De morbis mulierum et puerorum praelectiones

11쪽

DE MORBIS,

MULIERUM ET PUERORUM

PRAELECTIONES

ARTICULUS I. Purgationis Menstruae Suppressio.

I. RUliebre corpus ea est lege v fabrefactum, ut datis in bre)c pus

5 temporibuS conceptioni,' indeque gestationi obeundae par evadat . Quamobrem ita est dispositum, talique parti Um conformatione ornatum , ut laudato semper sini satisfacere rite possit . sa) Nimirum A consa) simplici intuitu muliebre corpus inspicientibus innotescere potest vel ipsa externa- irum partium dispositio, qua ab virili corpore discrepat. Nam mulieres habent cavitatem pectoris mobiliorem, cujus in summo prominent mammae turgescentes & oblongae . Peluis est ampla abdominalis, cuius ossa perbello modo p p-

12쪽

M,ha uis conceptio, gestatio, partus, puerperium uom, signarias latio etc. func tiones sunt, quibus absolvendis mulieres dicantur. At non omni tempore conceptioni opportunae sunt. Circa decimum quartum aetatiS ann Um huic operi videntur aptae, et circa quinquagesimum desinunt ad concipiendum habere aptitudinem . In hoc tempore

menis

tantur . Ossa ilia lateraliter extrorsum eXporriguntur, pubis ossa sursurn extrorsumque prominent, et os acrum retrorsum fertur. Hoc ita fieri oportebat, quoniam scillari crescenti in utero foetui, indeque per partum in lucem venienti opportunus , commodusque paretur locus . In ima hujus pelvis parte situs est uterus, cujus figura, situs, connexio, fabrica , etc. ex anatomicis innotescit. Ceterum pudendarum partium situs, et fabrica , debilior solidorum textura , admodum mobilis nervorum status , et his similia evidentem faciunt differentiam corporis muliebris ab illo virorum.

Quapropter facile erui potest actiones mulierum, potissimum ad pudendas partes pertinentium differre ab illis virorum , ideoque morbi ipsas functiones laedentes peculiari sunt

examine observandi

13쪽

inenstruatio apparet, quae incipit circa secundum septenarium, et desinit circa ipsius septenarii quadratum. Re quidem vera circa decimum quintum annum mulieres jam sui corporis perfectum incrementum habere videntur . Turgent mammae et sororiantur, corpus grave& circa lumbos dolorosum pondus sentiunt morosia factae mulieres, et jam ab veluti colicis doloribus vexantur. Paulo post epudendis stillat sanguis, et cum lavamine praedictorum symptomatum ad duos tresve dies stillare desinit. Huiuq evacuationis quantitas ut plurimum es h a IO. ad I s. uncias. Cessat evacuatio haec sanguinis exacte tost mensem, praeviis iisdem syna. plomatibus, reditura . Sic mulieres quolibet mense hanc patiuntur uterinam sanguinis evacuationem, ( quam medici modo me es, modo Catamenia modo tributa lunaria, modo flores, modo men- fruationem appellant) ad usque S., vel SO. annum suae elatis. Hoc in tempore cessat penitus sine ullo sanitatis detri.

mento memorata menstruatio. Naturali f. a. Hactenus exposita de menstrua-

tione respiciunt una versalem mulierum

14쪽

conditionem, cui casus peculiares nil pocsunt ossicere. Sic dantur puellae ante I . annum menstruanterum, et obser Uantur mulieres post Eo. annum habere et quidem copiosam menstruationem. Novi matronam annorum supra Fo. bis in mense menstruationem habere, optimaque frui sanitate. Sunt nonnullae, quae paucas sanguinis guttas quolibet mense e pudendis - educunt, et sunt aliae, quae copiosam ha- . bent menstruationem, sine ullo sanitati; detrimento. Video frequenter pulcherrimam iuvenem viduam, quae quolibet mense educit ab utero tres fere libraqsanguinis, et tamen alacris est, bonaque fruetur sanitate. Sed repetere fas est hujusmodi peculiares casus universali menstruationis mulierum legi ossicere non Menstruus sanguis, 'ui ab utero fauetiis bo- excemitur optimae est conditionis, neque verum est ipsum ferre totius mulieri g, corporis inquinamenta , indolemque id circo habere venenatam. Nam is est sanguis ille, qui per arterias sani corporis

ducitur, et is, quo utitur natura ad tenerrimam foetus machinam alendam.

Verum haud ii ficiari possum propter

15쪽

PuRGAT. MENSTR. SUPPRES. IIIanoram, quarti habet in uterinis vasis quandam ad putrescendum tendentiam

ipsum posse adipisci, prout quisque sanguinem menstrutina videns ex quodam tore, quem sentit, intelligere potest. Huius menstruationis causam esse plet horam apud cordatiores physiologos hodie statutum est. Hanc plet horam in corpore muliebri pariunt nonnullae catis

lae . Humidum, et molle ear Um tempe- lum ex 'te

ramentum, Vita iners, Otiosa , semperque domi acta perspirationem insensibilem valde nimis imminuunt, quemadmodum ex Sanctorii , Dod artii, Gorteri , Ly-ninxiique observationibus constat . Hanc perspirationem copiosam ita esse, ut semper omnes sensibiles exertiqpes superetiam pariter probatum est . Quando itaque muliebre corpus tantam non habet quotidianam eductionem , bono redundat sanguine . Corporis viventis sanique lege sancitum est, ut defectum senias biliues, et insensibilium excretionum supplere debeat magna inguilinorum humorum assimilatio, quae sane ple thoram constituit. f. 3

16쪽

Ia ARTICu Lus s. r. Demonstrata in seminis pletho,

cun)Jum septenarsum ab utero exeat, cur ..., semher post mensem redeat, curque desinat circa sepoenarii quadratum . Postquam muliebre corpus ob solidorum la xitatem citum adipiscitur incrementiam, aliquid in corpore redundare debet, quod antea partium faciendae evolutioni inser viebat. At ex demostratis in h. praeced. . ob imminutionem perspirationis vasa sanguine bono debent redundare, eroo circa I . annum , In quo desinit feminae incrementum constituitur in corpore ple- thora. Haec universalis plet hora majori copia colligitur in utero, et propter situm, quem tenet in pesui abdominasi

inferiorem, et propter peculiarem Vasorum dispositionem. Nam uterum habet venaS n Umero m nores, et multo soci sarteriis duriores reliqctis ceterar Um corporis partium. Ergo necessario in ut,

ro sanguis colligi debet, qui urget villos

exhalantes, et in ipsius cauum venit menstruationem paritur US. Dum autem excernitur data sataguinis quantitas, deficit

17쪽

ple thora universalis, et peculiaris. Nec, nisii eaedem essent causae plet horam inserentes, in mitruatio rediret. At redit poli mense in menstruatio, quia memorata muliebris corporis dispositio tantum tempus requirit ad novam generalem, indeque particularem ficiendam plet horam. Si mulier utero gerit, aut lactationem substinet, sanguis, qui redundare in suo corpore debet, et pro saetus nutritione, et pro lactis generatione impenditur , et ita durante gestatione , et lactatione

nullam habent mulieres menstruationem. Celsat penitus nam struatio adveniente septenarii quadrato, quia deficiunt vires asstini atrices humorum, et Uter ina vasa maiorem adipiscuntur resistentiam . Deficit itaque sanguinis quantita v necessaria ple thorae constituendae, et deficit ipsius trusiva vis dum vasorum uteri resistentiae augentur,

h. g. Naturalis haec sanguinis mulierum eductio vitiari potest. Aliquando post

pubertatem non apparet, & ad menses, ad annos, immo ad totam vitam ipsius defectus non raro protrahitur. Mulieres ad senium vergentes numquam menstruas

18쪽

se novum non est videre. Huiusmodi deos effum mennum ementioli Cm appellan T. Aliquando supprimitur evacuatio, alit imminuitur, scilicet si mulie ies habent menstruationem, quam data qualicumque causti, poliea aut stuppretiam , a Ut imminutam experiuntur. Dicitur menstruationis suppresso, aut imminutio . Potest tandem accidere, ut plus iusto san uigab utero excernatur, tunc haemorrhagia uteri constituitur . Hoc in articulo de

mens uationis suppressione, et imminutione, in sequenti de uteri haemorrhagia verba faciemus. Ob Suppressionis vel im,

(b) Quae sunt mulieres tota vita menstruationem non habentes hae , aut per quoddam uteri vitium, aut per generales corpori S causas hunc defectum patiuntur . Si v. g. uteri vasa non habent momoratam g. dispositio. nem, qua venae suis arteriis non sunt reliquis partibus resistentiores , tunc non constituitur peculiaris plethora,& menstruatio non apis paret. Si ipsa vasa arteriosa naturali textura duriora, dc resistentiora, ut par sit, in utero reperiuntur, sane urgeri ab sanguinis impulsu non pollunt, & menstruatio non apparet . Si vero

19쪽

PURGAT. MENSTR. SUPPRES.

minutionis menstruationis causae aut in

Arctum, rigidumque vasorum uteris . e.

ma, si ut dictuni est, a nati Vitate cum virgine Ortum sit, quemadmodum aptam numquam menstruare patitur, ita, si adventitium per quodcumque accidens sit supressionem menstruationis facit. Haec adventitia vasorum uteri rigiditas ut plurimum oritur data externa causa. V.

vero deficiunt in corpore mulieris causae generalem constituentes plet horam, ut fibrarum laXitas, qua perspiratio impeditur , & deficit vis humores assimilans , tunc non apparet menstruatio , & nullam hoc in casu noxam patiuntur mulieres . Tandem & per labem aut haereditariam , aut connatam vi cerum

ventriculi, nempe, lienis, hepatis , intestinorum, pancreatis etc. digestioni , chylificationique ciborum famulantium fieri potest , ut me C struatio numquam appareat. Deficit enimplethora , quae a bona chyli in visceribus abdominalibus assimilatione potissimum incipit. Haec uteri mulierum conditio eas steriles facere ut plurimum solet . Jugiter audio que relas divitis & nobilis hominis , qui in matrimonio coniungebatur cum virgine annorum unde-

20쪽

ARTICULUS I.

Is g. si mulier fluentibus menstruis nudis pedibus per frigidum solum non assueta

ambulat, si inopinato corripitur timore etc. in menstruationis suppressionem incidit. Plantam pedis cum visceribus abdominis , et potissimum cum utero per Nervos maenum consensum habere vel ipsa quotidiana experientia docet. Constrictis enim per frigus nervis pedum communicatur uteri nervis affectio, qua va

undeviginti, quae nondum menstruationem habuerat . Jam ad senium perventa est mulier nec umquam menstruationem vidit , quocirca

facta sterilis diuiti coniugi exoptatam prolem non dedit . Hic vir semper maledicit vafritiam suae conjugis parentum, qui, ut nobili,& diviti homini in matrimonium darent filiam silentio praeteriebant ipsus defectum ,

quo circa Zo. annum menstruationem non vi

derat. Haec matrona semper pallida , & excarnis est. Nec denegamus dari virgines, quae virorum labores quotidianos aemulatae ob auctam perspirationem , auctamque vasorum firmitatem nee habent ple thoram , nec menstrua etionem patiuntur . Hae bona gaudent valetudine , & viro conjunctae feliciter concipiunt di pariuot,