장음표시 사용
451쪽
omnino similem, sed duriorem, quem alii ad pe-
Monuimus iam, fusibiles lapides ab Ill. Auctore
hic primo esse assumtos : nunc tantum addere liceat, plures in hoc ordine reperiri, quos in Suecia frequentiores reperiundos, adeoque multis incognitos esse Noster ait ; nos tamen, cum plureS RMINNAEO et C RONSTAR Daelo indicati sint, repetitioni nominum non immorabimur. Ad
Mentitem refert argillam lapideam , quam quidem p. 38Onon esse, nisi argillam in lapideam naturam mutatam , ipse Noster dicit; hanc tamen ob caussam hic esse considerandam. Accedimus denique ad obseruationes, cum
chemicas, tum physicas , copiosissimas, lectuque dignissimas huic utilissimo libro ubique inspersas:
ex quibus paucas tantum referamuS. Hu-mur Abramentum scissile , a plane destructo fissili p. I9.
lapide bituminoso orta videtur. Turbae pingue, P. 23. Praeter vegetabile oleosum, aut aliunde venit, aut ab aquis stagnantibus putrescentibuSque, accedente salino, est productum. Creta tophacen a lapide p. 26. calcareo probabiliter Orta est. Generatim terrae p. 32. calcareae spiritu nitri. fortiuS effervescunt, meliusque soluuntur, quam oleo vitrioli: Cum acidis vegetabilibus crystallisantur in figuram ramosam, vegetantem: eaedemque primogeniae et marinae Nostro, cUm HENNELXo videntur. Argilla Ρ. 8, estis multum conuenit Cum crustacea, utraeque cum marga ; differunt tamen duritie maiori, et, quod, aqua solutae, non in pastam vel lamellas, sed pulverem dehiscant. Praestantia huius terrae optime ex disquisitione eius naturae definitur, quae in
subtilitate, siccitate, fragilitate, az puritate particularum ponenda: in usu igitur ad haec respi- Tom. XIX. P. LII. F f cien-
452쪽
p. so. Qiendum. B0li, quae vulgo dicuntur , non eaosunt, cum aliae ad cretas, aliae ad Argillas apyras, alias ad minerotes pertineant: ad B9los enim requiritur argilla subtilissima, aquam absorbens, nutens, in ore liquescens, aqua in partes minores dissoluenda, minus tenax, sub exsiccatione non p. 6o. findenda, peregrinaque materia carens. Argillae mineralis varietas umbra differt ab Humo umbra,
principiis constitutivis, grauitate, indole in igne, p. 62. et Odore asphallico. In genere de Argilla notat: omnem igne calcinatorio fieri phosphorescentem: inflammabile , etsi ei insit, non famen inde poste separari, multoque minus glutinosae materiei praesentiam ostendi ; sed tenacitatem pendere ab
aquae et particularum argillaCearum mutua attra-P. 66 itione : inde quoque earundem esse derivandam indurabilitatem : esse eam partim sedimentum aquosum, partim Vt terram primogeniam secundam considerandam. p. 77. Ma gam Vegetationem promouere asserit, vel sua latescentia in aere, cum tenacem agrum subtiliorem reddant, praesertim arenacea et creta ea; vel tenacitate, combinando terram arenaceam et
glareosam , Ut argillacea Vel alcatina indole, in agro, aCidi& abundante, maxime cretacea vel, si humidum attrahant, retineantque, quorsum res rendae argillacea indur8ta, az tophaceo; vel Cum pingue soluant, illudque cum aqua reddant miscibbile. Postea concedit, aliquaS margae spessi eS O 'tas esse a destructis conchyliis; alias vero iudicat natas a calcareo, lapide destructo: hinc margarum terra non est primogenia ; eas tamen olim
fluidas fuisse vero non est dissimile. p. 88. Glareae disquisitio chemica additur, et duplex de eius origine sententia probabilis censetur: vel enim' est puluis , a destructis lapidibus , aut arena
453쪽
remanens , Vel, quod Nostro placet, orta est ex Argiliis fututa et granulata induratis. Ex experimen- p. 93.tis colligit, Priyelam constare terra insolubili, vitrificabili, et martiali: ortamque putat e glarea, Per aquam lota, et in massa indurata. Gementum et P. 98. terram puteolanam et Tarrar ') habentur a Nostro, glarea , igne exusta, ac calcinata , a sulphure et acidis penetrata, et sic in martialem indolem mutata: earumque usu S in murorum exstruitione,
aquarumque coarctatione cernitur. Ex diuersis de p. IO s. origine arenae hypothesibus Ill. Aufiir eam eligit, qua est in initio creata dicitur; hodie tamen quoque generari a gelatinosa materie, in aqui S generata, successive in granula diuisa, tandemque indurata.
Marmorum durities est diuersa , col0rW3 ipsi p i
lapidi sunt immixti, atque a bituminosis particulis, vaporibus sulphureiS, salini S ac mineralibus maxime pendent. Caussa, quod Cr statius Istandica p. 1 o. obiecta duplicet, in eo p0nitur, quod ipse lapis subtilissima et insensibili fissura sit diuisus; ita famen , ut in una massa adhuc cohaereat : hinc duplex refra tio per duplicem superficiem oriatur necesse est. Spati topitiis suilli odor foetidus pendet a bituminosa materie, cum volatili sale combinata. Levitatem , quam CalX sub C lCin tion p. I r. accipit, non aquae, neque aeris soli secessui tribbuit; sed, praecipuam caussam latere affirmat in materie maxime volatili, leuissima, inflammabbli: ideoque videmus, Ill. Auctorem sere Cum M E I E-n o sentire : cum praeterea salinum acidum sub crystallisatione, ex coniunctis vaporibus aquosis cum inflammabili materie oriri dicat. Originem
454쪽
montium calcareorum, deducit alterra calcareae
Spatumque ab eadem terra, aquis soluta, cui quidpiam acidi vitriolici accedat, ortum assumit. p. Is . G fum Atabus rum , cum et interdum cum acidis effervescat, dissicile a marmore distinguitur, nisi mollitie maiori, particularum minimarum ni tore, grauitateque minore : ' fuim nequabile et arenarium, frequentissime ad praeparationem gypsi adhibita , eo facilius calcinantur , quo subtilior,bus constant particulis. Gypyi spologi varietas, lapis Bononiρη is dicta , phosphorescit : Gy- P. I 6S. Dum Lapis heputicus a bato layide suilli in eo di
fert, quod cum acidis non effervescat; compositum Nostro videtur e terra calcarea cum sulphurea et bituminosa inter se mixtis. p. I79. VB9 em mine retem Compositum esse e terra calcarea, atque acido sulphureo, ae Constituere naturale hepar calcis, Ill Auc for coniicit: putatque omnem lapidum phosphorescentiam esse triplicem, aliam, quae pendeat solum a lumine mutuato et retento, ut in gemini Si aliam a propria materia, in motum excitata et lucente, quae sit sulphurea subtilissima aut acida materies; aliam a producto sulphureo, quod oriatur a materia adiecta inflammabili, cum acido, prius praesente, Combinata. Quicquid sit, ubicunque adsit phosphorescentia, ibi adesse materiam electricam s. agidum , quod Nostro idem fere cum materie phlogistica esse supra diximus. Quam sententiam confirmatam vidit experimentis Cl. A CHRE LE ). P. 18'. Maculae in Core glaressa curroga, aliisque armnaceis lapidibus, derivantur a vapore minerali,
lapidemn vid. de phosphorescentia Gypsi spatosi Cl. MARG-
455쪽
lapidem penetrante; foueae, a materia liquida, olim in glarea inclusa , postea ad partem destructa.
Cur Quadrum, etsi cum acidis effervescit, non tamen pertinet ad calcareum lapidem : cum illud pendeat a calcareo vel margaceo glutine, glaream combinante. Cotis species duplici modo p. zo I. concretas esse probabile videtur , . vel mediante aqua solum, vel glutinosa materie terrestri. Arenarios montes vel primaeuos, vel in diluuio Ortos, Vel temporarios habendos, destruique vel a humi, do, vel a sale marino assirmat. Syntum scintillans accedit ad naturam FHIris P. zo7. mineralis et inareti mixtam : estque inter primaevos lapides numerandum. Quartum pingue do P. 2II. micilium praebet mineris metallorum, inprimis auri: hinc monticolis bono est omini. Color Quarzi colorati varius a metallis, et immixtiS, peia p. 2I . det. Crulla si montanae elegantia pendet a perfecta. P. 2Is.claritate aquea , desitate et duritie , polituram admittente. Hanc vero ea propter rarissime per omnem crystallum extendi assirmat Noster, quod minor vel maior quantitas materiae terrestris in liquido sit soluta, quae, suam ob grauitatem, a liquida et leuiori materie sub crystallisatione separata suis:
quod tamen nobis, non a quantitate terrestriS materiet , quae ubique eadem est; sed a perfectiori, vel minus persecta eiusdem solutione pendere Videtur. Rationem coloris in C Untis colorata a parti- Ρ 3-culis metallicis derivandam negat, cum, praeter alia argumenta, hic color sit volatilis, possitque pr0babilius a vapore minerali, vel vegetabili colore oriri. Denique statuit, Quamum et Cristastum nata est , p. 226.
456쪽
ex fluida et viscosa calcarea materie, quae ab aqua marina sit orta. P- χ33. Dubitat m. Auctor de eo, quod Adamas ad speculum causti eum volatilis fiat: cum disserat dissipatio, quam fieri concedit, a volatilitate, quae consistat oportet in particularum minimarum re solutione in fumum, vel vaporem: instituanturque haec experimenta in minoribus tantum frustulis, Vbi omnia phaenomena vix possint obseruari. ' Ita etiam negat, Adsmontem, massae porcellanae inclusum, in vapores resolui ; sed ait potius, in P. z minimas particulas dissipari. Gemmor genera' tim ortas dicit per crystallisationem a materia cal- Carea, perfecte soluta, fluida: easque colores suos accepisse a solutione quadam minerali tenuinissima. Scriptores, qui de gemini S egerunt, NO P. zSS. ster recenset, iisque omnibuS excellere B. QVIST )iudicat. Ex experimentis colligit, lapides Granatio is esse compositos e terra calcarea soluta, quam alii siliceam vocant, atque ferro '' , quibuS interdum quidpiam stanni, vel plumbi, immixtum sit.
p SI, Laudat hic Noster cAR. ABR. GER HARD dissem lationem de Grunntis Silesne et Bohemiae. Achatis inosi diuersi colores pendent a reflexione lucis, a metallicis particulis varia orta; quod Noster probat artificali Opalorum confessione. De Sili-P- 88- est, Petrossice et Athate monet, eos, pro duritie diuersa , sub calcinatione vel in terram absorbem tem mutari, vel immutabiles manere, sic quoque vel aere destrui , vel non mutari ''' : Fusione, addita maiori salis alcatini quantitate, inde Produci vitrum mollius , quod aqua, vel aere humido
457쪽
mido soluatur in liquorem flicum: ortos esse hos lapides a materia fluida, glutinosia, calestrea, acido soluta. I aspidum originem , quam prius a subti- P 3M.
Iissima arena deriuauerat, nunc a materia bolari seu argillaCea, quae materie calcarea soluta sit indurata deducit.
nolitis in Hir Lazusi coeruleus color non a P. 3IS. Cupro, sed ab argento, cui quidquam ferri est immixtum, pendet. nolitem Turmalinum, qui alias Π0n, nisi politus, deprehendebatur, nunc e Brasilia rudem acceptum describit, Agur columnari, radi culata , truncata, eumque depictum icone sistit. Id peculiare quidam Turmnlinorum habere di-Cuntur, ut, si transversim inspiciantur , sint opaci; si secundum longitudinem, pellucidi: hinc si rigularem iis esse connexionem , unde vis electri,
pendeat, sequi Noster affirmat. Quum ad p. 32 I. Rufustem crystalii fatum Ill. Auctor omnes Goab
Ior Eafasticos, et maximas referat; mirum videri ait, qua ratione hae ad tantam molem et magnitudinem peruenire potuerint et qua ratione nudast, supra terram ad tantam eleuari altitudinem γ Id quod ita explicat, magnitudinem pendere a quantitate materiae crystallisandae, et circumstantiis, quae in crystallisationis puncto configerunt, nee non ab indole materiae crystallisandae; erectas vero ea S non esse generatas, sed materiem bas alibeam in materia molliori, tardioris exsiccationis,
fuisse suis locis immixtam, ac, priori crystallisata
et indurata, posteriorem molliorem aqua, aut alio modo, ab istis crystallis fuisse auulsam et separatam. Ceterum iis, qui in loco natali has crystallos examinant, inquisitionem in earum generationem
458쪽
p. 32 . Commendat. Mositicos Boisiasticorique Lopide; compositos esse putat Terra quadam in ea vel simili, Argidncea Terra subtilissima mixta , quibus in
P 3 y Bajalte insuper martiale accessisset. Ferrum in Magnesis fuliginosa esse accidentale, atque vel maiori, vel minori copia adesse, vel etiam abesse, salua in dole Mognesiae. Sententias plurimas, eaSque diversissimas, Auctorum de Lapidibus Mangonen Lbus Noster hic refert; atque existimat, iisdem inesse terram calcaream, principio quodam tingent inflammabili mixtam , unitam , atque in hepati' cum statum mutatam. Argillam quandam simul adesse nec sufficienter demonstrari, neque nega ri posse; fusione tamen faciliore eandem indi p. 3 6. Cari. Schisum dari diuersum credit, alium amgillaceum , alium a limo, cum argilla mixto ortum, quem igitur inter lapides peregrinos numerandUm censet. His terris per accidens immixta reperi-
Tiuntur; I. terra martialis, a. arenaeea, 3. Oleo
sum, . salinum vel volatile alea linum , vel acidum sulphuris. Generationis modum ex situ diverso eiusdem explicat, putatque, structili am eiusdem lamellarem pendere partim a successiva penetratione materiae conglutinantis, partim ab ipsa
terrae indole ; atque schis i strata esse antediluui- p. a Q. H , situm Vero hodiernum, diluvianum. Plures vulgo assumuntur lapides Lydii; interdum tof idis
Unicularis varietas niger adhibetur; sed maior huius durities eundem minus aptum reddit; interdum
Ninulte crystollisam nigro alii Schyti specie utuntur; Cornei vero Dra edit varietatem, nigrum, δε-lidum, genuinum esse lapidem Lydium, atque priores, si non superare, certe tamen iiS aequiparan- p. 36 . dum esse Noster assirmat. LVides cyrnei, CX mente Ill. Auctoris,' sunt compositi terra argillaCea, cui calcareae portio et martiale commixta sint. cam
459쪽
nicam et Talaum a terra glareosa, cui aliquid P. 3 77. metallici et inflammabilis accesserit , originem trahere, Noster statuit. Curiosum est, quod, si Mentite Creta Hispanica literae in vitro vel fenestra P. 3 8 3 . pingantur, illae quidem linteo deleri possint; redeant tamen in conspectum aere humidiori et aliquantisper frigido : id quod saepe iterari potest:
valet etiam de literis, quae a sentite vel ollari m9Atiori in vitro pinguntur. In genere monet, Lopi- p 3 τ' des Stenti istos argilla cest esse prosapia, et ab argilla vix, nisi maiori duritie differre ; differre tamen, quod I) inde cum oleo vitrioli non possit parari alumen '); sed magnesiam albam separari, remanente terra silicea '' , et cum calcareis et gypsosis lapidibus non fundantur ' , 3 minori salis alca- lini fixi quantitate in fluorem redigi possint, quam argillae. Vnde vero haec diuersa effecta pende
Refert Noster modum parandi, ex Asbesse Am, p. 39 .anto lintea et papyrum incombustibilia ' ' ), atque Asbestum maturum eidem usui seruire posse putat.
Duplicem in Amtonso esse terram albam, alteram cum acidis non' emeruescentem, grauiorem; alteram, Cum acidis esseruescentem, subtiliorem. Hinc coniicit, ortos esse Jaos lapides a terra gypsea indurata, atque aliquam huic admixtam esse Argillam.
Inter varietates Saxi Granitae est quaedam P. Py. fusca, aere destructibilis; cuius destructionis cκussa
460쪽
quaerenda est, et in leui particularum nexu, et in glutinosa materie, particulas combinante , et praecipue in salino admixto. Vix alios lapides digitis impositos , et duriori corpore percusso S, tinnitum edere reperit Ill. Auctor, quam Stasium Ardotum tegularrem, Corneum Trapezium, Saxum cotarium et Saxi Trapezii varietatem, nigram, in Westrogothia inueniendam. Hunc tinnitum derivat a P. φῖ - nexu particularum induratarum. Nulla unquam in Saxis mixtis corpora peregrina reperta esse; neque a sabulo orta, sed in statu fluiditatis aut mol- P. 43X. liori esse generata iudicat. Denique Saxa aggregata in molliori etiam consistentia fuerunt conglutinata , eorumque fractura facta est sub exsiccatio nis et indurationis statu , ideoque antediluuiana ;horum vero Conglutinatorum lapidum praesentia in superficie telluris est diluuiaria '' . IVs
Tentamina theoriae mathematicae de phaenomenis magneticis , AUEtore I. H. VANS WINDEN , specimen primum , sistens Principia generalia , ac nouam punctorum indisterentiae et puncti culminantis theoriam. Lugd. Batav. ap. Petr. Van der Eyli et Dan. Uygh CLIIJ CCLXXII. q. Pl. IO. praeter dedic. et tabulaS aeneas. Maxima cum diligentia atque studio hic conscriptus liber statim ab initio de diuexso com