장음표시 사용
191쪽
eadem pessima inducere symptomata apta nara est. Imo quaedam , ut intc , experimenta , rem extra dubitationis aleam potuere. Quae cum ita se habeant , nostras ted officinas similibus aquis esse forticius carituras. Cum Iaesertim nulla ipsorum virtus medicinalis innotescat communius osterantur infantibus quos facile levis noxa assicit , dc qui per se in pasmos pioclives sunt, quibus hujusce generis aquae inducendis p tissim ii idoneae reperiuntur.
192쪽
e terris , aere aqua erumpentibus. IRAETER varia Venenorum genera quae
hucusque recensuimus supersunt adhuc multa , quae ignota labe corpus possint inficereri venenos scilicet Halitus, qui dum corrumpunt a rem intra corpus respirationis ope attrahuntur. Haec quidem ratio qua possit intra corpus venenata actio diffundi satis obvia est ac cognita , dc Authores de illa occasione data saepius mentionem injiciunt. Verum , cum ipsis mechanica ratio , qua certam adeo perniciem invehunt, exponenda incumbit , solent ipsam vulgo , ad cognitam Venenorum quorumdam in ventriculum actionem revocare malignos scilicet aeris Halitus inde aiunt exitiales deprehendi, quod arsen
cales mercuriales e quibus constant , particula , intra corpus convehant, quae cum naturae sint
prorSUS corrodentis , partes simul solidas atque fluidas pessumdantis labefactant. Nec certe diffitendum est eorumdem Mineralium Halitus vere exitiales esse , maerem eorum atomis infectum respirationi prorsus ineptum evadere. Inde vero si contendas quod lethales maligni omnes aetherei Vapores nocendi vim ab hoc solo fonte deduxerint , temerarium est ruinoso nixum fundamento judicium. Sedulius enim inquirenti apparebit, mortiferos ex terra
193쪽
DE VENENATI HALITIBUν, c. asserumpere Halitus, qui totum aerem valeant Ven no medicare δε quae tamen naturae adeo diversae sint ab iis quae in ventriculum agant , ut ipsae mete quibus exhalant substantiae possint innocue intra stomachum at sumi. Venenosae vero huiusce modi nebulae exhalationes a Latinis una voce Mephites diceban
Quae quidem vox ut multa alia Etrusca vocabula Syriaca origine parum detoria assas vel spirare significat, b)i apud Antiquos varia recensentur loca, perniciosis illis Halitibus famosa Sic celebris erat iuxta Hierapolim Mephitis quaedam de qua Cicero , ut talenus , men tionem injecere, edde qua specialius Strabo ut testis oculatus loquitur ).
Alter hujus generis erat pecus corycius in Cilicia, cujus ut lethi feri Cero S causa enodaretur , ex ore Draconum quos Typhoni octae concesserant exhalare Venenum credebatur in inde accepto nomine cubile Typhonis audierat Specum
hunc Pomponius Melai do descriptit in ipsi Homero saltem coamis erat ce Arima enim, in qua Typhonem iacere voluit , notante Eustathio , Mons erat in Cilicia. Nec nostrix temporibus tales Halitus infre- - Virgil. Eneid. vij. V. 6.
Savamque exhalat opaca MephisAn. V. Serυium. Ibid.
194쪽
116 TENTAMEN rigae rurequentes sunt, quamvis frequentius inmineris ἰfoveis , aliisque subterrantis locis occurrant, aliquando tamen in ipsam terrae superficiem vagantur, iis prete sertim in locis quae mineralibus redundant substantiis , aut intus fervent ignibus ut Hungarice dc Italia commune est suae posterior
Sericca an 'ante hujuscemodi Halitibus insignis semper habita est. Cum vero sese mihi occasio obtulerit aliqua notatu digna observare circa Mephitim hujusco regionis vel famosissimam , ejus nunc descriptionem quam potero accuratiissimam, examen Mechanices, qua lethum inducit, aft eram. Quam quidem Mechanicem , quantumvis eam cuivis e phili communem affirmare non auserim , ad plurimas saltem ex illis pertinere existimo; ubi non omnino symptomata conveniunt, simplex illa quae observatur nocendi vis, aliquam admini se videtur complexionem. Et in hisce casibus quae
vel extra communem rerum ordinem apparent symptomata, vel in eorum cadaveribus reperiuntur observata, quid Venenum malignitatis addiderit facile patefaciunt. Plinii temporibus ad hoc usque aevum decantata illa Molata aut saltem alia illi thim lorico, duro flectibus asstinis , tribus circiter milliabus a Neapoli distat , juxta lacum 'Agnano in via quae Puteolos ducit 4 vulgo audit Lairotia e Cani, quia ejusmodi experimenta in Canes solent institui, hiam vis aliis animalibus intra venenosam athmosphaeram constitutis aeque lethalis sit ut Carolus Octavus Francia Rex, in asina X-
195쪽
D VENENAT 1 HAL1TIBUS , c. ISTpertus est. Imo duo servi intra ipsam uisum Pie-ιro di Toledo Neapoli Pro regis capitibus in terram. pronis impositi, ipsam ambo pariter exitialem experti sunt
Spelunca haec parva sub exigui collis clivo acet, octo pedes alta , duodecim longari sex vero lata terra tenuis subtilis exhalat fumus, quem vel nudo discernas oculo. Qui quidem non tenui scaturigine , nunc huc nunc illic erumpit , sed continui fumi specie per totam pavimenti supersiciem quaquaversum diffunditur . . At illud singulare habet a, aliis diversum vaporibus
quod non ut solet fumus , in aera vageturi dis pergatur , sed brevi ab ascensu rursiis in terrani feratur & colore in speluncae parietibus diverso ejus altitudo mensurari posIit nam intra venenatam athmosphaeram , viri descentes subobscuro colore parietes inficiuntur, sed abius idem color est ac terrae communi, quod intra decem tollicum altitudinem subsistit. Hinc ergis ut mihi dum in illa starem nihil noxae contigit , sic nec aliis animalibus, quorum casu supra praedictum coloris terminum attollitur. Verum si , ut fieri solet, Canis aut aliud Animal quodcumque per
vim in hac athmosphaera coit tinetur , aut prae minori corporis mole caput extra venenato Halietus non possit erigere , subito quasi attonitus omni motu destituitur pro mortuo concidit, audsyncope corripitur, artubus simul convulsis trementibus , donec nihil amplius vitae per exter na signa appareat, praeter debilem sensibus vix obvium cordis arteriarum pulsum. Quae ui- a Di aso a delle os et pag. 37.
196쪽
tues TENTAMEN GEx Tu Mdem gna si longior sit mora in ejusmogi aere
cito cessant, dc mors sequitur irremeabilis, ut in iis qui perfecte strangulantur vertim si mature extra specum in apertum aerem trahatur , cito revi
viscit animal, imo citius adhuc si in vicinum projiciatur lacum , qui quidem fibras cutis constringendo, frigidi balnei more , intermissum sangui- his circuitum vividius instaurat. Aliquam fortasse lucem vaporis hujusce lethiseri indagini a meret aliorum phamomenorum quae experimentis in spelunca illa deprehensa sunt conssideratio. a Fax accensa in hunc vaporem immersa , subito prorsus exstinguitur. Scio petus in ipso ignem concipere non potest. Si thermo- metrum ita in spelunca fixum reponatur, ut stagnans Mercurius, vapore omnino induatur, Mercurius, nec cadit, nec in altum evehitur, nec
aliquid experitur diversi ab eo quod in ambiente
In hac porro brevi , sed accurata hujusce spelunca histori , ea pecularia selegi phaenomen ,
quae non modo venenatos Mephi tum Halitus a vulgaribus cinnocuis fumis possint discernere verum , ut arbitror, satis ind cant, unde rationem eorum et fectuum d agendi methodum possi mus exspiscari. Ut vero in aliorum opinionibus refellendis tempus inutiliter non eramus , id primo loco norandum occurrit, nullam hic vulgaris veneni sus
picionem polle injici si quid en1m lateret in hoc
aere, corrodenti esticacia praeditum, non tam cito convalescerent extra speluncam protracta Ani a Addis Ton' remaris on irat p. 23O.
197쪽
mali , nulla remanente a Venenat aere noXa,
nullo superstite ab inspirato tali aere , vel Dnim symptomate. Praeterea est uvia hujusmodi superiorem speluncae partem aliquatenus inficerent, in qua tamen puru vitae usibus accommodatissimus spiratur. Nec talis inuri posset corporibus labes , quin ejus aliqua in aperti cadaveribus superessent indicia, in quibus, nihil aut con
tra communem rerum ordinem , aut mutatum
sive in fluidis sive in solidis apparet, praeter ea
pauca quae in variis observata afferam.
Ut igitur possit intelligi , in quo lethalis ejus
emcacia consistat, observandum est duplicem esse respirationis usum : primus est ut dum per pulmones transvehitur sanguis, possit , aeris elasticitate vesiculas pulmonales distendente, comminui, alteri, subigi , ne partium ejus inter se cohaesit , impediret secretionem eorum humorum qui in variis incerniculis ab illo debent secedere atque derivare sa). Alter vero est ut sanguis possit certum quid ab aere mutuari, quod , cujuscumque
sit naturae , alendae sustentandaeque vitae necessa rium reperitur.
Quod vero in aere vitae quoddam pabulum Occurrat quod sanguini inter pulmones mixtum p sum inficiat, alibi a me demonstratum est. b Hac scilicet observatione, quod eadem aeris copia non possit dii vitae sufficere, licet nulla harum defraudetur qualitatum , quibus vel pulmones in flare, vel sanguinem in motum agere aptu natus est cimo Ma Doctotis Halle experimentis idem educitura hic enim dum multa sub aquis in Ma- i V. Malpighi de Pulmon. mellini opuscula.
198쪽
china sua urinatoria observaret, aeremque spiraret naturali multo densiorem , spuitum se rarius ducere reperibat cujus quidem pham omen harues ratio , quod scilicet dum major solito attrahi
tu aeris copia , major partium aeris vitalium copia infunditur δε proinde minus frequens respiratio ad vitam susticit. Talis est in nostra spelunca aeris conditio, nec gravita , nec laterium in aere saliem notabilius deficiunt i, Mercurius enim ut jam dictum in Baro metro ab illo vapore non detruditur Jure ergo inde concludimus latere aliqtiam in aere qualutatem quae cum in pulmone spirando adducitur, vitalis illius spiritus cum sanguine commercium intercludit. Nec vere venenatam substantiam reperiundam hic fore jam diximus aut aliud in terra ex qua fumus ille oritur , deprehendi potet praeter subviridem colorem cum gustu quodam iubacido Cualis observante L. Di Capoa, in vitrioli phlegmate observatur, ut Halitus ille unctuosus vapor ex vitriolico genere a subterraneo calore in sublime raptus possit nuncupari. Porro ut distendantur vesiculae pulmonum
adeoque tenuis ham substantia , ab aere sese in
sanguinem insinuet, certe necessario concurrere
debo liber in illa spirituum nervosorum influxus. Hinc ergo valde vero simile apparet, hasce vitriolicas moleculas , vim repellent cm in clas licas hujusce fluidi partes exercere , unde spiri tibias repulsis destitutae fibrillae torpent inertes,
di prorsu relaxantur ta) a Tentamen quintum ad Daem.
199쪽
D VENENATI HALITI EUM, c. I 6 INec adeo aut admirandum aut rarum apparere debet, quod spirituum actio tam subito in sua actione interrumpatur, adeo gravi fluido in- perposito. Quotidie enim videmus quam subito
nervorum motus excitetura reviviscat, cum naribus volatilia alia admoventur; quae quidem semiper alcatinae observantur indolis, adeoque vitrio Iicis partibus ita prorsus contraria , ut facillime simul luctam sive et tervescentiam concipiant. Uno verbo , novum videtur sufficiensque itideratiociniis pondus accedere quod in Ranis intra hanc speluncam occisis pulmonum vesicae, quae ita hisce Animalibus multo distinetius quam in aliis plurimis occurrunt , omnino subsiderint maere pror Sti vacuae reperiantur. a Quod si quis aliquid amplius optaverit, id ipsi supererit ut exem
plo Leonti ardi di Capoa b arte Mephitim sibi
comparet is enim Antimonio Bis mulliove aut alii cuicumque metallicae substantiae tenuiter pulveratae, aqua fortis sive spiritus Nitri superinjiciatur , exoritur calor ingens densus obscvrusque fumus, intra quem faces ut in spelunca extinguuntur rac Animalia ut ut lentius suffocantur pereunt Lethales subterraneorum halituum e fectus, qui vel in mineris vel in puteis profundioribus, aliisve locis conclusis saepius erumpunt ei fumi pariter carbonum lignorum in clausis con clavibas actio, eadem ratione enodantur, dum sci licet totidem sunt acidae prosapiae vapores, qui mineralibus substantiis in lublime rapiuntur. cc Et ut in Animalibus quae intra speluncam moriebanis
200쪽
16 TENTAMEN E Ex Tu Mtur , vesiculta pulmonum subsedisse reperiebantur , deliciente scilicet ab animalibus piritibus tensione . sic in dissectione viri a vapore carbo num interempti quem intra fundi.)rem cellam a pistoris furno reconditum , spuitu duxerat Acta Academiae Regia Parisiens referunt, siccum fuisse
repertum cerebrum , brachiorum velo crurum musculos ita relaxato S, ut a partibus quibus a
sigi solent, quasi divulsi apparerent a j
Vertim observandum est quod in quibusdam hujusce generis casibus, saepe Mineralium particu se adeo parva aquae quantitate commiscentur,
ut nedum face restinguant, ipsae contra pulveris pyrii more ignem concipiant, Min flammam sece admota erumpant. Celebre hujusmodi exemplum habemus in Philosophicis nostris Transacistionibus 40, experimentum quo ex Martis limaturain oleo Vitrioli ignis elicitur , Assertorum
nostrorum veritatem comprobat.
Sic igitur demonstratum confido qua fieri possit ratione , ut mors per nare inhaletur , licet nihil per te venenosi inspiratione duxerimus. Nec o 1an dissicilius erit ostendere qui fieri pussit ut minor hujusce noxae gradus possit inducere symptomata quae cum primo intuitu prorsus ab iis de quibus dictum supra diversa appareant
ejusdem tamen sint naturae in eam d mmminentur perniciem . Tum, qua ratione varii corruptus
miasmatibus aer ut inde quasi in Mephitim mutetur qualem ab intensiori calore crassioribusque aqueis particulis cetum videmus, possit epi demi cos morbos accersere , de illos speciatim , qui ab-