장음표시 사용
21쪽
pRO GYMNAS MATA. Iotatum est nauali pugna apud Naupactum. non es nos Nuc assides iapassus latere. Lesbus ab Atheniensibus es capta, id
quoque ab ipso indicatur. Cum Ambraciotis pugnatum ei hoc O ne diuturnitas aboleret effecit. Iudicium Lacedaemoniorum non ignoratur. DbaBeria o P lus ingentes Atheniensium Iabores non latent. Contionantur Core raei Athenis , Corinthii ipsis contradicunt. Aeginates accusaturi Lacedaemona proficiscuntur. Iam vero a belli 'consilio Lacedaemonios Archidamus ab errens, contra Sthenelaides ad bellum suscipiendum impellens. Ad haec Pericles legationem Laconicam contemnens, nequepassus deficere animo propterpe silentiam Athenienses . Cunfla haec, Thuc didis opera ingenioque in omne aeuum ab obliuione vindicantur. Quis autem Herodotum ipsi comparauerit ' Ille enim ad voluptatem Iegentium scripsittis omnia ex rebus ipsis atque veritate deprompsit.Qμπηto vero quod ad alienam fit gratiam, infra ides, quod' ad veritatem: tantopostse Thuc dides Hero dotum relinquit . Erant alia quoque permulta, quae de Tbu-odide dicerentur, nisi quo minus omnia diceremus, laudum illius nobis obstaret multitudo. Aliud exemplum. Sapientiae laus. Sapientiam adipisci felicitatis es.Laudare autem pro dignitate ipsam,maius es quam vi no ras id viribus asse-quipsimus. Tantum enim illi superatgloriae , ut commune quoddam deorum immortalium bonum esse credatur. Quum enim deorum unusquisque velut descriptam officii sui tueatur partem, Iuno nuptiis praesit, bellis Mars cu Pallade, Vula canus inter ignes fabriles Das exerceat parte ducat nauigates Neptunus, π quisque alius aliud bi vendicet, sapientiuis communesbi asserunt omnes:praecipue verosrae omnibus
22쪽
Iupiter,quanto reliquis maior est, tanto omnium quoque sapientisimus existimaturi unaque sapientia est, quae vel maxime aeternam Iouipraestatpotestatem. Et dij quidem natiuam ipsam cognatamque sibi babent, munere aurem ipsoru in terras quoque delata est: π deorummis,hominum ipsam generi intulerunt.Quamobrem merito laude prosequendi inibi via dentur poetae,qui Palamedem Nestoraque, Osiquis alius sapiens olimsuisse canitur, deorumsuisse filios tradiderunt : noquidem illi vano commento deorum naturam velut permutare conati,quam ne dii quidem i, permutarepossent: sed generis permixtione comunicationem indicantes virtutis. t qui
diuina quadam caeteris admiratione praesarent, deoruin filii crederentur. Nec immerito illorum in deos referebant genus, quorum sapientia maior quam humana, originem videbatur affirmare diuina.Sola autem ipsa in viros rerii statu aequas habet vires.Nam reliquarum rerum alia bello solum probantur,alia laudamus inpace. Sapietia vero praecipua es utriusque temporis moderatrix.Sis in bello versatur, tanquapro sus artium pacis ignarasic pacem continet, tanqua nunquam agitatastrepitu bellorum. Denique tam apte utriquesese accommodat, ut in viro borum aestimes, ei soli videatur esse diacata. Fert pacis temporibus seges omni tranquillitatis vliatur more: in bello vero victoriam praebet. Neque armis solum
superiorem facit,sed in concionibus quoquepraestat iuuictum. Itaque o inter bellantes,o inter pacatos sola praecellitori musque sibi vendisat sapientia. Sola quoque diuinitatis proxime exprimit similitudinem. Sola enim velut deus futura prosticis. Quin ipsa quoque terram agricolis attribuit, nauigantibus Uignauit mare: adeo non fruges colligere sine sa-
23쪽
PRO GYMNAsM ATA. irpientia, non nauem nisi sapientis gubernatoris praesidiosteriascendere auderemus. Itas quicquid exhibet mare, quicquid hominum usibus terra profert, merito sapientiae mureus cucia censentur. Ne coelum quidem, quid secretius in ipso latet,dimisit is occulio. quantiι Solis seporrigit ambitus, quod statiumstellarum unaquaeq; circunscribit,ipsa pervestigauit.
Destexit intra terras etiam: π quo pacto vita desuvRι age- ruit mus,ipsa nobis aperuit. Troiam,quam capere teporis diuturnitas non potuit, sapientiae actus subegit: π omnem Persarupotentiam, unius Cyri consilium parauit. Cyclopis oculus erutus estprudeli Vlusiis inuento. Sisq; quicquid est quo qui se quam vincat,ab ipsa Iapientia derivat. Quis ergo i fortitudinem comparasse velit, quum quicquid Virib Ilari posit, c. nais ipsa etiamsapientia praeflet Adcόs si ipsam fortitudini ademeris,per se fortitudo culpanda videatur. Erant oemiusta Epilagus.
alia quae de sapientia dicerentur,vis maiora essent quam quae
possent modica oratione complecti. et Vituperatio. IX. . Vituperatio est oratio quae mala alicui insunt complestes. Differt autem a loco communi vituperaῖα quod locus comu- P . .' nis aecas exposcit: vituperast vero solam habet velut nuduconuitiam. Dividitur autem in eadem capita tu qμα la Jos ta suntque vituperari eadem omnia, quae o laudari: personae, perat in res empora,loc bruta animalia, atque plantae. Vituperamus vero edi communiter σὴ ulatim.Vbι vero prooemium fece .ris,adiunges genus:quod diuides eadem qua in laude ratione: deinde educationem, res gestas, o comparationem edi epilogum ita facies,quemadmodum in laude Exemplum. Neque virtutem merita laudest rari ree prodemum.
24쪽
Bum est , neque itidem sine reprehensione dedecora reliu quis quoniamsi non ita fiat, id quod praecipuum est amborum
praemium, triq, aufertur, laudandis quidem gloria rectefactorum, vituperandis vero scelerum turpitudo. Omnes autem male audire aequum est,qui malos sese praebuerunt:tanto
magis vero omnibus Philippum, quod omnes improbos longe omniscelere superauit. Natus enim est ex ea gete, quaepefiama est omnium barbaroru, S quae non certis costistere sedibus potuerit propter ignauiam ed coamsit locum e loco permutans, arijs erroribus iuRari Argivi enim primum ipsos finiabus exturbauerunt. binc diu vagi,ad eam tandem quam nunc
incolunt regionem perlatisιnt. Duplici itaque infelicitate implexi, π quod melioribus coactisunt cedere, cν quod in imbecilliores violenti iniustique fuerunt,nunquam tuto babitare
aut vacui metu agere potuerunt. Hac ex gente natus, viliore
adhuc pro modo ortus est urbe. Vt enim ultimi barbarorum sunt Macedones, ita Pella Macedoniae urbs estpostrema, ex qua ne quum mancipia quidem acceperint bomines, tanti putant. Hac ergo progenitus patria, maiores habuit patria ipsae longe magis pudedos. Pbilippus enim inter maiorer ipsiusfuit, propter generis dedecus,quo minus rerum potiretur,probibiatus . Hinc Amyntas pater ipsius, i regnaret, alienis opibus fuitfulciedus. expul um enim Athenistes reduxerui.Tuli igitur ortus patria,tales sortit' generis auibores,apud Thebais nos moratus primum obsessuit. Nec quavis media in Graecia versaretur, mores couictu mutas ad meliora deflexit sed barbaricam semper impotentiam inter Graecam retinuit institutionem. QEumque sit omne humanum genus in Graecos atque barbaros aevi semipse velut ex viris lue commixtu simιlem
25쪽
: PRO GYMNA sM ATA. I improbitatem in dissimilibres gentibus exercebat. Orsus ergo primi a cognata gente, ipsam subegit,uelut a perfidia rerῶ Reiaestae.1Duru initia austicatus. Inde finitimos aggressus populos, perdomuit: captis que deinde Paeonibus, Illyricos est adeptus. Triballorum quoque gentem inuadens quicquid praeterea
inproximo erat terrarum,omnis uno velut impetu deuicit. Et corpora quidem barbarorum pugnando cepit, mentes autem cum corporibus nequiuit capere. verum defectionem ineditabantur,quanuis armorum metu servirent: erantque liberi animo,licet praesenti terrore premeretur. Subactis ergo finitimis barbaris, continua via Graecos inuasiti. primumque ad Thraciam positas urbes occupauit,cepitque A bipolim, Ddnam subegit, isque Potitiam adιunxit,neque Pbcras exPra Pagaseos,veque Magnessam extra Pherins ducens . Sed cunt Thessalorum capiebantur Vrbes, o velut generis mercedem
seruitutem ferebant. Dignum sinefuerit,exitum quoque i ira recensere. Postea enim g pleras quae inuasit, oppresserat, subieceratq; cotra foedera eos qui fuerat foederibus deuiusli,
ensi violatis foederiis acris dij coueniente perfidiae illius f-
tissuaes,ectatoresq; viros fortes baberet,ipsum occubere voluerunt sed mediis obruerut voluptatibus, coueniens Philippi . sceleribus funus exhibentes ipsas voluptates,quo documetum intemperantiae illius vivo morientique praeberet.Quis autem es qui Eobetum illi putet posse coUcrri S Ecbet pr c., . . ita cisis extremis aliquibus corporis membris eliquum salte corripus relinquebat:at Philippus totos cum corporibus ipsis bomines perimebat. Quantoq; saeuius est totu deleri bomine, quam partem aliquam auferri: tanto perniciosor s Ecbeto PH-
26쪽
Iinus. Desinere autem asceleribvssuis Philippus nesciebat, quum mihi victo magnitudinesceleru illius,necessest ut desinam plura de ipsis facere verba.
Comparatio. X. Comparatio es oratio ex collatione aliquid di uires,quo id quod comparatur,in maius extollat. Comparantur autem vel bona bonis,vel bona malis, et mala malis,vel magna pamuis, ejarua maioribus. Prorsusque comparatio duplice ba bet vel Iaudem, et vituperationem, vel alterutrum ex laude vituperationeque compositum. Est itaque totus hic comparationis locus acer inprimis, maxime verὸparua maioribus co- ferens . Comparari vero eadem omniapossunt, quae laudari possunt,quaeque vitupera personae,res,tempora, lac peco
ra,atqueplantae.Non Vortet autem comparantem totas res.
totis conferre supinum enim est, er nequaquam pugnax) sed eapiti caput confer edum,quum diuidere totas, laudis sit mos, non comparationis e Comparatio autem in hoc non est posita, quando totum bocpraeexercitamentum comparatio vocatur. Exemplum. Volenti mihi virtutem conferre virtuti,cum Achille haud immerito coponendus fuerit Hectori Sunt quidlipse per se virtutes nimirum abunde bonestae, paratae tum admirabiliores videntur.Patria ergo nati sunt non eade,la data tamen uterque. Ille enim in Phtbia, unde Graeciae ipsius primiιprodiit cognomentum:bic vero Troiae, cuius babitatores deorum quoque primi fuerunt. uod si pari natu esse loco, eri aliquid ad laudem,nibit quidem bac in parte Achillis' babendus est Hesior. Nati aute uterquepraeclarapatria, parem quoque generis babuerunt dignitatem. Vterque enim ad Iouem originemsuam initiumque generis sui refcrri Pele
27쪽
ΡRO GYMNASMATA. I 3nim filius Achilles fuit, Aeaei vero Peleus Aeacus Iouis.
Sic quoque Hector Priam Priamus autem Laomedontis, em Dardani Laomedon filius, Dardanus quoq; Ioue prognatus est. Progenitore autem Iove nati uterque, reliqua quos maiorum seriem habuer ut claritudine aequalem. Vt enim Achillis Aeacum habuit oe Pelea, quorum ille Graeciam liberauit psilentia, bis Lapithis deuictis, ob egregiam virtutem deae coiugiu es assecutussc Hectoris Dardanus progenitor fuit, deorum primum dignus babitus conuictu: pater autem Priamus imperauit urbi,cuius muros ipse quoque dii fundarunt. Quodsi non minus est, quam deae sortitum esse coniugia,deorum, idque optimorum nensa conuiuioque usum esse, nihil esquod quisquam maiorum gloria Hectoripraeferat Achillem.
Talibus autem uterque maioribus procreati, ambo ad fortia ludiuisses udia contulere: ille quidem a Chirone educa- Educitis. tus est,buic Priamur ipsepraeceptor velut naturae quada via virtutis monumeta tradebat.Par itaque simiisque educatio, parem virique conciliat laudem.Ut autem ad virileperuenere robur, eodem in bello par uterque animi virtutisque berimen praebuerunt.Hector enim Troianos ducebat olusq; ve- Resaulae.
Iut obe propugnaculumq; riuitati datus,tuebatur ipsam esitque quam disfauentibus diis, ν auxiliaribus est usu. Cadens deinde,ipsam quoque Troiampo se traxit atque euertit. Achilles vero Graecorum praeerat armis, terrores Omnes vincebat Troianos, Palladis fultus numine atque auxilio: o
cumbensque, 'em victoris in reliquum abstulit Graecis. O si is quidem visius a Pallade interiit,bic aute cecidit ab Apollianc confixus: natique ambo ex diis, ambo quoque deos babue re mortis autbores vis diuinitus generis initia, ita vitae etia
28쪽
exitum accepere. Quod si similis utrique vita fuit, similisque mors utruns abstulit, quid est quo non Hector parsit, quό-
rhilaris. cisse cedere Meat Acbilus Plura erat quae dicerem de utriusque virtute, nisi queadmodum in bis quae dixi, ita in reliquis per omnia ipsorum gloria esset aequalis. Elbopoeia. XI.
Eibvria d est ut ita dicamus imitatio,s expresio in rum personae propositae. Sunt autem tres ipsius θecies: idolopoeia,id est coformatistrosopopoeia,id est effinio: π eo quo
Ethopoeia, diximus nomine etbopria, id est sermocinatio. Est aute enopaeia,quae notum babens personam, moressolam ess it unde etboparia vocatur: t qualia faceret verba Hercules Euosbeo sibi imperate.bis notus quidem est Herculis, dicetis v ILIvxid. ro effingimus mores.Idolopaeia est,quae persona babet notam, scd defunctam, loqui non potentem, quemadmodum ei Δη--i: Eupolis finxis, Aristides in oratione ποσαθων. Unde oe idolopoeia vocatur. Prosopopa is est, quandos un-R Uqρπ fas mores, o personae, quemadmodum Menavderfecit Argumentum. Argumentum enim nec rem nec personam
habet propostam: vn prosopopoeia es dicta. fingitur enim
Diuisiones ipsa cum moribuspersona. Diuiditur autem rebopoeia nanquercv - alid qfectum exprimit,alia mores,alia utrunq;. Ad affectum pertinet, quae prorsus animi significat motum:vt qualia verba Hecuba faceret Troia subuersa. Moralis est, quae solos exprimit mores: ut qui diceret mediterraneus primum consticatus maremixta est,quae mores babet pariter o assestu: ut qualia loqueretur Achilles super occiso Patroclo,de bello deliterans.Mores enim consilium babet, a 'Rum vero amicus occisus. Tractabis ethopoeiamgenere dicendi aperto, breui,s
29쪽
ΡRO GYMNASMATA. I rido,dsunslo,omnifexu atque figura remota: proque capiatibus diuides tribus ipsam teporibus,praesenti, praeterito, futuro. Exemplum. Me miseram, quam aliam prae alia δε- Niobes peis febo calamitatem, orbata nunc liberis, quibus antea fueram reta insignis Quae copia in felici mih ad qua redacta es inopiam. Non sum iam misera unius Νῆ mater, quae antea tam multis consticua incedebam. A t quato sitiusforet scrilem fuisti: potius, quam in Iacbomas atque luctus foecunda. Longe enim infoeliciori sunt laco bae quae orbitatem suam defeηt, eis quae
nunquam pepererunt. Hoc enim quod experimentum amoris
siliorum sumpserunt,destitutis postea acerbifimum es. Sed in- forticem me, quae parem ei qui me genuit, sum experta fortunam. Orta enim ex Tantalo,qui conuinu deorum 'lix, tandem ab ea es deorum amicitia euolutus, butus quoque cladibus meis approbo me Upς genus.Conlucta enim sum Latonae,
perque hanc ipsem nunc bis opprimor malis, o ipsiusfami- Iiaritatem filiorum orbitate deploro. Ηkq; mibi finis es eum deae coniunctus, ut in calamitatibus dega. Prius nanque quum ipsisum cognita Latonae, 'licior i afui materivi autems illi notior facta solata sum liberis quorum antea quam me nosset ipse Uignisui multitudine beata.Iacet ille sexus utriusque laetus filiorum numerus, inopemque me IacbUmarum felicitas effecit. Quo me vertam in seritas ad quae defectar qaod mibi ad tot defunctos liberas sufficiet sepulchrum Miseram me,in tantis malis meis ipse quoque me deserit calum tutum mearum bonor.Sed quid ista queror Certum es mihi rutoues.
30쪽
quoque quanuis mutata, inter lacbr mas agere non cessem. Descriptio. XII. Descriptio est oratio, narratione id quod propositum est, diligenter velat oculissubiiciens. Descributur aute personae, res,tempora oc bruta animalia, σplantae. Personae,ut Homerus in Odussea ad Euobaten,
Latus erat humeris,ore ater,crineque crous.
Res,Vt nauales pedesresque pugnae,quemadmodum biflorici. Tempora, ut ver,aut aestas, disserendo quam multi in bisse proferant fores. Lochvt Thuc dides portum Tbestrotarum χειμέριον dixit d es Demulem,velutfigura. Describentes vero personas, ὸ summis ad ima usque ire oportebit, id es a capite ad pedes. Res vero ab antecedentibus , O eis quae in senti s,quaeque ex ipsissolentprouenire. Tempora vero er Io-Dιμνῖφ ea ex eis quae coistiuentur. Descriptionum aute ali uisis ' simplices,comyositae aliae. Simplices, ut quae pedestres vel nauales explicat pugnas. Compostue,ut quae res pariter temporaque conjungunt, veluti Nuc dides,qui nocturnum in Si Eapugnam describit. Simul enim o pugnam quomodosactast, o nocte quomodo gerebatur,comprehendit. Oportet autem describente dicerisigura uti tenui,'multiplicibus orationem variare schematibus,prorsusque res imitari quas de scribit. . Exemplum Arces urbibus in publicum fornaesi
dium constitutae. Sunt enim velut hostium arctrices, firmaturque non magis ipsae urbibus, quam ipsas urbes tuentur. Albe-uissum autem arcem media Alberataru n complessitur regio. DUreiptio Ea vero arx quam urbi fuaeposuit Alexander, ob quam cau- arcu Alcx sum nomen habet arcis, ob id ipsum quoque urbi additam esse