장음표시 사용
351쪽
1pectat; non inanem operam me sumturum esse credidi, si ejus praecepta ad rationes tolerabiles revocarem, ut solidior inde eorundem cognitio hauriri posset. Hac ratione nimirum satisfiat postulato VITRU vii, quod de singulis rationem, cur fecerit, quaerentibus reddere debeat Architectus. Neque enim Legcs Architectonicae ita constetudine nituntur; sed fingulae, etiam quae de ornatu statuunt, rationes habent evidentes , quas explicare constitui. Interest aulcm Architecto has rationes persipexisse, quoniam qui solis manibus exercitati, sunt, nunquam efficient, judice vi TRUVio, ut pro laboribus habeant autoritatem. Facile nimiium continget, ut pra ter rationem fiant, immo contra eandem, quae ab aliis, quorum opera sibi imitanda proponit rationum ignarus, sium macum ratione facta sunt. Neque desiint exempla dictis fidem facientia ; sed odiosa. Accedit, quod is demum de operibus Architectorum judicium ferre possit, qui singulorum, cur
ita facta sint, rationes animo comprehendit. Atque adeo Elcimenta nostra Architecturae non sine utilitate evolvent, qui ad peregrinas oras excurrentes celebitum Architectorum opera
perlustrant. Qui vero ipsimet ideam aliaquς Aidificii olim
concipient; eam omnibus numeris absolutam pei scient, si nil sine ratione sufficiente in eadem admitere studuerint, opusque, suum contra omnes censuras defcndere poterunt.
352쪽
DE REGULIS GENERALIBUS ARCHITECTURAE LII.
De Fundamentis seu Principiis Architectura citatis.
x. Rchisecturi Civilis est Scientiari bene aedificandi, h. e. ideam AEdificii animo concipiendi & juxta
eam ipsum exstruendi, ita ut scopo Fundatoris ex asse satisfiat. COROLLAR tuM I.
a. Architecti adeo est, dato scopo Fundatoris dataque Area, in qua AEdificium excitari debet, invenire formam ejus, Archetypum animo conceptum dclineare, vel etiam formam Empam perficere, ut Fundatoris aliorumque peritorum iudi-eio submitti possit, ac tandem imperare orificibus atque Fabris, quomodo AEdificium ideae animo conceptae simile sit
.uoi operi mbem. Tom. IV.COROLLARIUM II.
3. Cum nulla detur cognitio scientifica, nisi ratio constet, cur aliquid ita sit; Architectus in promptu habere debet rationes, quas reddat quaerentibus eur hoc vel illud ita fecerit. .
COROLLARIUM III. . Et quoniam AEdificium scopo Fu datoris satisfacere debet S. 1 , omnia ita fieri debent, ut ostendi possit, non alia, quam hac ratione, eidem magis satisfieri posse. COROLLARIUM IV. . Regulae adeo Architecturae Civilis ex
consideratione finium singularum partium inveniuntur di inventae eadem duce , dextre applicantur i immo finium consideratio
rationes suppeditat, quoties de AEdificio - O o aliquo
353쪽
ELEMENTA ARCHITECΤURAE CIVILIS.
aliquo & singulis ejus partibus judicium fieri debet. DEFINITIO II. 6. AE cis smitas est immunitas a ruinae periculo & deterioratione ex usu brevi. DEFINITIO III. 7. Utilitas seti commoditas AEd eis
est ea totius AEdificii & singularum partium dispositio, qua usus ejus persectior
redditur. Dp FINITIO IR8. Perfectio AEd oti est convenientia adaequata cum finibus Fundatoris. S c Η o L I o N.
s. Adaquata dicitur eonvenientia, quatenas nihil in toto . dificio occurrit, eujus ratio Altima in me kltimo Fundatoris non contineatur. Hinc enim nascitur consensus ille re varietase, quam in genere perfectionem appellavimus s. so 3 Ontol. . DEFINITIO V. Io. Venustas seu puli Misudo est persectio, sive vera, sive apparenS, qua tenus sentitur, seu percipitur. COROLLARI UΜ I.
r. Cum sensius persectionis excitet voluptatem; venusta placent.
COROLLARIUM II. a. Quoniam per praejudicium perfecta videri possunt, quae non sunt; pulchra quoque aliis haberi possunt, que ab aliis
COROLLARIUM III. t 3. Sed quoniam collatio rei cum finiabus persectionem ejus prodit . 8 ),& talia praejudicia tacite adeo evitantur; vera quoque pulchritudo ab apparente distingui potest. COROLLARIUM IV. 14. Quoniam pulchritudo in persectio
ne fundatur, persectio autem a finibus pen
det g. 8 ); pulchritudo arbitraria non est. DEpIN lTIO VI. 13. Ornatus a disicii est apparatus reorum , quae ad alliciendos praetereuntium oculos AEdificio adsunt.
COROLLARIUM. 6. Nimius ergo esse non debet. S c Η o L I O N. I . Etenim si nimius fuerit, oculi in eo. dem haerent, ejusque contemplatione defariis Iuli in mimium ipsum non convertuntur;
Axio MA II. ro. Omne AEdi cium eri debet utrio , seu commodum. AxIOMA III. ro. Omne aedificium fleri debet v
nustum. COROLLARIUM I. II. Cam venustum non sit, quod non placeat S. si ), id placere autem nequeat, ubi impersectionem quandam sentire nobis videmur; Architectus etiam firmitati ac commoditati apparenti A.
sensius impcrs ctionis app.rrantis jungetur , ob quem AE istium displicebit, nec Venusum Iudicabitur.
354쪽
cip. I. DE FUNDAMENTIS ARCHITECTURAE CIVILIS. 191
COROLLARIUM II. 23. Ornatus adeo IEdificii persectioni letus sive verae, sive apparenti, ossicere non debet.
DEFINITIO VII. 24. 8mmetria est conveniens partium inter se & ad totum ratio. COROLLARIUM I.
as. Quoniam venusta non censentur, quae non cognoscuntur A. Io I rationes
pulchrae non sunt, nisi quae oculoriun judicio facile dignoscuntur, hoc cst , quae
sunt ut unitas ad numerum aliquem integrum , sed exiguum , c. gr. I : I, I: et, I : 3 &c. vel ut ni crus integer cxiguus ad integrum alium unitate majorem, e. gr. a: 3, 3 : 6, 4 : I &c. vel denique ut numerus intcger exiguus ad alium, qui differentia exigua illum excedit, C. gr. 3 : F, 7, 7: φ&c.
26. Symmetria adeo magis placet, quo quis magis fuerit exercitatus in rationibus quantitatum oculorum judicio discernen
27. Hane ego rationem reddo, cur quadam rationes placeant magis , quam alia r o
hinc innotescit, non soli consuetudini id esse tribuendum, ceu censet PER RALτius a . Veteres easdem rationes approbarunt, sedeas vel a structura Corporis humani, vel ab Harmonia Musices derivarunt. Hincenata est VITRuvio M Retula ; AEdifi- eiurn ad hominis bene figurati membra exactam habere debere rationem.
18. Quoniam judicium oculorum vel
maxime exercitatum fallere solet, in minutiis a rationibus pulchris illaesa pulchritudine aberratur. COROLLARIUM IV. 19. Et quia oculorum judicio nulla ratio magis patet quam subdupla , ea quoque omnium venustissima.
PROBLEMA I. 3o. In dato quolibet casu particulari de ire, quanam ratio sit omnium
REsoLUTIO. I. Quoniam rationes finibus convenire debent f g. 8 2; ex eorum Coninsideratione non modo innotescit, quaenam dimensio altera longior esse debeat, verum etiam utrum . major, an minor ratio locum habeat.
a. Quare si pulchrae rationes considerentur S. 11 7; haud dissicultet apparebit, quaenam casui propolia
to omnium maxime conveniat. E. gr. Quaeritur, quaenam debeat essis ratio latitudinis Januae ad altitudinem c ju . Cum finis Ianuae sit concedere transitum hominibus, statura autem hominis ad latitudinem habeat rationem paulo majorem dupla; evidens inde est altitudinem Januae non modo latitudinem excedere debere , scd etiam illam ad hanc omnium
optime fieri in ratione dupla S. ty .a0 . DEFINITIO VIII. 3I. Gothmia est similitudo corum, quae ab utroque latere medii
355쪽
ry, ELEMENTA ARCHITECTURAE CIUILIS. sa. I.
COROLLARIUM L32. Quoniani experientia constat, Eurythmiam placere; Architectus autem Operam dare debet, ut AEdificium sit venussum s. ao , adeoque placeat S. ii ): Eurythmiam quoque studiose observare debet in iis, quae uno obtutu comprehendi possunt. COROLLARIUM II. 33. Quare quae e Ionginquo integra, in vicinia ex parte conspectui patent; in iis& totis , de in singulis eorum partibus Eurythmiae Iocus est.
DEFINITIO IX. 3 . d Aleria est omne id, ex quot 1 AEdificium exstruitur, ut lignum , lareres & testae, lapides, arena, calκ, metalla. COROLLARIUM L31. Quoniam AEdificium firmum fieri debet s. t 8 , ea quoque materia seligenda est , quae nec facile corrumpitur , nec usu statim deteritur, & durabilior praeserenda minus durabili, licet ejusdem speciei. SCHOLION L3 6. E. gr. Gradibus Malarum non em veniunt saxa, qua vi uvis dissiliunt.. COROLLARIUM II. 7. Ut ergo eIectio institui possit, Ar-ehitectus norit necesse est proprietates li
gnorum , laterum atque testarum, lapidum , arenae de calcis.
genia , otii ct commoditatis est , proprietates istas accuraris everimentis definirent juxta eam mectodam . quam in Adtis Eruditorum e tradidi σ alibi delarem se uberitis exposui, quo segulis sua confarra
COROLLARIUM III. 39. AEdificiis inimica sunt ignis, aqua,
tempestates, proprium pondus & usus. Durabilitatem itaque materiae exploraturus inquirere dcbet, quomodo igni, aquae, tempestatibus, ponderi atque usui resistat.
o. Quoniam ligna igne cremantur, c rie ac putredine facile consumuntur; in AEdificiis perennaturis vitandus est ligni usus, saltem nimius, & ligna meliora praeferenda pejoribus.
r. Arborum has proprietates recensiet Vir Ruvius se e Abies non est ponder sa , rigore naturali contenta, non cito flectiatur ab onere, sed directa permanet in eontignatione ἐν procreat Cr alit termitem ab eoque vitiarur ; eeseriter etiam accenditur. QuercuS , cum in terrenis operibus obrui-tar , infinitam habet aternitatem , facile
356쪽
torquetur, re et icit Opera , in quibus est,
rimosa. Esculus habet in aedificiis magnas utilitares, sed hamore vitiatur. Cerus, Suber, Fagus releriter mareescunt. Populus alba oe nigra , item Salix , Tilia , Vilex, regiam habere videmur in usu rigiditatemo in sculnaris commodam praestant tractabilitatem. Alnus in palastribu, iocti iusta sundamenta γε σι torum permanet immortalis ad aternitaum , re sustines immania pondera structura st sine Ditiis eonstros et sed extra terram non potes paulum tempus durare. Ulmus O Fraxinus sunt in operibus, cum fabricantur, tenta σ sub pondere celeriter pandant; simul autem vetustate Iuniarida facta ot in agro persecta, duriores fiunt. σ in remini 1 is σ coagmentationibus ab leniitudine firmas recipiant catenationer. Carpinus non est fragilis, sed haberutilissimam tractabilitatem. Cupressus σPinus in operibus Iolent esse panda, sed in vetustatem me vitiis conservantur. Codruso Iuniperus easdem habent virtutes re ut
litates. Larix a carie aut a tinea non n
eetur , nee 'ammam ex igne recipit : sed hoe ligni genus hodie ignotum.
plerumque esse solidi simum , fortismum , maximeque durabile; ct uin putrefactionintillis praeservationibus externis praeasenda obnoxium pronunciar, quod maliorum annorum Deursu in trunco lente intus obiit.
In Anatomia rerum cum animatarum, luminanimatarum, P. et s.
293 Alias enim in opere exsiccata tabescunt & torquemur, & opus ipsimi vitiant : quod firmitati contrarium S. 6. IS ).
lignis non probe siccis, tamen earundem neu explent r unde bime aeri frigido in cincta υι a calida patet aditus. Immo interdum iumedio rimas agunt. Per Fenestras simili in casu ventus aer frigidus in Omlaυe semit. nee non pluviales aqua facile madidant, qua juxta eas posita relinquuntur. COROLLAR 1UM. 3. Ligna igitur caedenda sunt eo tempore, quo succo minime abundant, re antequam in opere adhibentur, exsiccanda.
PROBLEMA ILA S. Ligna cadere. REsoLUTIO. I. Primo autumno incidatur arboris
crassitudo ad mediam medullam i , vel circumcirca ad medullae propemodum extimam periph
a. Quodsi commodum vitam fuerit, rami etiam resecentur si & vulnus in fastigio luto oblinatur.3. Circa medium Decembris usque ad medium Februarii arbor dejiciatur.
Quoniam enim arbores non modo per radices humorem ex terra sugunt, Uerum etiam pluviam & rorem imbibunt, vaporesque eX aere attrahunt per sol & corticem, succusque nutritius perin-
II inire Iss Lib. II. c. s. f. m. M. Mech etus in Notis ad Pam. Lib. L c. l. f. q.
357쪽
294 ELEMENTA ARCHITECTURAE CIVILIS.
de ac sanguis in corpore humano in iis circulatur m); resectione ramorum humor inutilis abigitur & incilione trunci facta, qui inest, exstillat. Et quia non modo per aestatem succum in frondes & fructus extulerunt arbores, sed & circa medium Decembris terra calore cestivo prorsus orbata n), humor, quem alit, congelatur, ut in illas ascendere nequear; circa medium vero Februarii, Solo versus AEquatorem jam altius ascendente, radices Carundem rursus ex terra succum in se recipiunt; a medio Decembris usque ad medium Februarii minus humoris arboribus inest. Est igitur tempus ligna
REsoLUTIO. Congesta in locum siccum, ita ut humum non contingant, contra pluvias, Solisque aestum desuper tegantur; undiquaque autem aeri accessus relinquatur, donec post tertium fere annum fiente fucrint cxsiccata. Pluviae exsiiccationem impediunt; radiis Sulla exposita ligna rimas agunt, medulla tardius exsiccata, quam pulpa cxteriore: humi prostrata humores inde attrahunt: si ventis accessus negetur , vapores exhalati acrem contentum nimis humidum rcddunt, sicque cxsiccationem ulteriorem impediunt lignaque ad putredinem saepe disponunt.
PROBLEMA IV. 48. Saxorum se Camentorum viris
Saxorum virtutes sunt, ut oneribus serendis parem habeant firmitatem, ut duritie vi ingenti resistant, ne vi frigoris vel ignis dissiliant, nec ab aeteatque salsugine maris exedantur ac dissolvantur. Durities Saxorum percussione exploratur. An aeris injurias sufferre possint, innotcscit, si per biennium in locis patentibus jaceant illaesa o , aut si in aquam fortem vel communem deis mersum & verriculis ferreis defricatum fragmentum limos nihil relinquit ρὶ.An ab igne tuta osse possint, constabit, si fragmentum igni immittatur. Saxa ab humore vitiari arbitratur ALBERTI q), si aqua affusa gravitatem auget.
THEO REMA II. 69. Saxa a Ie ex lapicidinis eximi, nec recemia ad fructuram adhiberi δε-
Omnia enim Saxa humore turgent, ubi ex lapicidina cruuntur, qui hic me
congelatus expanditur nexum molecularum hinc inde dissolvit, & sic firmitas destruitur. Ast aestate radiis Solis exposita Saxa siccescunt & successu temporis solidantur.
358쪽
S c Η o L I O N. So. Saxa recentia Sculptoribus magis parent . quia molliora. PROBLEMA V. I. Lateres ducere. REsoLUTIO. I. Ducantur Lateres non ex luto arenoso, neque calculoso, neque fabuloso; sed ex tenui ac pingui, non tamen nimis pingui, quod ante quasi fermentavit atque probe se, actum fuit. Cavendum autem, ne calculi, radicular atque vermiculi in sint : ducendique sunt Lateres tempore verno & autumnali, quando nec humor frigore conglaciatur, nee avius Solis nimium exsiccat. 2. Lateres duini desuper tegantur contra plus ias Solisque aestum , acri tamen undiquaque sint accessi, ut exsiccentur. Quod si vero aestate, Solis aestu scrvente, aut hieme gelu rigente, fuerint ducti; in priori calu stramine vel paleis madefactis tegantur, in posteriori vero
3. Postquam exsiccati suerint, in sornace excoquantur.
Nimirum Lateres ex terra arenosa du.cti graves sunt atque fragiles : quod utrumque inter vitia censetur S. 6 ). Lutum nimis pingue Lateres rimosos escit, dum exsiccantur; calculi vero eos inaequabiles reddunt: immo dum
excoquuntur in calcem converruntur, quae a madore contracto intumescens
Lateres distringit. Iidem dissiliunt, s
humor cavitates a radiculis & vermiculis vi ignis absumtis derelietas tempore autumnali ingressus hieme in glaciem abit H. Lutum sermentatione in particulas minimas resolvitur &, dum probe subigitur, Lateres com pactiores & firmiores incit. Si humor in nondum exsiccatis conglaciatur, iidem dissolvuntur prorsusque inutiles evadunt. Si Sol summum corticem e siccat, nucleo interiore adhuc humido, in rimas dehiscunt. SCHOLION I.
y r. Romani tantum asi sunt Lateribui per biennium exsiccatis s : sed in vo zro climare , ubi minor es asius, coquamur opus es.
y3. Monet autem GoLn MANNus θ , duplam fore Laterum firmitatem , si semet cocti aqua macerentur m denuo excoquantur rid quod tamen sumtus reddit immodicos, nec succedis, abi lignorum penuria.
4. Nimia luti pinguedo arena admixta temperatur e quam tamen non nimiam esse deis bere , ex resolatione intelligitur Problemat s. SCHOLION IV.ss. Ut calculi ex luto ejiciantur, primum a pecude, deinde vero ab hominibus ealcanis dum est. SCHOL ON U.s 6. Ut latum satis iabsolveretur, ante quam Lateres ex eo ducerentur; Veteres id olim in fovea sab dio per duas Nemes σastatem unam asser ranι. SCHO- Dis . re in Theat. Archit. Civit. Lib. I.
359쪽
ro 6 ELEMENTA ARCHITECTURAE CIUILIS. Sin. g.
7. aboniam Lateares ex communi luto ducti canore nimio liquesunt , immo vitrimeatitur; ideo non solum in fornacibus fornix ex Iaxis, qua calcinari polsum, eonstruitur, at viis flamma in iisdem infringatur; verum etiam Lateres ex aιolla dkcti in vicinia ignis constituuntur . qui non liquestum, cMeris autem multo graviores existam. PROBLEMA VI. 38. Laterum virtutes examinare. REsoLUTIO.
Firmitas Laterum sese prodit, si pondus impositum sustinent. Sonus acutus ex collisione bacilli lignei vel ferrei, aut etiam digiti, atque Laterum ortus, indicio est, ipsos esse
Idem innotescit, si ex aqua extracticolorem non mulcnt.
Sonus nimirum loquitur desectum humoris & duritiem; color non mutatus pororum constrictionem indicat. THEO REMA IV.s9. Arena debet esse μυ σ aspera,
Cum Arena cum calce commisceatur; talis seligenda est, quae firmiter cum ea unitur. Id autem fieri, si Arena fuerit sicca & aspera, nec terram commixtam habeat,experientia congat. PROBLEMA VII.
Confiicetur in manu, vel in vestimentum candidum conjiciatur. odsi enim in priori casu stridorem fecerit, sicca erit & aspera ; si in eodem nihil pulveris in manu reliquerit, in post riori vestimentum non inquinaverit, neque terra ibidem subsiderit, pura erit, hoc est, minime terrosa. Aquae immissa agitetur : quae enim eam turbidam reddit, terrosa est. Terrosa etiam deprehenditur, quae spb dio jacens gramine vestitur. SCHOLION I.
6 r. Vir Ruv Ius sa) observat, Armas fi lias in ructaris celeriter; qua vero ex fluminibus eximuntur, eas discuster siccehere. Unde illa tectoriis. ba murorum structuris
SCHOLION II. 6a. Idem auctor est, Arenam fossiam, qua sub dio dia jacet, terrosam fieri. SCHOLION III.
Diuturna experientia deprehensam esse notat PALLAmus at . eandidam omnium Arenarum pG am esse. Rationem hanc reddo, quod superficies asperitate destituatur.
gine tectoria dissolvia. Calculosa a calealis separatur , si per reticulum ferreum ad ho-ricomem inclinatam trajiciatuν.
THEO REM A U. 6 F. Cais coquenis es ex saxo duriore, minimeque erroso. Docuit enim experientia, eandem , non aliam, mortarii esticere ac tectorii firmitatem. SCHOLION I. 66. Vir xuvius ροὶ in Ibactura utilem ceram, qua ex saxo spis ; in tectoriis autem, qua
360쪽
qua ex fissuloso Gqaitur. A a RTI atrisque contenire arbitratur ta eam , qua ex faxis molaribus coquitur, Da aque ex lapiclinis exemta praefert iis, qua passim colliguntur. Prarogitιυam quoqtie tribait lapicidinis in Iocis umbrosis ae humidis Dii. PALLADius vero monet ca), lapides ex fluminibus eoi- lectos in Calcem mundam ct candidam mu
67. Calcem ex conchis eo iam omnium Ορ- rimam Iudicat DI avssART M procul dubio in structara marorum I sed eandem parum probat GoLD Ain titius se , quia humoris impatiens ti torιu sub dio a muris difcedere facit.
nus , quod humcris pariter impatiens in lo- eo meo assi ruari debet o successis temporis, GOLOMANNO d) notante, induratur. SCHOLION IV. 69. Antequam saxa in fornacem immittantur , in frusta diffringenda μnt et ne aer in cavitasibus , qua subinde in iis dantur , conclusus vi caloris ingentis nimium expansus eadem non sine damno fornaci instigendo dis-jiciat.
o. Cala autem vix satis excoquetur, nisi intertialis 6o horarum eat: re υe umentissimo torreatur , AL Rro PALLADIO,adicibus te . PROBLEMA VIII.
Calcis probe coctae indicia tradit
O Lib. I l. c. tr. 43 Lib. I. c. ba Lib. I. c. 7. s. l . . in Lib. l. c. l . f. c. Lib. I. e. tr. s 68. 0 Loe. citi
MATERIA. A L BERTI si gravitas saxi ad Cal-
ccm habuerit rationem sesquialteram; si Calκ fuerit candida, levis & sono ra , si exstincta receptaculi lateribus adhaeserit ; quibus addit BOECULERUS g , si, dum exstinguitur, fumus coripiosus ascendat ; N DIE USSART hin,
ii multa aqua opus sit, ut extinguatur. PROBLEMA IX. 72. Calcem per plures anyos conis
I. Calx extinguatur & subigatur. a. Parctur fovea intra terram, in quam per foramen in fundo receptaculia portum defluat. 3. Quando fovea fuerit plena: arena Obruta tegatur, ne exsiccetur, sed humida perseveret, donec ad structuram vel tectorium adhibeatur. Aliter
commendat, si per io & plures annos Calcem conservare volucris. I. Fiat ex Calce recens cocta stratum duos vel tres pedes altum. a. Obruatur arena sive fossilia, sive fluviatili ad altitudinem duorum vel trium pedum. 3. Affundatur aquae lassiciens copia, ut Calx cxtinguatur, minime autem ob defectum humoris, pos quam incaluit, in pulverem com