장음표시 사용
241쪽
nihi exposuit, illico incolam quendamllac praetereuntem capiendum curavi. blio secreto in loco collocato diligenter per unctatus sum, & ea mihi aperuit quae scenaiia ex Chur ulteca interpreti meo retulerat, propterea ex prarmissis Metiam praecedenibus indicij quae prius videramus in itinere, ronstitui melius esse illos praevenire, quam praeveniri in dominos omnes illius civitatis illoquendi gratia convenire curaui, quos, posteaquam conVenere, in magna quadam iuta collocavi,&interim jussi milites esse in armis, ad omnia paratos, quo illico in eam multitudinem Indorum , qui habitationi meae inerant ex proximiori loco irruerent. Et sic Venit, quoniam postquam
convenerant domini in ea aula, eos vinctos
ibidem reliqui, quum ascendi, emissopi xidis sono taliter egimus, quod duarum horarum stacto ad tria millia hominum neci dedimus. Et ultra Majestas Vestra cognoscat, qua ter contra nos se accinxerant. Antequam exirem hospitio, omnes fere vicos obstraxerant,& erant ordinati: tamen
quoniam illos cincautos aggressi fuimus, facile iit eos dissipare, maxime deficientibus ecrum ducibus, quos in aula in vincula conlectos detinebam.Ignem quibusdam turribus aemunitis domitriis, in quibus se tuebanti injici mandavi, decertando civitater totam peragravi: in hospitio tame11
opesimo reli Ao praesidio .Et eo pacto quinque
horarum spacio populum omnem e civitatem grare coegi et opem ferentibiis quatei
242쪽
imile viris ex ascaltecal, & quadringentie empoal. Post meum reditum ad hospitium eos dominos civitatis, quos in vinculi detinebam allocutus sum, ab illis quaere. hann. cur me ea proditione interimere curassent responderunt causam ab ej non prove
nisse, sed ab incolis e Culva subditis domini
Muteeauma, qui eos ad tale facinus suasioni bus suis impulerant,& dominus Muteeetum perleucam eum dimidia collocaverat ab ea civitate ut ipsi cogitare poterant ad qui, quaginta millia armatorum,ut illud exeque retur sed tamen eos jam cognoscere se bredece Mos, me rogabant unum, aut duos ex Illis Lolutos dimitterem, quoniam illi pollicebantur reducere populit quem ejeceran foeminas, liberos,in bona quae eduxerant, Sut illis parcerem supplices rogabant, promittentes, quod in posterum annullis se de-icipi permitterent in volebant e se veri &ί-
deles Majestatis Vestrae subditi. It postquam
meorum errores crimina maxime detestatus, reprehendi, duos ex ejsci misi. Sequenti vero die civitas adeo habitata vide ibatur, foeminis, iueris referia, &pacificus populus, non aliter, quam si nil evenisset: solvique omnes reliquos civitatis dominos, quoniam sunt polliciti se jestati vestra perpetubin servituros, te originti dierum spacio, quibus ibi moram traximus, fuit civitas tam pacifica, & videbatur ton aliter, quam si nullus fuisset interemptusaut defuisset: fora, commercia sua hase bant,ri exercebant per civitatem, quema modun
243쪽
iodum prius facere consueverantAffecique. uod incolae e Churultera di Tascaltecaledere, Mamicitia jungerentur, amici extimicis ficerentur, quos a paucis annis vineribus sibi conciliaverat Muteeetuma,
hostes reddiderat incolis enascalaecat livitas haec Churuiteca sita est in loco pla-o,&intra moenia habet viginti miliad tiorum, totidem in suburbijs, sunt soli
omini, &habent confinia separata, nec ali ui parent,nec aliquem cognoscunt in domitum aut superiorem, habent regimen sinite ilicolis euastali at, sens ista meliori- . utitur ornamentis quam e ascalterat. Imnes post hanc cladem sunt, fuerunt filales suriecti Regali Majestati Vestrae,
pero eos in futurum permansuros.Ista reg1os foecundissima, quoniam latam habet pro rinciam&confinia,& loca pro majori parte irrigua, civitas haec ab extra est visu pul-therrima quia est plena, turribus maxima referta, Majestati Vestrae vera refero,quod ex alta turri cujus da Meschitae prospectans, recensui ad quadringentas turritas eschitas indicta civitate. Et ex omnibus provin-
cijs, quas hactenus in his regionibus videria haec aptior est d Hispanorum habitationε,
quia in ea habentur pascua, aquae habiles ad alendas pecudes,quae alia loca, quae hacterius peragravimus, non habent, quoniam caeteris in provineijs tanta est hominum copia, quod nullast provinciarum portio, etiant minima, quae cultura vacet,& tamen multis
in locis panis desectum patiuntur, sunt etiam
244쪽
pauperes multi, mendicant ad domos templa, quemadmodum fieri solet in Hisbunus,&atibi. rAllocutus sum illos nuncio Muteegum circa proditione, quam mihi paraverant dominie Churultecal, qualiter prinucti domini asserebat, venisse,& primordia habuissa persuasitone MuteeZuma, &quod haec prod1tio non videbatur mihi dagna tanto viro qualisi plorum dominus erat : hinc mittebat honoratos nuncios suam mihi ingeren amicitiam, illinc vero quaerebat in proditorie insidiari viribus alienis, ut se, Crimine protegere posset, excusare, si re ad vota nota succederet, .posteanuam ipse promissam fidem fregerat, nec poli citis steterat, nec in ore illius veritas comperiebῖtur, ego quoque sententiam mutaveram, raptatis ad ejus provinciam ipsius videndi alloqu'ndi tantum gratia, itie cum amicitia & consuetudine ungerer, nunc eam ut hostis ingredi properarem ejus
provincia damna omnia, cincommoda, quae hostis afferre potest, inferre desiderans, quo ego maxime dolebam cupiebam enim libent1us eum amicum habere, illum omnibus in rebus, quas in his partibus gesturus eram, consulere, & datum mihi abi Poconsilium exequi. Illi vero responderunt mecum diu fuisse, nec ad aures suas perve illisse talem proditionem, nullo pacto ad-riuci poterant, ea quae facta fuerant, sui sentenric consilio domini Muteeguma commissa, a me exposcebant, ut anteqtra
245쪽
onstitueret ejus amicitiae renuntiare, belum contra eum suscipere, prout asserebam, ptime prius omnia cognoscerem,& ad veri atem eruendam cuncta experirer, Munum:x eis dimitterem, qui proficisceretur ad do-ninum suum Iloquendum, propedieme Verteretur. Sunt ab ista civitate ad locuntibi Muteeetum residebat, viginti leucae .Repondi mihi placerem aliquot ex eis dimisi,mpsi una cum alio qui prius discesserat,postiles sex reversi sunt, mihi cyae attulere dono iecem puro auro paropsides, di mille 'utntentas vestes,in commeatum gallinarum, Panicaca quod genus est potus, quo utuntur retulerunt dominum suum Mute ruma moleste tulisse paratas mihi insidias per illos e Churultecal, me certo per sua Am, quod ille huic negotio praestitisset consilium favorem, quia ipse mihi fide astringebat, ita non procedere, sente illam esse suam, quae ubi supra constiterat, motu tamen proprio non ejus mandato convenisse, suasione illorum e Churultecal, quia erant eπduabus provincijs, quarum altera vocatur Accanc igo, altera vero Yχuchan, quae tinneontermina regioni Tascaltecal, dc propter propinquitatem quoddam foedus inter se iniverant, ut alter alteri opem ferat, ea
de causa convenerant, non aute II ejucrnan
dato, Min futurum viderem ipsius operibi is, si illa quae ei nuncianda miseram , forent visa vel non. Et dentio me enixe rogabat. ut ad suam provinciat proficisci non deberem quia erat sterilis, di multa pati posse in . ubi
246쪽
ci ubicunque permanerem, mitterem illui qua situm quae vellem, ea enim perficeret dadimpleret. Respondi iter meum ad illiu Provinciam non posse evitari, quoniam di ipso Muteezum, illius provincia tenebaM e stati Vostrae sigillatim omnia referre.Eme credere ea quae retulerant nuncij, simulabam, propterea quia aliter fieri non poterat, nisi ut illum inviserem, quod molestno ferret,& si aliud animo volueret male sibevenire posset, aegre ferrem illatum sib damnum cincommodum. Ille vero postquam cognovit me constituisse ire illum visum,respondit,quod Relix illuc progrederet Praesentiarum se continebat, ad me destinavit mult0s e suis, ut me illuc comitaretur quia jam ingressus eram ejus provinciam,cu piebant me deducere per ea locari itinera in quibus insidias mihi parasse putavi, ut nomale mulctarent per ea quae postea eveneretia per eam provinciam destinaveram, vide plures pontes langusta itinera, per quaesfuissemus progessi, facillime executioni in tentione suam mittere potuissent. Sed Deus optimus Maximus qui Majestatem Vestrana teneris annis tutatus est, prospectans nor
Regali Majestatis Vestra servitio intentos
aliud iter demonstravit, is quamvis esset asperius, tamen non erat tot periculis subjectum, ut illud, quo nos deducere nitebantur quod nobis hoc pacto monstratum est. At
ista civitate Churultecal sunt gemini excelsquoniam Hispani multi,quos ad
247쪽
N ARMA Tas Ec mi A. et22rontes, frigiditatis maximae, In fine iesis Augusti habetur in illis tantu nivium,
in eorum vertice non sit aliud cernere ter nivesci, ab eorum altero qui exces' or habetur, multoties tam die quam nocte
greditur ingens fumeus globus ad instaraagnae domus, supra illius verticem tolli-ur usque ad nubes tam recto tramite ise-κ iter, ut sagitta globum illum velocitateon aequaret, & quamvis maximi, veherentes in illorum montium cacuminibus agentur venti, tame globum illum fumeum impare aut obliquare non possunt.Sed quia emper optavi de omnibus his in locis exi-ientibus vera sigillatim Mase stati vestrae reeirri quoniam illud prospiciens visus sumidere miraculum, ut ecretum perscrutarer,
ecem ex commilitonibus meis Hispanis, &os quos arbitrabar perscrutationi hujusmo-li idoneos fore, cum aliquibus incolis ejus rovinciae illuc perscrutatum ire jussi, illiseriose injunxi, ut modis omnibus dictuni nontem ascenderet .secretum illius fumi, k unde qualiter exiret perscrutarentur, de luantum ej possibile fuit, ut dictum monteistenderent, laborabant, nunquam tamentium scandere valuerunt, obstantibus cre 3ris cinerum turbinibus quia dicto monte grediuntur, magnis nivibus, &intenso fri-:ore quod in illis montibus vagabatur rap-inr0pinquaverunt tamen cacumini, adeo
Juod cum em ibi, incoepit exire ille fumeus:sqsus tanto cum impetu inrepitu, ut itans videretur corruere dc insecto negotio
248쪽
reversi sunt, portantes multum nivis glaciei, vibebatur enim eis rem novam in partibus tam calidis constitutos nos esse vi. 1hros, secundum sententiam nauclerorum. quoniam affirmant istam provinciam sitast in vigesimo gradu, qui est in paralello insul Hispanar, ubi assidue versantur maximi calores dum irent aesitum hoc secretii, offederunt quoddam iter, ab incolis quos se cum misera percunctati sunt, quorsum illuc iter tenderet, ipsi retulere illac iri ad Culva
illud esse optimum iter ad Culva, nor illud, per quod nos illi de Culva deducer volebant,ri Hispani progressi sunt per illidad fines montium usque, iter enim est in me dio dictorum montium ciande patere coepit planities e ulva,4 magna civitas Te mixti tan, lacus qui continentur in ea provincia quos inferius celsitudini vestrae referam, Hispani illi quos miseram ad perscrutandum secretum, cum socijs reversi hinc exultanter invento on itinere, cum ab illis&ab incolis provinciae factus fuissem certior de novo bono adinvento itinere, nuncios ipsius Mutee1um sum allocutus, eos monendo. quod deducerent me ad eam provinciam per adinventum iter, non per illud quo ipsi constituerant : Responderunt, quod erat magis planum trevius, cur me per illud non deducerent,dixere causam hanc subesse. quia debebamus transire per provinciam Guasacingo, cujus incolae erant hostes Domino suo Muteeruma, in ea non potera
mus invenire commeatum necessaria
249쪽
NARRATI SECUNDA. 22 tout per loca domini sui,sed postquam con-itueram ire illac ipsi commeatum aliunde serri curarent, maxima anxietate ratis metatis timentes, ne illi in sua malitia,el-:nt perseverare, nobisque dena,mI1diarti&uia jam omnibus innotuerat quod illuc rogredi volebarn, non videbatur ad rern ertinere retrocedere, ne illud timori Ῥullanimitati ascriberetur Et ea die, qua a lauruit eca discessimus, emensi quatuor lucaS, devenimus ad pagos quosdam sub di lone civitatis Guas cingo, ibi ab incolis en visus, meque donarunt quibusdam ervis, vestibus, ste parvis frustulis au , quae,mnia parvi erant momenti quoniam in irovincia sua talia non habentur, qui sunt actionis illorum e Tascalte cal,& circundan ur undique provinci j si Domini Mute eru-va, adeo, quod nullum est illis com-nercium, nisi cum incolis propria patri te, Udeo misere degunt Sequenti die ascenti faucem inter duos montes sitam,de quibus Majestati Vestra retuli, in i psius descen-h postquam oculis nostris patebat pro Vin
ta domini Mute eruina, venimus per Uttandam illius provinciam , quae appellatur Chalco, per duas leucas antequam ei Veni remus ad 'ca habitata, invenimus opes mum hospitium noviter extructum ex tig-nisin palea, in eo mecum soci j omnibus comm de collocavi cum omnibus Indis,
quos mecum eduxeram ad quatuor millia
250쪽
2M FERDINANDI CORTEsI1 Cempoal, nobis necessaria victui concessre, habuimus in omnibus habitat1onibi ignes multis injectis ignis, quia frigora agores maximi vigebant, duobus enim alti simis montibus circundabamur, quibus mcxima nivium multitudo inerat. Eo quidai Muteegum nomine ad me profecti sunt, videbantur proceres, inter eos ajebant vinisse fratrem ipsius Muteezuma, quat mihi attulere mille auri pondera sui domit Muteeetum nomine, δε me rogatum Vol bant, ad illius civitatem ulterius proficisco di animum exuerem, quia illius provinci annonae caritate premebatur, itererata illam dissicile tota enim erat aquis circus vallata&ad eam non nisi canois invehi p. teram, est autem canoa lembus uiriligne concavus, quibus ad aquas transferenda utuntur illas incolae Accale nominant
aliaque multa dissicilia esse in itinere com mentabantur, & illi significarem quid ab e postularem. Quoniam lubens omnia miliubicunque locorum existerem ab eodem p. tita proculdubio in signum tributi mittendi Cliraret, usque ad mare: quocunque anilmo meo libuisset. Ipsos blande lana in
eXcepi eosque aliquibus quae ex Hispanij attulera donavi, quae maximo in precio a pueeos habebantur, apud illum praesertim quem fratrem Muteeguina esse ajebant, nomine domini sui expositae legationi in haec ver ba respondi: Ego si in manui potestate meae esset ab hac provincia recessus,libentiori animo quam ipse desi at, ab his regionibus u magna