Fragmenta legis serviliae repetundarum et tabulis aereis primum coniunxit restituit illustravit Clemens Augustus Carolus Klenze ..

81쪽

AFFERRI. IV N. LONGAM DIGLT . . . . LATAM.6

' 13 BRAGIOQUE. Id. ιγ LITIGAM. Id. inseri tum fueris, . coniicere iubeto. Vt ita iudices comiciant somticulus, Praetor, qui eae hac lege quaeret, suessam afferri lubeto longam digitos .... latam digitos . . si XX , quo iudices sortio

M. Ias coniicianti it - ill -li eamquo sortem ex hac lege apertam, bra-

essioque aperto litteram digitis opertam, Palati/n unusquisque ira in

tu eera Iegitima Cie. diu. Caec. α 7. usos eras, quas uia signo absolutionis, littera A, ues auso condemnationis, littera C, ues signo ampliationis comperendinationisve, litteris NL inseristas in elatam eoniicere soleronti Me. in diu. Caec. c. 7. in Verr. I, 9. Quae eum ita sint, nihII obstat quominus do ea m hic re nostram legem egisse dicamus, nisi quod hic pro cista avellanu pro taboIlla sorticulas uocatas uideamus. Qua de re mihi quidem primum antiquus auffragii serendi modus in hae lege quodammodo mutatus suisse videbatur; Boeckllius autem mo monuit, antiqui ct aerino et maxime in ipsis legibus tabellas a prima sua origine sorticulas, clatamque eodem modo xuedam vocari potuisse, et ita etiam apud Caesarem B. C. I, 6 in sententias in senatu sortium Ain otio Iatas, in ori pro domo e. 19. in rogatione legis uno ronitu reia irran esse, et ap. Cie. pro Com maiureo in rogationibus πιιHZam deffreri, acquori Musa, sortitionem feri inuenio. Quae omnIα hoe modo facilliu explicari uidontur, quam si locum ori pro domo et pro Com ad sortillinem .ibras praerogatiuae reseramus, quo neque locum Caesaria, neque nostrum in Me lege resono Possum .

Numerus xx mihi non sufficere indebatur, ideoque anis eum pamam in rentinuone inealiqui lacunam. -

82쪽

. m) Ita scripsi Boissardo duce; apud Ursinum legitur perperam VNDALM ITEAM. Bois 6 VDICIV. in staedis; integram lectionem debemus Vrsino. M TmQVS Vrs.; nos schedra secuti sumus. O PRONUNCIARIT. Bois o Pro IVD. Boiis. legit: SURH Ita in schedis; Ursinus Mee plans omisit.

in sitellam deiicito 'ὶ l - ira parte ') Centum in manu palam dato al - ill - ellunda causa 'in ad sitellam sorti ueniet, is in eam cite, in Iam manum demituto tam devexam popuIol - illudiciuim - lsortitem, qui in eos ceteros singulatim it - ill - l conlidemno ubi nihil scriptum Mi

erit sine suffragio si ); ex qua εorte Pronuntiarit, eam Sortem Pro

8 Ita milit quae supersunt haud temers ad modum rettullam videbar, quo unusquIsque iudex sorticulam in urnam deiicere deberet. Tantam uero in describendo hoc ritu diligentiam ideo positam suspicor, ut neque a singulis ludicibus plus una conferretur tabella sortem Vertum, oracMovi Perto - Palam dolicito ; ev ignota manerent singulorum suffragia litteram digitis opertam).9 Ursinus litteram C. signum condemnationis hie raso suspicabatur; magis autem ad num mniudicum lectorum trahere nobis placuit. G. cap. VIII. 10 Fortasse legendum oriue prima riuo sectiunda ea a ad sitellam sorti ueniet '; Praetor pu , qui siue prima, siue secunda actione suffragiorum habero debobat Tationem. 1l Do eisne hic agitur tabellis, quae negligentia sius Potius malitia iudicum plane non m eminscriptae 3 Aequissimur saltem erat, ut Praetor, si tabellae repperirentur, in quibus nihil ο- scripi ura esset, ex eis pronuntiaret Condemno sina austragio.

83쪽

Caput XIV.

Fragmenta incerta.

α Litteram cuius in peliedia uestigium tantum inuenio, Plenam agnoscunt Ursinus

et Puteanus.

uaricationis causa lactum non erit, is ex hac lege eius rei absolutus esto.

Hucusque legam nostram ea tractasse Midernus, quas ad omnem iussicandi modum pertinent τmox perget ad singulos iudicum uolut da Teo condemnando et absoluendo sontentias, quarum mes rem partom Praetorem aequi lubet. Cons. IV. Iulias rep. cap. CL sp. Coelium in Cic. ep. Iam VIII, 8. Prius autem quam ad ea uenimus, aliud hoe insertum repperimis caput, cuius inscriptio quamuis haud nulluim a sequentibus dissurae uideatur, tamen ita mutilata est ut capitis argumentum non satis indicet. Qiiodsi ea intueamur, quae liac de re aliunde ad nostram peruenere acientiam, constat, ante legem Seruiliam non nisi iudicari L e. absolui condemnariue ueI amplius pronuntiari potuisse: Glaucia primus tulit, ut Pro ampliatione comperendinaretur reus. Cic. in Verri I, 9. Non igitur dubito quin hoc in cnplio de reo comperendinando sermo fuerit. Confirmare quidem n queo hanc suspicionem ex eis qHRe in tabulis Supersum; attamen haec non sunt eiusmodi ut relatentillam, sed si periculum lacero licet, tam initium quam sinem capitis in hunc sensum restituere uelim: is Do xlleo eo erendinando. Si des eo, qui ex Lac D accusatus fuerit, mraior pars iudicumit sententiam i N. L. tullerit, is eiu rcti ex Lac tegs co erenuinatua Neo .l l. SI G reis eunda lil aotione reus σοlud adsit, ii quod Praevaricationis catria Iactum non erit, is ex h. l. eius rei absolutus esto, I. E., et iram r-unda Gctiouc, occuratore abseme, nomen eximitor de reis. Quae quidem in medio capite, ut uidetur de See dae actionis modo, dicta suerint, diuiuare non ausim, eum sere omnia In hac potissimum re ab interpretibus uocentia in dubium. CL Cic. in Verr. I, Rib. Aseon. et in eum Roborieli. Amoti II, 25 seqq. in teri saco M. H. 1604 8 o. tom. α ; Sigon. de iudic. V, 20. et qui eum sequuntur, et contra Ferratium ad Cle. I. c.

84쪽

Caput XV.

De reo condemnando.

α SEI Vrsino et Puteano acceptum sero: in schedis est DE quod cum reli pus co iungi nequaquam Potest.b PLUM E. 6. ' .

De reo condemnantido. λὶ Ex iudicum sentetulis, it si

plurimae erunt, Condemno Praetor, quilι ex hace lege quaeret, e tabellis a iudicibus latis piadam Pronuntiato.

1 Minoris Midem fortasse uidentur momenti, quae hoc in capita et In sequentis initio reponenda censui, omitti tamen non poterant, ut disertis aliquo certo loco lurrbis praescriberetur, noPraetores tam in condemnando, quam in absoIuendo reo suffragia non obseruarent, id quod licentia Praetorum sacpo iactum osso constat. In legis quidem Iulia hoe sames utique praescriptum svisse hoc modo: is Quod forum iudicum maior Para iudiearit, ita ius raram tio esto , testatur Coelius in Cic. ep. sam. VIII. B.; nostram uero Iegem difficiliorem fuisse, eandemque rem in singulis iudi- Cum sententiis seorsum praescripsisse, tam ex huius capitis inscriptione, quam ax retiquis Iragmentis colligi posse uidebatur.

85쪽

Caput XVL

' Dareo absoluendo.

a Verba seMO. ΑΡ', quas solus Vra. exhibet, nune in tabula deleta uidentur; staedis

certe absunt.

De ii reo assii oluendo. Ex iudicum sententias si plurismae erunt, Absoluo Praetor, qui ex hac lege quaeret , e tabellis . LV. a iudicibus latis palam pronuntiato. Siquis lil ita ex hac lego condemnatus il aut absolutus erit ') cum eo hac δὶ lege nisi quod postea fecerit, aut nisi quod praeuaricationis causa factum erit, aut li1 Praeter noeabulam Absoluo, in quo discrimen utriusque eapitis' ponendum arbitrabar, omnia huc quo ad uerbum ex antecedente capite repetenda censebam. 2ὶ Ita sere exordium huius loci, qui haud sciebam, utrum nouo capiti tribuendus, an ut fecimus cum priore coniungendus esset, aptissime ex eis quas sequuntur mihi composuisso uidebar: agitrix enim perspicue de re iudicata, quae hic non modo ius iaciebat inter partes, sed accusatum ab omni huius legis actione liberabat, siue absolutus siue condemnatus esset, nisi postea ageretur de pecunia post hoc iudicium capta, aut nisi priorem accusatorem praeuaricationis causa egisse Constitisset, aut nisi de Illis aestimatione, si condemnatus res suas aestimationi subtraxisset, aut nisi de sanctiorio huius legis iudicium daretur.3 Ita eontextum restituere non dubitavi, F. L. uel M. L, quod est in tabula, mutato in re L.

86쪽

I Puteanus: NISI. et mox Iim m. et in uersus fino Ex g Per sextum casum ut sere in lingua antiqua. Cf. Vrs. ad Ant. Augustin. do leg. ete. ad legem Siliam.

nisi de titibus il aestimandis, aut nisi de sanctione 'huiusce legis '

actio ne elluo. i . ' ' . .

4 Si quaeris, illiando re semel iudicata reus de sanctione hutns Iegis iterum accusari potuerit, respondeo, si iudices in priore repetundarum iudicio aduersus ipsius legis sanctionem a reo corrupti luorint: tunc enim iniquum erat, reum a iudicibus absolutum corruptis saluum manere. Cum tamensI accusaruris praeuaricatione factum esset, quominus reus condemnaretur, denuo accusare non liceret, nilai de praeuaricatione prioria iudicii constaret et pronuntiatum esset, ses. Cap. XVl. not. 16. hic quoquo denuo reum accusari non potuisse suspicor, nisi de corruptione iudiciun constaret et pronuntiatum esset. Haec si tibi probata erunt, desectus quos supra cap. I. Lin. v. intactos reliqui,

87쪽

Caput XVII.

De praedibus dandis.

DE. PRAEDIBUS. DANDEM. SEIQVIS. ITAE EX. CR LEGE. DE PEQVMA. ABLATA. CAPTAE COACTA.CONCILLATA. AVORSA . CONDEMNATHS. ERIT ET. In . DEX. QVEL EAM REM QUAESIERIT. QUAESTORI. QVEL LVI. AERARIUM PROVINCIAM. ill OPTINUERIT INDICAVERIT G1R1a EUM.') QUM. EX. H. L. CONDEMNATUS. Edo. Q. PRAEDES. mo. DE P. DE. CONSILL MAIORIS. PARTIS. SENTENTIA.

De praedibus dandis. Siquis ita ex hac lege δε ρ

cunia ablata cuta coacta conciriata aversave condemnatus erit et imio, qui eam rem quaesierit Quaestori, qui Gerarium Prin

LVI. uinciam ill obtimuerit, indicauerit i eum, qui ex hac lege condemnatus erit, Quaestor praedes facito det de consilii s-ὶ maioris partis

1 In sequentibus eum, qui ex hac lege condeninatus fuerit, maestori praedas dare debuisse videmus; indo et ex consuetis legis formulis inscriptionem et exordium capitis composuimus. Cum autem Quaestor praedes poscere non posset, nisi et quodammodo condemnatio iudicata nunciataquoesset, hanc indicationia curam culpiam et quidem indici quaestionis tribuendam censuL Quaestor uero aerarii formulam adiunxi, quae nostrae legi est usitatior. In tabula quidem Heracleensi se

ubiquo scribitur is QVAESTOR URB. QVEIVE. AERARIO. PRAEERIT. ; uerum in logo do scri bis et uiatoribus cap. Sison. de iure ciuium II, 9.ὶ et in lege Thoria Vrs. IV, vers. Q. ut in nostra lege sere scribitur OQVAESTOR. QVEL AERARIUM PROVINCIAM. OPTINEBm . Nommmquam otiam illam hic inuenio formulam is QUOI. AERARIUM. PROVINCIA. OBVENERIT M. CL Lin. LXV. LXXL et LXXVIII.

2 Ne putes consilium de quo hic sermo est, Proprio suisse una toris; non enim quemquam δε m gistratibus Romanorum temporibus liborae reipublicas talia consilii sententiae subiectum fuisse arbitrorσsed idom hoe videtur fuisse, cui mox litis a timandas negotium mandari uidebimus a. not. S. , quod, ut omnia talium consiliorum exempla, non visi ad iudices pertinet. Ita dicitur conatali, id est, de iudieum, sententia ρronuntiare: Cic. in Verri V, 21. Bruti M., in consilium ire in tere, consilium aduocare dimittere.

88쪽

QV-TVM IS. DE. BONIS EIUS. QVEL EX. HACE. LEGE. CONDEMNATHS. FVERIT. INVENERIT. ID. QVAESTORI. QVEL AERARIUM PROVINCIAM OPTINUERIT. lire, M. TRANSDITo. ) QVAESTOR. ) ACCIPITO. ET. IX TABOLUS. POPLICHS. J SCRIPTUM HABETO.

eius facito publice possideantur conci uir murque. ) l - l Qui ita

conquisiverit, quantum is de bonis eius, qui ex hac lege comiensenatus fureis, inuenerit, tu Quaestori, qui aerarium ill Prouinciam GH obtin erit. l scriptum tradito; . Quaestor accipito et in tabulis publi- Cis scriptum habeto. )3 Pluribus illam formulam, quae est Lis. XXXL XI, 26, , CONQUAERI. IN. TERRA. ITALIA. m. OPPEDEIS FOREM. CONCILIABOLEIS, his repetem non audebam.

4ὶ Cum, lacuna, in qua novi capitis exordium perilsis non est nori simile, Interiecta, Quaestori aliquid tradi, eumquo id accipere debere uideamus, non dubitavi locum ita restituere, ut is, qui, si praedes dati non suerint, conquirere debuerit, Quaestori aerarii, traderet quantuin in bonis damnati iuuenisseti

89쪽

De litis aestimatione.

CTAE ALLATA. CONCILIATA. APDRSAPE. REDDENDA.ERIT ID. LEITIBVS. SINGVLIS. AESTI ATIS. IUDICES.QVEL EX. HACE. LEGE. LECTEL ERUNT. m. CERTAM. SUMMAM. REDIGUNTO. ITA. TAMEN VINI. AESTUMETUR.

natus erit, ab eo, qliod quisque petet cuius ex laac leg pol 'cum' a C ta coacta ablata concissistra auersatie reddenda crit , id ut bus singulis aestimatis iudices, qui ex hac lege iacis erunt incertam. summam redigunto ita tamen, ut aestimetur, quod orate

,, Duae res e sequebantur damnationem, aItera redditio pecuniae iis ad quos pertinebat. In quo I simpli uel dupli uel quadrupli ratio dncubatur, altera Exiliam. ' Asc. In Cic. vere. I. e. 13. De exilio uia. Cap. XL not. 6.: da tiris uero aerimations hie id saltem noui docemur, Post legem Seruiliam litem dupli sciisse aestimataui, ante eam simpli; quadrupli autem aestimationem CorneIiae demum logi deberi. 23 Miraberis fortasse iIIam a vobis ita restitutam orationem, Pecunia reddenda ', qu rum loco expectaueris is cur pectinla - reddenda . Verum non hic quaerebatur cuinam rectclericta inerit pecunia, sed euius fuerit pecunia, quae esset reddenda. M sIngulis aestimaris' ipsa capstis inscriptiona duet tu propterea inserui, quoa Peras tota aestimatio sex1 non poterat, nisi singularum litium ratione habita. 4ὶ Ita iudiei s non Praetori hanc aestimat nem faciendam adseripia ex auctoritato capitis I. huius legis. vid. Cap. I. not. T. Quae mox sequuntur ad uerbum recepi e linea seq.

90쪽

AERARIUM. PROVINCLA. OBVENERIT. REDIGUNTO. SENQVIS. ITA. IVDICEI. Q VEL EAM. REM. Q UAESIERIT. COMSILIOQUE. EIUS. MAIOREL PARTI SATIS. FECERIT. R GIS POPVLEIVA CEIVIS . SVEL NOMINE EORVM. AT

num.

hono legem rogatam ill conuincaur cvtum coactum Millatum auedi LVIII. εum conciliatumve esse, ea res omnis sq) simpli, ceteras res, quod post hanc legem rogatam .colnuιncultur 'ὶ captiun coactum ablatum auersum conciliatumus esse, dupli, idque ad Qui aestorem, cui a rarium prouincio obuenerit redigunto. J J Squis ita iudici, qui eam rem quaesierit, consilioque eius madori parti salis fecerit, rogis , μοριι e ciuisue sui nomine eorum ad quos ea lil ρecunia Perum MX- ,,

M Si illa to offendit orationis coniunctio, isquoa conuincitur captiun - ω, - res a monen dum est, haud absimili modo ex sensu non ex uerbis lineam LXV. porgere, --πω - , quoa i ctum non erit . Quae cum ita sint, ex iis quae sequuntur mox restituero non dubitaui: .cσι-- . νεν, quod V pro iscetoras ros, quos.' ut aeribitur in tabula. CL CU. VI. not. n.

6ὶ Ciam non solum is homo, cui aliquid exprobratur, sed ea quoque res conuinci dicatur' quas alicui obiicitur, ita lacunam Collo stVR aptissime repleri posse putauL Cic. Pro . Quincti c. 25. de N. D. I, 32.

Quaestorem Asconius In Cic. Verri I, 20. Sin iseum, ad quem rediguntur pecuniae ex Pr 'ae'nibonia et a quo a iis annumerantur . '