장음표시 사용
31쪽
superimponunt, aut tutundas in-hgunt , ct omnino cavent, ne vulnus claudatur, ac partis calor naturali, foveatur, seu puris generationem iuidiose procurant, fortassis autem e jus ni odi chirurgi magis sibi ipsis sapiunt , consulun que , quam vulneratis hominibus, a quibus numerosiorem pecuniam cum dissi ultate , & temporis longitudine plerumque cxtorquenta Sic ballamus ille naturalis vel obaecis adventum , vel alterius co poris interpositionem , suam amittit temperiem , corrumpitur , d
venitque ad glutinandum ineptus,
di in tali calu ipie in caula est, ut solutum continuum in unionem non coeat. Multum insudarunt recentiores in his emendandis vulgarium absurdis, & tandem ea invenere medicamenta , quibus bal savium naturalem conservam, e j isdemque corruptionem inhibent, iaci .im jam dentio emendant ;adeoque simi parti familiaria , &amica naturae, ut eadem auxilian. te, intrinsecus omne vulnus tam
caesim, quam puncti tu illatum per- curare possitit, etsi absque medicis auxiliis natura per se morbos curet, si collatis his auxiliis, quibus ipsa laetatur, adjuvetur, fici. lσ opus perficiet. Huj modi auxilia sunt potiones vulacrariae ex vegetabilibus, quae si in alia redigantur corpora , ta applicemur, vulnera curant. Certe nulla meliori forma , quam in potiones le-dacia actionem perficiunt, etem mPotioves natura veluti alimentumri 1pit, cuique ineli medicana n-
sa virtus , re facul his , quae Coarcspicitau ab is a. Vegetabilia vulneraria, o quibus vulnerariae concinnamur potiones , o culto potiuntur aikali ,& sale volatili tempergio pluS,mInus oleoso, prout ipsa variant vulneraria. Hoc aikasi baliami naturalis corruptionem impedit ac dam , imo enatam obluauit, ablorbet, di destruit, ac proinde in hoc aikali, & volatile sale totalis vulnerum sanatio fundatur. Sic laturnina remedia ulcera, ta vulnera curant, non quatenus refrigerant,
exsiccant, deterguntque, sed quatenus nimium acidum ablorbent:
sicuti acida quae umque supra laturni colpus agentia in dii cedinem transmutantur , hoc patet in aceto deli illato , ho iane , alia nacalcinato affu uin dulces it sacci a ri instar. Sic in plantarum vulacrariarum succo Marcui ius tam praecipitatus , quam sera: matus ii ebullierit , de si ruitur, & in pri liniam, vivamque formam redigitur, destructis ac id .s iupra Mercurii corpus fixati S. Vulnerariae istae potiones qnam
vis omni aetate in urii fuerint , tamen pauci vel crum ex legitimis simplicibus legitime cas coni ce runt, sed pro more suo iora ac, dcoscitanter parax crUnt.
Sciendum quoque huiu uno dipotiones non solii m mcdicamenta, sed alimenta elle ita eadcin ratione licebit, cibos vulnerario, parare , s. ut ea ipsa remedia una cum cibis percoquantur. erum quia tardius distri. uuntur iure
Ventriculi aliqua imbecillitas sube li, omittuntur, nobis s. ne nonda Dplicet,s ventriculus eas concoque re potest. PO-
32쪽
CAν. IX. De Potilanibus Vulnerariis.
Potionum vulnerariarum varietas ex ingredientium diversitate
de umitur, cujus heneris simpli
cium fore centum numero sunt ,.quorum quinque, vel sex ad unam potionem.aisumuntur, quoru iri vires inaliud corpus vinum c. g. traducendae sunt; ante omnia tamen delectu simplicium opus est, quod alia melius, alia celerius, alia deterius, ta alia tardius suam operat onem perficiunt. Et vero, α alius quoque harum potionum usus, quod ingruentibus malis ca occurrant, conservant n. naturale temperamentum , --nemque intemperiem corrigunt, propterea naturam sic alunt,ut plane nihil' ipsa melius desideret quippo absque cxternishauxiliis
Pii usquam tamen potionum sormulas prescribamus, simplicia, ex quibus eae parantur, ordine adnectere placet, notabimus autem ea saltem, quorum ope Omnis gulae- ris vulnera quocumque modo i da curari possunt: ehillea.
Saracenica radix. Dicta us. Enula campania radix.
P r foliata. piissem. Persicaria
Quinque seria. Rhabarbari. Rhapontici radix, Sabina. Sal aparilia. Salvia. i
Thil phium. Toranentilla radiae. Verbena. Vinea pervinca.
ti Vieta aurea l n l. VPrae er haec simplicia vim vulnez rariam quoque obtinent herbae eramnes grati odoris , N iaporis,' quaeque cephalica, de stomatacha. acuatur, d hanc vim quoque ba-
33쪽
bent rasura eboris , cerru cerui , mu-m- , sperma celi, sanguis hinti ad pleuritidem paratu P, oculi cancrorum, de
quibus passi ira mentio fiet. Plura sunt prae t. r connumerata simplicia, sussiciant tamen ilia, atque icire convenit inter jam dicta
tria , este quorum incco epoto, Omnia vulnera, ac puncturae curantur ; duo etiam notata esse,quorum utrumque prius aquae intinctiun, si vulneri imponatur , ipsum vulnus prius glutinatur, quam h crbae computrescant; esse & unum cx his, quod ter potum vulnera, omniaque vulnerum symptomata glutinare , de tollere efficax est, sed illa admiranda naturae cognitio non nisi laboribus comparatur, estque secretior , quam quae scriptis publicando sit. Sunt A. ex coa-
numeratis quaedam , quae intestinorum vulnera , non aliter quam carnosarum vulnera glutinat. Modus vulnerariarum potionum antiquorum suit , 4uovino' decoquere ad tertiae xiiii partis evaporation zm, qui modii, nunc etiam
a medicis vulgaribus in decoctionibus cum vino ab ipsis d scriptis ad amussim obser .atur , . cris toto errant coelo: nan Rousquisque qui
leviter saltum acto .d ii illa orta euimbutus , scit, ψquψd si vinum desilietur, ejusque piirs Mirituosa,& optima , etiam satis I imo igne ab eo prolicta P, niti it turia ab eo
remanetque phlegma , & inutiles herbarum faculentiae sine herbarum balsamo. Nos potiones vulnerarias in vino par ari libenter consulimus,nam
viri spiritus balsamo hcrbarum tui-butus , quia naturae nolirae familiarissimus eli. statim ab illa intus recipitur, celerique motu bal sa-mum tum per universum, tum ad Parcem vulneratam'defert ; ac
quantum vini spiritus simplex vulneribus obeli ob illius sulphure aninaturam , tantum herbarum balsamis imbutus , ad illorum integram curationem efficacissimus devenit. Nos et lain utimur aqua vini spiritu aikoholi dato impia gnata , vasa optime clauso , ac etiam simplicia decoquendo, p ius tamen peret ii horarum spatium macerari saturus. Vinum ergo , in quo potio praeparanda eli , debet se album, anziquum , generosum, sed te nite,noa crisillam, propicr qtram ii-sam rubrum excluditur quam eis albo de fi lente , iubro ut . quoque possumus.
Pon tur hujusmodi vitium in vase aliquo , cui aliquid ad aequa te
superpo.ai possit; nam i rois in
Vinum tro ectis', aliud vas superimponitur, , di jure tura, farina tritici cum ovi album ine subadia illinimus, ut viai spiritu, ni illo modo aufugere possit , sed si in vas superius ascendat, laterum decidat. Sic illinitis, N. exsiccatis vasoruisti iunt uris . supponitur ignis,
qui non sit vehemens, ted tamen
aequalis pet hora sparium , post quod ignis a vase simabatur, de
34쪽
CAp. IX. De Potionibus Vulnerariis. 1j
relinquatur, ut restigescat : cum frigidum est , aperiatur , & per
linteum vinum vulnerarium in aliquod Ias mundum percola, lenitantum herbarum cxpressone , Nben E conclusus servetur. Dosis sit j. IV. mane jejuno istoniacho, &Fior. h e c. p j F. Decoci. eam vino in duplici uase. Potest etiam ex multo vinum vulnerarium parari, si simul cum inullo herbae vulnerariae contusae in dolio ponantur , data pi Opo tione decem manipulorum pro
vesperi post cibi digestionem, post quolibet cado , ac simul in do otres horas a potione cibus exhia es rvescere, sive post eis rvel cen-beri potest. Parari etiam possunt ex viridibus herbi nam ut plurimum sem
p r siccis utimur 9 vulnerariae potiones , si earum succus exprim itur , fermentetur , d puratusque aegris exhibeatur in minori doli.
tiam, ut fieri solet, dolium o cludatur , & mense Martii in aliud dolium vinum illud commutetur, abditis novis herbis vulnerariis, ita illud conserva , ut cum opus fuerit, de vino illo vulnerato exhibe ; nam no i ininus vulnera curabit , ac sii pra jam descriptae potioncs per ebullitionem factae. si caput vulneratum Dearic, vel vulneratus vinum non bi-bcrit, vel ob aliam caulam vino
uti pio parandis potion: bus conis viati non eritis: em ac istimas quoquc eas cum acuta simplici , vel melius cum aqua stillaticia ex her- Paretur porta modos pra descripto. bis vulnerariis pa a e poteritis in vasa duplici , ut de vino praedixi- nata S, uno tamen discrimine, quod hcroae , quae in aqua parantur exsiccatae, ex in pulverem comminutae esse debent, cum eae , quae in vino ebullierint, vel virides , vel cxliccatae sint , parum intersit. Ad saporem , ta odorem in hujulinodi potionibus conciliandum, poteris aio nata etiam adjicere, re cum: valita vulnerariis decoquere , vel etiam post factam decoctionem aquae , vel olei clientialis atomatici parum miscere , ad saporis, deo loris usque gratiam. His potionibus ad mi jorem efficacia in cona.
a parandam addere possumus posto a faciam Vel
e u D. Caroli Masitani Tom. III.
35쪽
factam decoctionem, sal volatile, vel lixum alicujus heibae vulneratiae : formula ergo potiones Pa xandi in aqua talis erit
Ponamur omnia in vase duplicἰ, e Iui junEruras , ut supra didrum s, illina; suppone illi unam pre integram horam,m bustias, frigescat deinde, ct Veris quasi sat ρει omi colasura tini expresso ne, cjus ex habe i. Iv. eodem in do , quo supra de vino diximus. In baccis iuniperi magna vis vulneraria inest, unde ex eis specificum vulnerarium, summo per Eessicax, & a nobis multoties expe tum , Praeparat Paracelsus, cujustoriiaula haec est Baccari iuniprei conius. Γλ i, Limonii Mri que. Periclement. Radici diapensia alb. anam. s.
Persicaria I v. D sistamur ana comica, aqua δε- furata rursus immergantur herba diala, 3μm quoque bacca euniperi cum cinna
EF cacissi ina etiam vulneraria. iiiiis est nitoribus aliquorum sim- P n , ex quibus potionem sic
Furi brionica. Centaurii mixti Prunesta ana m. s.
Fiat decodilo in vino, via aqua, in dis descripto. Tandem universale vulnerarium,& admirabile in curandis vulneri bus sic parat Paracιl ui per potum,. nam nunquam de vulneratorum salute spes erit stultanear
Sanicuti alb. m. s. Pennar. extrιmiratis cauda pavom
Mastiches, Thuris, Misia ana j. R. barbari g. vj.
Coquantur in vino , vel aqua d si lata vel succo limonii, vel aqua com muni , prout necessivas tarticulaverit, de cadem dosii exhibeatur.
Haec de formulis potionum vulnerariarum di cta sussiciant, ex quibus certissima speranda est salua , praecipue in puncturis. Vix n. vllum remedii maus usurpant chi- rurgi istis potionibus, partim cunegligentiam , partim ob componendi, ec parandi inscitiam, in magno ulu sunt apud Germanos , nonii in Germania extitit vetula, tot sor, de carnifex , qui non singulz-
rem potum vulnerarium non ven ditet.
Notandum tamen, quod vul- rariarum Potionum usu, diutur-nuis
36쪽
CAP. X. De Unguentis Vulnerariis.' 17'
trus esse non debet, quam usque- in parte vulnerata conservare , dc quo nil amplius vitiosi, nullumque pravum symptoma in vulnere appareat. , tum vero ejusmodi potiones indies minuantur , α tandem penitus intermittantur, in Oetiam in aliis vulneribus nunquam ad finem usque continuentur, quoniam nimium carnis in vulnere generant , ita ut post sanationem tumiditas eo loci promineat, quae diu perseverat, antequam iterum dispareat: inelius itaque est te mispestive potionem talem interrum. pere , quando nimirum vulnus bona signa edit, C A s. X. De Unguentis Vulneraris. Grandis vulneribus, omni aristatu unguenta adhibita esse traditione constat, imo plus veteres unguentorum simplicitate istorum fucatas compositiones, ut Profecerunt, quam recentiores in inutiles, aufugere, revocabimus balsamum radicalem ab aliqua alteratione praeservare, juvat multum eorum applicatio, antequam Diritus a parte recedant, & balsamus haberetur. Aut uis temporibus ea, quae corpus dabant ad unguentorum Praeparationem , duo erant, mel . & butyrum, ea autem vulgu, eo nomine praecipue delegerunt,quod apes, de boves omne florum genus, ac herbarum exugere, ec depascere viderent, exutimantes nec sine consilio I iis varias heibarum
proprietates communicari. Verum successii temporis cum sophysiica medicinam quoque in v ali , set, isthac quasi rustica, & nimis
simplicia contemni coeperunt, atque eorum loco alia fucata magis, di manus utilia substitui. Nos vero candide vos hortamur, haec ne contemnatis , quae veteribus in usu fuerunt , ac pseudo- medicorum debita rerum asinistione cum unguentas diversiimode compositis.
Antiquitus unguentorum vulnerariorum usuS vulgaris erat, atque
suae unguentum vulnerarium parabat , ta quovis tempore , quavis
in uium antiquorum unguenta, Corum formulas trademus , quae si Graecorum , & Arabum ingredie tia non habeant, eas abiici non velimus, erunt m illis ictatiores, prout utiliores. Sciatis interea , quod, ea quae corpus conitituunt.
hora, qua domesticis vulnus sutia promiscue assumere licebit, ut proset inflictum , promptum esset me. melle butyrum, dc mel pro butyro;
dicamen, spreta venali chirurgo- convenientius autem pro floribus rum ope. interest n. multum ad
vulnerum tutam , citamque curationem immediate agere, & in insidium vulnus vulnerarium unguentum , vel oleum adhibere ,
iam cum liorum opus sit spiritus mel, dc pro herbis butyrum a qu-mere potes iis , mi mula haec erit et
37쪽
Contundamur. oe permisiceantur cumbui ra . deinde inselentur per menses oliquot, poIi Percolentur, & unguentum scrvetur ad usum.
Intemnor. terra mundat. b. A solochia recentis 3. i J I. Contundantur omnia . fulticula,
m ad selem, i l in o digere ad humiditatis separationem, & scrva. Hujusmodi compositiones plu- rer, inveniuntur, sed istae duae ad quod is vulneris genus curandum sunt iunt ; ut autem diutius a putredine tuta sint unguenta ista, butyrum aliquoties in aqua salsa la-Vare , vel salis modicum toti compositioni adii .ere convenit. odem modo ex melle , ex
Ophioglosso , & storibus hypeiici
un g; cntum parare poteritis , &tandem sciatis, quod tam cum melle , quam cum butyro , cum solos mphyto majori, vel radice arisiolo, his sufficiens unguentum Pa rare potentis. Notatis antisuorum sormulis , quae vos curandi fine non defraud bunt, addemus nunc unguenti mirabilis formulam a Paracello in- Vci tam , di longo curanti uni mirabilibus experimentis comperobatam, illa haec est: N. Radic. πmphati, qri solochiae, O tutos i, Herbar.utriusi, limoniisi uigcst v rentes eas simul contundη Dabo
exempta rursus commisse , ct percola, ae adjecto melle , vel buIra q. s. mi- que omnibus, iterum bulliant in vase duplici, rutrius , coela iterism percolemur, ac prati exprimantur, deniqueat rubico inditia instentur usque ad debitam consistentiam , ac servemur ad usum. Habebis unguentum , in quo multum conlidere poteris ita magnorum vulnerum magnis dissicultatibus.
In super admiratione digna est hominum antiquorum industria in indagandis remediis , nam quilibet litarum legionum peculi i iasimplicia adhibuerunt. Hinc quidam melle, ecbinyroroliciis, gummata, & rcs 'ani pro unguentorum
corporibus receperunt , de quo rum foranulis vos non defraudabimus. Nobiliores resinae, quae existimantur, sunt laricca, ci abi rana , ex quibus unguenta parabi
Ad tentur bene, ac subigantur. f. unicolore subsavam cui misi Pulv. rai. 5m t. ina . d. At solochiae rotuna. s. j. . Farina hordii 3. vj. Optime misceantur omnia, Ut f. ung. persectum ad omnia vulnera.
velys. Resina abiegna lib. i. Liquesar Paulatim, ut purgetur
Medulla vituli parum Radic. β bt., vel 'Inisinor. terra tantundem,
38쪽
CAP. X. De Unguentis Vulnerariis. 19
Cotu dantur omuia , ct permisceantur RePone ea in locum tepidum ad mat in mortario calido , deinde vulneri randum Per dies 8. vel io. deinde simul impone. coque, donec aquositas exhalando dispe Ex butyro , melle , & re sini; si- reat, ac spissa quadam siubstantia , sium ut misti, unguentum paratur vul- succus remaneat melle aliquantulum nerarium magnatum virium in vul- era toriquam Per pannum transseste ut neribus curandis cito , tuto, & ju- subsantia herbacea remaneat , addecunde , ut tion extracti aloes , MIrrha, ct oliba M. But ri malalis non salui viij. xi eum Piritu vini parati, abstrahen-Succ. express. beta, do spirituin vini ad extracti θ studi- Ophi glisii, - - - 4
Dissilvis M l insa cis coquendo, or alia Mantulum despuma, 1 n etiam adde rum , Ch coquendo ferge , donec succi sim absumpii, tunc etiam res inam adiice, ct coquitermitti, donec in reliquis liquiscat, tum totum Aer pannum
exprime, S asserva in pyxide lapidea probe obligata , si nimium
cras L scat, temperari poterit mo-- mento olci florum. hypei ici , vel etiam inter coquendum ejuS non nillil . dmisceri. Vel inclius: . Miran, via duos sextarios lumbricor. Mnem, cujussimul admisse g. ij. Hanc. mistu .am probe culio is, tanquam thesaurum vulnerarium, irmi n. sesacillime eum vulnere, influique in illud instar olei, sanat, oc praeservat a corruptione , clique balsamum etiam intra . corpus sumi aptum. CAP. XI.
De oleis , o Salsamis Vulnerariis.
Ol eorum usus antiquorum est, quam balsami, qui artis ch mi ae indu strii in medicinam fuit innoductus, & oleorum compositio facilior, & simplicio exiliit,
Terr serium ping. rubicundorum, coque A Prima Plane fuit , quae antiquo- eos in aqua pluviali, donee dissolvan- rum usu Venit In Vulncribus curan. Iur, thm aquam hanc per stannum expri- dis , nam cum quibusdam unguen- Mendo cola , recipe hujus decorii, or torum forma , ac melli, colpus mellis clari recentis ana lib. ij. coque ra, non usque adco placcret, de coimo despuma diligenter , adde illis sm modiori sol ma remediis cogita. quentes conscissas, oe in Lutiem contu- far herbas recentes, nimirum P rota,
runt, & an oleum facultates sto. rum , radicum, ta herbarum, si quoque combiberet , periculum fecerunt: nec sine succellii quidem: nam experientia edocti sunt coma modius hic, quam illic feci posse, brevique tantum ci cult horum Oleorum .usim , i uti omnia i eliquat
39쪽
medicamenta in desuetudinem, ac Itaque huius formae remedio
contentum venirent. Ubi ea in usum adhibebantur , lavaudum prius vino vulnus erat, poli infundendum oleum , ac d cinum deligandum , hujus curanda rationis rum quatuor sunt differentiae, oleum s. simplex , & sine ullo additamento , de stillatum, Item terebinthina sit inplex, & terebinthina destillata; nos singularum spe-Chrilius Vonianus in parabola cierum quasdam formulas selecti Ev angelici de vulnerato, de Sam, res exempli causa adnotabimus.
ritano meminit, magno argumento huius arti, antiquitatis, & praestantiae. Sed hoc fuit oleum balsamo sit per artilicium ex oleo, dc vino paratum, quod vocatur olιum balsamicum Saoaritanum, a nobis in Trutina ob. L. cap. 3. do Emnemato descriptum. Verum circa olea communia per solam expressionem facta dicimus, quicquid dicant alii, tuto adhiberi non posse s. vulneribus applicari
non debere , non tantum ob uu-ctuositatem viscidam, ratione cu- Oleum vulserarium mirabile. GI. comm . Net. O Iaudaili4. FFur. camomist. Ros rubr. Prunesta ana m. i.
Chelidonii ana m. d. mista omnia ponantur adseum pre duo
Hoc oleo, seu balsamo mira aestantur in vulneribus praeter Omnem dolorem , imo cum scdatione doloris , si adsit. Poteritis jus partibus nervosis sunt immi- sequenti anno eosdem flores in eo-ca, sed praetere, etiam quia in se tam oleo denuo macerare, tali habent acidum occii tum satis po- bebitis medicamentum nunquam tens, quod corruptionem balsa- satis laudatum. mi naturalis insigniter Promove
Posterioribus saeculis chymistae cum destillatis oleis plusquam simplicibus tribuendum putarent, re- 'inis artificiosam praeparationem balsami nomine appellarunt, cui sine dubio plus virium tribuendum est, quam simplicibus oleis. Notare tamen debemus , quod ad faciliorem oleorum simplicium destillationem , ex contusis lateribus illa chymiitae destillare so-lcnt, unde oleum de lateribus, sive laterinum nomen desumpsit ;hoc tamen oleum non est omnino probandum , cum multum emPI- eurua reuoleat.
Timonii minori . APrimonia, Sanicula ana m. j.
Orm. terres. mund. num centum,
Vt superemineat pro maceratione omnium, ponantur ad sum Dr duos me se
hi, di utere ut supra. Possunt his oleis imponi quoque nutrita, mastiche, thus O myrrha,
sed in istis modus servandus e st ;non m facile oleo conjunguntur ,
40쪽
si Verb stores , maximae facultatis destillationem promovebitis. Veis sunt stores hyperici. rum eisicaciora reddetis balsama, Notare quoque potestis, quod si simplicia vulneraria addetis , d 1- semina dii orum simplicium vul- geretisque di deinde per retortamne rariorum , si hyeme contundan- evocabitis, vel si hoc modo pertur , & in dictis oleis infundantur, infusionem parabitis , ut
inultam dictorum oleorum efficaciam adaugent. Eodem modo, quo de oleis db ximus , terebinthina uti potestis, verum quia terebinthina viscosum habet corpus, & non ut oleum diffunditur , conjungenda sunt simul haec duo, & habebitis magnum arcanum in vulneribus curandis ,
quod hodi. apud Principes delitescit formula haec est:
N. Ol. oliv. lib. i. f. Arabinthinae iv. Flor. Operic. q. . ad implendum Flor. verbasci pari. teritam
Nucis mosich. consolida minoris, Baccar. Iauri ana ἶ- ,
Diuami Crιiensis ana I, ii Galbani ,
Thuris, Coquantur omnia ad consumptionem
mini lentissimo igne, postea per duos menses ponantur adsum , α utere hoc bali amo nunquam sine mirando laecessu utimini. Nodus , quae balsama destillata conficiatis, ut efficaciora , est ut tam oleum olivarum , quam terebinthinam sive separatim, sive conjunctim in retorta vitrea pon ti, , quam non ultra medietatem implebicis. In oleo deindE festi lato stores insolare pote itis modo, quo supra. Sic per norum additamentum baliamum destillatur, excedentem subtilitatem amittit, magnam vim vulnerariam acquirit. Estque penetrantius , eo quod ex fimprici oleo paratur, di adapta- to viae recipiente, Placido igne H perici, Card. b.nedicti,MIrrha ana a. iij. Gummi rabici, Ol. Lauri .i, Miltifolii, V. icis liquida IV. Resina pini v j. Terebinthina lib. j. Granor. chermei 3-s