Marci Fabi Quinctiliani Institutionum oratoriarum liber decimus

61쪽

Is cum Secundum, scholam adhuc Operatum, tristsin forte vidisset, interrogavit, quae causa seoistis tam adductae Nec dissimulavit adoles- 14 cens, tertium iam diem esse, quod omni labor matεriae ad scribendum destinatas non inveniest exordium: quo sibi non praesens an tum dolor sessi etiam desperatio in posterum fieret Tum Florus arridΘns. Numquid tu, inquit melius Alcere is quam stoam 'Da s 15ros habet. Curaudum est, ut quam optime Deamus dicsndum tamen pro Bovitais Ad profectum enim opus est studio, non indigna tione. possimus autem scribere stiam 3Iu in celerius, non exerci an modo Praestabit, in qua in dubio multum est, sed etiam ratio; si non Esupini spectantosqus tectum et cogita

quid obveniat, sed quid ros poscat, quid per sonam deceat, quod sit ampus, qui iudicis animus, intuiti, humano quodam modo ad soribendum acces3erimus Sic nobis et initia et quod sequitur, natura Ipsa praescribit orta 16 sunt enim pleraquae et nisi conniveamus. in Oculos incurrunt ideoque nec indocti nec Eusti, ei da quaerunt, unde incipiant: . quo pudendum est magis, si dissicultatem sacit doctrina. Non

ergo Semper pulemus optimum esse quod in tet; immutescamus alioqui, si nilia dicendum

Videatur nisi quod non invonimus Diversum 17e3 huio eorum vitium, qui Primo decurrere

62쪽

per materiam stilo quam velocissimo volunt et sequentos calorem atqu impotum ex temporctoorabunt hanc silvam vocant: spetunt deindis et componunt qua effuderant: sed verbasmendantur et numeri, manet in rebus .iΘmero 18 oongestis quae fuit levitas Protinus ergo ad hibere curam reotius erit atque ab initio io us ducero, ut caelandum, non ex integro se bricandum sit. Aliquando tamen affectus quimur, in quibus sero has calor quam dili-gontia valet.

III. Satis apparet ex eo, quod hane scri bsntium negligontiam damno, quid do illis di 19otandi doliolis sentiam. Nam in illo quidem quamlibet properato dat aliquam cogitationi

moram non consequens celeritatem ius manuae

ille, cui dictamus, urget, atque interim pudet stiam dubitare aut resister aut mutars, quasi 20 tonsorum infirmitatis nostras timentes. Quo fit, ut non rudia tantum et fortuita, sed impropria interim, dum sola est connectendi sermonis cu- iditas, essiuant: quae nec scribentium curam nec dicentium impetum consequantur. At idem ius qui excipit, si tardior scribendo aut in certior et diligendo velut offensatur, inhibetur

cursus atque omnis quae erat conceptae me iis Intonii mora et interduin iracundia excu-ῆ. 20. ille, sui excipit, si tardior ii seribenao, aut inertior in legendo velut offensator suerit, inhibetur eone apta me

63쪽

titur. Tum illa, quae apertiorem motum animi 21smutantur quasque ipsa animum quodammodo conritant, quorum est iactar manum, torqueris vultum sinum et latus interim obiurgare, quae

que Persius notat, cum Ioviter dicendi genus significat:

Nec pluteum, inquit, caedit nec demor-sOS vit ungues: otiam ridicula sunt, nisi cum soli sumus. IV. Denique, ut eme quod est potentis-22sinium dicam, secretum in dictando perit. At quo liberum arbitris locum et quam altissimum silentium scribentibus maximo e invenire nemo dubitaverit. Not tamen protinus audiendi, qui credunt, aptissima in hoc nemora silvasquo; quod illa coeli libertas, locorum amoenitas, sublimem animum et beatiorem spiritum P xant. Mihi certo, ut Demostheni, imundus hic ramagis quam studiorum hortator Videtur esso secessus. Namque illa, quae ipsa delectant, necesse est avocent ab intentione operis desti nati. Neque enim se bona id in multa simul intendere animus totum potest et quocunque respexit, desinit intueri quod propositum erat. Quare alivarum inmoenitas et praeisrlabentia 24, 21. quae altiorem animi motum seq. vultuni, simul vertere latus et interim obiurgiire.

f. 22. perit. Atqui libernm. . 23. mihi certo iucundus his etc. missis quae

64쪽

56 FABA VINCTII. IANIssiimina transpirantes ramis arborum durae Iucrumque cantus et ipsa late circumspiciendi Iibeluas ad se trahunt ut mihi remittere potius Voluptas ista videatur cogitationem quam 2b intendero. Demosthenes mesius, qui se in Io cum, ex quo nulla exaudiri vox et ex quo

filii prospici posset, recondebat, ns aliud

Ager mentem cogerent oculi. Ideoque lucubrantes silentium noctis et clausum cubiculum et lumen unum 'elut nectos maxime teneat. 26 8od cum in omni studiorum genere, tum in hoc praecipue bona valetudo quaeque Θam a mime praestat, frugalitas necessaria est Cum tempora ab ipsa re rum natura ad quietem Θ-fectionemque nobis data, in acerrimum labo rem convertiinus. Cui tamen non plus irro gandum est quam quod somno supererit, haud

27 defrit Obstat enim diligentiae scribendi stiam

fatigatio et abunde, si vacet, lucis spatia sufficiunt: occupatos in noctem necessitas igit. Est tamen lucubratio, quotis ad eam integri ac res octi Venimus, optimum secreti genus. 28 Sed silentium et secessus et undiqus liber animus, ut sunt maxime Optalida, ita non Θmper possunt contingere ideoquo non statim, si lilii obstrepet, abiiciεndi codices erunt et de plorundus dies, Verum incommodis repugnandum et hic faciendus usus, ut innia, quae impediant, vincat intontio quam si tota menta in opus ipsum diroxeris, nihil eorum, quactoculis vel auribus incursant, ad animum per

65쪽

1NSTITVTT ORAT LIB. x. CAP. III. AETVeniet. An vero requenter etiam fortuita hoo 29 cogitatio prassiat, ait Obvios non Videamus et itiners deerremus non consequem ut idom, si et voluerimus Non est indulgsndum causis est dias Nam si ion nisi resecti, ton nisi hila res, non nisi omnibus aliis curis acantes, stu- dendum existimaverimus semper erit propter

quod nobis ignosca ius uar in turba, iti-30ners, eonviviis etiam faciat sibi cogitatio ipsa secretum. Quid alioqui et, cum in modio foro, tot circumstantibus iudiciis. iurgiis . fortuitis

otiam clamoribus, erit subito continua orationo dicendum, si particulas, quas ceris mandamus, nisi in solitudin repsrire non possumus Propter quae idem ille tantus amator creti DE . Hostilenes, in litore, in quod se maximo cumson, fluctus .inderet meditans consuescebat

concionum remitus non eripaVeScere.

V. la quoque minora sed nihil in studiis 31Parum est non sunt transeunda soriti optime ceris, in quibus facillima est ratio delendi: misi foris visus infirmior membranarum totius usum exiget quae ut iuvant aciem, ita crebra relatione, quoad intinguntur calami, Orantur manum et cogitationis impetum frangunt IisIin 32 uendae autem in utrolibet genero contra erunt vacua tabellas, in quibus libora adiicienti sit 'excursio. Nam interim pigritiam omendandi angustias faciunt aut ceris novorum interpo-

f. s. in studiis parvom St.

66쪽

M M. FAB. QUINCTILIANI sitionem priora confundant. Ne latas miidem Nira modum ess ceras velim, expertus iuvenem studiosum alioqui praelongos habuisse sermo nes, quia illos numero versuum metiebatur, id quo vitium, q- frequenti admonitione corrigi non potuerat, mutatis codicibus osso sublatum. 33 Debet vacar etiam locus, in quo notentur quas scribentibus solent extra ordinom, id est ex aliis quam qui sunt in manibus loci, occuserere. Irrumpent enim optimi nonnunquam se sus, quos nequo inserere oportet nequo disse re tutum est, quia interim elabuntur, interim memoria sui intentos ab alia inventions declinant ideoquo optimo sunt in deposito.

Emendationem fieri duciendo, detrahendo, mutando mutationem multo disticilioris esse Perain. timum esse emendandi genus, si scripta in aliquod sempus rePonas. Emendation tamen inem esse debere et se oris modum Mibendum.1 equitur emendatio, pars studiorum o age utilissima. Nequo enim sine causa creditum est, stilum non minus agere, cum delet. Mu-

67쪽

INSTITVTT ORAT LIB. . CAP. III. IV. I9ius antem operis est adiacer' Haetrahere, mu-

Sod facilius in iis simpliciusquo iudicium,

quae replenda vel de 3cisnda sunt premera e ro tumentia, humilia extollers, luxuriantia adstringere, inordinata digΘxers, soluta compOner , exultantia coercers, duplicis operae Numa et damnanda sunt quae placuerunt, et invenienda quae fugerant. Nec dubium est, optimum esse emendandi Θnus, si scripta in aliquod tempus reponuntur, ut ad ea post intervallum, vehit nova atque aliena, redeamus, ne nobis sorapta hostra, tanquam recentes fetus, blandi

antur.

Sed nequo hoc contingere semper Potest, 3 praesertim oratori, cui saepius scribero ad prae semes usus necesse est: et emendatio sinem habeat. Sunt enim qui ad omnia scripta, an quam Vitiosa, redeant et quasi nihil fas sit rectum esse quod Primum est, melius existi

inon quidquid est aliud, idquo faciant, quoties

librum in manus esum erunt, similes medicis otiam integra secantibus. Accidit itaqus, ut cicatricosa sint si exsanguia et cura peiora. Sit ergo aliquando, quod Placeat aut certo quod sussiciat ut opus poliat lima, non Θxterat. Temporis quoque esse debet modus. Nam quod Cinnas Zmyrnam OVem anni accepimus scriptam et Ponegyricum Isocratis, qui piscissi

68쪽

60 . AB QUINCTILI ANII ni decem annis dicunt Maboratum, ad ora torsin nihil pertinet cuius nullum erit, si tam tar bim fuerit, auxilium.

QUAE PRAECIPVE SCRIBENDA SINT.

I. Aliena esse fransferendri, ut AJ Neriantur Graeca in Laiἱnuma B. etiam Loesina conυersantur El'inriensiar. ΙΙ. Etiam nostra pluribus modis fractanda Simplicissimam quiumque muteriam Plurimum prodesse. In hoc Prime facere in finitas quaestiones θέσει , locos communes, declamationes eandem ob causam historiam, dialogos, carmina esse orisCr benda. Hic tamen cavendum, ne diutius et nimium insati rerum imagine detineatur adolescens; immo ire Neris causis exercendum. Etiam in declamationibus quam Proxime ad critalom accedendum esse.

I. Proximum est, ut dicamus quas Prasciρμει 1 scribsnda sunt. mo exuberantis sit quidem operas, ut explicemus, quae sint materiae, quais prima aut secunda aut deinceps tractanda sint: nam id sactum si etiam primo libro, quoius rorum, et sectindo, quo robustiqrum studiis ordinem dedimus: sod, da quo nunc agitur, unde copia a facilita maximo seniat.

f. . qui areissime, de sem , 1. seribenda sint. Hoc exub quidem est operis.

69쪽

INSTITVTT ORAT LIB. . .P. V. fl, A. Vortex Graeca in Latinum veteres no 2 stri bratores optimurn iudicarant. Id se L. Crassus in illis Ciceronis de orator libris di cit factitasse, Id Cicero sua ipse persona Dequentissim praecipit quin etiam libros flato

nas atqus Xenophontis edidit hoc gen re trans latos. Id Messalae placuit, multaequa sunt ab eo scripta ad hunc modum orationes adeo ut

etiam cum illa Hyperidis pro Phryn dissicivi

ma Romanis subtilitate contenderet. Et mani. -3festa est exercitatioias huiusce ratio. Nam strorum copia Gra i uotoros abundant et plurimum artis in eloquen iam intulerunt et hos transferentibus , Vertis uti optimis licet omnia hus enim utimur nostris. Figuras Vero, qui bus maxim ornatur ratio, multas a Vari incogitandi etiam necessitas quaedam est: quia plerumquo a Graecis Romana dissentiunt.

B. Sed si illa ex Latinis convorsio multum 4 at ipsa contulerit. A de carminibus quidem

nominem credo dubitare, quo sol gener exercitationis dicitur usus esso Sulpicius. Nam et sublimis spivitus attollere orationem Potest et verba, poetica libertate audaciora, non pras sumunt eadem proprie dicendi facultatem. Sed si ipsis sententiis adii re licet oratorium robur et omissa supplore, inissa substringers. Nequo ego paraphrasam so interpretationsmitantum Volo sed irca eosdem sensus eri l. 2. optimum iriel; cabant.

70쪽

- 62 31. PAB VINCTIL NImo atqus aemulationem. Ideoquo ab illis dis sentio, qui Vertere orationε Latinas ctiant, quia optimis occupatis, quidquid aliter dimoriamus, necessΘ it esse deterius. Nam neque aemper est desperandum, aliquid illis, qua diacta sunt, melius posse reperiri nequε adeo iε. unas ac Paupersin natura eloquentiam decit, ut una de re bene dici nisi semel non possit. 6 Nisi foris histrionum multa circa Voces eaSdΘm variare gostus potest, orandi minor Vis, ut di catur aliquid, post quod in eadem materia nihil dicondum sit. Sed esto, neque melius, quod invenimus as neque par: est Θrt. 7 proximus locus. An vero ipsi non his ac fas pius de eadem s dicimus et quidem continuas nonnunquam sententias Nisi forte contendero nobiscum Possumus, cum Bliis non possumus. Nam si uno gener bens diceretur, fas erat axistimari praeclusam nobis a prioribus viam. Nunc ex innumerabiles sunt modi plurimas-8 quo eodem viae ducunt. Sua brevitati gratia sua copiae alia translatis Virtus, alia propriis; hoc oratio recta i illud figura declinata commendat. Ipsa deniq. utilissima est exercitationi difficultas. Quid, quod auctores maximi si diligentius cognoscantur Z Non enim

acripta lections secura transcurrimus; sed tra etamus singula et necessario introspicimus et f. 8 diligentius cognios euatitur.