장음표시 사용
11쪽
praeterea ex isesccle triangulo, seu ex quadratis superficiebus aliud corpus essici potest praeter cubicum. At triaguli aequilateri,qui modus reliquus est, & tres in unum compacti solidu angulum effciut: quibus si quartus addatur,pyramis
oritur aequilatera,quae cum acutissima omniu figurarum solidarum sit, igni adscribebatur Pl tone.Item quatuor trianguli coluncti, inuicemque coplicati constituunt angulum Qtidit,quorum octo emclut figuram solidam octahedram, seu octo basiu ,hanc Plato aeri adstripsit. Demu quinque trianguli aequilateri inuicem annecti queunt,constituuntque solidu angulum: ex quibus si compleatur corpus, ut Stereometrae ostedunt, essicitur corpus viginti basium, hoc aquae Plato imposuit, utpote quae sit aere crassior . Ex pluribus aute triangulis quam quinque in unumcopactis essici angulus solidus praeterea nequit. Ideoque dicebat nullum aliud corpus simplex inueniri, praeter ea quatuor quae sensibus etiam exposita sunt nostris. Sed quonia praeter has quatuor ῆlidas figuras regulares,quinta etiam constitui potest ex pelagonis, quorum tria in unum compacta,angulum solidum faciunt, sicq; duodecim figuram complent duodecim basum, ut
omnino corpora quae natura constant responderent mathematicis, quae Pythagorici principia
esse naturalium censebant, uniuerso hanc du
decim basium figuram adscripsere. Ex quo facile coniici potest, hanc Pythagoricoru fuisse scim
12쪽
DE ELEMENTI stentiam non Platonis: quoniam Plato in eodem opere attribuit uniuersis seu coelo figura circularem & siphaericam:cum de constitutione animae uniuersi verba facit. At quonia principia trium elementorum, ignis scilicet, aquae, de acris sunt triaguli scaleni, terrae vcrd i sescelis sex aequicrures triaguli idcirco sequitur quod tria priora clementa inuicem transmutari queunt, terra verbquae ex cisdem principiis non constat, minim Epossit in alia elementa transmutari: quod etiam Aristoteles in hac positione reprehedit. Haec de elementis Platonis seu Pythagoricoru sententia, quam latius explicari operae pretium duximus, quoniam in Timaeo paucis obscureque traditur. ab Aristotele vero vix tangitur, euidetissimis argumentis refelli potest. Nam praeter quod natura constantium corporum mathematica principia facit, primis scientiarum mathematicarum principiis c5tradicit. Nam suppositio est in Ge metria,lineam diuidi in infinitum, ac propterea non constitui ex punctis: item sit perficiem diuidi in infinitu, corpora quoque pari ratione semper diuidi atq; diuisiones nullibi sistere. Quamobrem sequitur neque superficiem costare ex lineis, neque corpora consci atque compingi ex planis figuris quς sunt in superficie,camque ambitit. Praeterea nutritio,auctio,generatio, mixtorum corporum praecipud fieri solet ex terra, quapropterea matrem omnici appellauere prisci omnes, non ergo terrae c5uenit in alia minimξ mutabilem
13쪽
L I B. I. glabilem esse. Ad haec commentu ac figmentum proculdubio videtur, figuram duodecim basiluattribuere uniuersb, quod siphaerica esse ostenditur certissimis rationibus. Amplius tum haec Pythagoricorti sientelia, tum Democriti positio de
atomis, unica ratione cui letor refellitur:ea quae pati & immutari nequeunt a sui natura,siunt elementa compositionis tantum, nequeunt tamen
esse elementa mixtionis,neque ex illis quidpiam constitui potest,quod sit aliud praeter ea, aliamq; ab illis naturam,& qualitatem habeat, quae actu
non sit in elementis componentibus, ut ratione& inductione cuiuis compertum esse potest. Si
ergo atomi hique trianguli Pythagorici sunt immutabiles, neque aliquid pati possunt,utiq; mixtio ulla fieri nequit,mixtumque nullum erit, sed tantiim compositio quaedam & congeries atomorum corporum seu triangulorum. Nam illud cuius quaecunque pars est aquauis passione immunis,utique totum quoque omnis est passionis expers. Verum & ab Aristotele in tertio de coelo, & a Galeno in libi0 de clementis, multis rationibus horum sententiae sunt confutatae: ideo nobis haec dixisse sussciat. Igitur quoniam elementa neque constant ex atomis, neque ex tria-gulis, id nobis discutiendum restat, an sint omnino incomposita, an potius aliquam habeant compositione ξ aliquibus videri posset quoniam
haec prima sent corpora aliorumque omniu elementa, ac propterea in priora quaepiam corpora
14쪽
DE ELEMENTIsre tui nequeut,ea utique incomposita esse. AG
tamen quemadmodum non grauate concedendum est, prima haec elementa non esse composita compositione mixtionis , quia simplicia sunt ac immixta:neque etiam ea copositione,qua co-fecta sunt corpora dissimilarium partium: ita fatendum est ea composita esse ex materia & forma substantiali, per quam sunt, & a qua nomen habent & definitioncm,necnon etiam quam quuntur qualitates unicuique illorum propriae. e Nec tamen propterea verendu est ne potius ma- teria & forma sint elementa, quam haec quae ex his constituta sunt corpora: quoniam neque ma corpus est,neque speciem habet per se. Horuigitur utruque principium est elemetorum simplicium, non autem elemetum. Nec dissicilὰ est ratione probare corpora prima,simplicia elemera inqua,& forma & materia costare. Nam omne quod est actu, vel est actus per se existens, vel habet actum per quem existit i nullum aute corpus esse potest actus per se existes nam actus per se existes,est forma abstracta & separata a materia nocesse est ergo ut elementa quae sunt corpora per se existentia, habeat actum per quem sint. Erut ergo composita ex materia & actu seu for-- ma substantiali, per quam sint. Huic addamus quod elementa sunt corpora composita non tamen immortalia, quae s. non sint obnoxia gen rationi & corruptioni,sed generari & corrumpi queant. Hoc etiam ratione probatur. Nam elementa
15쪽
LII. I. trienta secundum naturam mouetitur motu re- , cto,recti vero motus inuicem cotrarij sunt: erut ergo elementa inter se cotraria: at substatia om-
nis habens contrarium, corruptibilis esst: erunt igitur elementa corruptibilia corpora,neque ta- men propterea quis iam suspicetur poni a nobis substantiae aliquid contrarium csse per se & si cundum substantiam. Verum liqc elementorum contrarietas est in qualitatibus eorum propriis,l sine quibus esse non possunt. Praeterea H elem ta essent incorruptibilia, utique ex his mixtum' corpus fieri non posset, quod aliam quadam n turam haberet, praeter eas quae actu sunt in ei mentis . Qiramobrem proculdubio in eas recideremus angustias, a quibus sese explicare non posse Democritum & Pythagoricos supra ostendimus, qui constituunt clementa ex atomis
P triangulis immutabilibus. Sequitur ergo ex his,qubd elementa victissim inter se generantur &
corrumputur: materiam ergo primam commu-
nem inter se habent atque eandem,disserunt au- rem forma & specie, nec non etiam qualitatibus
illis quae sunt dispositiones propriae ac fere velu-
ti proprietates elementorum cuiusque. Verum quoniam elementa mixtorum omniti corporum materia fiunt, necesse est ut substantialiu formorum omniu et emetares formae impersectissimae sint, ac maxime propinquae naturae materiae δί accidentium. Haec de clemetis in uniuersum di-
cta sint satis. Caeterum quoniam elem enta haec
16쪽
de quibus tractare instituimus,& elementa sentvniuersi quod ex ipsis constat,& etiam elementa sunt mixtorum corporum, utraque ratione de his a nobis agendum est. Prius autem tractabismus de elemetis tanquam de partibus ex quibus constitutum est uniuersum, deinde perscrutabimur omnia ea quae pertinent ad elementa ea r rione qua sunt materia mixtoru corporum, tractaturi demum de iis quae mixtioncs element Ium consequuntur, ut tamen sistamus citra se mas & naturas proprias metallotu, dc lapidum,ac etiam similarium omnium partium ex quibus constant animata corpora. Sed antequam quidpiam dicam , illud nobis sumendum est ex prima philosephia, atque ex prioribus tractatibus
scientiae naturalis: inseriora haec elemcta uniuersim hunc inferiorem mundum ob imperfecti nem quam habet splurimum naque distat a primo principio) esse omni mutationi obnoxium, multumque multitudinis ac thordinationis in se habere, quia plurimum recedit ab uno, quod
est status omnis ac ordinis principium atque origo. o fit ut multa contingant in elementis a cassi, praeter ordinem naturalium agentium, quae non possunt vere referri ad aliam causam praeterquam ad priuationem & non ens, in quo
est abyssus illa multitudinis & inordinationis,ut in compendio primae philosephiae,quod scripsimus satis luculenter,ὶ nobis est expositum e sententia Platonis in sophista. Nullus ergo mirari
17쪽
debet si in plurimis elementorum mixtionibus, quas natura inchoat, non tamen ab luit,diueria alia via,vel rursiis distatuuntur,vel in m pnstra quaeda desinunt,aut in alias mixtiones recedunt' longὸ diuersas a prioribus . viedum igitur nobis est hac causa, priuationis inqua seu imperfectionis & non entis, a qua est omnis euentus per adcides,omnisque fortuna& casias : quam diuini tores ignorantes, putant se ex coelesti corpore posse adferre omnium effectuum qui hic producuntur causas & rationes. Hanc non entis causam etiam Aristoteles in primo physicoru libro
dicit ese rerum natura constatium causam, quae generationi δc corruptioni sunt obnoxia,per acicidens tamen: licet a posterioribus Peripateticis in siladendis causis effectuum qui sunt interdii. ob hac causam omnino fuerit omissa. unde etiation nulli eorum coacti stant fateri, omnia euenire ex necessitate, propter coelestes ac superiores causas necessarias. Inde nata est Astrologia haec di uinatrix, caeteraeque huiusmodi inanes artes. Alterum quod velim lectores attense animaduertere,id est,quod Aristoteles dicit in Metheoris, haec elementa inseriesεmque mundurn sese habere veluti materiam, corpora veris coelestia ac superiores mentes esse causam essciente, quo scilicet imprimat motum suo lumine, de tepore illo,qui assecla est luminis,diueri quodam a calore Mementari & igneo, quem iure appellare possumus teporem aethereum. Hunc Platonici
18쪽
DE ELEMENTI s& antiquiores philosephi putaueriit esse corpus
quoddam aethereum tenuissimum omnia penetrans,quod etiam magnum naturae seminarium nonnulli eorum vocare consueuerunt apud Aristotele, quoniam corpus nullsi quamuis tenuis simum,quin etiam mathematicum aliud corpus penetrare potest, utique nullum tale est corpus permeans in seriora haec clementa , sed coeleste corpus aethereum est,ab clemetis separatum,cuius naturalis motus est circularis: ab hoc tamen corpore in elementa refluit lumen motus, dc hic quem diximus tepor aethereus, non corpus, sed aetherea qualitas , quae omnia penetrat & pe meat elemcta. huius teporis meminit in libris degeneratione animalium,quem dicit ibidem non esse calorem ignis,sed proportionatum elemento stellarii. Cum ergo elementa sint materia quae
formatur a corporibus coelestibus eorumq; mctibus, nulli est ambigendum quin multa fiant in
.elemctis quorum causam referre non possumus in naturas formassee clementorum proprias: sed reseratur omnis eorum causa necesse est iii coelestia corpora,quorum vim dc actionem elementa recipiunt,hancque eis legem optimus naturet institutor imposuit,ut coelis pareant,ac eoru veluti
dicto inserviant. Haec recte animaduersa fuisse operaeprectum est antequam ad tractationem de elemctis deueniamus,in qua is a nobis ordo seruabitur,ut prisis de eis agamus, quatenus sunt ιlcmenta uniuersa, cx quibus naudus hic inferior constet:
19쪽
LIB. n. . II ' constet: postmodum de mixtionibus eorumque naturis dicendum erit, prout scilicet clementa mixtionis stini. Nullusque mirari debet si ea diximus csse uniuersi elemeta, quoniam mundum c5ponunt&constituunt,nulla tam e sui mixtio- ne. Nam pari ratione dicimus literas esse vocum elementa, quia voces componunt, nulla tamen mixtione,sed latum compositione quada non dissimili quin potius eadom propemodu ratione Aristoteles usus in primo Methcororum, appellauit corpus coeleste clementum: inquit enim dato primo elemento circulariter, quod propinquum est inferioris mundi motu disgregatum accenditur . Elementa igitur haec uniuersi sunt,
quoniam componunt Sc costituunt uniuersum: verum hoc tantu modo uniuersum componunt,
quoniam in propriis locis natura sui quiescunt,& ad locos illos natura etiam mouentur: sic partes animales constitu ut animat: quonia quaequo in suis collocatae sunt locis,a quibus si recesserint uspiam, consestim animal aegre se habet, doloremque sentit: qui sedatur cum rursus fuerint restituta positioni illi, quae naturae earum conueniat. Ex his illud perspicuum est,tractatui qui est
de clementis prout uniuersum constituunt, maxime conuenire, ut primum paucis ea percurramus,quae spectant ad motu & quietem eleme torvi,ex quibus inuestigabimus an ex motu quie- iEque elementorum eorum numerus a nobis inueniri queat, qui proprie accomimodadus sit ad
20쪽
DE ELEMENTI congruam uniuersi constitutione . tum demum l aucis perstringemio ea fere omnia quae singuis eorum conueniunt,prout sunt paries uniuersi quod congressu suo constituunt. Elementa simplicia corpora esse supra satis perspicue, ut reor. Ostensum est: corpori autem simplici secundit mnaturalia,conuenit motus simplex. Genera verbsimplicium motuu , si Aristotelem sequimur in primo libro de coelo , sumuntur a generibus figurarum simplicium,quae duo sunt, recta inqua circularis. Sed ne ratio haec calumniam patiatur, quod .c videamur ex principiis geometricis in philosephia naturali conclusionem quampiam demonstrare, hocq; pacto de genere descedere ad aliud genus, addamus rationi Aristotelis id quod sensus experitur . Nam per sequiuis intueri potest obiectam oculis speciem uniuersi,
ac deprehendere in coelcstibus corporibus in rum circulare in elementis vero reliquis ac mixtis, pro elementi alicuius in quouis mixto excellentia , motum rectum, vel ad superiores mundi partes coelique circuserentiam, vel ad centrum insimumque locum uniuersi. Genera igitur simplicium motuum duo sunt: rectus. s. & circula- .ris. motus circularis natura couenit corpori co
lesti,quod neque graue est neque leue, nullique generationi aut passioni obnoxium, absque lab re ullo suapte natura perpetua circulatione circumagitur, de quo nihil a nobis dicendum esse censirimus. Superior naque mundus diuino illo