus excipitur. Dum haec per Galliam geruntur, sar mu MLA . tata veste pulla,quam ex tu mi Ferdinandi IRI 6 I Regis Roman sumpserat,ut in tempore regnis prospiceret haereditarijs, siquid sibi humanitu, ς 'contingcret conuocatis Flavi anae, ordinibu 'GAultriae,ων Mam, quatium, Iosephum filiumia Au-
carissimum filio alteri ,& sibi successorem de friam d
288쪽
i. - . cernit xxva. Ianuaris. Prilis duos metitis ins- sis gnes viros ordinum emui adiunxerat, qui alia duo munera haereditaria cum superioribus decem procurarent Hi decem erant hoc munerum ordineSupremi aula musteri, in Archi- ducatu inferioris Anisi h res cum Scipitone.
Supremus eukeularius cum claue Aulς Mare
fchallus cum ense.Stabulo praefectus qui ascendenti in equum, de descendenti Archiduci pret. sto est.Poeulator, Structor, Venatura Ma stircum cane Britannico,quem pretioso ornatu
millo ad lorum ducit. Osti liminis in princaelo custos.Sacelli denique,& Sacrari, praefe-ιssus, qui rem curat diuinam. Hiis decem alios duos adiecit; unum qui rei monetaraa preae L set;alterum,qui culinariae.Post sacra in templo exovi SStephani peracta,in aula conuenere,ubi con-
nummi firmatis Austriae priuileghs, fidelitatis recipit Sacramentum.Missilia in populum sparsa au-
citra nubes fundens radios sol erant impressa ,. E nubibus dextra manus ensem acua sceptrum tenens eminebat.Per circuitum Archiducis te. gitur symbolum,Concilio in PrudentIa Subter manum globus erat cruce desuper infixa. Ex altera parte inter geminos lauri ramos, Archi- ducis extabat nomen cum die, mense, Anno huius inaugurationis. His in Austria peractis, Posoniuin Hungariae petit, Martio ineunte cuSerenissima Caesar uxore,quae ibi coronata est. . Ante regni comitia, Franciscum Umesselmum comitem in Palatini demortui locum suffecit.
Ibi, pos I solemnia in honorem Sanctι Asiphi, Chris i Infantis nutricii , de Virginis Matris sponsi quem Praga sui custodem,ac praesidem
lxvrihoc anno,Aprili mense desumpsiccelebrat tata, He t L e oldus Irnatius Ioseph Ferdinandi IlI. - η - siris filius,Rex eligitur Hungarorum XV r. Cal. Quintil.& xI quam Regem elegerunt die Regijs ornant insgnibus in De Martini templo . clem die Eleonora Mantuana, ac Fcrdi. - naisdus II Impe secundo matrimonio uxorem habuit, vidua moritur, conti nenti Tma foemina,& religione orbi clarissima . Theresianis Virginibus Parthenonem extruenclum curauit in quo mortuae corpus depositum est, cor vero Graetium, ut ibi conderetur, de primae perdis
nandι ILvxori,cui Maria Anna nomen est,iun. geretur, delatum.
Ab exequiis ad curas reditum Imperij. Arma parabant Sueci,in quem futura , ignorabatur.Caesar quamuis de Caieli Gustam fide squi coronam Succorum acceperat , se abdicata , l mus VIII eu pars II.tomi VIII.
Chra Τιna,vi libere extra Regnum mortale, interni Regis fidem,de vexilla explicaret minime dunitaretitamen ad subita belli imparatus noluit iacere.Delecto milite, lustrauit confinia , idem fecere caeteri Germaniae Principes.In Polonos porro tempestas detonuit, & Cosaccos. Tartaros,Moscos,Brandeburgicos in bellum, associat,prout inclinatio suadet, vel utilitas v get . Christinae abdicationis nummus extat Rinmae cuius,cum ad pedes Christi vicarij Romani Pontificis proiecta corona,abiurata haeresi, immortale quaesiuit diadema . Ab una Iconia Christinae eis,adiuncto nomine Christina, ut ea agnosceres quia Christinam, non quia Regina. Rcgina namque vere apparuit,cum sibi imperare potens,coronatum monstrauit non tam frontem,quam animum, unde iure apponitur
ad coronam lemma Et sine te, idest etiam sine diademate apparere regina,Chnfima illa,cuius imperium non in alios voluit, sed in se ipsam . In Belgio Bellum continuante Leopol o Ar-
l chi duce,vere ineunte huius Anni tanderitium '
l ab Hispanis nuper receptum , Condetum, Fa' finum Gilliani, uinae,aliaque oppida Galli occuparunt . Tentarunt etiam, sed frustra in Insubribus Ticinum Francisici I.clade notissim Utque alternas esse belli vices cognoscerent, longe aduerso,quam sperarant,euentu;ab Hy-spanis iisdem subducibus Franci excepti, grauissimam cladim apud Valentianas acceperue: qua obsidionis Atrebatensis vindicata est infamia.Quippe cum ea urbe ad Scaldi m de loci si-l tu .de copiis militaribus & ciuium ardore validam,ac munitam Franci vallo,& fossis egregie ac Mobsessam tenerent;iamque prope esset,ut cape- si si retur,laxatis uno momento aquarum claustris,
ac subito earum impetu disiect is aggeribus,de mole, discissis etiam quibus castra iungebantur pontibus,diuisum exercitum, cum neutra
pars alteri auxilio esse posset condaeus , dc Au carita sirius opportune aggressi, in fugam facile cinc ades. niecere.Multos ferrum interfecit; plures aquis mersi;ipse Seneremus cum nonnullis praeciput nobilitatis a Condaeo captus, 3c saucius in urbe ductus pro pompa triumphi fuit: moxque suae fidei,ac libinati redditus,pecunia se redemit . Captae nuper urbes, Landrecto, de Quesnolo exceptis,receptae sunt ab Hispanis. Turranius licet copijs integris Condo impar alio flexit,ac. ceptamque Collegae cladem indignatus, capta Capelti,damnum parte resarcit.His se ludisaa.
quam gratii lim i spectaculis oblectat Mars
communis, qui sim spoliantem ,dc exultantem
289쪽
1 8 1 Ferdinandi III. dc IV. Occid. Ιmp. L.
sa'. euertit,& perculit ab abiecto.Hoc eodem anno si D tempore Vatinua in tractu Mediolanensi, post arctam sex fere mensium obsidionem, de profligitas,quae sepius subsidio ad lienerat hostium copias,nillil non tentantibus di eo iuuitto,de Fuensaida neo Hispanorum Du- , cibus a Gallis tandem capitur: sic fortuna prora 'emia spurcis,adversm casus alternante,ut se unam in i G utrisq; dominam ostentaret. Interim Leopudus Guιbelmus Archidux,cu Belgij praefecturam in decennium administrasset,sepe petitam vacationem impetrauit tande, exercitibus,qui tum in Germania a Fer EdoIILImper. ribebantur,praeficiendus. Resonare eius virtuti, fama,qui bellicam gloriam monmaiori pudicitiae,liberalitatis,tultitiae laude eLssit assequutus. Leo oldus successorem habuit Dannem Austriaeum nothum Philippι IRHaec ante conflictum Valencenae, nam victoria Hi. spano contigit Ioaxms auspiciis. Ad Caesarem, fratrem redux Leopolias ani mum inrendit, ut omnia diligentissime talla necessam prouideret; nam si Meci Polonum vincerem, quem extarmis fatis iniquis depresserant,nouam Germa. POMM.
ni ingruere tempeltatem nonnemo videbat . is
Scripserat Caesar pro Polonis ad Regem Galbliae,sed respondit Gallus, si potius opus se tu
Sueto foederato sientire, um in eum armatare,
yere. Ne potam itaq; in se belli molem Caesar se '.
sciperet,cunctando vigilabat. Pragae in Concilio Magnatum curauit, ut sumptus alendis exercitibus more adhuc continuato suppeditarentur Catholicae religionis ne omitteretur instauratio,digni parecijs adminilirandis darentur pastores, Venit& ipse cum Eteonora coniuge ante xv r Cal.Septemb.dc portam paucis abhine mensibus extructam in Nova Praga. non procul eo loci, ubi Sumica tormenta inge-riS ruinae cicatri m reliquerant, suo ingressius aesaream denominam.Eleonoram Mantuatnix hiantemb.die tertio matrimonio coniuge la
signibus regni ornamentis, Archiepiscopo Pra. gensi, Burggrauioq;& LGregorii Abbatissa regni Principe manum commodantibus, rediadema imponentibus,decorauit. Dein v. Septembaxcitata Christi erum memoriae di
290쪽
to .cato,Leo Ui I. lemnis inauguratio perficitur si λ In omnibu, hisce actionibus Caedari, coniugi, Leopino in genua humiliter ,&de raroiiat uore Procumbentibus,Eucharistiae sacramentum sub una specie manducandum porrigitur, in ingenti Catholicorum gaudio , & graui Prote-
flantium comotione,exemplo terri Orii imp riali.Inde in Austriam reuertentibus nuncius η ' i' occurrit e Croatia, quam veteres Liburniam
dicunt reserens septem millia Turcarum transflumen Corauam snsissimciae iunctum , Colapi infuit subito impetu, de caede habitantium, , nonnulla occupasse oppida sed vigilantia Geor. mina. Ib Frangipans,qui Heruardo Ausperga absente
Praedura curabat,repulsa. Clasticum de repente Fran pano canente, cum octingenti ferme conuenissent, pars equites, pars pedites,itas una
secti Frangipanus per vicinum nemus, nebula diem hostibus adimente, Turdas invadit lorarios,quibus inagna parte caesis,vel sugietibus ,
tanto impetu in subueniens agnae Croatae iu- uehuntur,ut sirorum quindecim tantumodo a. millis ordines Turcaru dissoluerint,multos captiuos fecerint, alios trucidarint, prςda omnis generis accepta, illaesa Carolistoli,quὰTurcae inhiabant . Maiora timebat Caesar discrimina ob bellum Polonicu,cuius arma licetvictricia,Suecoht . . cu & Brandeburgicu non una clade affecissent, Polono, tame quia Grauius a redit ius S R.I Princeps,
RH quem 3 o. huius saeculi anno, Dynaltam sibi 7. Castrorum Proceres Claudiopoli legerant, cum Saxonibus suis, Ciculis, Moldauis,& Ualachis inclinata Caroli Suecorum Regis fortuna aduersus Polonos erigenda sumpserat; Imper. e. i, ferriv. m. qui de antea Suecum ab infestanda Raro in Polonia dehortatus frustra fuerat,plus aliquid a Rarotetis sperans Cancellarium suum , ad
cuius rei gratia mittebatur,non auditus remittitur. Interim Suecus contractis suis, de amicorum copijs Conicium mouet, xlv.Ian.
deditione accipit . Inde ad Bromium amnentical ira ponit non procul oppido BromIoberga s. In ea Caesarvectus Generalis Polonorum Praesectus,cum suis inuehit, M: Giuuer iram ditionis Brandeburgicae oppidum funditus excindere incipit;properat eb Carolus Rex,explora
di causa duo equitum millia praemittit,quibus carptim ,& per partes a Caesarnecij velite necatis,septendecim vexilla Carolus amisit.Rex ipse cecidisset, ni matura fuga Stratioburgum loproripuisset. Vbi cum reliquis prope inclusus,& captiuo similis per aliquot dies detentus, ita manus Polonorum haud venit, quia ex Prussa mus VIII eu pars II.tomi VIII.
Catena Historica. Lib. I .Cap. I I. 283
opportuna submiserunt auxilia. Hisce gethis
Caesarnecius, Gedanum ad Rege reuertitur Ca-
1-rum,& nouem signa equestria hostibus erepta offert.Liceat ea describere in gratiam Mineruae.Erat primum ex Damasceno holose. rico coloris caerulei,in cuius medio scutu inerat,argenteum leonem nigrum coronatum sultinens, & serto laureo deauratis ex dimidia
parte soliis coronatum.Dextra Frider cus thelmus , sinistra Carolus Aξω lius nomine legebantur. cundum ex Darmsceno, caeruleum scutum intus habens, quod supra rut ebat,infra ex argento pallescebat. Tertiu eiusde colo. ris damascenum erat,cuius in medio scutu ri brum .dc in eo aliud paruulum cyaneu, sceptra
octo coplectens aurea,manubrijs corum exaduerso conluctis,In orbem solita lauri hic vir tia,ibi ex argento fJauentia circumibat, dextra Carolus AEmitius, sinistra sidericus ilhelmus legebatur Quartum huic non dissimile in medio scutu argenteii aquila nigra sullinebat. Quintum eiusdem coloris ac materiae, cuius in medio scutum aureum,in quo leo ater bicaudis
non coronatus adstabat.In I. scutu argeteum,
in quo leo rubeus aureo serto caput redimitus, iisdem nominibus,ac superiora circumscriptulaureaq;hinc aurata,inde viridi ornatuman 8. scutum cyanei coloris, cui sceptrum aureum
intu, haerebat supra scutum galerus stabat Ele.
ctorali MNonum ex damasceno carnei coloris,&fuerat ex cohorte Coningsimarchia, Sueciae
Regis vexillum praetorium Id per limbrias erat circuquaq;ex aureis, & argenteis filis ab artifice acu in trium digitorum latitudine circupictu . In medio aperta galea Phrigil ex argcto operis in solo viridanti imposita.Ora galeae nigra d euilis obibat quatuor hisce literis G. A.R.S. inscripta additum decussim lemma. Per angusta. Secudu haec noue equestria signa. Alia quatuor quaeserentarjs siue Draconari s erepta deserebantur Primit ex leuiori scrko,quodlinetatum
dicunt colore violae martiae: in medio vir equestris sellae impositus,que Sol aureis circulustra bat radiis, ac duo caelestes genii utrinq;& item
tertius alis obumbrabant suis.Haec omnia sertii laureum circumdabant superna in parte his ex auro literis.C. E.P.L. B. infernae hoc lemmate discripto. Hs te suis obumbret Dominus.Alterum ex leuiore coloris violacet, cuius medius in o be Solis aurei loricatum hastatarium representabat cassis eius excandido,& rubro;aurem:&nigro eoloru diuortio imbutas plumulas oste. tabat;utraq;manus cancellatim per thorace in-N n 1 rer