Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

541쪽

aequisiverit et herniam umbilicalem produxerit. Hydrops peritonaei potissimum seminis ob laxitatem huius partis naturalem competit: occasionales caussas sistunt irritatio a tractione partium

quarundam uteri eiusue ligamentorum, et relaxatio vasorum lymphaticorum peritonaei, quae si imsto maiorem copiam lymphae susceperint, rumpentes causiam proximam constituunt. Origo cauitatum, hoc modo enatarum, cum Origine vomiCarum in pulmonibus comparatur. Lentus est morbus,

Per plures annos sub tecta specie aegrotum assiciens, ideoque dissicillimus cognitia, nisi iam adoleverit. Potissimum cum hydrope omenti conuenit, qui tamen utrique sexui communis est, totum abdomen sensim occupat, digestionem laesam, postea vomitum omnium assumtorum, atque uno verbo citius augmentum omnium symptomatum OL

fert noster e contrario, plerumque partus laboriosi sequela, multo plus temporis requirit, antequam functionum laesarum symptomata accedant, aegris non, nisi pondus in abdomine et leuem calorem sentientibus. Ex his disticultas prognoseos putet, et quam aegre morbo, adeo obscuro, iusta medela asservi queat: quod ex duobus exemplis multo clarius apparet, altero ipsa sorore CLARTHAvo, altero a medico quodam Lunaeuillensi, ipsi comminicato. In utroque casu puerperium morbo ortum praebuerat, qui in priore octo fere annos, in abiero duos perdurauit. Prior aegrota, tertio morbi anno elapso, tumorem insignem abdominis percibpiens, a Chirurgo, negligentiuS rem tractante, venae sectionibus et balneis consultis tumorem breui auctum perspexit, adeo, ut, fluctuatione se manifestante, frustra adhibitis remediis internis, paracentesis ter institueretur , donee tandem, multis medicis in consilium vocatis, cum omnem spem salutis

542쪽

tis abiecisset, agyrtae se tradens usu resoluentium calidiorum breui conficeretur: sectum cadauer non

quidem obstructiones in ovario, uti putabatur, sed duos solliculos in regione hypogastrica, quorum alter versus regionem iliacam sinistram situs erat alter totam regionem lumbarem dextram, hypochondrium eius lateris et partem regioni S umbilicatis occupabat, aliosque numero duodecim, sibi inuicem adhaerentes, et in contextu celluloso peritonaei sitos, offerebat, quorum minimUS magnitudine oui struthio cameli erat ; omnes insigni copia liquoris, ex rubro nigri, scatebant: praetbrea omentum pluribus locis peritoneo adhaerebat: viscera abdominis sana erant, sed ligamenta lata uteri ac tubae Fallopianae destructa, uterus ipse scirrho-mS, membrana eius exteriore humorem nigrUm, cui ipse innatabat, continente. In altera aegrota

morbus ascitem mentiebatur, quem obstructioni hepatis adscribebant : in hac paracente sis viginti quatuor vicibus administrata fuit. Sectio corpus informe, carnosum, osseum, glandulosum, libras decem et uncias duas pondere aequan S, peritonae exterius insidens, detexit, multis folliculis obtectum, qui humorem rubellum et mucosum continebant: humor mucosus et limpidus totum peritonaeum repleuerat. Cetera viscera non inspiciebantur.

His expositis Noster curationem huius morbi, qualem olim Cl. LIT TRE ) proposuerat, repetit, nempe ut, tumore aperto et iniectionibus detergentibus depurato, parietes peritonstet, aptis simul adhibitis fasciis, iterum uniantur: iniectio tamen tincturae myrrhae et aloes nimis fortis ipsi videtur, et facile di arrhoeae periculosae ortum suppeditare posset. Cingulum a Cl. Μo Nno inuentum uti ict

543쪽

futurum iudicat. Si plures institerint tumores, singulum incidendum , imo ipsis causticis exstirpandum suadet. XV.

Memoire fur la cause de la pulsation des artereS, par M. I AD ELOT, Professeur de laFaculte de Medecine de Nancy, de l'Acadentie des Sciences et Belles - Leitres de lamelne Ville. -- A NanH, et se troiave a Paris, cheZ Valade, Libraire. MDCCLXXI. 8.

Commentatio de caussa pulsationis arteriarum, Auctore Cl. I AD ELOT. larisimilis ARTHAvD in praefatione libelli, st tim indicati, dixerat, Nostrum Auctorem, suum quondam magistrum , usum esse experimentis ab Ipse captis, indeque deductis ratiociniis: quod Cl.

1 AD ELOT admodum aegre tulit, ideoque grauiter in praefatione in adeo ingratum discipulum inuehibtur, monetque, Cl. ARTHAVD experimenta haec sub ipsius moderamine atque directione cepisse; specimen inaugurale a se correctum et in meliorem ordinem redactum esse cet. hancquc caussam se mouisse, ut ipse praesentem commentarium, quem iam Cl. PORTAL tradiderat, academiae Regiae scientiarum proponendum, in lucem edere constituerit. Nos vero, quorum non est litem hanc componere, id tantum monemus, experimenta qui dem hic adducta maximam partem eadem esse, quast iam ex Cl. ARTHAvo excitauimus: negari tamen non posse, mai0rem perspicuitatem melioremquuidearum ordinem omnino hunc laborem prae alis'

544쪽

ARTHAVD habet, ea tantum breuiter excerpM muS, quae Cl. X AD ELOT propria sunt. 27. In equo arteria carotis sub singula pulsatione 31. leuissime subsilit, et alternis vicibus a corde ve sus Caput, et a capite versuS cor trahitur. Aorta prope arcum maxime mouetur; non aeque, ubi longius a corde remota est. Argumenta pro dilatatione arteriarum valere non posthiat, cum expu-rimenta contrarium doceant. Physiologi omnes P. 33. percussionem, quam digitus arteriae impositus percipit, cum motu arteriae a loco confundunt, ipso HALLERUS Vltimum phaenomenon falsis caussis adscribit, quum sola directio arteriae illud producat.

Perperam ergo Cl. D E L A Μ v R E caussam huius mutationis in conuersione cordis ponit, et temere ad rigiditatem seu tensionem arteriarum,

quam vim tonicam dicit, confugit, quae ipsa nulla est : inversio enim cordis fit, si apex eius, samguine redeunte , proprio pondere versus spinam dorsi dirigitur: huius ergo motus effoctus non

vltra diaphragma extenduntur, neque ultra trum cum aOrtae ascendentis. Multum ergo abest, veis in ramis minimis et remotissimis conspici possit;

in quibus tamen, si directione curua gaudent, mo-P. - . tus a loco adeo sentitur. Cl. PORTA L essectus huius inversionis non extra pericardium extendi arbitratur. Vera ergo utriusque phaenomeni caussa in sanguinis a corde facto impulsu quaerenda est; comcurrere autem debent liber eius transitus et conti nullas ramorum et trunci arteriarum. Ad vit, mum momentum stabiliendum Cl. I AD ELOT O perimentis usus est, quae Cl. quoque ARTHAVD adducit; quorum tamen in huius recensione ideo mentionem non fecimus, quod nullam eorum ad

545쪽

plicationem adiunctam videbamus. Nimirum p. S. parti cuidam intestinorum galli, quae diametro fereaoxtam aequabat, in utruque fine tubulum ferreum, stanno obductum, applicuit, et alterum aOrta alterum venae cauae, ligatura super tubulis facta, immisit; hic ergo canalis arteriae vices sub qualibet contractione cordis pulsando et loco se mouendo gessit: Porro simili intestino iisdem tubulis in

utroque fine vesicam urinariam vitulinam i aqua p. 48- repletam, applicuit: apparatu hoc, in tabula collocato, simulae alterutra vesica comprimebatur, CDnalis elongatus motum arteriae aemulum sistebat, digito admoto pulsabat, et curuatus maiorem motum a loco versus curuaturas ostendebat, quam in linea recta: in neutro vero experimento dilatatio

ulla obseruari poterat. Ex his patet, progressum sanguinis in arteriis impulsui cordis adscribi debere; num vero hoc fiat pressione, an percussione , dissicile dictu est; p. SO.

posterior tamen sententia , assumtis adeo parvis interuallis , quae percipi nequeant, proba bilior videtur. Hoc autem certum est et iam ab Ill. HALLERO obseruatum , arterias sub quavis P. SI. pulsatione elongari: quum autem eae protinuS, cessante impulsu, pristinum situm rursus assis mant, inde vera caussa motus a loco apparet. Quod amtem in statu naturali per curuaturas essicitur, Ut

motus iste vividior appareat, id infarctus vel Ob- - s. structio praeternaturali modo etiam praestant: huc rquoque spectant agitatio parietum arteriae per motum conuulsivum, quae saepe etiam in venis pulsationem producere conspicitur, ac demum ipsum impedimentum, cursui sanguinis per comprimentem digitum oppositum. Hic tamen motus amotu arteriae a loco differt, et in parte superiore curuaturae maximo Perci Pitur, quia tunς οδψ p. i7. sae

546쪽

sae utraeque concurrunt, fluidum contra digitum agens, et arteria se mouens, Cur idem motus invenis non adsit, supra iam ex Cl. ARΥHAVD vidimus , quibus caussis Noster transitum lentiorem, quam in arteriis addit. p. 39. Denique Cl. I AD ELOT Corollaria, quae ex his experientiis Cl. DE LA ΜVRE Colligit, considerat. Actionem vasorum in fluida iam crebra exempla a teriarum ossescentium dubiam reddunt. In in- p. 6 I. flammationibus augmentum toni et tensionis non

sussciunt ad declarandam celeritatem pulsus, in toto corpore percipiendam , sed irritatio partis inflammatae, ab intumescentia arteriae obstructae o taet cordi communicata, huius vim auget. Eadem quoque principia in metiendis viribus vitae, opepulsuum, applicari debent, non sola ratione virtutis tonicae habita; sed coniunium consideratis vicordis, quantitate sanguinis a corde, quantitate sanguinis a corde propulsi et eius, qui in vasis coimtinetur, atque ipsius qualitate. XUI.

Dissertatio inauguralis obseruationes bolanipassistens, quam pro gradu doctoris publice

H E I M, plantis exoticis ditissimo, in determinandis plantis utilissimas, per quadriennium instituit. Recenset plantas ordine Linnaeano, subiicit plerumque Linnaeano nomini Anglica Germanicaue, addit Ichniographi nomen, aequae obseruauit, suC- cinctu

547쪽

cincte et curate exponit. Plures igitur hic a Cl. Auitore constitutas reperimus Vel a ΜI ERO assumtas, vel plane novas, quas breuiter excerpamuS. Ornus Amomum, arborea, foliis uuatis Pe- P. 7. tiutatis, floribus corymbosy terminalibus. MILE. dict. s. Differt a Corno sanguinen ONN. florendi tempore, circulo rubro circa germen, et bacciS COMruleis oblongis. Prunus nona, floribus racem' sis, p. 13. filiis oblongo ouatis acuminatis argute serratis deciad is , bast antice glandulo' : cuius iconem dedit Cl. Author in libro , die Harbhshe Buumetuent inscripto, de quo eleganti libro proxime uberiuS agamus. Crataegus lucida , foliis ouato lanceolatis, serratis lucidis , sipulis linearibus serratis, floribus corymbus, ramis spinos, atque huc refert ico

V S ad Cratnegum Irus gulsi indicat. Spiraea alba

Ιn Eofarum genere distinguendo diligentissimus p.

fuit Cl. Auctor , atque assirmat calices vel pinnatos, Vel semipinnatos, vel integros speciem certius determinare. Describit viginti species et unam nos indicemus Rosum eglanteriam, quam a L IN NAEo et LEYSERo aliisque cum Rofa lutea permutatam dicit: est 1 ALL. hist. stirp. Helv. II. 39.

atque differt a lutea pedunculis petiolisque hispidis glandulosis, foliolis subrotundis. Rufum foecuns mam,calicibus integri r germinibus globo spe sincutisque glabris, caute petiolisque aculentis, aculeis geminis axi Laribus, foliis ouato obsongis serratis subtus vilisset doqua, an Rosa umbesistet LEYsER1 fl. Halens. 92. sit, quaerit. Rofam puniceam, calicibus integris , germinibus globosi glandulosis, eduncu iis glabris, floribus bicoloribus, fotiosis ouatis glabris serratis , ferraturis petistiisque glandusesis. cons. Μ iLL. diiu Ι2 et hori. Angi. tab. i 8. Rufam prouincialem, calicibursem in- Tom. XIX. Pii. Mm natis

548쪽

natis, germinibus Nob Vis, pedunculis petiolisque hispidis, foliolis ounto acuminatis subtus villos, serraturis

glandul f : cuius triplicem varietatem assuririt, in quibuS est ΜΙ LL. t. 22 I. f. r. quam, Ut Noster

monet, hic falso ad Rosem Damo cenam refert. Eosum holofericeam, calicibus semipinuctis, germinibus globo stirpe iunculisque hi Oidis, petiolis hispido aculentis, foliolis ovatis subtus villus , serraturis glandus spquam MILLE RUS ad Vuam prouincialem resert. vid. Hort. Angi. tab. I 8. Risum Virginianam, calicibus integris, petatis longioribus, germinibus globosis hispidis, pedunculis glabris,petiolis carinatis villos, folio- Iir ouatir glabris, floribus umbellatit. Roseam pin ine Itoliam culicibus integri r vid. Μai L. dici. S. Esum MLgicam, colicibus semipinnatis villos, germinibus suatis hispidis, foliosis subtur pubescentibus, ribus corymbolis. vid. MILL. dici. I7. Esam moschatam, calicibus semipinnatis ginnitula', yetasir longioribus, germinibus ovatis hispidis , fusiusis, glabris , foribus corymbo'. Petulae genus auget et inno incana secundum Ill. HALLE Ru M, et Ak0 rugues, foliis mucronatis acute serratis, subiss Uen se rug9H. Ad Quercum etiam refert seminnm dictam. Vid. ΜΙLL. dict. a. et B L ACQ v. herb. tab. 6ST. et pusustrem, foliis oblongis pinnatisidis, laciniis dentatis acuminatis, feta terminatis, Americae incolam: et narysendicetin ex G R O N O v. Fl. Virg. I '. quam in disti, supra libro Cl. Auctor depictain dedit. Ex MILLE Ro etiam assumit Carpinum Orientalem, vid. E1vSD. dici. 8., - Pini species rite determinari putat e diuersi fate Conorum , foliorum, ac squamarum simulsi imia : hinc curate nouem decim vivas visas Cl. Auctor describit, ex quibus in Lis ΝAEO non in veniuntur ; I. foliis solitariis ; Pinus Mariona, conis ovalibus pendulis, Lucinis ovalibus moi gin

549쪽

vndulatis laceris. Vid. Ma . dict. s. et Hort. Angi. tab. I. Pinus Americans , squamis subro

f. . . cum 'ΠOnymon PLv KENET 11 ab aliis falso Pinui Balsamene tribuatur. a. Foliis geminis; Pinus Hirginiana , c0nis 0blongis incuruis, aculeis Aquamarum rectis et habitans in America septentrionali. Pinus maritima, conis pyramidatis, Aquamis oblongi robi f. C. HAVH. Pin. -92. DU HAM. arb. I r. t. 29. diu Sque varietates duae. 3. Foliis ternis.

Pinus rigida, conis 'ramidatis confertis , siquamis obl*ngis acutis. Hort. Angi. t. I s. Pinus paluseris, conis obla o pyramidatis , siquamis oblongis obt r. MILL. dia. I . 4. Foliis fasciculatis. Pinur laricina, conis se iob is, squamis laxis orbiculatis . bris; quam Noster etiam depictam dat. Eodem modo sollicite in extricandis Saliciis spe p. sinciebus Versatur , ubique bolanicorum Obseruatio. nes cum suis diligenter comparans. Inter eaS Salicem acuminatam MXLL. dict. I . R LINNA Eo nondum regeptam animaduertimus. Nouum etiam P. S8.est in Aceris speciebus Acer friatum, foliis sum

quinquelabis, labis inaequaliter serratis acuminatis, rum racemo pendula, pedicellis viri floris: quod anno 177o in horto Harbeecensi primum flores Protulit, et a Nostro depichum est in libro Eius la dato. Ceterum ubique plantarum definitioni submittit elegantem earum adumbrationem , atque in multis, ubi obseruata ab aliorum botanicorum dictis recedant, curate indicat; ad quas tamen, cum sint notatu dignissima, Lectores ipsa amando mus necesse est. Mm a

XVII.

550쪽

XVII. Nova physico medica. Trium quaestionum , ab societate scientiarum

Harteme ad annum I 776. propositarum, al

teram excerpimuS:

Quaenam sunt urb0res, areola vel plantae, praeter arundinem, arenariam et prunum fruestrem, quaepol fylat coli in locis Hortemen us arenosis, ut, qu0 minus arena per impetum venti auolet, quantum fieri potes, impediatur. uueli soni las arbres, a bines os plantes, Gutre Ilarundo, arenaria et is prunus Alve fris, quou pourr0it planter dans ter dunes re Hartem yourei echer, sutant quit est possibis, que is subis ne

fit emporte par in violance des venis. in Commentaria ante i diem ianuarii 1776, Cl. V AN DER A A, qui societati ab epistolis est, solutis impensis, et aliis obseruatis legibus, quae iam a nobis sunt relatae, mittere oportet eos, qui hanzin rem inquirere volunt. Regia academia scientiarum Burdigalens hanc thesin ad annum i 77 . exhibuit: Exponatur methodus morb0rum, quibus pVer e me labori sum et praeternaturalem partum passae, utplurimum ante septimum diem e Uiuis rapiuntur, et ex felici praxi et inoectione cndauerum distin tu demonstretur theoria horum morborum, quae Uendat, cur remedia , in viscerum contusione inflammationeque Utato, hic minus conducunt Evofer is traiiement des mulodies, qui stulavent, ovant is septieme iour de cov-che, se malaure partis des feminar doni I accouchementu et e fori laborieux et contre nature, et desilae iune pratique heureine et de rouverture des cadaUres unetiae rie de res malaies , asper lumineine Eour fui senti