Pandectes de Justinien : mises dans un nouvel ordre, avec les lois du code et les nouvelles qui confirment, expliquent ou abrogent le droit des pandectes

231쪽

XXXII. 'ini r i qui exch de te tau lsigal est permis par rap-

C' est otii quo Gordien dit uisque votis diles qu'on nevous ainint pro lsi di si oment, mais ne certaine somme poni ut rerendue eri ne certaine quantith de si oment, et Ous a condition quem votis ne la rendie pas au Our lxsi votis serie tenta Cenrondre ne plus grande quantilo; au Oyen de quoi votis Ouspi si totide grex ἡ inthi dis ex Orbilans , Ous Otive done oppos erat ors une d soris compototile a 'injustice de cette demande . Ce droit a meme old changsi par apportisu fruits Constantina talia que ceu qui prὐtera ierat de dei rges au pati ures gens ne potiri aient xigCr Our ni siret que te tier en sus I , 'est- , dire que elui qui ali ait proisi detix boisse dux Deiotari ait fleti sat re

ait de ii re tin in toro qui excedera it 'in thro id gitime dii pro decea sortes de deua ἡρβ. Ce droit os confirmo parcia Novello XXX li qui sis nix cetix qui prὐ leni des ruit se s an cullivate urS, 'en exiger plus 'unhuitihmo m boisseau 'inthi et par an . e qui ait en viron ouae

t en est de hirae de tota te les aut res productions docia terre. XXXIII. Si uti individi a in prunisi ne hos quei Conque, Pstim hera ne cor taliae Omme potarcio PDdre t en retoni leprica titre de prot, On ne petat exige de lui que es in threis legitim S.

232쪽

III LIB. a XII. AN DECTARUM TIT. I.

Sic accipe quod ait Constantinus Du ro auro et argento e veste facto chirographo licitas solvi vel promitti usuras jussi mus 1 n. l. 25. cod. h. t. c. 32. Hoc apertius declaraverant Diocl. et Max. Ita illiciis Si pro mu tira pecunia, quam a creditore poscebas , argentum, vel umerita, vel alias species uiritisque consensu aestimatas accepisti, dato auro pignori licet ultra usura in centesimam usuras stipulanti spopondisti, tamen sors , quae pestimatione placito partium definita est, et usurarum litulo legitima summa et J, tantum recte petitur. Nec quicquam tibi prodesse potest quod minoris esse pretii pignus quod dedisti proponis Nilo minus hujusmodi quantitatis solutioni Pareas . l. 8. Od. . . Si CC t. Vet. XXXIV. Vidimus ultra legitimum modum usuras in stipulatum deduci non oportere. Quod si hoc iactum uerit, demum intra te sitimum modum stipulatio valebit. amis placuit sive Supra statutum modum quis usuras stipulatus fuerit, Sive Surarum usu- ras), quod illicite adjectum est, pro non adjecto haberi, et licitas peti posse n. l. 29. Marcian lib. I . institui. Multo magis debebitur sors Hinc autus Usuras illicitas sorti mixtas, ipsas tantum non deberi constat caeterum, Orten non vitiare n. l. O. Paul. lib. II ad Sab.

Speciale ergo est jus ex ovellis XXXII et XXXIV introduc

tum , ut creditor, qui mutuum agricolis dando , modum usurarum bis ovellis pnescriptum excesserit , exactione omnis crediti cadat. XXXV. Quod in usuris legitimum modum excedit, nec naturaliter debetur unde nec pro eo pignu tenetur. Hinc Dioclet et Maxim. Pretii rerum distractarum , qua venales praecedente mandato acceperas, ultra licitum usuras ex stipulatione vel mora praestare, licet pignora data probentur, compelli non potes n. l. I9. Oa 4 35. manuati.

si Hac constitutione Constantinus Prohil, et quominus creditores exae ii Oilem usurarum ultra legitimum modum lio colore tueatitur, quod res suas distrahere viliores coacti sunt ut pecuitiam mutuam darent cita hau e

legem interpretatur D. Noodi. 2 Haec vox abundat. Legenduna est lexit a tantiam, id est centesima

tari turm

233쪽

DE INTkRkΤS ET DES FRUIT M, etc. II 3C 'est in si qu i sau onlendre ce que dit Constant in Si 'on contraclyti ne obligationi oui deci 'or oti dera argent hiat, upou uia habit, nous sisendonscia stipulation ou e palement desint sirpis hin lati a uire que elui qui est permis i M. Ain si 'a aient di clar plus clatrement en cor Dioclὐlien et

paye la omine principale et les in throt n. XXXIV. Nous avons v qu 'On ne poliva it a stipule des inihi his au-dessus dii tau thgal. Si de eis in throis oti hi sti pulἡs , a stipulation sera reduite au tau thgal car il est hcidsique si ii a stipulo des in loro is furatres Ou illi ciles, ou destia loro ls 'iuiorhis , e qui a th illsigiti mement j Outo, sera repulsi

Non venii mal on Ourra demander usqu' la concurretice daiau loga n. On ourra, a plus sorte aison , exige te principat C 'est potar- quo Paul dit ura est constant ii 'ili' a que les inlὐrot illicites vjoulos au principat , qui ne solent a dias , et que te principalia' est pas Oin do, non obstant i addition a pacle 'inisi rol illsi

sitim CS D.

C 'est don par uti roit particulier , introduit par es O velles XXXII et XXXIV , que te rhanc ter qui en rhiant aux ulti vate urs , a ex ch de te bornes prescriles par ces Novelles , perd

ui sient.

234쪽

in Philippus o u stitiit; sitibiis sacris , quἴ ultra certum modum usuras oenebris pecuniae exigi prohibent, mandatoribus o iam vel fideiussoribus subventum esto quibus quasi maiidator vel si de iusso conventus uti potes n. l. O. Oct. h. t. c. I. XXXVI. Quum usura quae legitimum nodum excedunt, Nec Daturaliter debeatitur, hinc est quod si solutio fuerint, repe-

Unde Ulpianus is Supra duplum autem stirpe l), et Usurarum Surde, nec in stipulatum deduci, nec exigi possunt; et So-hit e re Detuntur , quemadna idum suturarum surarum usurpe D.

l. 26. g. I. i. 22. 6 des condici in leb Ulpiarius , lib. 26. ded Si tamen sors nondum soluta esset, magis debent iti eam im putari. Hinc idem ait: α Si non sortem quis sed usura ita debila sSolvit, repetere noti potest si sortis debito solvit. Sed si supra. segitimum modum solvit, divus Severus rescripsit quo jure uti mur repeti quidem non posse , sed sorti impulandum ; et, sapo Stea Sortem Solvit, sortem quasi indebitam repeti posse et ii si Proinde et, si ante sors fuerit soluta usurae supra .gisti, timino dum solutae , quasi sors indebita 3ὶ repetuntur. Quid si simu lsolverite o terit dici et tunc repetitionem locum habere . . l. 26. Denique rescripsit Philippus ridebitas suras, tiamsi ante

sortem soluto non fuerint, ac propterea minuerC Am Oni Otia' -

hii licet post sortem redditam creditori fueriti, da γ' exclusa veteris uris varietate cyrepE. posse, perpensa rati ne tirmatur: sest . l. 8. Od h. t. c. 32.

et Quum enim quod ante solutiori sciisse supra stirarum ita odiam. sortis obligationem ipso iure minuisset: idebitor qui postea sortem totam Solvit, plus quam quod debet, solvit adeoque repetitioni locus est. 3 Non minus repetuntur quam quum sors,n bHia Solvitur. Et M lameri Libi aridi ratio. Vid. Ot SEq. Eo cosa quo usui ae supra modum Sol ut ἴ2 Sserit, DAM 'Pan ii a In Sors soluta fuisset, uerat uris varietas. Alii existiria a Ditia rebet toti locuti esse , Isse JUia haec usurarum solutio sorti impia tali non posset , quum eo tem pore surae solutae essent, quo iam sors soluta esset et deberi debiisset adeoque nec quicquam ex sorte repeti poterat, nec ipsae surae repeti posse Vadebantur, quia poenarum solutarum non est repetitio. I. a H. 2. 6 de

condici indeis.' lii conira, etiam eo casu, id quod supra modum usura'

235쪽

rius des in thrpis qui ex οὐ dent te laticlini time. ζ'est otii quo Philippe dit: si es constitutions impi riales

XV l. Les in thrpis qui ex ch dent te tau lsigiti me 'silant pas

'est poni quoi Ulpi ii illa re es nisi rhis au-dessus di dou ble et les ini sirpis des in thrpis ne ouvant tre Di exigh nisi ullas , si on es a paysis, seront in si que es interdis de inisi rot pa hs 'avance , iij et a rophii toti . Si cependant e principalis' pas et paysi, te plus naturet est de te imputer entasi ductiori de ce in hine principat. 'est otii quoi e jurisconsulte di Si 'on 'aias paysi le

236쪽

ux LIB. XXII. PANDECTARUM IT . .

XXXVII. Illicii quidem poena est non solutae sorti, Su-xarum immodicarum exactio , debetque ad legitimum modum reduci. Id de autem maxime licita poena est, quae deficiente solutione obligationem propter spe in solutionis ex parte remissam reStituit iit in specie sequenti re Emptor praedii viginti caverat se soluti irum , et stipulanii spoponderat. Ostea venditor cavit sibi convenisse ut contentus esse tredecim, et, ut ea intra prίesinita tempora acciperet. De bitor ad eorum solutionem conventus, pactus est, si ea soluta intra praefinitum tempus non essent, ut ex pr ma cautione ab e petitio esset. Quaesitum est an , quum posteriore pacto sati, factum non sit, Omne debitum ex prima cautione peti potest ' Respondi, Secundum ea quae proponerentur, posse n. l. 7. E. I. I . . Pactis Scaev. lib. 1. dig. g. ΙΙ I. Ex quo et in quod ten us currant usurce OH entionalCS, et quomodo sistantur pXXXVIII. Currunt usuro conventionales ex die conventionis nisi ex certa die aut conditione promissa Sint. Frequenter autem ita promittuntur, si sors Soliata non fueris; vel maiores promittuntur, si minores de quibus Priu con ena non fuerint so ιlin. Videntur autem his casibus promissae sub conditione, si debitor in mora fuerit nec nisi ex die morae

curriant.

Hinc Antoninus Di Si per te non stat, quominus intra tempora Praesinita pecuniam minorum solveres usurarum , sed per tutore Ssiliorum creditoris qui eam accipere noluerunt idque apud ju' dicem datum probaveris ejus temporis , quo per te non Stetis Se apparia erit, usurae majores non exigentur 1 D. l. . Od. h. it. 4 . 32. Idem destitit Scaevola in specie sequent , in qua supponet dum est, Suras fuisse promissas , Si Sors non Solveretur. si ei heres unius tutoris, cum herede pupilla transactione paci Solo facta majorem partem solvit, residuam cavit I). Sed illico negavit heres se transactionem servare et apud judice ira tu

rum solutum esset, posse repeti censebant E quarum sententiarum varie lato varie ius dictum sueratri quam varietatem excludit Philippus, uni hoc Suo rescripto posteriorem sententiam confirmat. 1 Supponendum est suisse usuras maiores promissas, si minores non essent Solutae, a Id est, residuam promisit, stipulatione interposita, necnon usuras isor non esset soliata : quod suppotiendum, ut mox videbim s.

237쪽

obligation de iendrail exigit lo On a domand si te sibi teur,n'ayaui pas payes, te crsiancier Ouvat demander o montant de lapremi pre obligatio D. 'ai reponitu que 'apros 'expos , i le

I. III. De uis quand et usqu'is quand courent les intergis con

uentinneti , ct quand iis cessent de cotiris. XXXVIII. Les nisi rhis convention Dei conrent duci our de laconvention a moltis 'lu'ilis' ail oth conveni qu' iis commencerat enta coliri depuis unci ou doler min h. Les parties convietinent si h quem me nimii is dosa ut de palementdu principat, oti des moindres in ρro ls aura iei a de plus con Fido rabies; et dans es cas, es in t siret soni cens se promi S OUS condition, 'est-ὼ-dire, si e dbileur est en demetire et torsit courent durioiar de la demetire. C 'est ourquo Aialon in dit 'it 'a a tenura Ous que votis 'aye pay dans e silai silerna in tes nisi i his minimes mais que cela ait opendii des tute urs des ensans de Otre crsian cier, tesque is ut resus decies recevoir, et De Ous te pro uvie Zaii juge qui votis sera doniae les interὐl plus oris ne poni rotat

Et re exigos hs-lor que e silaut de palement apparat ira voi sitsi in threndant de voti e volontes x M. Scie vola ἡcide a monte hos dati l 'osphce vivant , ii illa ut supposer u 'illa et promis des interhis, a sita ut de paver leprincipat D. ii Seia, hίrilthre 'un tute ur, a transigh par uti paci Du Vec heritie de la pupillea lui a an pay hine grande parti de s detie, elle 'est obligἡ poti leueste I his L 'horitier a refuso 'e Xocul ertraire 'lu'On Ouvait , dans e cas , Dister e qui volt xii pay de tros miles inii rhis Cette divergetice 'opitii Otis avait pro duit ne variete de de Lision que Philippe elo igna e confirmati tria deria iere Opinion. i I saut supposer i 'on a promis de plus haut inter ὐis, sici'on man-quai u paye les plus bas. a C' est-1-dire , qu'elle a promis te reste par stipulation , et des in Eclis dans e cas ou elle mariquerat a Fayercle Principat qu'il aut suppo ur,

238쪽

nio LIB. XXII. AN DI L. TARUM TIT. s. t et viet is 1 provocavit a J compelori n uduem isto i: M li : RO principem idem provolavit; et i j ista haec quo me provocatio ejus pronu faciata Ps t. iii 'Si tum est, quum stre-cqua mora intercesseri quom tutis peculii in stipulationemili l cla ab herede lutoris solvereia r nec unqua in petierit, dri fi

lio die d beantur usui tu I abastr de tutoris i Respondit : Si Seia

thb III. g. 5. V 45. a. des ei b. oblig. Scaevola lib. 28 digest XXIX. Cui ruiat usurpe in eum usque diem quo creditori SO- Iulum , aut ipse sibi solvit. V. G. Q in eum diem quo reditor pignora distraxit recte murae sit repulatio . . o. Paul. lik I. 6gul. Quum autem obsignatio legitim facta pro solutione si s ut v dei, infra lib. i. sit . . st solution. , consequens est ut si Stat

Hinc Philippus rescribit u Acceptam mutuo Sortem Cum Suris licitis, roditoribus post contes lationem osseras Si non riS-Clprant, Consi 2 uatam in publieo de Done ut cursus legitimarum HSurarum inhibeatur S) in hoc autem asu ublicum intelligi Oportet, vel sacratissimas aedes , vel ubi competens udit x super ea re aditus deponi eos si disposuerit . Quo subsecuto , Ctiam Pe riculo clebitor liberabitur et jus pignorum tolletur mi Ium Ser viana etiam actio manifeste doctaret piguom in hiberi persecutionem , Vel solutis pecuniis , vel si per creditorem steterit quoi ninus Solvantur. Quod etiam in trajectitiis servari oportet. Creditori sei sic t actione utili ad exactio Dem earurn , non adversus debitorem

r). Propter excit 'tionem ρacli, se exclusus est ob actione trafolin. et Huius reliquae pecuniae in stiri ulptionem deduci P. O Nec enim unquam correre coeperunt, raram sempor ei RarAt sue ei solvere Male igitur ex hac lege 'bigere videtur Cujacias oblatione Hῖistere usiaras quae debentur ex mora citra conventionem Nam cita debentur ex mora citra conventionem , nisi in horiae fidei iudiciis. In hac autem specie non est actio bonῖ si let, ex qua potuerint usurae ex mora deberi am judicatum sui actio nemorare δε esse exel rasam per XCeptionem Variumsciosis et sola proin te supcrorat actio . S Oulatu, qu ' Stricti iuris est, in qua Us large non veniunt, nisi iti stipulationem suerint deducize. Dicitui autem eas non deberi, si ei non cessasset in obligatione sortis; quia sup Ponendum cst eas promisisse ut frequenter sit sub hac conditione , si sol iem non solverei quae tanditio non videtur existere quandiu non cessavitio obligatione sorti S. Scilicet et ex pretio pignorum debitum recep It. Sola igitur oldigatio , si obsiguatio nou se litatur, en non is eret. O , Supplerio Umm .

239쪽

la transaction, et a intellisi 'acitoti de a tutelle. Condamn surceti actiora i , ii a appeto devant uti aut re juge condam ne denotivo au evant e dernier i a encore appeto M' Empereur, quila dosi: i ii emeni condam ne on de mandat si librilier de latu pille a 3 an es en de me ure de rete voti la omine due parri' heri 6 re u iu leur, et 'ayant poliat actioni si ii tui iait durae inlidit parri librilii re duci ut eur on ausi sonitu que si ei a vatit oujsui sit pro te a payi r a somni stipale e , elle elai dispens de eri

v Oir , consigne Z-les dans te sipo public, our en Dire cesse tesint di his S); mais dans e cas, i saut entendi e par depol public te temple ou e lieu dans teque te juge decla contes lation a Or

libero monte dii ange que our tria somnio do possie , et e roit de gage est die int, uisque t 'action Servierine uterdit manifes lementia potii sui te dii gage, sol que a sonam ait ei paysi ou que e creati cier ait thisis en demetire de la re evo tr. 1 en es de mome

Proinis iiii ita: Patri, e Ou erit, latis oti elle ne pater auio leo ui principatri condition qui est cense ne pas exi, ter tant que eiu ne cesse

240쪽

nisi forte eas receperit , sed contra depositarium, vel ipsa competente pecunias I D. l. I9. Od. h. t. c. 32. XL. Ea demum autem obsignatio legitime facta videri potest quam praevia oblatione debitori acta si pretes eris erat, aut si abs fias adii judice quis secit. I in contoninus rescribit credi trici, quae ex causa pignoris

obligatam sibi rem tenuit, pecuniam debitarn tium usuris testibi Spro'sentibus Obtulisti, eaque non accipiente, obsigna lana eam de posuisti usuras ex eo tempore quo Obtulisti, prDestare non Ogeris Absente vero credi trice, praesidem super hoc interpellare debiteras . l. 6. Od. d. t. c. a. Si hoc Dori observaverit creditor , Obsignatio non Sistit Suras, quum non sit legitime lacta. Id in Severus et Antoninus Usuras emptor cui possessiore tradita est, si pretium venditori non Obtulerit qua in vis pecu niam obsignatam in depositi causam habuerit), aequitatis ratione Prie Slare cogitur . l. I. Od. . t. c. 32.

item, Obsignatio non est legitime facta, nisi sit totius debit Quare partis obsignatio non sistit usuras etiarn hujus partis; scilicet nisi iis suisset debitori particulatim solvere. Hoc docet Modestinus. Ita ille Lucius Titius, quum en-

tum et usuras aliquanti temporis deberet, minorem pecunia n, quam debebat, obsignavit. mero an Titius pecuniἴe, quam ObSigna Vit, Suras praestare non debeati Modestinus respondit: Si non hac lege mutua pecunia data est, uti liceret et particulatim quod acceptum est exsolvere, non retardari totius debili surarumprde Stationemri si quum creditor paratus SSet totum Suscipere, debitor qui in exsolutione totius cessabat, solam partem depo Suil D.

l. i. g. i. Od. lib. 3. res P. observandum etiam quod licet obsignatione tollatur obligatio,

tamen, si debitor qui pecuniam obsignavit, eam receperit, et Pos te Conventu S in ea praestanda moram faciat, restituitur obligatio qualis erat: adeoque, si usuraria erat, denuo incipient usurae currere. Sic accipe quod ait Papinianus is Debitor usurarius credi tori pecuniam Obtulit, et eam , quum accipere noluisset, obsignavitae teposuit. Ex eo die ratio non habebitur usurarum. Quod si

i Aeliori/e com erente contra ipsas pecunias , id est , adversus posse

Sorem carum pecuniariim obsignataruIn.