Marci Fabi Quinctiliani Institutionum oratoriarum liber decimus

31쪽

lo Itaque ex stibuat suaptis Aristarehi itidia. olo scriptoribus . iamborum ad ριν maxim pertinebit unus Archilochus. Summa in hoo MVis elocutionis, eum valida tum braves Vibrantesque sententi e plurimum sanguinis at-qus nervorum, adeo ut vi atur quibusdam, quod quondam minor est, materia ess non

ingenii vitium. Novem vero Lyricoram long 61

Pindarus prinosps, spiritus magnificentiae, sententiis, figuris, beatissima rerum Verborumquempia, velut quodam eloquenlliae flumine pro pter quae Horatius eum merito credidit nomini imitabilem Merichorum quam sit ingenio 62

validus, materias quoquo ostendunt, anima holla et clarissimos canentem duees et vita carminis inera lyra sustinentem. Reddit enim Personis in agendo simul loquendoque debita dignitatem ac si tenuisset modum, Videtur θ' mulari proximus Homeru Potuissa γ' sed' -- danda atque essunditur; quod ut os reprehen d dum ita copias vitium est Alcactus in 63 parto operis 'ureo i ctro merito donatur, quia tyrannos insectatus multum etiam mori ho oonfert in eloquendo quoque brevis et magnificus et diligens ei plerumque oratori si milis. Sed nacreon lusit et in amore da-

32쪽

tanuis alioqui, smone proprio si iucunditais quadam commendari potest: praecipua tammeius in commovenda mi soration Virtus, ut quia dam in hac sum parte omnibus eius operis Ru 6bctoribus praeferant. Antiqua comoedia cum sinceram illam sermonis Attici gratiam proposola retinet, tum facundissimas libertatis est et insectandis vitiis praecipua Plurimum tamen Virium etiam in ueteris partibus habet, Nam et grandis et elegans si venusta: trisscio an ulla, post Homerum tamen, um ut Achillem samps excipi par est, aut similior sit oratoribus aut ad oratores sapiendos aptior. Plures tua auctoros: AristoPhaines tamen et

66 Eupolis rati,usquis praecipui. Tragosilias primus in lucem Aeschmius protulit, sublimia

et gravis et grandiloquus, saepe usquct ad Vi lium, sed rudis in pleris ius o incompositus: Propis quod corroctas ius fabulas in certa me deserus posterioribus postis Athenienses Permisere, muniquo eo modo multi coronati. 67 Sed long olarius illustraverunt hoc opus Sophocles atque Euripides quorum in dispari dicendi via uter sit poeta melior, intου PIur mos quaeritur. Idque ego sane, quoniam ad Praesentem materiam nihil pertinui, iniudica tum relinquo. Illud quidem nemo non fateatur,. 65. libertatis; et si est insent. - nescio an nulla.ε. 66 Tragoedias lximum dic. nescio quibus auctoribus araris, at grandiloquus saepe.

33쪽

INSTITVeta: ORAT LIB. x. AP. 1. 25nseosso ost iis, missa agondum comparant, ut lio in longo foro Euripiden. Namquo is et Min sermone quod ipsum reprehendunt, quibus

gravitas et cothurniis ot onus Sophoclis ido tum ess sublimior,hmagis accedit oratorio generi, et sententiis densus et in iis, quae a sapientibus tiadita sunt, paene ipsis Par, t di. condo atqus rospondendo obilibet eorum, qui suorunt in foro diserti, comparandus in a --etibus Vero cum omnibus mirus, tum in iis, qui in miseration constant, facile Praecipuus. Huno et admiratus maxime est, ut asperae 69statur, t ecutus, quamquam in per diverso,

Menander qui vel unus, meo quidε iudicio, diligenter lectus ad cuncta, quae Praecipimus, officienda sufficiat: ita omnem vitas imaginemo essit; tanta in eo inveniendi copia et vi quendi facultas; sita si omnibus rebus, Perso nis affectibus accommodatus Nec nihil pro-70 Dot, viderunt, qui orationes, quae Charisi nomini addicuntur, a Menandro scriptas putant Sod mihi long magis orator probari in opere suo videtur, misi foris aut illa mala iudicia, quae EpitrepontΘs, Epicleros, Locroe habent, aut moditationes in Psophodee, Nomothete, Hympobolimas non omnibus oratoris numeris sunt f. 67. Euripia m.

f. 68. dicendo ac respondendo, qui miseratio

ne constant.

l. o. quae Chariati nomino eduntur

34쪽

71 absolutas. Ego tamen plus huc quiddam ω- laturum eum declamatoribus puto, quoniam his

necesso est, secundum conditionem controver-aiarum Plures subire personas, patrum, silio rum, militum, rusticorum, divitum, PauPorum, irascentium, deprecantium, mitium, asperorum.

In quibus omnibus is custoditur ab hoc poetata decor. Atque illo quidem omnibus eiusd- operis uotoribus abstulit nomen et fulgoro quodam suas claritatis tenebras obduxit. Habent tamen alii quoque oomici, si cum venia leguntur, quaadam, quae ossis decerpereet tprascipue Philemon, qui ut pravis sui temporis iudiciis Monandro asp praelatus est, ita

consensu tamen omnium meruit credi secundus. 73 instoricia multi scripsero praeclare, Sed -- mo dubitat longo duos steria praeserendos, quorum diversa Virtus laudem Pasn est Parirem consecuta. Donsus si brevis et semper

instans sibi Thucydides dulcis et candidus stissus Herodotus ius concitatis, hi remissis assectibus melior illo conoionibus, hi sermo nibus ius vi, hi voluptato Theo'O us hius proximus ut in historia praedictis minor, it oratori magis similis ut qui, antoquari est ad hoc opua solicitatua, diu fusest orator Philiastus quoqus meretur, qui turba quamvis o aiorum Post eos auctorum eximatur, imitator

Thucydidis ei ut inulto infirmior, ita ad vate laus lucidior. I horus, . in Isocrati visum, alearibus Ἀγt Clitarchi probatur ingenium,

35쪽

INSTITVTT ORAT LIB, A CAP. I. IT M. infamatur. Longo Iinscia torvallo empo Toris natu, Timagenes hoc est vel ipso probabilis, quod intermissam historias . scribendi indu

striam nova laudo reparavit. xenOPhon non

' excidit mihi, sed inter philosophos reddendus

est.

Sequatur Oratorum ingens manus, ut cum d com simul Athenis aetas una tulerit. uo xum longo princeps DemoMhenes ac paene lux orandi fuit tanta is in eo, tam densa omnia, ita quibusdam nervis intenta sunt, tam nihil otiosatin is dicendi modus, ut nec quod ssit in eo meo quod redundet invenias. Plonior ΠAeschines et magis usus Et grandiori simillis, quo minus strictus est carnis tamen plus habet, minus lacertorum Dulcis in primis taenius Is Nerido, sed minόribus causis, ut non dixeriin utilior, magis par Ilis instat Lmsias ramaior subtilis atqu. Iegans et quo nihil si invitori satis est docere, quaeras Pers tius nihil nimissi inane, nihil arcessitum puro tamen fonti quam magno flumini propior. Isocrates in divors genere dicendi nitidus et domtus et paIaestrae quam Pugnae magis accommodatus, omnes dicendi Vsneres sectatus est; sc imme rho: auditoriis enim s non iudiciis compararat in invintion lacilis, Onssti studiosus ita f. 77. Dulcis imprimis; si ilibi quoe 'escrimis in primis. . 78. satis ea ae docere.

36쪽

28 . AB QUINCTILIANA composition adeo diligens, ut cura eius repre-80 hendatur. Neque ego in his, do quibus locu

tus sum, has solas Virtut , s has praecipuasi Puto: so ceteros Parum fuisse magnos. Quinsitam Phalore illum Demetrium, quamquam 1 primus inclinass eloquentiam dicitur, ut tum ingenii habuisse et facundias salsor, Vel ob hoc memoria dignum, quod ultimu est sere ex Atticis, qui dici ossit orator quem tamen in illo medio gener dicendi praefert omnibus μ' cctro. 81 PMIoso horum ex quibus Plurimum se 'traxisse loqusntia M. Tullius confitetur, quia dubiis Platonem esse praecipuum, HV Rcumine dissersndi sive eloquendi facultato divina quadam et Homorica Zmulium enim supra pro sarii orationem et quam pedestrem Graeci, cant, surgit ut mihi non hominis ingenio, sed quodam Delphico videatur oraculo instinctus. 82 Quid ego commemorem Xenophonιis illam tu cunditatem inaffectatam, sed quam nulla con ssqui assectatio possit ut ipsae sermonem si xisse Gratias videantur et quod de Oriclo a teris comoediae testimonium est, in hunc trans

erri iustissimo possit. in Iabris eius sedisss83 quandam persuadendi Deam. Quid reliquorum Socraticorum elegantiam Quid Aristotolomst

quem dubito scientia rerum an scriptorum copia an eloquendi suavitate an inventionum acu inins an varietate operum clariorem uism.

Nam in Theophrasto tam est loquendi nitor

37쪽

INS, ITVTT ORAT LIB. x. CAP. 1. 29 ius divinus, ut ex eo nomen quoque traxisso dicatur. Minus indutiores eloquentia Stoici 8

Veteres sed cum honesta suaserunt, tum in colligendo probandoque quod instituerant plurimum. Valusrunt rebus tamen acuti magis quam id quod sane non assectaverunt, orati ne magnifici.

B. Idem nobis Per Romanos quoqus aucto mres Ord ducendus est Itaque ut apud illos Homerus fuit, sic apud nos Virgilius auspica tissimum dederit exordium, omnium eius gΘne ris poetarum, Graecorum nostrorumquε, haud dubie 'proximus. tori enim verbis iisdem, 86 quas in Afro Domitio iuvenis excepi qui mi hi interroganti, rius Homero crederet maxi-m accederE, Secundus, inquit, est Virgilius, Proyior tamen Primo quam tertio. Et her ouis ruc illi natura coelesti atqus imi'ortalioesaerimus, ita curae et diligentiae Vol ido in hoc plus est, quod ei fuit magis laborandum: si quantum eminentibus Vincimur, fortasse E qualitat pensamus, Ceteri omnes longo Ἀ- 87 qutentur Nam Macer et Lucretius legendi. quidem sed non ut φρασιν id est corpus eloquentias faciant elegantes in mum quisque materi', sed alter humilis, alte difficilis. ια'cinus Varrisin iis, s qua nomen est assΘ-

4. 4. Probandoque, instituerant mon a sectant, orat magnis f. 85. Homerus, si omisso verbo substantivo.

l. 7. Phrasin.

38쪽

30 FAB. QUIN L stacutus, interpres veris alieni non spemiendus quidem, verum ad augendam n Hatem dicendi 88 parum locuples Ennium sicut sacros VetustatElucos adoremus, in quibus grandia et antiqua robora iam non tantam habent specim, quantam eligionem. Propiore alii atqus ad hoc, de quo loquimur, magis tales Lase uua quiadem in herois quoque orcitus Et nimium ama 89 tor ingenii sui laudandas amo partibus Comnelius autem Sepertis, etiamsi versificator quam poeta me ior, si tamen, ut si dictum, ad α-

empla primi libri sthim Siculum parseripsisset, vindicaret ibi iure socia'dum lomam. Semranum eonsunmnari mora immatura non passa -t: tu rilia tamen Mius istera Et maκ mam

indolem osten hint et admirabilem, Praee ue sinin astate tua, reeti generia voluntatem. Mol tum in Valerio Flacco nupor amisimus. -- mens est Poeticum ingenium Salei dxari fuit nec ipsum senectuto motiiruit Rabirius a Pedo non indigni cognitione, si acet. Lucanus ardens et concitatus et sontentiis elarissimus ut dicam quod sentio, ma-91 gis oratoribus quam poetis imitandus. Hos nominavimus, quia MimANIcv AUGUSTUM ab institutis istudiis de xit iura terramini. 88. in heroi eis quoque. i. 89. M oxempla primi Ioe Mn. Sed eum

consummari.

f. m. Saleia Mi-aevectute matri Tum Rabirius - Poetis annumeranda M

39쪽

INSTETUTT DRAT. LIB. n. CAP. I. di pabumqns dis visum est, ess eum maximum poetarum. Quid tamen his ipsis ius operibus, in quae donato amperio, iuvenis se-eesserat, sublimius, doctius, omnibus deniquo numeris praestantius p Quis enim caneret bella melius quam qui sic gerit Quem praesidentes studiis ea propius audirons Cui magis suas artes aperiret familiare numen Minerva pDicis has plenius Rinim secula. Nun enim Meeteriirum fulgor virtutum laus ista praestringitur. Nos tamen sacra litterarum colentes λ- ras CAEsan, si non tacitum hoc praeterimus et

Virgiliano orte versae testamur, Inter victrices hederam tibi semere lauros. Elegia quoque ramos provocamus, cuius mihi 93

tersus atque elegans minime Vidinur auctor L.

bullus. Sunt qui μορσrtium malint. id sutroque lascivior siem durior Gallus Satura quidem tota nostra est, in qua primus insignem laudem adeptus Lucilius quosdam fit doditos sibi adhu habε famsto sq, ut eum non eiusdem modo operis auctorihus, o omnibus poetis praeserre non dubitent. Ego quantnins ab illis, tantum ab Horatio dissentio, qui Lucilium fluere luculentum' esse aliquid, quod tollere ossis, putat. Nam eruditio in eo miras. i. parumque diis visum. i. 3. Patira quid ἄν mox amatores cancellis

40쪽

32 M, AB QUINCT IANI et libertas atqus inds sorbitaὸ et ab indantia saliν. Multum et est tersior ac purus magis Horatius et non labor eius amore, Praecipuus. Multum et Verae gloriae, quamvis uno libro,s5 Persivi meruit. Sunt Mari hodieque o qui olim nominabuntur. 6 Alterum illi' etiam prius

saturae genus, sed non sola carminum arie tat mixtum condidit Terennus, Varro, Vix

Bomauorum eruditissimus. Plurimos hi libroso doctissimos composuit, peritissimus lingua

Latinae et omnis intiquitatis et rorum Graec rum nostrarumqus, Plus tamen scientia colla Maurus quam eloquentiae. Iambus non 'ne R,Romanis celebratus est ut proprium opus; quia

busdam interpositus euius o.rbitas an Caeuia Io, ulo, Horatio, quamquam illi spodos intervoniat, reportetur. At Wicorum idem Horatius fere solus legi dignus. Nam et insurgit aliquando et plenus est iucundit alis et gratia et Varius figuris et Verbis felicissim au dax. Si quem adiicero Velis, erit Caesius Bassus, quΘm nuper Vidimus sed eum longe pra-07 cedunt ingenia viventium Tragoediae scripto res Veterum Accius atque Pacuvius clarissimis. 4. et abunde salis. Μulto est tersicae , et ad notandos hominum mores Praeeipuus. f. 95. satirae. f. 96. Horatio quanquam epodos tervenire reperiatur, et variis uris et verbis . Si quendam adiicere velis, i erit.