장음표시 사용
201쪽
D VrNpNATI HALITIBUS, c. I 63 normibus, insolitisque symptomatibus , malignitatis nomen solent nancisci. Summa enim attentione dignum est , quod observavelit Hippocrates a aeris constitutionem, quae pestilentialibus febribus excipitur, ingenti torridam aestu fuisse , simulque pluviis, australibus que ventis comitatam , dc Galenus M aperte docet , nullam aliam aeris temperiem educandae alendaeque est magis per se obnoxiam me quam illam quae mixtas ex calido tumido qualitates praefert δ hujusce tempestatis duratio , pesti lentiae pariter saltem violentioris tempu circumscribit. Eadem est Lucretii H mens qui in admiranda quam de Atheniensium peste reliquit de criptione .hi, inquit morbi aut a corrupto erumpunt aere , aut a terra surgunt
Intempsivis labisque 2 solibus icta.
Id porro generales Epidemicorum morborum historiae confirmant ut plurimum hanc adhuc magis firmassent a Tertionem, si praejudicata latentis veneni opinio, multorum animos ab evidentium causarum contemplatione, non Vocassiet.
Quod quidem satis perspicuum est , in iis regionibus quae malignorum morborum maxime feraces sunt. Sic uinari observatione in Indiis Orientalibus deprehenditur quod Dcca ut ut a se tuos tempestate , manet illibata sanita verum 4Japidem lib. ij. iij.
b De Temperam. lib. . c. 40. Nommentar, in pidem lib. iij. o Lib. i. v. Os 8.
202쪽
τ6 TENTAMEN Ggxtu Mubi calidae tempestat pluvia supervenit, tunc pet niciosae febres impendent. Idem in Africa pariter habemus observatione deprehensum iam referente Ioanne Leone . )', si aestivis mensJbus Julio atque Augusto , imbres copiose decidunt, brevi caput extollunt pestis δίfebrium pestilentialium agmen quibus quicumque correptus dissicile in pristinam restituitur sanitatem. Qui vero in ea quae de usu respirationis dicta sunt , sedulius attenderit, limulque Belliniana
Theo romata inspexerit , facile horumce phaenomenorum rationes intelliget.
Demonstravit scilicet Vir illustrissimus malignis 3 pestilentialibus febribus producendis necessario concurrere viscidum tenacemque sanguinis lentorem seu gluten , qui primum capillaria in- farcit vascula, calore postea solutus fermentationem cum anguine concipit , ipsumque in molem inaequaliter viscosam atque gluti osam convertit.
Nunc vero liquido apparet aerem, fervidum simul humidum non posse sum ciente efficacia, arterio sum in pulmonibus fluidum attere rea subigere Chim ergo ad secretionum organa appellit sanguineus latex, ne di In ipsis proprium suum infundat humor m , viscidiores tantummodo partes ipsorum orificiis in trudit, quae sensim iii obstructiones coalescunt. Haec porro vinci nequeunt repagula nisi sanguinis impingentis impetu calori agitatione. Tunc vero' 'ut nosus ille mucus u SUM In circulat Ionem raptus omnem languinis
a Hist. Africa liae . ccio Uide Purchas tigrim lib. vj. c. q. Dappe descript Afric pag. 27.
203쪽
DE VENENATI HALITIBUS , 8cc. 163 molem , more fermenti disturbat,in nativas ejus qualitates adulterat. Nec me fugit vulgo Hippocratis aut horitate sanciri, quod de latente intra aerem. veneno , in hujus generis morbis solet afferri. In hunc sensium ccommodatur maxime ejus θεῖοντι quid divinum. a Verum inter ejus Interpretes maximus, hanc vocem , multo alio modo Galentis intellexit. Nihil enim aliud per hanc vocem voluit significati praeter manifestam aeris constitutionem, intempestive dominantem , qualem in
Aphorismis ipse descripsit Hippocrates b),in qualem pariter hodie hic oratione prosequimur hinc iure inadoas is observat, quod in singulis Epidemicorum libris ne semel quidem Hippocrates de Veneno vel levissimam mentionem in jecerit , tamquam de malignorum hujuscemodi morborum causa. Et quod Deorum in morbis influxum spectat, sapiens Hippocrates d alibita
cet, nullum magis a Dii morbum esse repetendum, quam alium quemvis . cuique enim sua causa inest in natura rerum reperienda, iensibus plexumque obvia. Verum a nostro forsan alienum est proposito, rebus hisce diutius immorari. Saltem inde Medicos admonendi ansam arripiam , eos nonnisi summa cautela in hisce casibus ad exhibenda remedia incedere debere quae doloso Alexi pharmacorum titulo summum calorem , thim venti iculo, tum sanguini communicant, quae saepe dum spiriti- - V. Progn. maleni Commentar. Sect iij. Aph. ij. De Febre maligna lib. q. cap. I'. d De Aere , locis isquis ' de Morbo Saero
204쪽
166 A TAMEN SEETUM bus animal1bus bellum cum morbi malignitate In dictum fingunt, proditoria auxilia debiliori, ut putant , naturae intempestive admovent. Unde dum novus oritur tumultus novaque perturbatio , per vertitur interrumpitur naturae opus , quae semper hostiles impetus, criticis evacuationibus amat
Fatendum est tamen multos Malignos morbos contagio vere distundi. Contagium vero e-Iaenum est. At enim nativa morbi cujuscumque causa rac modus quo morbus ille proserpit, inter
se omnino differunt. De hac differentia alibi fusius locutus sum h1 vero addam tantummodo Quod dum febri per infectionis viam ab aegro in sanum inseritur , id communius ulti- is morbi temporibus accidit . id est sit in hydrophobia facile potest annotari in quo tempore
fermentatione concepta sanguis , uberrimam ac
tuosarum suarum partium copiam in glandulas constantioribus secretionibus dicatas magis apsi obvias profundit. Hinc illa intra aera voli tantes mole cuti impuro amantur halitu intra sani hominis pulmones, aut intra cutis poros sese insinuant, hinc nervi prinatim labem concipiunt, & postea sanguis eundem concipit fermentationis aestum tumultum eumdem , qui primum in
corpore a quo erumpebant , Xortus fuerat.
Nec multium dissimili ratione , cibi in alubres, immaturi terrae fructus, ad malignos pestilentiales morbos invehendos ab aere corrupto io-xiis vaporibus foeto , conferunt. Humores enim
quos talia alimenta sanguini suppeditant, per se i Tr. de Peste.
205쪽
D VENENATI HALI TIB Us e lac. 67 orrupti , invali Jum secretiori atque nutritioni peragendae laticem efficiunt , hinc nulla nus mirum est , si piae ter omnia quae hujuscemodi morbis fani illatia sunt symptomata , foedae pustulae inflammationes, ulcera in morbis ab hac causa oriundis, saepitis in corporis superficiem erumpant.
Hinc fit ut non raro famem pestis excipiat quae quidem calamitas saepius apud pauperiores primum saevit, quorum vivendi ratio semper laxior, minus est sanitatis legibus obsequiosa Sic observatione constat apud Turcas de Africanos quibus endemia laevit pestis quod dum loci incolae peste frequentilesimi moriuntur, extranei qui ibi plurimi degunt , a contagio omnino serVantur si sedulo cum infectis vitent commercium. Ad haec de venenatis halitibus maere disserenda deduxit speluncae illius Canicidae contemplatio , dum ab hujus es ectibus illorum phaenomena expendenda credidimus. Nec diffitemur tamen alias dari aerii elementi mutationes , quae natura prorsus ab iis de quibus hic agimus dissideant , nec minori tamen animalium damno Verum hic nullatenus loqui contendimus , de iis quae vel Arsenicalem vel Mercurialem , aut similem naturam sortiuntur, quae omnia ad praecedens Tentamen revocanda sunt. Quaecumque vero evri alterationes , cognitarum ejus proprietatum mutationi debentur, facile explanantur ab iis quae
hic exposita fuere. hac arridet potius de herius fluidi insalu tiare disterere quod ut illi de quibus jam egimus, proximum est , sic tim prumum alte satur, necessario aequale invehit animalibus periculum , perniciem aequalem.
206쪽
I68 TENTAMEN . SEx TUM A quam hic intelligimus , vitae usibus adeo a
commodatam , non solum pro communi Animalium potu , sed etiari in ciborum carnium praeparatione , ut jure meritoque nutrimenti e
biculum possit appellari. Verum si praeter proprietates quae ad hos usus requiruntur, aliae ipsi accedant, nil mirum si , dum corpori infunditur. aio vas in ipsum mutationes inducit. Sic Lutetiae Parisiorum quam ab Areuei pars Urbis accipit, quae quidem adeo lapidosis inficitur articuli a
aqua , ut tubi per quos transvehitur crustam concipiant, δ successu temporis obstruantur. Et bis
1ervavit Doctor ister a hujusce Urbis Cives
multo magis calculo vesicae , quam aliis in locis vivere obnoxios. Eadem ratione aqua alterius generis particulis saturata habeatur, metallicis v. g. salinis aut similibus , illae pro varia ipsorum gravitate , canalium capacitate , aliisque hujuia1Dodi circumstantiis , communi humorum ab reprarae circuitu , in hanc illamve partem decumbent. Sic mineralia corpora , nitrosaque salia , quae in nivosis Alpium aquis , abunde reperiuntur , adeo certo gutturis obstruunt glandulas , ipsasque intusnorem in iis qui ipsis pro potu utuntur , attollunt, ut vix illorum qui hic locorum degunt unum
reperias, qui ab hisce liber sit in farctibus. 4
Ab hisce rationibus effectum est ut aquae adpotum delectus apud Antiquos specifico pondere dijudicaretur , levior enim , ut ab omnibus eterogeneis liberior praeferenda judicabatur.
Fontes vero qui veneno inficiantur, corrodeu- V. Lister Voyage to Paris. ι 2 iis innidum glinur miratur in Alpibus φJuvunal a r. xiij.
207쪽
tia mixta aquae corpuscula devehunt, quae cum intra corpus vehiculo destituuntur , eamdem no-Xam visceribus inferunt, ac si nullo diluta latice fuissent assumpta , illi forsan dum particulis asvecta diluentibus altius sese insinuant i sic superata primarum viarum officina malignos esse ctus in intimiora naturae penetralia stundunt, sic fons in Ethiopia ruber de quo loquitur Plianius a L, ex quo minium sive nativa Cinnabaris educebatur , pessimos suos effectus in cerebrum
praecipue exerebat, hinc de illo Oidius ait b Si quis faucibus ausis
Aut furit . aut patitur mirum gravitate soporem. De ea materia uberius disserere opus non est. Venena enim de quibus hucusque actum est , singularem suam possunt aquis naturam impertiri: hinc varia prostant exempla Fontium Arsenicalium , Mercurialiumque , quae apud doctissimum Baccium collecta videre sis' est quorum sinis
gulare quoddam genus iii Philosophicis Transactionibus do describitur.
At quod de Aere observavimus, de aqua pariter annotari debet, scilicet in illa quasdam mutationes contingere quae licet proprie venenata: dici nequeant, tamen tanti momenti effectus secum apportant, ut singularem mereantur attentionem.
Quam quidem eo seduliorem requiram, quo graviori ab usu quotidie circa hoc quarum genus CL Lib. xxxj cap ij.
Ob Metamorph. lib. XV. , De Thermis lib. q.
208쪽
E O TENTAMEN S Ux Tar, in hac Urbe peccatur. Impuras scilicet stagnantes putealesque aquas solent eligere , ut inde ce- revilia aliique Civium potui liquores , conficiantur. Hujus generis liquidum , majorem quidem vim .essicaciam extrahendae alti tinctura solet exhibere, quam communis cinnocuus fluviorum latex. Sed haec ratio, si nulla aliunde coegerit necessitas , per se non sussicit ut ejus usus praeferaturri haec enim qualitas a mineralibus particulis , talibus aluminosiis quibus impraegnatur, Omnino accepta ferenda est. Author Nuperus dum altius scrutatur nata lix, morbi quem nos corbutum vocamus , Plinio b Strabonique es promiscuo Stoma cace dc Scelotyrbes nomine descripti , perpenditque primaria hujus historias certa fide in postremis hisce
nostris saeculis enarratas, ad horumce locorum Scriptoribus, ubi primum saeviisse coepit in oliciter ut laus Magnus , Balduinus Ronssaeus , J. Nierus , Salomon Albertus , constanti examine comperiit ejus originem , omnibus in locis Womniis hus ab Authoribus in insalubrem aquarum noxiais rum Hagnantium usum refundi Thim vero dum simul confert glareola terrae strata , quae prope Londinum, Amstelae damum autetiam reperiunis tur cibi magis hunc exoriri morbum demonstrat, ubi pejores bibuntur aquar. Sicque extra Omne dubium positum est, maxime composita complexa symptomata quae ad Scorbuti nomen uni- VcrS referantur, maxima sui parte pravis hujus
D. S. H. Scelera aquarum o a stipplement om
Graunt o the bilis of Mortality.
209쪽
DE VENENATI HArretivus a c. ijs. Ipse etiam H ppocrates qui morbum hunc sub tutulo 'magnorum plenum, sive μνει εγαλ descripserat alio in Tractatu pronuntiat quod putealium stagnantium aquarum usus , necessiati' malam tum ventri tum lieni dispositionem inducit. Si vero in ratibne pravo tum horumce emectuum altius inquirere est animus , attendendum est glaream in mineralium terrarum genere comprehendi, variaeque moleculae , mineraliaque falia , quibus aquaeratim per illa strata transeunt , impraeg-Dantur , vitibus humanis numquam superari sive digeri pollunt, ut clarissimus D. Liseri a obser-Vas, non igitur tanturio ut recte arguit calculosae inde in renibus vesicula .vel articulis pertimescendae
sunt concretiones, venum etiam ut Hipstocrates observavit duri in plene tumores enascuntur. Neo id solum verum corrodente etiam effcacia , sensiles sionachiis intestinorum tunicas pungere potiunt atque vellicare , adeoque ciborum in iis concoctionem interturba res pervertere. Sed printerea , ubi intra fano uinem devecta sunt hujus
modi holecui se, nil mirum est si paria insenssibili
perspirationi dicata canalia , frequentius iis in far csta obstiuantur ab eodem prorsus mechani iam . pendet quo nos a ictorius edocuit , ab aqua grav ore perspirationis materiem in chorem converti, qui dum in canalibus haeret, cachexiam
Quae vero inde noxae excipere debeant , facile quitque judicaverit, non en 1 inde solum in ar-
a De Fontibus medicatis Angliae , p. a. p. s. At OG silia si ve metallica alia , alia atque alia sunt nobis , pene igni dixerim indomabilia. se Medic Statica s. θ' Aph. 6.
210쪽
, a ENT SExτ. DE VENEN FIALITIEus tubus dolores emergunt, maculae in superfidierni
corporis erumpunt, lividae, ulcerosae, a retent intra sanguinem acriori liquido, verum etiam symptomatum horumce nerveorum plurima quae
vulgo vel hysterica vel hypochondriaca nuncupantur , suam sortiuntur originem. An notavit enim Sanctorius flatum aut ventum qui adeo arcte his,ce casibus conjunctus repetitur , nihil aliud esse quam rude in concoctum perspirabile sa)Si vero horumce incommodorum plurima, in robustioribus .maxime exercitati corporibu , saltem ante senectutis tempora non persentiuntur, non tamen minus mihi inconcussa experientia constitit, maximam iis deberi attentionem a debilioris Mollioris textura hominibus, praesertim vero in tenuiori delicatiorique sexu. Hisce inductus rationibus Plinius nos edocet eos imprimis damnari fontes , quorum aquae decoctae crastis obducunt vasa crustis obh; id vero a nostris putealibus aquis fieri nemo nescit, qui vulgo ad Theae con Dctionem adhibita vascula in Dpexerit. Hinc atruiquis praesertam aetatibus , in quibus laaec Medicinae pars quae Diae tam spectat , sedulius accuratius exculta est Aquarum sedulio contemplatio de qua nunc agimus , tanti habita fuit momenti, ut Hippocrates qui de hac materia praestantissimum qui hucusque editus sit Librum conscripsit, maximam partem non solum Morborum , sed etiam diversae variorum Populorum temperiei ab aquarum aeris differentiis expendendamin explorandam crediderit.