장음표시 사용
11쪽
alienae famae praedunculi , propriarumque magis , quis aliorum rerum inuentorum aestimatores ac aemuli, illum inique tangant, laedantve. Vesere Principes Augustissimi, Inuictissimi , Eminentissimi ac Serenissimi , & eum qui vobis ut Issiacos aquare es, arat miscere possitis ex animo, humilique affecti precatur, optat, & acclamat, cum tOta sita Seraphica & humili timilia clementisiune & benignissime
12쪽
TSI a iucundissimorum,oe honestissimorumsimulA-μο rum studio, quo plures ante annos haud impigre, αδ
hue seaculo inteirum, me exercebat mea iuuentus: iamdudum AItrorum sic Conditore trulente, ad alia abreptus uerim, nam ut bene Seneca: propria describit Deus ossicia & aeuum per silos ducit gradus. Non ita tamen amorem eorum exui, quin interdum Altissimi Conditoris mirabilia, oe visebilia per afrisIacta, rimandi'admirandi, india me Religiose delectandi irrita, interdum oculos animums ad ipsa spectanda reflecterem , veteresque Mnestissimas delicias, ex iste uallo saltem, quandoque degustinem; sics me ipsum eo in loco quarerem, unde, teste quodam sapiente, animum humanum noueram ab alto olympo in terram quasi depressiam, atque demersum. Et quidem hoc ita natura pellente, qua neque piti ab alto in terram dela 2,plus quasi quietis, quam puncti eoncedit, quin in momento adsuperasse rese-etur; perienim ut haud potest, pilam agnantem aere, in terram Hvsam non idita resilire ic neque hominem *iritu caelesti tumentem,naturae summus Machinator semper in bifice terreni ctipuliseribus, motum haerere relinquit, quin quandoque sum supra se reflectere cogat, i , adexcitandum in hominesui diuini Amoris flammam, per visibiliafriti, in Actris constecta, teste Apostolo: cui egregie concinis istud
Poeta: Ereetias capitis,uietorque ad sidera mittit Sidereos oculos, propiusque a*ectat Olympum Inquiritque Iouem, nec sola fronte Deorum Contentus manet, & caelum scrutatur in alto, Cognaturaique sequens corpus, se quaerit in astris
Et studio mores, conuenienter eunt.
Hac enim scientia non tam nobilitate obiecti, quam dignitate re iucunditate cateris praestare naturalibus silentiis videtur ; hims omni
13쪽
AD LECTOREM. homini Chriniano,'Religioso dignissima, dummodo Catholice, hone- se moderates tractetur, nihil ue ei de ista meritissme ει' sancte a S. Romana Eccle N SS. Pa inbuaedamnata, sturia π superuitiosa Astrologia tetulo iudiciaria) p rmissatur: procul enim sit hac a nostra instituto, itane non modo ab Hierarchis oe Ministris Ecclesia, merum
ab omni nominum ordine aliena, tanquam salticia pleni ma, tisma, metra, inani, vitam religionem sape haud leuiter conturbans; satum inducens diuina prouidentia inimicum: inimicissima virtutum rerum publicarum, mortem oe perniciem adferens; peccata fomentans , f enum ue perditis hominibuι laxans, ad explendum quidquidlibet, obedienΔms malitia,'velut Tantali saxum continuum momtalibus metum,-horribilium eueniendarum rerum formidinem incutiens. Olua talis cumsit sapienti me ab Ecclesia tanquam Cacotechnica reiicitur,oe grauissimis ctionibus condemnatur, uti cuique patet,aMi pati repoO, oec. me igitur Shi alico monstro, e calo nostro, cum tortuose istoserpente deturbato, ad Achanontemque longe late, ablegato, hisce tibi Lector, cs' μη ' Matri Ecclesia sancte protestor , me hoc meo qualicunquEOculo, Libro, neque directe neque indirecte intendere quidquam, mel honum iam dictorum, vel eorum qua iam ab Ecclesia salubriter prohibita aut interdictasunt, resticere, aut in sicanam producere, asserere,
aut docere messe; sed simpliciteroe pure Dei Altissimi gloriam, tuum
priuatum flatium,sttotius reipublica Christiana, ae Astronomicapa iactra maius tantummodo commodum stinare; manen inpuris, θ'
simplicissimis 'pothesbus, mite aliud docendo, quam quod si velis,
aut sibi placet, qua etiam protestationefacta, me meaque cuncta tam Pisi teris reuerenter S. R.Ecclesia subiicio. Itaque te enixe, amicissime Lector, qu quis es, rogo, A testorque, ut quod tuo commodo factum vides, nusta temeritatis, aut arrogantia mihi forsan a venda, sergine commaculare veru, sed omnia aque boni consulere, quod te rogo: - procul atra recedat Inuidia, atque alio lucentia lumina flectat. Et quidquid hic Oculuae tuis luminibus exhibiturus est, veritatis eruenda facilitandis astronomiam et elo , benigne ad cribere nongraueris; ettinam autem istud huic meo, imo iam tuo Sidereo Oculo, a tuis
14쪽
Minere liceat, ut nempe utrisque a lectus reciprocu ,amiceo sine δε-s ectoat , idquod magnosane acumine c 'prudenter Liuium Drusium istum, cuidam Archituto, de domo ab omni affectu edeste tu laberastmenda, sise iactitanti dixissesnunt , Nempe liquid in se at tis haberet,
ita potius componeret domum struendam, ut omnium in eam oculi coni, ei possint, admitti, oec. Ates hoc tam exacte demeabaequaliιumquestructura, tibi promittere non queam, hoc tamen mihi a te promittam, oesteraso, te hunc Sidereum oculum, non saltem uno se eminis tuis flectaturum oculis; nam-Oculus quoque est , Ο mur est. squod si vero quis sorte conuitiis eum vitiare inficere velit, illi hoc tepor, hoc dico,mali iuris,mali mo ris eum esse quisquis aliam mihi mentem UUnget, exsua: nouerit ue me tantum a vera cis a abesse, quantum carptores a vera lori; nan, Ut bene Ouid. Conscia mens recti, famae mendacia ridet: Sed nos in vitium, credula turba sumus. Ea est enim,si Demostheni credimus, calumniatoris natura, nempe in crimen vocare omnia, probare v nihil; er quodsibi ipsi conscius,0oco' aliis temerarie assuere, ut optime iterum Ouid. Conscia mens ut cuique sua ita concipit inque Pectore, pro facto, spemque metumque sivo. Se ansera de te mihi promittens , iam ad rem,o' Apronomiam a teram.seniorem Senio, quam hic intendo; eam nempe laudabilem cuiqua fingenuo animo dignam; qua videlicit in Scholis Catholicis docetur, a 'ris Sanctis cir doctis is commendatur, colitvriquam etiam diuino risimonio quidam commendatam non inepteputant;dum Deus Ecechieli praeciperet,ut sibi l itere umeret, Sc. quem scaterem clari 'mi interpretes Abacum geometricuum esse dicunt: Ex quo loco S. Hieronymus asseritgraues Viros in sisse, non esse absurdum, mi qui sacrinum Merarium intelligentiam ostientur Mathematicas disciplinas addiscant, oec. 'Et quid m scientiam Sideream honesistimam es maxime iucundam , ettius imam ue , oe valde aptam, ad mentem in siublime eleuandum ἰ Dei Numen ex creaturis , tam mimaliti motu , tam fulgida luce , γ' lendore ornatis , cognoscendum , multi testantur SS. Patres.' equosum numero accedavan tiu Ambropus in Gen. ad
15쪽
Hononi. ubi asserit, Hominem se utriusq; natura, adsimilitudine Dei siummi simulatorem: Eleuat enim sim uit) se in aerem, & eius nebulosa praetergrediens, ad caesi alta se dirigit, studio cognitionis & fa-pientiae. Vbi paulisper stupefactus,admiratione stellarum caelestium,
ἰk luminum delectatus claritate, prospiciens desuper mundana ista, conferes quoque se ad Hespeium atque Arcturum & caeteros Apollinis Planetas,& videns quod inoffensus ille sit error, quem sine errore quo magis omnia abeant intexere, atque oberrare videantur . maiore se cupiditate attollit, ad ipsum gremium Patris, in quo est unigenitus Dei Filius enarrans secreta Dei, &c. S. Gregorius Nar anc. orat. Io. laudat fratre uum fareum,
ut ingen, excellentem virum, sic re virtutibus ornatum, deditum ut studio aBronomico, sed ut laudaret inquit Creatorem, amputatis iis quae praua sunt, &c. Et quod hocstudium a sumorum hominum dignitate quidem non abhorreat ,sequenti Praefatione demonBrabo, alligando tot Sanctissimos Viros, qui hanc scientiam coluerunt; qua etiam haudossure videtur praefigurata, oe' commendata ab Vsmet Siderum Conditore, eti notat Philo. lib. a. de Monarch: Nam in mirabili illo quosummus Sacerdos induebatur minimento, praecipua re magis augiata pars calum referebat, teste S. eroumo Epist. ad Fabiolam. Dc.pectoris ornamentum,
in cuius quidam humem micabant duost indisi impraegrandes aragdi, duos polos mundi, Solem oe Luna seu duo Hemistharia
referentes: 12. quoque gemma in Rationali ia. Zodiaci signa reserebant , harum gemmarum mirabilis 2 diuinuss=lendor, e variis lapi is emicans, varietatem flesiarum, oe' corporum caseimum minam lucem exprimebat ό diadema vero caelum Emnneum, oec. Adeo quod ummus iste Sacerdos se intueri ncquiret, sine Sid rum cir calestium corpo-mm recordatione. Et quidem haud incongrue; nam ea in bacpulcherrima sicientia persticiuntur, lustrantur. quibus iucundius in hac vita excogitare homini vix licet. In hac namque animi nostri, ab hisice terreni globuli uluisculis squilolpia dolor exeacant) abstrahuntura corruptibilibus fluet ad nunquam coram enda : in hac oreιis huius terrestris globi angustiis,per vasti mas re augustissimas caelesta regiones animineri aciatur; considerationes talium, i im e Pream is uiam, magni N Immortalis Regis semiorum penetrat. Namscala geometrica ad
16쪽
que vastitatemfirmamentisicandens, eius ue cireumferentiam immensam quasi deprehendens, verissimile esse ratiocinatur Deum Terist. Max. condentem omnia in pondere numero re mensis ) ratum Em-nneum, ad minus tantum adhuc a firmamento sumum locasse,stelongasse, quantum hoc distat a centro terra deorsum firmament totiuae machinam etna cum omnibus inclusis, vix habere tantam proportionem ad Emp reum, quantam habet terna adfirmamentum; quasine ingenio bumano est magnitudo, cogitatu imposibilis'imaginabilis quasi Hinc exclamat Propheta Baruch. cap. 3. O Istaei quam magna est domus Dei, & ingens locus passionis eius: magnus est, dc non habet finem, excelsus&immensius; quibus verbis curini per modum exclamationis, prae nimia admiratione munitudinis Dcmus Dei, δε-cile colligitursupradictam ratiocinationem a vero non multum aberrare. Itaque sobus Apronomia ope in hae vita, naturaliter magis nobis Potentia Dei, ει' caeli immensitas innot sit; qua innotescentia habita, quis non in laudes tam admirabilis opificis prorumpat Z laudandoque diuini amoris sticula in f excitan sntiat ' mi optime Poeta: Felices Animae quibus haec cognoscere primum, Inque Domus superas scandere cura fuit.
Dynimo Alulensis ille lucidissimus Histanu Phabus, i . libr.
Paralipomenon cap. a. Tom. g. quaest. I i. ill dmirabile Candelabrum
ductile, quod Mysis Domino ita dictante fabritarat, septem Planetis accommodat; quod quidem matri merisimile videtur Deumsilicet Meroptimum Maximum, per illud huius tam mirabilis mundi fabriscam nobi gnificare voluisse. Erat enim Candelabrum ex auro purifimo, ductile seu ut textus Graecus habet) tornatile, in talernaculo Musis unicum ita locatum, e abricatum. Ex medis sipitis utraque
parre, tres calami, seu rami promanantes aurei, habebant insummitarisin suis quadam vasa quibus imponebantur lampades, diu noctuque in tabernaculo ardentes,ex unaquaqueparte 3. D maiorρ manabat in medio stipite: continebat autem hac media hania 4. Scyphos in modumam alarum, os unum quemque eiusmodisi phum erat una obarina, seu globulus; post unumquemque globulum, unum lilium, seu flos, c. Erant itaque . . Scyphi η. Globuli j .fores in medio stipite; in
unoquoque vero prominentium canalium erant tantum 3. Sophi,
17쪽
3.Globuli, 3 ores,sc. denotabantur sone per γ.lampades r. ardentia, re pulcherrima lumina talin Mundam tabernaculi, media quidem cs' mairare rateris,SoI seu Phoebus lucidi us . altu rateri Planetae eius focij. Calami vero 6. non incongrue sex Planetarum Orbes Excentricos denotarepo sunt: stharuti, scyphi π lilia so=san comites eorum nobis panim notos, partim adhuc ignotos sorte. Emis autem scit num per med stipitu . . Scyphos, . . Globulos, . tilia, ceu numerum duodenarium plo rumque integram uniuersitatem significantem , nonfine circa Solem innumerastella s quas maculau quidam putant errantes, per reliquorum etero canalium gliausis, lilia re scyphos , aliorum Planetarum Comites innuantur c nam quod adhuc in hisce mirabilibus mundi Luminibus Ter Optimus γ faxrmus Conditor in abscondito suo thesauro aliquid res ruet usque adsuum tempus vix dubito. 2uis enim ante paucos adhuc annos credidit c t asserenti nouosplanetas,circa Saturnum, ,' Iouem , resorte itiam Agin m ccu centra orbes Iisos describeret, re una cumsuti principalibus Planetis, totum Zodimum retrare ;nis a Deo tandi m proculdubio, noua experientia nobis id nuperrime
fuisset patefactum' ita ut ex inflectione nouorum horum S=derum, noui etiam τώeanturhi diuini amoi is oe quasi gratitudinis erga se, nobis stimuli additi.antiquis Planetis per continuam inflectionem ta' longinquam iam quasi vilescentibus re non amplius sisFcientibus ad incutiendum nobis admirabilis Conditoris potentiam Japientiam, re effanosfui immensi Amoris flammam, oec.
Hinc Leetor noli mirari hunc nouum Sydereum, re Enochianum Oculum, habet enim re restruat admirabilis rerum opifex proculdubio multa adhuc in suo Thesauro ascondito nobis nedum parefacta ,sed suo tempore aut nobis, aut posteris patefacienda. id quod disertis etiam π qiiasi expressu verbis Ecclesiast. 3. cap. innuitur ,etbi hac hab ntur: Vidi afflictionem quam Deus dedit filiis hominum, ut distendantur in ea , cuncta enim fecit bona in tempore suo, & mundum tradidit disputationi eorum, ut non inueniat homo opus quod operatus est Deus ab initio usque ad finem , &c.
Hoc ita exponi haud in teposset, Deum priuilegium quidem hominibus concesiisse mi distulando , s discurrendo δε mundo eruerent
mirabilia absicondita , oe a cana operum Dei , ita tamen mi non
omnia flatim simul ab initio , sed fiso tempore , π quaeda1
18쪽
non nisi circa finem mundi sint nobis'mundo patefacienda,quodmu
ti etiam Doctores sentiunt, quotidiana experientia comprobatur, qua indies noua quadam, antiquis maiori ex parte incognita, hoc tempore eruuntur ', uti sunt Comites Saturnioe Imis; υia lactea infinita Hilarum congeriestrata; Mercurius*Venin cornuti circa Solem, ceu proprium centrum delati: quos tamen antiquitas circa terram volui credebat, Phanomena noua se multa in disio Solis circa maculas, oee. Sic infinita bonitatis mirabilis Conditor rerum, nouis e tenebris ignorantia nostra eductis lectibus, creaturis, ab initio quidem iam creatis, sed nobis nedum nais, semper videturnenouare mundum, ne nobis ad
radium meterum tantopere inclinatis, mundus hic quas enescat, viles eas in taedium abeate neve nobis unquam desint noua causa σμ- muli, ipsium Creatorem in Creaturis suis admirandi , laudandi amandi. 2 i autem eiusmodi mirabilia Dei ignorant, minus etiam de ipso plerumque ,-ipsius immensa erga nos bonitate, prouidentia, o summo amore cogitant: quia sicuti non entis nulti fiunt qualitates in se, ita entis ignorati apud ignorantes nulla recordatio σμbstantia. 2-d genus hominum videtur argui per regem illum Hebraeum, mirabilem operum Dei contemplarorem, Psalm. 3 i. Nolite fieri sicut mulus &equus quibus non est intellectus: sed ut bene monet Dominus:
Iobas.ὶ Suspicite caelum, intuimini, & contemplamini aethera; Laudate cum Apris matutinis Conditorem eorum γ' vestrum, atque cum caelis enarratoribus gloria Dei, eluae laudem concinite, mi emos
suo temporesupra omnia Sydera collocet, cum Angelis, & Principibus, Populi sui a temum glorificandos. Patet ergo quod Deus, res, κις, usus oe tempus, semper aliquid adportent noui, aliquid moneant, quod prius non erat, adeo mi, bene Terentius) ista qua testine creda3 nescia ,σ qua tibi putaris prima tum
in experiendo repudies; nam - Seris venit usus ab annis,
Et dissipulus est loris posteriordies, quinimmosape etiam dies serior es quoque magister diei prioris, multa enim hodienna dies docet,
2uibin praemigis velim non mireris, hunc librum quasdam saltem nouitates inuehentem, ob causas iam iam dictas: mirari tamen te Pars I. volo,
19쪽
volosumm am simplicitatem,re compendiositatem latius Theoria Planetarum hisce 'pothesibus exhibitam, quas si convuὸ iuxta regulas
per instrumentum conjuruxeris, rem perpetuo securam, oe Oeiam ceu incesta habebis, omnia qua in Catis contingunt Phanomena ad amussim pauci limis tibi perpetuo exhibens. Hoc tamen te Lector, monitum re rogatum velim, ne memidelicit inde sinistre iudices, quasi eliminatis antiquu, noua titi obtrudere velim, minime enim gentium,neque tibi, neque prauantisi is Magistris praeiudicare, sedρotius inseruire hisce intendo, liberum namque tibi semper erit, aut hisie aut antiquis Theoriis viti: sicio namά ego dubiis fidem
dare, vetusalem nouitate tostere, obscuris lucem oerre, rem eseplane arduam musto autem dissiciliorem existimoprouinciam sibi assumere,ut nouis inuentis, aliqua stabilitas re auctonias concilietur, quam non ipsemet experientia rerum Domina Id inra prius comparauerit. Hinc cum S. Hieronymo Paulinum malo aliena verecunde discere, quam mea indiscrete ingerere & docere, dcc. fateor namque
me meritatis quidem amatorem, sed non huius scientia S derea Doctorem. 22 's autemstudium. eculatio, meo in ingenioli hortulo produxit Sidereos flores, en tibi libere,-liberaliter ex animo ossero; π etti
cuiquam in omni etiam Theologicascientia liberum eri, veritatis eruenda maioris elucidationis causa, in utramque contradimonispartem
dis currere oe distulare, imo etiam de essentia Dei,stauributis diuianis num quiri, qualia bacsnt absque nota,re quandoq; magnastu-ctu distulame ,sic neque id mihi vitio in hocsorsan tractatu mertendum a te spero, nihil enim tuo, nihilpono, nihil trado, nisi pure simpliciter facilitandi astronomia ratia; quod te non male habiturum consido , vit etiam Apronomorum facile Princeps Ptolemam libr. s. mag. Oper. cap. 9Jua linquiens: Eos qui amore veritatis impulsi, speculationes hasce suscipiunt, decet ad Priscorum emendationem, certiori lc noua uti via; nec quisquam id turpe sibi debet putare, si non solum a seipso, verum etiam ab aliis ad exactiora reuocetur, praesertim cum magna haec atque diuina sit professio, & scientia, &c.
ιώ tanto Agaginta dictante, suadentes ratione scui inficientiis
naturalibus,cateris paribus emper plus quam auctoritati tribuendum si quis feliciter attentarit, a nemine id vitio vertendum y ero, maxime cum riuilegium cuiquam a Deo datumsit commune cilicet de mundo dispu
20쪽
iuispiatve,quod edo plus rationi m au riralibus inniti nam Auctoritatibus dis rutare, excipio semper scienti upematurales Theo i- eas es' euera excipienda,facile omniAu est, ratisne vero-demonstratione paucioribus profectὸ risum re concessum videtur.
Denique si quis sit magis dissurusuctoritati quam meritatis, Micitatis rationis,lso sibi oe nobis hypotheses magis plices,Pha-
nomenis calestibus magis corneoondentes, natura res magis em--
mente abricet ,si t*,Vbono publico exhibeat, mendas, e interim donec boc Uet, rogo sine riudicio Upatienter hunc ingeniosi nostri partu erat refoueat,sibis pro placito biso accommodet; mes simplici