장음표시 사용
341쪽
suspensa seruant: alij in sapo & passo, vel
dulci vino mersa,vel operculato vase: a iij in arena,alii in floccis,ali; inter frumeta obruta, aut in paleis seruant: Quidam asserunt nullum pomi genus, quod non possit melle seruari. E p xis,sicut & e pomis,Vinum atq; acetum fieri os edit Palladius, praeso aut pondere expresso succo:& liqua mentum e pyris ad ieiunia staminarum, quod Castimoniale dicitur. Po-mis pyrisq; succedunt Cotonea vel Cydonia viriq; generi communia. Hoc pomum primus Cato nominauit Cotone um,GraeCi Cydonium κυδωνιcop, a Cydo ne oppido, unde primum aduecta, nomeduxerunt, Itali mele cotogne, Germani Oxoeben Galli Vn coignier: coIore Gret cis χροσΟ- ῶλα , Maroni aurea mala dicta: Item struthia, quae, etsi paululum dime rant,tamen in eo genere comprehenduntur: Nam Columella tria genera commemorat Cydoniorum, struthia, Claryλ- mela,& mustea, quae omnia tam ad talubritatem, quam ad Voluptate conferant. Plantantur ad eum modum,quo pyra,&cerasus:aliqui Martio, alij Februario platas radicatas in pastinato solo sic tenuis se affirmatur,ut sequentis anni fruge po-
342쪽
LIB. II. DE RE RUIT ICA. Iis 3
titi sint. Locis frigidis et i pa &hi midis planis & declivibus gaudent: Siccis & calidis Octobri ponantur. Si in tepido statuantur,rigatione illis succurendum. Serunt nonnulli cacuminibus & talea, sed rarior in utroque prouentus: Stolone sta tim degenerat. Inseruntur melius in trum qua cortice mense Februario aut Martio. Recipiunt in surculos propὶ omnis generis, punici,sorbi,omnium malorum& meliora producunt. Ita ponendae sunt largae arbores cotonei,ne alteram quatiente vento stillicidium tangat alterius. Dum minor, vel quando ponitur, tuu tur stercore, maior cinere. Rigandae sunt quoties caelestis negat in su sio,& circumfodiendς locis calidis Octobri mese, aut
Nouembri: frigidis vero Februario aut Martio. Nisi enim circumfodiantur assidud, aut steriles fiunt, aut eorum poma degenerant: Collucandae quoque,& a vitiosis omnibus liberandae. Si arbor est a gra, amurca aquae aequaliter mista radicibus debet affundi, ut Didy mus apud Costantinum docet: aut calx viva cum cre
ta tem perata, vel resina locularis pici liquid ε mista trunco arboris allini. Legantur sereno caelo sine macula integraq;,&
343쪽
quam maturissima decrescente iuna.Ser uantur inter binas tegulas, si luto omni ex parte claudantur: Alii siccis locis re ponunt excluso vento , alii paleis & frumento, non ulli melle, item vino, vinuq; odoratius redditur Palladius plures modos resert. Democritus negat seruada cydonia, ubi alii pomacei fructus reconditi sunt, ludd odore Vicinos corrupant. Fit vinum e cotoneis contusis &exprestis,addito paululu m mellis, & oleum quoque: Nostrates preciosum ex his liquametum
faciunt,&quam carnem Vocant cydoniorum diuturna coctione densata,& sacca ro,Vino,atq; aromatib. condita.Pergam
de Mespilo tibi referre,quam sal vii , Itali nesipilo,Germani me pilen Galli messier on nem ier Vocant: Haec arbor inter pyrorum & pomorum quoque genera refertur. Seritur eo modo, quo Cot nea. Locis cali dis gaudet,sed irriguis,ta metsi frigidis etiam prouenit. Non inseliciter in quercetis & sylvis prouenire comperimus: Nam querceta vidimus in quibus densissima mespi lorum sylva an nuam pecuniae pensionem non poenitendam reddere dicebatur. Serendam tradunt taleis mese Martio, vel Nouembri, Colo
344쪽
solo stercorato & su bacto, ita ut,trunq; caput taleae stercus obducat. Seritur etiasemine, sed in longaeuiorem speratur aetatem. Ad haec seritur N in rubo optime, atq; in pyro,ac malo. Leguntur me spila nondum milia,quae seruare velis. Et in ipsa arbore diu in multam hyeme durat. Et posca & sapaco duntur. Catonis aetate nondum Italiae nota. Plinius & alii qui dam meminerunt, incertumq; an me spi Messistis Iuni cu sorbo confuderint Vetere S. Tria cum Drbo genera Plin. tradit, primum ternis intus quiliam a ossiculis, undetri coccum quid-m ppςl-sun uat.
lant. Nostrates duo genera obseruant, Vnum,quod rarioribus horret spinis,in nes moribus&dumetis passim nascens, acerbum prius quam per hyemem & frigora molliatur: alterum sine spinis grandi po imo,quod videtur cultu & insitione mansbefactum. Sylvestrium ligno & ad trochlearum radios,&ad venabula utimur. Surculi flagellis aurigarum Vsurpantur.
Mespilo propter vicinitate fruei' serbus taris.co iungenda, arbor procera, fructu vel orbiculato,vel ouato, Unde Graecis o υα, η, Vt . Theophrast. testatur et Oa et ore, fruet' asou, Itali Latinu retinent nomen, Germanis
345쪽
Fructus uuae modo aceruatus , paucitur, ita ut fani speciem gerat.Sylvati et quam urbanae fructus praestantior : frigidos quaerit tractus, etsi in se ruentia loca inciderit, sterilescere aiunt. Aculeos non habet, ut mespilus. Nascitur semine, radice, & auulsione,solo frigido & humido, motibus vivax. Seritur in Februario,& Martio frigidis locis,calidis Oetobri, aut Nouembri. Inseritur in se,& in cotoneo,&spina alba, vel trunco, vel cortice.THR. Punicas miror te hic alere posse: de huius cultura nobis edisseras quaeso. MAR Anter exoticas punica pretecipua, hinc dicta opinor, quod Cartilagine,atque in Africa laudat iis ima arbor, ut vides,non pro cera, solio angusto nitidique viroris, flore puniceo oblogo,calathi es figie,pomo, inod corio & membrana tegitur,numerosis intus acin 'rum granis, unde Granar η t'm in dicitur,Graece ροὰ vel ροια ta arbor qua μμ Τ fructus, γλυκssit malum pu re αμι-r. ni cum dulce & vinosum, Italis mele grano, Gal. pomnes de grana de& mygre-nes,Ger m a. BranatalDII Hi spanis g ranados. Sola haec arbor, v t scus & vitis,cat dice fisso non emoritur. Aculeos gerit ins ramis, ut paliurus. Locum, cactum que
346쪽
amat calidum, ac mini me aquosum: Quibusdam locis apricis in dumetis spoic nascitur.Seritur vere, si core suillo & humana urina radices rigantur. In se seri tur & aliis arboribus, item plantis de matris radice druulsis. Et licet multis generibus pangatur, melius tamen eius ramus
cubitalis incisus manubrii crassitudine in capite utroq; acuta falce levigat'scrobi veluti obliquus immergitur, prius su illo stercore oblinatur & summum &imum. Seritur & alio modo,Nempe truncus eligitur fructuosus,qui in terra usque deduci queat,& ipsum, ut reliquas arbo res, per insoliationem sub corticem inserunt,& similiter vinculis muniui: dein de in terra depangunt no attingetes insitam partem, sed in seriorem, & amurca perfundunt atque oblinunt,vinculisque
constringunt, ne recurrat, donec enascatur surculus. Myrto delectari Democritus tradit, & radices etiam si aliquanto distent interuallo,tamen mutuo complexu exhilarari. Sine nuclais nasci, si, ut in vite, medulla dempta surculus ob ruatur, & dum comprehendit amputetur,quod emergit. Acinos granatis toti dem numero Africanus prodit singul os,
347쪽
Granatis omnibus i- de muner' acinorum. Seruandi ratio.
etiam si variet magnitudo. Basilius inHexam. scribit ex amaris dulces reddi si id radicem truncus perforetur impacto piceo cuneo pingui, iacenim'ratione transmutari succi malignitate. Longo tempore custodiuntur,si in feruentem aquam intingantur,& protinus erepta in arena sicca componantur,aut trit rci cumulo in umbra,dum rugas cotraxeri nt,recodantur,aut paleis tactu in uicem separata. Alij tradunt seruari ut cotonea, gypso illita aut creta: Nam loco frigido seruatur incorrupta. Malicorium, putamen mali
punici dicitur.Florem punici mali satiuum Dioscorides κουτινον appellat, sylia strem vero βαλαμιον THRAS. Audio et peregrinam Cytream miris artibus hisce regionibus coli.MAR.Citrea, tuae&medica,& Persica,& Assyria dicitur, quod primum e Perside,& Medis translata:alii ab Hercule de Lybia in Graeciam adueetam,unde Varro Lybicam citrum vocat Eius poma Graecisse κε-oμηλα,Medica mala et Cedromel Ita lis citroni,Germanis Citrenati est Pome: rancen,Gallis citron. Eius pomum citruum,& Hi pericum atque aureum malum, item mi ptiale Iouis&Iunonis pomu ap-
348쪽
pellatur. Quae auri colore relucent, A ra gia vulgo vocantur.Quaed viridi in luteum langue sicut citreola, vel citrula .Quae denique ouata specie turbinatur, si luteo colore virent citragula, priuatim citrea vocantur e Si herbaceo colore virent Limones,Si prae grandia more melonuorbiculata turget,poncerta vulgo appellant,qua sit cerea Vel citrea poma. Omnia serevernacula specierii nomina I citro do flexa reperiunt,ut notat Ruel. Arbor liscomnib. horis pomi sera,ali js cadenti b.aliis maturascenti b. alijs subnascet ib. malis orbe quenda secunditatis subministrate natura:quales arbores in Alcinoi horto depingit Hom. Odis a. Folio est lauri intercursanti b. spinis, pomi effigies caperata
rugis aure color, grat' odor,amara intus pyri grana. Pomu inimicu venenis. Seri hac arbore Pallad tradit . modis,semine, talea,ramo,claua. Si granis serat,terra
in duos pedes sodies,cinere miscebis, breues areas facies, ut utrinque per canales aqua discurrat. In his areis palmarem scrobem manibus aperies,& tria grana deorsum verso cacumine iuncta constitues,&obruta quotidie rigabis: Natis seminibus simp proxima herba runcet. Citi' pcedit si be-
349쪽
s beneficio aquae tepentis utaris: Alii a
firmant semen extractum tempore verno in sulcis diligenter subactis rigadum
quarto aut quinto die,cumque vegeta fuerit transferri iterum verno tempore ad molle, 'dumque solum. Gaudet abundanti humori. Si ramum velis ponere, n6 amplius sesquipede debes i in mergere,ile putrescat. Talea &claua scri commodius Palladius existimat, modumque describit. Si quis nutrire velit hanc arborem, loca contra Aquilonem muniat es Austro atque soli exponat: hy bernis mens bus tegetibus aut sportulis. Quare quidam huius cultur aut genio indiligentiores, fornices ad solem spectantes concameratos disponunt,atque inibi prope parietem conserunt, fornicesque aestate apertos sole sinunt illustrari eiusque tepore ueri : Appetente hyeme stramine tegunt, aut storiis maxime cucurbitariis armentis. Gaudent hae arbores assiduas ossione. Inseruntur mense Aprili calidis locis, frigidis Maio, non siit, cortice sed fisso trunco circa ipsas radices. Inseruntur& pyro ac moro:Sed insitisserculi qualo muniendi aut fictili vasculo. Dulces gigni, si semina per triduu aqua mul
350쪽
mulsa macerentur,vel ouillo laike,quod praestat. Liganda sunt,quae seruantur nocte luna latente, cumque ramis soliatis carpenda. Vbi fructus praegrauat,detrahere poma conuenit, & pauca rei quere,quae altilia, Vegetioraque reddentur. Nunc etiam in Gallia,& Germania, alitur,& cadis terra plenis mergitur, apri
cisci; locis exponitur soli, frigoribus sub tecta refertur. Vidimus inGermania qui
vaporaria huic culturae adornarant abiegnis tabulatis sic constructa,qus hyberno tempore hortum cingerent atque sornacul is calefacientes, s state tabit latis submotis solis tepore fouerent. Si prius,qua augescunt,in vas fictile aut nitrum imponantur,augescunt ad vasis sor mam,ut in vilis fieri videmus. Quinetiam figurini hominis & animantium induendi Africano auctore. Opus est autem vasis respiratione relinquere.Sed, ne exoticis te diutius detineam, Vernaculae ypti us nobis considerandae arbores : Inter quas est Morus Latinis dicta arbor, Graecis μορεα,η, nae uoργ fructus σα μινορ,Latinis morum,Italis moro. Arbor si ii eius more Germanis mulberii, Gallis meure,sapientissima haec arbor appella- 'ta,qubd