Dissertatio de collaribus clericorum tubulatis et planis, quam ... Christ. Friderico Bornero ... Dedicat ... Urbanus Godofr. Siberus ..

11쪽

DE Collaribus Clericorum , vel de eo

Omat genere,quo collum Sacerdotale ei cumvestiri solet, aliquid commentari comstitui, tum quod pauci sint , qui hactenus aliquid de eo tradiderunt, tum quod pene in Legis vicem illa consuenido abierit, nec sine piaculo sca ' datove poni posse bene admodum credatur. Spero autem me non minore sodalium applausit id facturum , ac Veteres, quando vestitum et habitum Clericorim eXposuerunt.

ILI. Quod igitur ad originem Collarium spectar,

eam licet ab ultima antiquitate repetere gestiam, fateor tamen me voti hujus haud quaquam compotem futurum esse: quant nin1 longius prospicio, tanto magis hoc ornamento Veteres caruisse cognoScO: praecipuum quippe illorum decus erat non suras tantum, compactaque coForis fulcra , sed pecms etiam et collum nudare , ipsosque capitis sustentatrices nervos ostentare. Id quod constat e statuis Veterum magno numero inventis aerique incisis , quamam colla Isthmi huius nuditatem in decore positam com

g. Edmundus Figrelius , libro de Statuis Veterum lectu dignissimo exemplis adstruit, collis staniarum nudis, nomina , quibus discementur inscripta fuisse,

12쪽

DE COLLARIBUS CLERIco RVM. 9suisse, quod, ornamento tectis , fieri non poterat. A rianus autem de variis Venerationum ossiciis disserens, quibus excelsi homines exciperentur, ita ait: Trib natum adeptus est y ecce omnes obvii gratulantur: alii oculos osculantur : alii collum: nempe illud nudum ostentabatur. - Ioachimus Camerarius insigne Germaniae dems, et aeternum Academiae Lipsie sis ornamentum, dum singulas humani corporis pamtes explicat ad collum delatus, agnoscit, veteres iulud nudare consuevisse, adscitoaue egregio Platonis

loco Pauli gentium Doctoris Verba παντα ει γυμνα κω τετραχηλισμενα non inepte eXplicat. Nee ab eo dis.

sentit CL. Ioannes Sch erus elegantissimo de To

quibus libello Holmiae publicato, Sectione XII com firmans, colli nuditatem veteribus perquam solennem

ςρεπτα, περιτραχηλιος

κοσμως memoratur, quibus usi sitiit primis temporibus Aebptii et Chaldaei, sacris id ipsiun libris , cum Diodoro Siculo, Aelianoque confirmantibus : a quibus morem acceperunt Persae, quod pluribus ostendit BARNABAS BRISSONIVS in eruditis de Regno Persarum libris, vir, elegantius monile, quam pudendum statem, quo in Parisiensibus nuptiis implicitus filii, hercle promeriis: Hinc Anabes et Cassandrini, apud Photium: Parthi, usquc finitimi Scythae: quos, B imitati

13쪽

m DE COLLARIBUS CLERI collum imitati sint Gothi apud Saxonem Grammaticum L. III. Cap. XX. vicinique Dani, quique in continentem late porriMntur Germani, apud Florum: et Bo- Stella dς ΑΠ -i veteres, Sudinique apud Stellam: nec minuS Gai Ο -- Livium, Britannique, quod idonea Strabonis

et Herodiani testimonia dobant.

g. Verum si ornamenta illorum accuratius eX minen ',quem laborem pridem laudatisimus Scha- ferus occupavit, mox deprehendemus , ea nequaquam cum his, in quorum contemplatione Versemur, comparanda esse: Vel enim sub hoc nomine laxiores continentur torques pendulae, et apud Viros mediam pectoris partem,in foeminis ad ipsam uberum collem adsitamque Vallem pertingentes et Vel. etiam circuli latiores, ex solido aliis ,vel ferro consecti,quihus ea propter aliqdando coronae nomen impositum fuit: quali circulorum genere hodie canes Omantur.

Hi vero circuli latiores et solidi, quod LIPSIUS pariter et SCHAEFERVS agnosciant, collum arctius constringebant, atque inde aliquando demti capitibus impossiti fuerunt,coronarium vicem sustentaniri, si qua

forte contingeret, per seditionem militarem Imperatorem ex improviso, Diademate nondum parato, legi. Sed ea ornamenta non semper Veteres gestabant neque omnem colli nuditatem contegebant, citius inferior pars ad scapulas excurrens nuda remanebat, belli tantum temporibus exceptis,quibus ictuum vitandodorum gratia non collum modo περιτραχηλως A LE-

14쪽

ΟNE in Tactico m libris enarratis, sed omne re liquum corpus ferro contegebatin', quod ex arm tura veterum iii Regum et Principum Hoplothecis asservata videre licet.

. . g. Inprimis ab illa colli tegendi consuetudine Roma- ni Veteres perquam alieni fuere, ut eos misere desip isse putem, qui in nominum rationibus explicandis Collum a colendo dictum pulmere. Quorum Opis nioni , etsi vel ipsius Varronis auctoritate stabiliretur, parum innitendum existimo , quum idem illud Grammatientum Idolum in isto literarum genere, a tificem parum felicem egerit. Accedunt autem ad colli nuditatem asserendam scriptores, qui gestum

pariter atque vestitum Veterum' oratorum e osuerunt: Qu9 4 o Fabius Quintilianus optimus ad Qvintil. L. componendos Oratorum mores. Magister : operire XI. c. 3- autem, ait, humerum cum toto jugulo hon oportet:

Mioqui amictus fiet angustiis, et dignitatem, quae est , lati diuq P paulo post: Laenam a pectore et ulnimiS faucibus asducere licet. . Ex qua Fabii descriptitae colligimus, indecorum misse apud Rominos, collum et jugulum et humerorum partent coiitexisse ,eo, quod in illa retectione,quemadmodum in latitudine frontis decus quoddam et

maiestatem quaererent. . Cernim .Vem praestantis.

simis quibusque atque castissimis Graeciae Oratoribus et Philosophis eundem morent fuisse solentiem, quorum pleisosque Vel omnes potius in aeneis figuris B a Laertio

15쪽

ρ xa DE COLLARIBVs CLERIcORVM. Laertio per Menagium additis, ad PecmS usque nudos, vel si pallio contecti serent, augulo tamen e erto, denudatoque videmus. l

g. Jam equidem maximus ille artis salutaris , ac Hippocr.de morum praeterea Princeps Hippocrates, libro de de- Dec. Hab. centi habitu, Medicturi Vestiens, cavere jubet, ne qua

P, multas corporis partes nudas ostendat τηρειν δε-εωυ

Quae Coi Senis verba sic interpretatur Anutius Foes1-us, ut ad aegrotos potami referri, quasi in his sit c vendum medico, ne multas corporiS partes denudet, neve explorationis obtentu, titillationibus suis et lia thidini, quod solent nonnulli, satisfaciat, id quod admodum indecorum et sacris pariter, atque profanis li Magistratuum Legibus graviter interdicrum scimus: l

THOMAS CANTIPRATENSIS in vita Luttgardis lVirg Cisterc. L. I. c. a. qum illi osculum ab Abbate S. lTrudonis violenter illatum esset, pulchre inqint: Tu . ergo virgo Sponsa utique Christi , aut quaelibet amatrix lcastitati cum Lutgarde fuge tales, si quis te sollicitare laut detegere velit: si 'quis manu ad sinum aut labera

vel ad partes reliquas appropinquare tentaVerit, sputum pro oscillo reddas, et pugnum obvium contrectantirnec Clerico in hoc deferas vel persenae, quia castita- item montis ctiam verbere tueti licet, lictu corporis vi-

16쪽

DE COLLARI Bus CLARIcORVM. IJ Verim ,hoc a mente Hippocratis alienum erat, quod ex posterioribus monitis liquet, quibus Mediarm in introitu , non in exitu, quemadmodum Foesius i terpretatuo meminisseiubet, της καταιτολης nempe cogitandum esse Medico , quum apud aegrum consedisset,de pallii ad pedes demissione et circiunductione, ac ne qua turpiter illud attra- hat , minusque honestas partes ludibrio hominum exponat. In q, o praecepto, etsi quam maxime honestatem Cous specnmerit, non tamen antiquam colli libertatem constrinxit , quam ipse ita sar in tectamque servaVit, ut licet capite tecta pere inantis

in morem olim sculptus pictusque fiterit. iubilo tamen nudo semper incesserit, quod ex aliis ebus Ico- mis satis constat. '. f. 4ed ad Romanos redeo, penes quos Tocali-

tun sieri mentionem recordor. Horatius omnis emis Horatserm. ditionis l. a. Sat. H.

. t . . . tam. : . Talem non arbitreris servum Christi sed Sa-: itanae: non pudicitiae sectatorem, sed revera vilissimimi

. ,, Dagobertus in Leg. Alemann: ape Battia. T. I. Capiti Leg. 38. si quis liberalem foeminam obviavit, et per raptum denudat caput esu cum VI. Solidis componat. - . si ejus vestimenta levaverit , ut usque ad genicula denudet, cum VI. Solidis componat. Et si eam denudaverit, . ut genitalia ejus appaream vel posteriora , cum XlI. Solidis componat.

17쪽

14 DE COLLARI Rus CLERIcORVM. ditionis promus condus , ac Vates Bibliothecis dignissimus, Damasippo Focalia objicit,eaque tanquam parum decora negligenda censet, Polemonis mure,

qui Xenocratem audiens easdem Occialiae Voluptatis

notas tandem posuerat: post HORATIUM SENECA, FABIVS, MARTIALIS, Foriun verba sunt adduce da, postquam de hac Focalium voce ex Criticorum quorundam finitimis seculis florentium , sententia pauca quaedam adduXerimus. GEORGIUS MERULA

petulantissimus Censor, ac ferme ex eormn numero,

inquibus paedagogicum fastum SCIO IVS animadvertit, in Censuris ad GA LEOTI MARTII Narniensis librum de Homine , insultat adversario, quod in

Faucium descriptione, Focalia intacta dimiserit, quum tame1Ullud non vulgarem sibi explicationem pomitet. Atque inde ait : ines sint Focalia, fluantum ex varia et diligenti lectione assecutus mini videor misse, aperiam: Focale est Velut Fascia quaedam collum ambiens, quod fauces perfringere non sineret, quippe pronunciationi conducens: At tumidus ostentator non solum parum egit, sed etiam veritati adversia dixit , quum Veteres focalibus promuaciationeari impediri crediderint, o timo dicendi Magistro Fabio ita- tuente : Palliola et focalia sola excusare potest valetudo. Melius igitair egit Galeotus tacendo, quam Me-xula jactantissimam promissionem non implendo. Vt vero ad accuratam Focalium cognitionem

18쪽

. DE COLLARIBVs CLERIco RVM xspertingamus Horatium audiamus canentem: Uaero: faciasne, quod olim Mutatus Polemo 'ponas insegnia morbi Fasciolas, Cubital, Focalia , potus ut ille Dicitur ex collo furtim care se corovas. Hinc divinare licet, Polemonem contra solemtem Graecorum morem, quippe Voluptuosum et crapulae

deditum hincoue fluxionibus obnoxium, Focalia in remedium colli et tonsillarum adscivisse, eiusque Vetustam imaginem Horatio sine dubio fuisse coisitam, quam MELANTHID pictor in libris de Pictura e- Laert. L.IU.

gregie descripserat. Id vero Polemoni in vitio misi Ed: Menag-Ιe positum ex Satyra Venusimi, et ex Damassippi ad e- p. i*6. Jus eXemplum compositi increpatione liquet. Post Horatituri SENECA Focalia in morbo saucium , per Seneca Nati intemperantiam attracto, adhibita docet: Ardentes, inci ait, boletos dimittunt pene fumantes , ac raptim condimento suo mersitos, quos deinde restinguunt

nivatis potionibus. Videtis, inquam, quosdam graciles , et palliolo , secatique circumdatos, pallentes et aegros non sorbere solum nivem, sed este: omnium optime MARTIALIS, qui primum Focalia non- Mart.L.XIV

nullis oratoribus in actione constitutis adhibita con-Epigr. I a.

firmat, sed quod RADERVS addit, ad raucedinem

impediendam. Potest illius usius exemplum A RELIVS VICTOR suppeditare, Libro de Viris Illu- stribus, in quo M. Philippum CS. adversius Leges Agrarias dicentem sistit, cui M. Livius Drusus ita in

19쪽

16 DE COLLARI Avs CLERIeORVM. Concilio collum obtorsit, ut multum sanguinis e naribus emueret: Iam illa colli obtorsio, si id nudum fu- . 1sset, fieri certe non poterat: quare exinde divinariar,

Livium Drusiun dicentis Philippi socale corripuisse et ad suffocationem constrinxiste : quod ipse Drusus postea liquidius expressit, cum de illa luxuria inte

rogatus responderet : eam esse muriam de . turdo.

Nempe Phillippum cum turdo conferebat, cujus Fauces Focali ad sanguinis usque . rapti iram ad ii star tu es laqueo irretiti compresierat. Idem laudatus in Mart. L. IV. quod magnus ille promissor Merula non ob-ypygy ἄψε servavit, quandam velut Focalium imaginem sitsstit,

. dum ait: , ' uid recitaturus circumdas meuera colu 'Conveniunt nos iris auribus ilia magis.

Hinc nempe discimus, illa colli involucra seu Focalia ex vellere Tarentin6 vel Appulo consecta, nec inepte Interpreti per fascias laneas descripta fuisse , cumque iis propterea segmentis comparanda , quae ante . aliquot lustra ex sciuroriam pellipus consecta, inter

colli. Simile factum legiruis in vita Leonis Episcopi Catanensis a Coaevo scripta: qui orario, Heliodori Magi fauces constrinxit, et ad rogum deduxi: Hetiodorum festiuat eique orarium Iusmi in couo innectit dicens: per Christum Dominum meum , nilail hic vale. bunt artes magicae tuae, deduxitque ad locum, cui nomen Achilleus, ibique stamnais adurendum dedit. - . Acta Sanctorum T. III. Febr. p. 22S.

20쪽

DE COLLARI Bus CLERsco Ru MITcolli ornamenta vidimus. Propterea tamen non eraistimandum,hanc focalium conwetudinem, inter i

signia morbi relatam, omnibus fuisse solem1em, sed in Vitio potius positam, et ab Oratore , partibus suis egregie functuro, plane proscriptam. I. Proinde quum certum sit, e Focalibus aegrotantium omarus hujus Sacerdotalis stirpem repeti

non posse: videndum, quantopere peccent, qui ex Collarium vocabulo aliquod auctoramentum petunt, hodieque illam vestitus sacri partem commode designari posse existimant. Profecto quousque ad Veterum libros nostra lectione perveni mus,nunquam deprehendimus, collare quoddam vel ornamentum Vel

vestimentum C fuisse: sed servile potius vinculum mancipiis . et mastigiis coercendis plectendisque inventum. Unde apud PLAUTVM in ludo captivorum , Collaria in genere foemineo hoc sensti accipitur : Hoc quidem haud molesytam es mihi, quod LIum coliaria caret' et apud Lucilium copiosum alias tragoediarum auctorem, sed hodie plane ad incitas redactum. Varroni vero ita dicimr segmentum cani- Jant GyiI.bus circumdari solitum, cui NONNIVS , eandem Curetibe huic voci vim impertiens, susseagatur. Ut adeo nobis gu Antiqua. venia a Lectore sit expetenda,quod de isto Omamem rius. edit. to dicturi, magis ad vulgi consuetudinem, quam ad Lugd.I6aa. Leges eruditorum respeXerimuS,coacti nempe ,quum apud antiquos isto ornatu cisentes non reperiatur voc