장음표시 사용
401쪽
qui cum Alaxandro eius filio militabant illum Gnunquam dissiciliorem reddebant. quod quidem eiusmodi exemplo emi licet. Dinochrates Ma. Dinochrates eedo Architectiis fuit aetate sua omnium maximusn i mathematicis sciearchitectus. tiis eruditissimus habebatur. Is quum aliquando principem aliquem quaereret animo.& potentia ingenio suo parem literas a conciuibus suis impetratuit quibus principibus illis commendaretur.quiAlexandro grati res erat. rogabantque ut ei ad regem adi tus pateret,illi Dinochrati officium pollicebantu verum longis si ustrationibus eum illudebant .Hoc ille quum ani maduerteret, nouum commentationis genus commentus est quum literae ei neutiquam prodessent.erat enim corporis forma .ac dignitate conspicae Dinochratis. totis.ac membrorum lacertis Herculis imaginibus persimilis, proinde quueommentum cerneret Alexandrum in magna hominum frequentia ius dicere, vestem qua amictus erat.exuit:& nudus leonis pellem,quam parauerat .iduit.&acucepta in manu dextera claua graui incessum toruo trucique aspectu concionem illam circumiis incipi .nouus hominis habitus,& seuera facies multorum ora,atque oculos in se conuertebat. Hoc quum cerneret Alexander.
insolita re permotus hominem .d se muci iusIit.& quisnam esset quave
de reaeesesisset rogauit. Tum ille Dinochratem architectum Macedona se esse aitIafferreque ad eum meditanones suas dignas tanto rege β vietore Commentas orbis terraru Sed quum ab eius aspectu extruderetur nouum habitum excotio perficit q gitasse .ut ad eum admitteretur quum nulla literarum commendatio satis non potuit lis sibi profuisset.risit Alexander.& grato, hilarique vultu eum accepit bono terarum com que Ut animo esset iussitae etiam donis eum mulieribusque assecit. Dei mendatio. ceps quoque multis in reb'opera usus est.&prscipue indimensione Alea xandriae qua illius iussu statui .atque sdifieari voluit. Hse de sicilitate satis. iiii id n si is alia tua. DE FIDE ne
IDES superiotibus virtutibus finem prsscribat. i est enim ex his speciebus. quas iustitia praestat viti,
ma.Sed la to splendore praefulget,ut sine ea omnes regum ac principnm Uirtutes obscuriores fiant. Ab ea enim singulς sic lumen accipiunt via sole luna, 'dera ac stelis omnes. Prudentia sine fide vana. mendax elset.& vafra quaedam versutaque callidiπtas. Teperantia tristis ac verecunda. Fortitudo igna
ua .ac torpida,Iustitia autem saeua, ac sanguinaria..iau ri laudiata maria ut gloriae princeps habere potest, qui Uanus. menda aut infidus est Qbid turpius aut grauius esse potest.quam fidem falleret Pmissa non prinare dictis, conuentisque non manere in Coenatibus in naui ad puteolos Antonio.& Octauio apud Sextum Popeium magni Pompeii filium qui tune eonciliati societatem inluetat Mea Menodorus. Πω rus Pompeianarclassis praefectus per internuncium Pom peio signis ficauit.tune tempestiuum esse patentia. ac fratris iniurias ulcisci,quod si occasionem sumere villat se operam daturum .ut e nauibus euadat nemo, i Pompeius
402쪽
in jat, si V rubrua Pompeius. refer inquit, Menodoro ei fine me id facere licere,qui iam pete, Dictum pomrare consueuit mihi autem nephas esset qui fidem fallere nescio. qus quide peti tilio di, vox & decora fuit.& magni Pompeii filio digna. gnum. Parmenioni Quoque suadenti quippiam Alexandro.quod praeter fide Alex. responac decorum esset. Respondit Alexander. ficerem id quidem si Parmenio su ex plutar. ielsem .verum Alexandro neutiquam licet. Nec id iniuria dicebat Alexa, apophth. der. nouerat enim vir animi tam excelsi qui sibi orbis terrarum imperium polliceretur,nihil esse posse quod magis gloriam suam obscuriorem redderet quam si promissam fidem aliqua ex parte falleret .Fides nanque quam quispiam conceptis verbis hostis quoque iurauerit prestanda est,licet misnus sit e re eius qui pepigerit. l lNulla enim utilitas nulla potentia. lIa victolia tanti est,quae eu iurisiurandi religione aequari aut coferri possiti veteres dixerunt fidem esse inmissorum conuentorumque fidem ,obseruantiam,Uel muttaa: stipulationis exhibitione. Fidei vero.iuri' ue iurandi sponsores deos inuocabant. Quocirca apud Comicos poetas saepedicitur.Dii vestram fidem.qua, s deos fidei sponsoles appellent ut is opem auxiliumque asserant, perfidiaque Vlciscantur. Quem sermonem romani etiam Usurpaverunt,mexveteribus eorum poetis.oratoribus,atque historicis cernere possumus.
S Olenne erat Epirotarum regibus meunte vere Ioui pugnatori sacra latere,hostiasque complures ectere illic mutuum inter se iusiuranda dabat accipiebantque .leges asserebant se legitime imperaturos. Epirois autem se omnia regibus exhibituros quae per Iegem deberent,qua religione compulsi magnam inter se concordiam seruabant.
Periuri apud aegyptios rapitali poena puniebantur,ut Diodorur Sicud Petiuisum ei testatur. quando Sc pietatem in deum violarent.& fide inter homines tollς pite vindici, rent. Palici dii Iouis Sc Thaliae filii a poetis fuisse dicuntur.hi periuriorum Iant eaqb prvitores a veteribus habebantur,quorum templum in Sicilia fuit,quod Dui Piliei Meetius Siculorum dux statuitieuius meminit Silius,quum est. Ex Maero. 1
Et qui prssenti domitant periura Palici usaturnalia Pectora supplicio. Silici lib.
Ped hane tabulam Aeschilus Piculus tragoediarum poeta longe ante eum celebrauerat. ua ex re docemur deum violatae fidei vindicem. atque intorem esse. unde idem poeta ait.
Stant nulla diu deceptis gaudia diuis. . Iouem lapideum iurabant antiqui quisque iurans Iapidem in manu Iupitet Iari, tenebat dicens Sie diespiter salua urbe bonis omnibus eiiciat me, si sciens deus. fallam ut ego hune Iapidem eiicio. Cuius consuetudinis meminit Cicer taee. epis .f. in epistola quadam ad Trebatium. i lib. vii. epist. Scythp per regium solium iurabant,quum maximum iuramentum ada xii. hibere volebant se id quoque fallere capitale erat. t ait Herodotus. Scytharu iusi Uidendum tamen est ut iuramentum in reb' bonis non autem in ma iurandum. lis prςstetur. deus siquidem in rebus pulchris iustisque consensum adhibet. Ex herodotci non turpium anhonestarumque actionum sponsor accedit ut Dionysius in melpome, Halicarnasseus testatur, ne. Medi Sc Arabes ut Herodotus etiam scribit inituri foedera .fidem vedesponsuri,missum e leniter vulneratis brachiis,aut pollicibus sanguinem
403쪽
Medorum.& inuicein lambebant,quasi propriam vitam quae per sanguinem intelligites
Arabum ine, pro fi de praestanda Deo voverent. Arabes vero in hac sponsione Dionyis undi laedetis sium Vraniamque inuocabant Ut ex altero orgia,sacraque omnia foederi, mos.' . .Σ bus adesse ostenderent. praeest enim Bacchus sacrificiis mysteriisque omni Ex herodoto bus.&psus semper fideique obseruantissimus habitus est heros ille. Ex alte in Thalia, ra autem euncta numina fidei sponsionem facere testabantur.quando quide Vrania sit coelestium orbium consonantia, atque harmonia. Cornelius tactutus huiut consuetudinis meminit in vita Neronis his verbis. Mos est regi bus quoties societatem ineunt implicare dexteras pollicesque inter se vin cite, nodoque perstringere. Vbi mox sanguis in extremos artus suiffuderit. leni ictu cruorem eliciunt atque inuicem lambunt id foedus arcanum habe- tur, quasi mutuo cruore sacratum.
NON RRQ m - Romani foedua firmabant foedata per sacrificiu porca,hoe est saxo coam Q inqvndi tusa cum imprecationibus.ut sicerderetur qui rupto foedere a promissa fi o a de discederent. Quod& Mantuana musa edocet quum est. v oedu. Vnde, Et ea se iungebant foedera porca Vatro foedera a fecialibus sacerdotibus,qui foederibus faciundis praeerant. dicta putat cuius verba pene eiusmodi sunt. Feciales quod fidei publics inter populos praeerant. Nam por hos sebat, ut iustum cociperetur bellum&indestum .ut foedere fides pacis conseruaretur. Ex his mittebantur antequam conciperetur bel Ium,qui res repeterent 8c per hos etiam nunc fit foedus. quod fidus. Ennius scribit dictum in re mis litari . Hae Ennii opinione ductus Festus pompeius dixit Foedera ideo diam.q uod fides in illis interponeretur Inexpiabilis religionis est fidem fals Iere: Et nunquam id ficinus a deoinultu permittitur. Prusias bithyniae rex violatae fidei proditi Annibalis .compulsique ad necem miserabiles pora pian nas dedit. Nam Nicomedes eius filius cui rerum habenas vivus permise V μμ rat fluente populo illum regno exegit.& quum nemine serente ei auxili in spelunca quadam lateret. binquisitoribus inuentus iussu saeuissimi filii, trucidatus interiit.
Tareulniuu po' Tarquinii Superbi e tuum quis ambigit deo optimo ultore eontigi sit Ρj se: Meelso enim Servio Tullio socero suo regnum per iniuria inuasit, quo μῖ die seelerata Tullia per patris iacetis cadauer carpentum egit, Nirum iu Silius lib. xui. regem salutaret. Eidom esse regnis etiam praeferendam Silius italicui ceat einit his versibus.
Foedera mortales ne saeuo rumpite ferro. Sed castam seruate fidem fulgentibus ostro. potior regnis. In reliquis deinceps concludit domum .coniugem, familiam, ac vitam eius qui fidem violet nunquam expertem luctus eise nec Iachrymarum fidemque Issam semper eum insequi mec coelum nec terram,nec maria secura ei permittere. Et furias infernales consiliis.mensisque eius semper adesse,donec illum in Stygiam paludem mergant.Haec est aurea illa Ciceronis sententia.quum ait Magnam vim esse conscientiae. Se magnam in v tranque partem .ut neque timeant qni non peccauerunt poena ante oculos semuper habere videantur,qui deliquerunt.
in Quinetiam tantae turpitudinis est perfidi ,vtvirtuter Omnes inquineti
404쪽
atque obscuret. Pr clara gesti obrua nimi corporis. sortuneque bona per rimat & nullis quoque meritis unquam mitigari aut expiari possit. Quis M. brutus.
prsitantior ciuisBruto quis virtute.moribus doctrina. genere dignitate illum anteibat s Aderat etiam quaedam honeltatis species ut libertatis vim deκ ex maiorum litorum imitatione haberi posse attamen populum Vnii Vale. max.ls. uersum.&compluresciatissimos Uiros inultionem Caesaris contra se arma vide grauiteruit. Audi quam sententiam in eum proferat Valerius maximus M. Brus dicti,&fae virtutum suarum priusquam patriae . parentis parricida fuit. uno enim facto cis. dc illas in profundum praecipitauit & omnem nominis sui memoriam ma Brutus ad cis expiabili detestatione profudit. Et quanquam magnifice ad Ciceronem P ceronem epis epistolam loquitur,& se liberatorem orbis terrarum appellataeicitque sera stola xvi. lib. . intutem,&contumelias pati peius se odisse malis omnibus alijs, crimen ta epistolatum mensuum latetur quum scripsit in quada alia epistola cuius meminit Plu ad brutum. talesius vir doctis amus,& acerrimus rerum romanarum scrutator,bonum divitum fuisse Cesarem .sed maiores suos ita institutos extitisse Ut bonos r. -
quidem dominos perferre possent. Eassius ad CiCassius quoque quid de Caesare sentiret indicauit quum ad taceronem ce. epist. la. I. scriberet.quo tempore in hispania sar contra Pompeium iuniorem belis xv, epist. xiX, Ium gereret. ait enim. Quid in hispania geratur rescribe. Peream nisi soli,
citus sum, a malo veterem,& clementem dominum habere, quam nouu, i
& crudelem experiri. Sess Cneus quam sit fatuus. Scis quomodo erudelitatem Virtutem putet i Caesar vincit celeriter me expecta. te. At qui de' ipse huius perfidie ultor extitisse videtur. Nullus quidem ex Caesaris perucussoribus .aut ex his qui consilium dederant.Vltorum manus euasit. Nam
aut eompulsi sunt ad vim sibi ipsis infere tam Vt Cassius qui eodem pugi0 sino E, nesm quo Cesarem confoderat.seipsum transegerit,& Brutus sibi ipsi moxtς scit omne Vsipost acceptam cladem conscivit. Aut hostili ferro perierunt. Et in primi ibie gladiis 'A Trebatius qui in Asia a Dolobella per ludibrium.&contemptum truci vi suta
datus est. nee immerito diutius eum cum in sare militauerat a quo honos iuntire .premiis.ac dignitate maiorem in modum honestatus fuerat. C. quoque Oetauius,& Lentulus Spinther qui operis participes extitisse ostenderent. quum re vera nihil egi issent. Ab Antonio,& Augusto,deinde intersecti sut&vans iactantis poenas dederunt. . . Scipio malaΚ Magni quidem viti non modo perfidiae crimine, d culpat etiam lux -- spitione vaccare debent eandida omnino sit fides,& nullis susurris calum: aliisve obnoxia. Maior Aphricanus quum nauem carthaginensum in qua diuites ac fortunati viri deuehebantur in potestate haberet. liberam,intaietamque dimisit .dicebant namque illi se ad eum oratores a Carthaginensibus mistas esse .et quamuis ei satis compertum esset illosintadi periculi causa legationi nome commentos fuisse tamen romani imperatoris fidem de ei pi maluit,quam minima ex parte suspectam haberi. γω Thraces ut Ephorus scripsit cum Boeotiis inducias pacto dierum nu 'uxiamtoeomero pepigerant, noctu autem. quum secutius illi agerent. agros eoru po D ' . labantur.At quum illi violatam fidem conquererentur,negabant se perσε . peram egisse.quum induciae dierum pactsessent.non autem noctium Sed i ψς'
non agit ex fide bona qui elusinodi smentis se tuetur. L
405쪽
Polemon. Perfidia nonnunq uam dissimulatione ulciscenda est. Polemon rex in Aspurgitanis qui inter phanagenam Gorgopiamque habitant,ut facilius tutiusque eis imponeret, amicitiam simulabacilli dissimulabant se id opi
nari at tamen clam instructi,armatique,ut rex facilius adoriretur expecta, bant. ipse vero putatu se eos facile improuisos oppumere posse rem auda, ster aggreditur. Aspurgitani inuadentem Polemonem sorti animo tu omni eius manu prosternunt,& captum cruceliter trucidant,ac se male dissi, mulatam amicitiam ulciscuntur.
Parthis nulla is Apud Parthos veto dicti .promissique nulla est fides,nisi quantum eis fides. expedit. Nam tumidi omnes sunt,seditiosi, insidiosi, fallaces,subdoli,& mcaces admodum. αAiuntqueviolentiamvirorum esse, mansuetudinem autem foeminata.
Taciti semper miro silentio omnia consilia regunt. Et ad inuadendum hostem per insidias ae doIos semper promptissimi paratissimique sunt. Romanorsi Romanorum autem fides apud omnes gentes sedula sancta, firma. at fidei. que augusta habita est Gera enimvirtute non fraude aut dolis rerum victo, res extiterunt .Priscis enim temporibus apud eos sancitum fuit non aliena Fufii eam illi iniquitate , sed propriavirtute magnu fortemque duce militare oportere.
iustitia. Hi ne Furius Camillus ludi literarii magistrum qui principum filio, ad
Ludi magistu eum duxerat Vt per proditionem victoria potiretur vinctum,vitatibusque iniquitis in ab eisdem pueris cessim obsessis faliscis remisit. Qui statim ultro non ara pueros sibi cre mis, sed tam clementi iustitia victi se in potestatem illius dediderunt. dito, . Eadem virtute etiam ductus Fabiitius.Pyrrho regi hosti RomanoruEx vale. Ma. acerrimo Vt a veneno caueret praedixit ne si quid ei accidere cciuitates suo, i. li. vi. de tuae consilio putarent id factum quoniam Romanis non placeret pree .aut Pastit ia. mio aut dolis pugnare. Sed postquam cum infidis,ac barbaris bellum gesserunt dolos .insidiasque .ut cauerent opus fuit.& Uim vi,dolos dolis ut vinceributius. rent necessarium prscipue eo tra eos,qui eisdem artibus utebantur,tuncvora esse sententia illa Plauti visa est qui in Bachidibus ait. Nullus frugi esse potest homo.nisi qui & bene,& male facere tenet, bonus sit bonis, malus sit malis Ut cunque res sit,ita animum habeat. NumHaefab Fallaces valde fuerunt Numidς. qui per dolum pigrisque ultrocedebat laces. mox ubi hostes vagabantur,tardiusve insequebantur prstium de integro instaurabant,& mira celeritate conuersi maiore impetu,quam si ex prouiso hostes inuadebant. Sarmathara Sarmat hae perfidia.& dolis semper insultabant.& ad latrocinia potius perfidia. quam bella intenti equos ex usu abscidebant ne quum ex insidiis laterent illos proderent,neve ex aspectu foeminarum ferocius prosilirent. Remisia enim Venere eantherii taciti fiunt.& Ionge magis mansueti, Cantherius γυ Aphri omnes infidi mendaces subdoli.versuti ac foedifragi ut ait Eni equus castraa nius,semper habiti sunt. Ipse quoque Annibal ingenio seruus atque imma, tu . nis fuit. Et a tenens annis disciplinae militati consueuit ex qua humanum Aphsi. diuinunque ius contemnere didicit nulliusque dei metu tenebatur,nullum Annibalis re iusiurandum, nulla fides nulla religio eu coercebat. Bella enim emes Scholigionis cons stiles proditiones solum tracti re didicerat. quinetiam hostib' deceptis semtemptus. Perlaetabatur,& cum aperto Marte riuare non poterat dolis se praevertere gaudebat. Proinde nequaquam admirandum est missum Elaminium ad Hicini
406쪽
Prusiam Bythiniae regem a senatu oratorem.qui Annibalem ad suppliciu Li deposceret. Et tamen plaerique romanorum ciuium postquam de nece Annibalis acceperunt Flaminium crudelitatisincessebant.quod auctor fuisset i tam praeclari imperatoris interimendi per scelus a quo nullum Ulterius periculum reipublicae immineret. quum iam victrix esset pene omnium geutium.& ille grandis natu c animi virtute corporisque viribus destitutus neque opem,neque auxilium .aut consilium a quoquam sperare posset. Sed lo stage melius tarthaginensibus extitisset de Annibale hannoni Viro g Rutili, thritia de
mo credere,qui de eo in senatu ad hanc sententiam dixit. Ego annibalem iuuenem domi tenendum sub legibus, sub magistratibus censeo docendum. vivere ς quo iure cum caeteris ciuibus,nequando paruus hic ignis magnu eπuscitet incendium, quod quidem vere vaticinatus est, Ut ex eventu Omanes facile intelligere possunt. . M. Attallas x, Sed magna profecto laus est seruatae fidei nulla Victoria tanta glori/ δb Regulus.
secisset M.Attilium regulum quanta eum extulit seruata fides. seruatum seque iusiurandum.& si raptus est ad modici temporis supplicium, perpetui L. ia . . 'nominis fama illum ab omni obliuione vendicivit. Duellius es.
ω Fides Romani populi persidis etia hostibus exploratissima habetur neliis Asina.
Duellius Cornelius Asina in primo punico bello exercitum in Sicilia haαbebat.verum Cornelius asina ab Halmicaren Hannone. Ie ercitui car*: Halinteat. thaginensium praeerant. pustita fide ad colloquium vocatus per dolum insi Matino. Sterceptus est. & in vincula coniectus.sed quum aduerso marte C I hagi* Ptolomaeiunenses terra. marique bello succuberent placuit. t de peleda pλος agerptur, populum resque Halmicari 3c Hannoni a punico senatu demandata est, Halmic/L-anum tuto memor violatae fidei Cornelio Asinae ad consiles ire formidabat, Hann rem filio reli, autem Romanorum fide fretus audacter ad consules perrerit. Et quum in quit. eum tribunus quidam militum obstreperet, perfidisque eum in Corneliu kems Iiu, IN Asinam accusaret.Uterque consul silentium ei indixit, Hannonique Rit 'pidus Ptolo. Istoc quidem te periculo fides romani populi liberat. a mae filii tuam Ptolemaeus aegypti rex agnita romanorum fide quum moreretur Ro tor. manum populum infanti filio. i regnum debebatur,tuwrem testam n a Lyeurei fi reliquit. Senatus vero nequa ex parte ille a spe frustraretui Aemilium lapi dei. dum pontificem maximum virum grauem, atque integium ad tutela emndem regendam Alexandriam misit.qui summa virtute surrimaque diligutia puero indulsi ,& moribus regiisquevimatibus instruxit, egnumque non
modo conseruauit, erum auxit .decorauitque. tu .il
in Lycurg' quoque legum lator fidem inuiolatam seruauit. in mu seM VS τῖς tri Polybitae regis sparthanoru superstes extitisset,regnumque s bi etiδm s poscentibus venditare potuisset Carillo filio eius. lui posthumus natus su 'ςyμ- ui,
rat ut primum adoleuit,lamma fide restituit.ut omnes intelligerςnt eum longe pluris fidem quam amplissima regna. plurimasque opuletias face nisi Proditores quidem omnibus odio sunt.& non modo his quibus obsunt sed etiam illis quibus prosunt abhominabiles .ac detestabiles esse videntur.
4 LEGIMVS in antiquis fabulis Scyllam Nisi filiam Manci .e uim amore flagrabat Niseam patris regiam prodidisse,& ab eo in profundun
407쪽
Tatius Sabi, γω Tatius quoque Sabinorum dux Tarpeiae virgini quae sta capitoliumnus. prodiderat aureas armillas,quas leuo brachio Sabini gestabant. proditionis Ex Ti. Liuio munus pepigit eique poscenti dari iussit. acceptus deinde armis obruta ne Iib.i.ab Urbe cauit Ut pacta mercede non defraudaretur. Sed morte proditionis poenam condi. 3c Uaα Iueret. Propertius autem poeta non armillas,sed matrimonium Tarpeicelerio max. Tatium spopondisse assirmat.& ab eo Tatius inducitur hisversibus
lib. x de suar, At Tatius neque enim sceleri dedit hostis honorem
bia. Nube ait.®ni scande cubile mei. Dixit.& ingestis comitum super obruit armis, Haec virgo ossiciis dos erat apta tuis.
Propertius Eiusmodi exempla secuti sunt romani. quodquidem vel ex hoc patet M. Elegia. iiii. li. bliux Sulpiti M.qui cum C. Mario Sylla romam populi hostis iudicatus est
bri, iiii, quum in quadam villa lateret. indicio serui proditus occisus est. Seruus ut Cesari no pro promissum indicii praemium haberet a pretore manumissus est,& propterditor, sed pros scelus proditi domini e saxo praecipita tus. Caesarem dixisse PIutarchas ait ditio placebat. in thracem Rumitaleum,qui et opportuna quaedam oppida per g ditione. . tradiderat,placere sibi proditionem .proditione vero se odio sabere . A qua sententia non abfuit Antigonus rex. qui dicere etiam solebat se proditores amare,dum proderent. via vero prodidissent eos omni odio prosequi nee immerito.Quomodo enim sperandum est eum inalienos fidum fore,qui
Phil sps Ma in suos perfidus extitit cedo e X Plu , Eaeete Philippus Alexandri pater Auanquam decepto hoste, semper rarchoi aξo gaudebat,eoquerenti Lastheniolynthio quod milites eum proditorem voPhxhςg- catent quando is patriam Philippo prodidisset.Noli admirati, inquit. hebetes enim ingenio suet macedones, agrestes admodum , utpote qui Scaapham etiam scapham vocant.Quo verbo rex prudentissimus docuit proa l jud ,. . ditores omni vludibrio contemptuique esse debere. Vera tamen fides in rebus aduersis spectatur. in prosperis siquidem fidem seruare genus quada bi dam aucupii est. ILLIS enim homines nonnunquam fidi sunt,a quibus beneficia maiora sperant. Prudenter ait Ouidius. i Scilicet ut fulvum spectatur in ignibus aurum .
Tempore sie duro est inspicienda fides. JImitatus Ciceronem,qui in Laelio ait.Ita amicitia dc fides hominum adis uersis probatur, ut aurum in igne . Sed ne ultra metas procuramus.vidiacitur,eoncludendum erit . fidem nunquam violendam esse neque ulla ex parte labefactantem. eiusmodi enim turpitudinis nota nulla unquam obliis P ditQxς pψ uione de Ietur. peierati quoque iuris crimen nulla religione Vnquam eXpias ς*φ' potest. Aha autem ex parte proditores omnes Vt diximus,exhorreat, cunq; regnat.& quoscunque deprshendent omni foeditatis exemplo ulcis eatur,memineritq; illius Romanae veteris sententiae de qua paulo ante diaximus', oportere ducem propria virtute, non autem aliena iniquitatevictorem forte Fesse. Et hoc deptuitationibus animorum euellendis. vel Ieriedis.& de virtutu generibus earumque speciebus dicta sussiciant. In sequenti volumine Ruonia satis de his.qus ad rege instituendu Ptinent diximus.
De ossicio eorum qui regunt ut dicendum erit. Sicut enim respublica exeiuibus, qui cum imperio omnibus praesunt, Sc exesiis cunctis q. s quo anto bsequantur,costare debet.Sie regnum ex optimo rege,qui iuste imperet
408쪽
se ex reliquis omnibus qui illius dictis omni studio mnsque diligentia vI, tro obsequantur. sed in omnia virtutum prscepta,quae regibus prssctibunatur com munia cum ciuibus esse videntur, sic quam maxime hye.γς de fide dicuntur,quae quidem non modo his,qui regunt singuli ciues prsstare debent.ne infidi impii ac maiestatis rei fiant, verum aliis quibuscunque limminibus. stare enim promissis oportet.& conceptis verbis pactam fidem nunquam fallere. Nullum crimen inter mortalergrauius perfidia habetur quod semel admissum nunquam aboleri potest,aut religione ulla expiari, perpetua ignominie notam uniuersis grecis inussit. Cicero pro Lucio Elae meci psidi .eo ait. Ego grscis tribuo literas.concedo multarum artium disciplinam , noadimo sermonis leporem ingenium acumen dicendi copiam. Uerum taumen hoc dico, testimoniorum religionem & fidem nuquam ista natio e luit. unde da testimonium mutuum a graecis usurpatur. Quibus ex verbis colligere possumus multa animi ornamenta a sola perfidia obscurari.
sis pontificis. Caietani liber octauus de regnoExplicit.
sis, ponti. caietani liber non ,δc vltimus de regno incipit.
I EO POMPUS Iacedrmoniorum rex dicen alti cuidam idcirco Spartam optime seruari. quod tres ges beneliperare didicissent, scite a,fecto respodit. quin potius quia ciues regis dicto ultro audientes est sent. Sed si recte considerare volumus utrunque est necessarium in regno bene constituto . QVI enim 'parere quispia ei potest,si imperare nescit SVBIE CTORVM quidem obedientia a principis prudentia atque doctrina apsciscatur oportet. IT INERIS duces, qui recte attite cedunt,ex suis vestigiis hoc praestant. ut qui eadem terunt,nunquam os berrant. vi vero errabundi ducunt,& tapsos perditum eunt,& alios in puripitium rapiunt. Atqui ut equestris munus militis habetur mansuetum es quum reddere nec respuentem fiena,nec duriore ceruice obluctantem. Sie regium ossicium est populum ultro obsequentem reddere, ει gratia .benes uolentia squalitate. benignitateque sic homines sibi deuincire ut spote sua parere studeant nec imperata detrectantia ut iniquo animo obsequantur. O CONTRA autem videndum erit ne cities principis facilitate abutantur. Fit enim saepenumero Ut mersa ciuium petulantia humanitate,beagninitatemque principu in Uuitiam ,parsimoniaque conuertat . Sic simia
Theopomp' apud Plutarachum in aposphth,laconis eis.
409쪽
tes ingenio puncipio erantiquum se contemptus habeti cernimi, acerbio, res fiunt duriusque imperare coguntur. Mitissimus fuit Alexander donee Darii opes euertit,quum Vero a vi.ctoria magni cognomentum accepit tunc prs imperii magnitudine singuisios quosque suorum procerum ex nimia eius benignitate in spe regni ere, xit.qua ex re nonnulli in eum licentius oblatrabant. Et alii diuturnam elongam militiam conquerebantur. Alii orbitatem suorum parentum.& se omni posteritatis spe destitui insimulabat. Aliis se promissis defraudati di, cebant.& sic variis susurtiis regem accusabant. Hinc conspirationes conivurationes nocturnique conuentus fiunt,quibus delatores intenti piicipis aurea invItione solicitant sc sic si paulo ante comis,mitis . placidusque fuerat. saeuus crudelis,ac sanguinarius litaron tam sua quam eorum culpa.qui illi' consuetudine ac facilitate abutuntur. Princeps enim dum sibi cauet. lemetiae ac misericordiae obliuiscitur. . Expedit igitur.ut esues optimo sint animo,& freti propria virtute po, tius quam principis moribus quaecunque optant se assequi posse coniadant. Idcirco si hucusque satis diximus quonam pacto oporteat regem se gerere in populos,ac ciues,quibus imperat, non alienum etiam videbitur ptiua,tos quoque paucis instituere,qua ratione regi obtemperare debeant. vi ex rebus Sc rex gloriam,atque immortalem famam consequetur&priuati omnes ad quietem ac beatitudinem dirigentur.
N PRIMIS eonsiderare debent, qui reguntur
nullum imperium regno esse praestantius, nulluque deo similius. Proinde eleganter a poeta summus des rex hominumque .deorumque appelIatur. vi enide' in uniuerso omnia mouet,sic etiam rex in regno sibi
permisso per similitudinem quandam efficere dictatur,sed ut ad minora descendamus, nullum imperium agishumans naturg congruit .in animi enim nostripartibus ratio dominatur in membris autem corporis cor,in quo principastis animi sedes esse cemitur, quod ex metu.&gaudio demonstrari Epicuarus opinatur. Proinde concIudere debemus ut supra manifeste docuimus naturale impelium Unius regis esse,qui ad communem omnium vulitate gubernat,cuius imperium paternum est,non autem dominicum. Contensti idcirco ciues esse debent,& regem venerati, ac colere eiusque documentis obsequi. consiliisque eius auscultare. Cogitent praeterea regem quasi theatrum esse, in quo omnes viri tes praebeantur, Uitia autem explodantur. Magna quidem momenti est res praeclaras coram eo agere,penes quem prsmii, pcensque arbitriu sit. Quod vel maxime in re militati cernitur.ante oculos enim sui quisque regis, aut ducis ardentius dimicat, & opera virtutis sortius. ac diligetius exhibet,m iique mauult, quam aliqua ex parte de gradu cedere.
410쪽
Idem quoque exercitus,qui sine rege caedi,fiigaeque exposit' esse vide, batur adueniente illo quamprimum Victor euadit.Philippus Priscus ma, R .eedonum rex .qui ex magnis atrauis AleXandri fuit immatura morte dς ii, i bello lai, cedens europum vix anniculum filium Unicum,quem habebat, regni suc' iio, , teddit cessorem reliquit. Illitici vero populi eo tempore ferocissimi ,ε in re beta milii , Iica strenui contempta infantis regis aetate macedonar bello aggrςdiutur, Di Viiei maee quos primo praelio superatos compluribus caesi in fugam convcrtunt, At* dohaa astere lέ
qui quum anxio animo quid agerent macedones essent moniti sunt a peti tis rerum diuinarum eos idcirco succumbere, quoniam regis auspiciit care rent.Tunc vero instaurato bello regem suum pusillum, ut erat, ante acie statuerunt,&conserto rursus praelio,quasi regio ductu,magna virtute, ac
Delicitate pugnam ineunt,& illyricos plurima strage edita in turpem fuga conuertunt Sc qui modo victi de propriis moenibus tuendis cogitabant, victores magna cum gloria euaserunt,planeque docuerunt regem non virtutem eis superiori praelio defuisse. CAthenienses quoque quum inlaeliciter pugnarent contra dorienses ora Atheniense, culo moniti sunt id eis accidere,quado regiis auspiciis destituti essent. Pro Codi'athenieinde Codrum thracum regem imperatorem elegerunt.cuius auspiciis, M su dux eligi, ductu bellum instaurauerunt, Et quamuis non ciuis atheniesis sed peregna tur.
nus.& aduena esset, hic Rex tamen tanti Atheniensium victoriam fecit 'postquam cognouit numinis responso exercitum illum fore rictore, cuius imperator ab hoste erderetur,ut mutato confestim habitu pannosus mena dici in morem,& sarmenta collo baiulans hostium castra penetrauerit , dc illic a milite quem astu falce unlneraueratanterficitur. Dotienses vero ut primum Regis eadauer cognouerunt omisso praealio discesserunt se Athenienses regio auspicio a difficili bello liberantur linin quo pares per rempublicam esse non poterant. in Iucundum quoque ciuibus esse debet regem sudicem habere poli', qua multitudinem,ut in rebus publicis fieri solet, in quibus sumagia numerantur,non autem expenduntur examinanturve.& sic ad numerum accedit
hebetissimi cuiusqueae rusticani hominis sententiam,vt acutissimi,clarissimi que viri. Nec aliud in republica fieri potest,in qua omnia ad multituudinis dispositionem fiunt. Nec quispiam aequo animo fert sibi quempiam praeserti,sed ad aequalitatem omnia dimetiuntur. In qua quidem nihil tam
inaequale est,quam eaipsa quae videtur esse aequalitas. NA Mquum prus ---. -- dentia inter ciues longe impar sit, iustamen inter eos compar omnino Ut .
sit expedit. Tessellarum numerus Athenis illusties ciues paria exige, Π Jςxς'ὴ turbat.& decennali exilio multabat. A T QUI paucoruidcircos qui rectius: dςΠxς kς' sentiebant illis patria carebat dum proscripti aberant,non autem illi pa 'RkR 'ctim
tria .sed parere voluntati multitudini seriebantur.&tantisper ab oculis citi ς ς kδ m uiu VteXularent opus erat, donee aemulorum inuidia deserueret,qus post, . ςῖ V quam satis refrixerat, reuocabantur in patriam. Regis autem iudiciu
semper integrum est , non auro , argentove corrumpitur . eo enim ne aliquam eget.
Non torretur inuidia rex.pater enim quibus incideatinon habet ,neminem odit,neminem timet,nullius gratiam expetit. Si vero beneuolentia captanda est gratiave ineunda, facilius unius inti captatur,atque innititur.